Chamberlain
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Hollanders
redden
18 Britten
Churchilïs woorden
ZOMERTIJD EERDER?
PRINS STARHEMBERG IN
HET FRANSCHE LEGER
Sneeuwduinen op
de wegen
Het verkeer*, bevroren!
Verandering in de
Belgische legerleiding
„Sneeuwwitje" voor
de jarige Prinses
Miltvunrsterfte neemt af
Lichtseinen aan
vreemde piloten?
De voortvarende Grammens
i-®a.n' SdlMfn' Tel- "4 (2 l«ncn). Kcnftet.1 2240.
DONDERDAG 1 FEBR. 1940. 84e Jaargang. No. 11101.
ttitfOe» 4m0 N V Ufeg.-Mif. „Holl.Wi Neoedeeltwaetier^
Neutralen vrij om zelf hun lot te bepalen
Niemand behoeft zich door Engeland bedreigd te gevoelen
TOCH NEUTRALE SCHEPEN ON-
DER BESCHERMING DER BRIT-
SCHE CONVOOIEN?
Aan een noenmaal te Londen heeft minister-president Chamber
lain een rede gehouden, waarin hij in het bijzonder de moeilijke posi
tie der neutralen heeft besproken, en de zorg, welke Engeland voor
hun belangen heeft. Chamberlain verklaarde dat Engeland thans
1.250.000 man onder de wapenen heeft en wees op de vloot, welke de
zeeën beheerscht. In dit verband verklaarde Chamberlain, dat gis
termiddag weer een Duitsche duikboot, welke een convooi aanviel,
was vernietigd. En, zoo zeide de minister-president, wanneer de Duit
sche propagandadienst dit ontkent, zij reeds bij voorbaat medege
deeld, dat het grootste gedeelte der bemanning is gered.
NEUTRALEN ONDER BESCHERMING
DER BRITSCHE MARINE?
D« Britsche marine kan de convoolen met
een zoodanig succes beschermen, dat de neu
tralen er steeds meer gebruik van maken.
Na indrukwekkende cijfers te hebben ge
geven over de Britsche inspanningen op het
gebied der oorlogvoering, zeide Chamberlain,
dat er „niet één niet oorlogvoerend land is,
dat zich door deze enorme toeneming van
macht bedreigd gevoelt."
Er is niet een, die zijn onafhankelijkheid
in gevaar gevoelt tegenover ons. Er is niet
een die ons ervan verdenkt, ook maar een
vierkante duim van zijn gebied te zullen
nemen."
Chamberlain verklaarde dat de bedoelin
gen der geallieerden bij herhaling zijn uit
eengezet. „Doch een ding wordt met den
dag duidelijker, niet uit hetgeen wij zeggen,
doch door het optreden van de Duitschers
zelf, n.1. dat wij niet alleen voor onszelf strij
den, doch voor ieder land dat gedrukt wordt
door den vrees, dat het zich den een of an
deren dag in de positie zou kunnen bevin
den, welke achtereenvolgens is ingenomen
door Tsjecho-Slowakije, Polen en thans door
Finland.
„Natuurlijk betwisten wij geen
oogenblik het recht der neutralen te
beslissen of zij in het conflict zullen
geraken of dat zij verkiezen er bui
ten te blijven, op welke wijze zij de
neutraliteit zullen gebruiken, welke
zij hebben verkozen. Doch wij mo
gen hun vragen en wij vragen, of zij
klein en zwak zijn of groot en mach
tig, er rekening mede te willen hou
den, dat hoewel wij bij de uitoefe
ning van ons onbetwist recht van
oorlogvoerenden zouden kunnen op
treden op een wijze, welke hen on
gemakken of zelfs verliezen bezorgt,
wij in geen geval ooit neutrale sche
pen hebben tot zinken gebracht en
nimmer bewust een enkel neutraal
leven in gevaar hebben gebracht.
Aan den anderen kant bedreigt onze vij
and het bestaan van staten, die te klein of
te zwak of te dichtbij zijn om ze te trotsee-
ren en zij gaan voort een bijna volledige
onverschilligheid te betoonen niet alleen
voor hun belangen, doch voor gewoue gebrui
ken van de menschheid. Voor ons schijnen
deze overwegingen voor een groot deel ern
stiger dan cenige tijdelijke verstoring van
den handel. Tezelfder tijd erkennen wij ten
volle, dat een verstoring van den handel dor
neutralen ernstig voor hen kan zijn.
Een van onze eerste bedoelingen zal zijn
een herstel van den internationalen handel,
welke ons voorkomt de beste gelegenheid te
zijn om op zijn beurt voor een herstel van
't standaardleger en de consumptiekracht
der natie. Dit is de politiek, welke wij in
gedachte hebben, wanneer de tijd zal ko
men,opnieuw van oorlog tot vrede terug te
keeren.
Het jongste incident tusschen ons en de
neutrale vriendschappelijk gezinde regee
ring van Japan, werd tot slot van het be
toog over de neutralen gehouden. Wij zijn
genoopt, zeide'Chamberlain, allo maatrege
len te nemen, welke voor ons open staan om
de machinaties van den machtigen en vol
komen medogenloozen vijand te fnuiken,
doch zeer zeker is het laatste, dat wij zou
den willen doen het zelfrespect van een
vriendschappelijke natie, waarmede wij in
vrede wcnschcn te leven, te trotseeren.
Chamberlain voegde hieraan nog toe, er
van overtuigd te zijn, dat de gevoelens der
neutralen en ook hun uiteindelijke belangen
„aan de zijde moeten zijn van hen, die trach
ten de rechten van naties en alle individu
en om hun levens te leven vrij van vrees
Voor agressie of vervolging."
In zijn rede gaf Chamberlain voorts nog
zijn gebruikelijke overzichten van al wat
thans in Engeland ten behoeve van den
oorlog wordt verricht, en zeide oa. dat in
Canada niet minder dan 67 oefenscholen
zijn gesticht. Zij zullen een personeel heb
ben van 40.000 koppen en de beschikking
hebben over tachtig nieuwe of vergroote
vliegvelden. „Wij hebben schikkingen ge
troffen, op grond waarvan wij de gehecle
productie van wol in het Britsche rijk voor
den duur van den oorlog hebben opgekocht
en ook nog voor den tijd van een jaar
daarna. Wij hebben tot een bedrag van 85
millioen pond aan textiel waren en leer ge
kocht. Meer dan duizend firma's in Groot-
Brittannië vervardigen thans kakikleeding
Anderhalf millioen yards voor overjassen
voor de troepen en een half millioen gc-
vechtstenuen worden maandelijks vervaar
digd. 1.300.000 paren schoenen worden weke
lijks voor het leger gemaakt. Sedert het be
gin van den oorlog is de productie van ka
nonnen verdubbeld, in sommige gevallen
verachtvoudigd. De productie van granaten
is verdubbeld en thans tien keer zoo groot
als na de eerste vijf maanden van den oor
log van 1914.
Chamberlain besloot met de verwijzing
naar een gelijke positie van Groot Brittan-
nië, thans honderd jaar geleden."
Vandaag is die vijand van honderd jaar
geleden onze innigste en meest getrouwe
vriend en bondgenoot (applaus- Zij zijn
niet minder dan wijzelf vast besloten deze
zaak door te zetten, totdat ons doel zal zijn
bereikt. Zijde aan zijde zullen wij vechten,
totdat de vrijheid, welke is aangerand, zal
zijn hersteld, todat vriend en vijand bijeen
zullen kunnen zitten om een gelukkige en
veilige wereld op te bouwen."
Onderzoek naar eventueele wij
ziging.
In de Memorie van Antwoord betreffende
de begrooting van Binnenlandsche Zaken
lezen wij:
De vraag, in hoeverre het mede in ver
band met de huidige tijdsomstandigheden
wenschelijk is een wijziging te bevorderen
van de hier te lande geldende tijdrcgeling,
is in onderzoek.
Ongewapend stoomschip door Duit-
schen bommenwerper bestookt.
Groningsch kustvaartuig door de
ontploffing uit bet water gelicht.
Het Nederlandsche motorschip
„Rian" van de reedcrij D. Buining
heeft gisteravond te Vlissingen aan
land gebracht de gehcele beman
ning en den kapitein van het En-
gelsche s.s. „Highwave" van de ree-
derij Highhook Shipping Cy. Ltd.
London. Een der achttien schipbreu
kelingen is gewond.
De „Highwave", welke 1178 ton mat, is
voor de Britsche kust gebombardeerd door
een viermotorig vliegtuig.
Wij waren i nde gelegenheid den kapitein
van de „Highwave" persoonlijk te spreken.
Hij vertelde ons. dat zijn schip Dinsdag
avond omstreeks vijf uur werd aangeval
len door een viermotorigen Duitschen bom
menwerper. De „Highwave" was onbewa
pend en lag ten anker op ongeveer dertien
mijl uit de Engelsche kust.
Het vijandelijke vliegtuig vloog tot
vier maal toe laag over het schip
en liet daarbij telkens vijf bommen
vallen, terwijl het schip met machi
negeweer werd bestookt. Eerst bij
de vierde maal, dat het vliegtuig
een lading van vijf bommen liet
vallen, werd het schip door een
bom getroffen.
Deze bom richtte enorme schade
aan en het schip begon onmiddel
lijk te zinken.
De bemanning begaf zich in de sloepen en
nauwelijks had men het schip verlaten of
het verdween in de diepte.
Groningsch schip opgelicht
Het gcheele drama was gevolgd door de
bemanning van het Groningsche kustvaar
tuig „Rian", dat op slechts 200 tot 300 me
ter afstands voer. Ook dit schip werd door
de ontploffing van de bommen in zee on
geveer vier voet uit het water gelicht.
Nadat het vliegtuig nog over de „Rian"
had gevlogen, verdween het.
De achttien schipbreukelingen van de
„Highwave" werden door de bemanning
van de „Rian" aan boord genomen. De twee
de stuurman had een kogel in het been ge
kregen en een matroos was aan den schou
der gewond.
De tweede stuurman werd, na door een
marinedokter te zijn behandeld, naar het
ziekenhuis te Vlissingen overgebracht.
Prins Starhemberg, de gewezen vi-
ce-bondskanselier van Oostenrijk,
heeft dienst genomen in het Fran-
sche leger. Hij is benoemd tot lui
tenant hij de infanterie.
ONOVERKOMELIJKE WITTE HINDER
NISSEN.
WEG ALKMAAR—DEN HELDER
ZEER GLAD.
Het is in vele streken van ons land
thans levensgevaarlijk op den weg.
De felle wind heeft als het ware
„sneeuwduinen" op de wegen ge
vormd, welke onoverkomelijke ver
keersobstakels vormen. De trajecten,
die met man en macht reeds waren
geruimd, vertooncn weer denzei f-
den aanblik als vóór den arbeid met
spade en houweel: sneeuw, sneeuw
en nog eens sneeuw, hier en daar tot
hoopen opgewaaid, keiharde, spiegel
gladde hobbels. Het verkeer is door
den strengen winter in den letterlij
ken zin des woords bevroren
Elders in dit blad maken wij gewag van
den toestand in Noordholland, het blokkee-
ren van den straatweg AmsterdamUtrecht,
de ingesneeuwde trams in Friesland. Thans
vernemen wij, dat ook de weg Leeuwarden—
Groningen niet meer door auto's bereden
kan worden vanwege de sneeuwmassa's. Ook
hier zijn meerdere vehikels vastgeloopen.
In Gelderland.
De A.N.W.B. verneemt voorts, dat in de
Betuwe allQ binnenwegen zijn ingesneeuwd.
Duitsche duikboot
vernietigd
Door dieptebommen tot zinken
gebracht.
Gisteravond werd officieel verklaard, dat
de duikboot, warop Chamberlain gistermid
dag in zijn rede doelde, voordat zij tot zin
ken gebracht werd, het convooi varende
Britsche s.s Vaciite (5062 toni in den grond
had geboord. De bemanning van de Vaclit
werd door een Italiaansch schip aan boord
genomen.
De escortevaartuigen wierpen dieptebom
men uit, doch verloren tenslotte het con
tact met de duikboot. Later zag een Britsch
watervliegtuig den onderzeeër, die blijkbaar
niet meer in staat was te duiken. Het vlieg
tuig liet bommen vallen, waarop de duik
boot het vuur opende, dat met mitrailleurs
werd beantwoord. Ook het vliegtuig verloor
daarop de duikboot ten gevolge van de be
wolking uit het oog, doch het meldde de po
sitie aan de schepen. Toen deze ter plaatse
aankwamen, was de duikboot gezonken.
Eenige overlevenden der bemanning, die in
een rubberboot ronddreven, alsmede eenige
anderen, die zich boven water hielden, wer
den opgepikt.
Over de Veluwe zijn over het algemeen de
binnenwegen glad, doch de hoofdwegen vrij
goed berijdbaar.
Verschillende verkeerswegen in Gelderland
moesten worden omgelegd.
Uit Amsterdam wordt gemeld:
Route Amsterdam—Utrecht tusschen Dul-
vendrccht en Abcoude onberijdbaar; route
Amsterdam—Wecsp, slecht, maar berijdbaar;
route WcespMuiden onberijdbaar; route
AmsterdamHet Gooi, goed.
De kleiner wegen over het IJ zijn niet te
berijden.
De route AmsterdamDen Haag is van
Amsterdam uit met voorzichtigheid te berij
den (ij zei).
AlkmaarDen Helder zeer glad.
De Ato zal den tocht over den af-
sluidijk waarschijnlijk niet kunnen
maken
De weg Amsterdam-Alkmaar Is on
begaanbaar, zoodat de route via
Haarlem moet worden genomen. De
weg Alkmaar-Den Helder, dus de
verbinding naar den Afsluitdijk, is
zeer glad.
Ook Zeeland in nood.
De hoofdingenieur-directeur van den
Rijkswaterstaat in de directie Zeeland
deelt mede, dat het verkeer ernstig wordt
belemmerd door het opwaaien van de
sneeuw.
Bovenstaande berichten kwamen alle in
den loop van den nacht en hedenochtend bij
ons binnen; het is echter niet uitgesloten,
dat de aanhoudende stuifsneeuw, die immers
in luttele uren tijds nieuwe barrières weet
op te werpen, de situatie hier en daar ver
ergerd heeft. Zij .die er vandaag op uit moe
ten. doen dus goed, zich vóóruit grondig van
den toestand der te berijden route te verge
wissen.
Vergissing van
Duitsch mitrailist
Op Luxemburgsch gebied gescho
ten.
Maandagmiddag heeft zich te Freyen-
macher. een grensincident afgespeeld. Een
Duitsche mitrailleur op den rechteroever van
de Moezel, heeft op Luxemburgsch gebied
geschoten. De burgemeester en twee Duitsche
officieren hebben een onderzoek ingesteld
cn gebleken is, dat de schutter tengevolge
van de koude een verkeerde manoeuvre had
gemaakt.
Van Duitsche zijde zijn verontschuldigin
gen aangeboden.
Dit nummtr bévat 8 pagina's
Chef van da ganarala stal mat
een commando balast.
Gisteravond hebben de leden van
de Belgische regeering vergaderd on
der voorzitterschap van minister-pre
sident Pierlot. Na de vergadering
werd het volgende communiqué ge
publiceerd:
De Minister van Landsverdediging
heeft den ministerraad medegedeeld
dat luitenant-generaal van den Ber
gen, chef van den generalen staf van
het leger, den koning heeft verzocht
hem van zijn functie te willen ont
heffen om hem een commando te
geven.
Geen meeningsverschlllen.
Het door generaal van den Bergen inge
diende verzoek om ontslag als chef van den
generalen staf heeft algemeen levendige ver
rassing gewekt.
In welingelichte kringen te Brussel ver
klaart men, dat generaal van den Bergen
zijn besluit zonder eenigen druk van buiten
af heeft genomen, en dat het geen verband
houdt met mceningsverschillen tusschen den
generaal en hoogere autoriteiten. Slechts
persoonlijke overwegingen hebben tot het
besluit van generaal van den Bergen geleid.
Hij zal als chef van den generalen staf
worden opgevolgd door generaal Michiels.
Aardige attentie van zieke sol
daten.
De jarige Prinses Beatrix heeft gisteren
een prachtige pop ten geschenke gekregen.
De pop, was gekleed in origineele Hierden-
sche kleederdracht (Hierden is een dorpje
op de Veluwe) en werd aangeboden door de
üranjeverccn.-,„Apeldoorn Het Centrum".
Een attentie, welke door de Prinselijke Ou
ders wel bijzonder gewaardeerd zal worden,
is het Prinsesje bewezen door de soldaten
uit het Militaire Hospitaal te Den Haag De
verpleegden hebben n.1. tijdens hun ziekte
de figuren uit de film Sneeuwwitje, Sneeuw
witje zelf en de dwergen, in hout uitgezaagd
cn prachtig geschilderd. Het geheel ziet er
fleurig uit.
Overal in den lande is de jaardag van
Prinses Beatrix slechts gevoerd met het uit
steken van de vlag, het zich tooien met
oranje. In verschillende plaatsen gaven de
Oranjeverecnigingcn nog uitvoeringen, doch
deze werden, geheel overeenkomstig den
wcnsch van het Prinselijk Paar, in stemmi
ge sfeer gehouden.
In Indii
Batavia vlagde druk, terwijl de openbare
diensten om twaalf uur werden stopgezet.
Ook de schoolkinderen kregen eerder vrij.
Slechts de havenbedrijven te TandjongPri
ok hebben niet van den Oranjedag kunnen
profiteeren. daar de drukte aan de haven
den laatsten tijd bijzonder groot is. Er lig
gen zeer veel goederen opgeslagen. Bij de
Singapore Ilarbour Board is bovendien een
riakine uitgebroken, tengevolge waarvan
verscheidene schepen, die anders te Singa
pore dokken, thans naar Tandjong Priok
gekomen zijn.
DE BILT SEINT»
Verwachting; In het Noorden;
matige tot krachtige O. tot
Z.O. wind, betrokken tot
zwaarbewolkt, waarschijnlij k
eenige regen of sneeuw,
matige tot lichte vorst. In
't midden en zuiden: Meest
matige O. tot Z.O. wind,
meest betrokken, waar
schijnlijk eenige regen of
sneeuw, matige tot lichte
vorst of temperatuur om
het vriespunt.
AANTAL ZIEKTEGEVALLEN
ECHTER NOG GROOT.
Inspuitingen en blokkeexlng van
veevoer hebben succes.
Het Hsbl. verneemt, dat de dalende lijn in
het aantal aan miltvuur bezweken runderen
zich deze week heeft voortgezet. Dit aantal
heeft in de afgeloopen kalenderweek n.1. be
dragen 44, tegen 102 in de zeven dagen daar
vóór.
Het verloop is thans als volgt:
17—23 Dec. 46 stuks, 24—30 Dec. 76 stuks,
31 Dec. 6 Jan. 124 stuks, 713 Jan. 141 st.
14-20 Jan. 102 st., 21—27 Jan. 44 sL, To
taal 6 weken 533 stuks.
Dank zij het op groote schaal in
spuiten van het rundvee en het blok-
keeren van groote hoeveel heden vee
voeder is het hoogtepunt der milU
vuursterfte thans achter den rug.
Uit inlichtingen, die uit verscheidene stro
ken van ons land zijn ingenomen, valt ech
ter voorloopig op te maken, dat het aantal
ziektegevallen nog groot is, doch dat da
sterfte afneemt als gevolg van de inspuitin
gen. In hoeverre deze conclusie algeméén
juist is, zal binnenkort kunnen blijken, wan
neer in de Staatscourant de maandelijksche
lijst van besmettelijke veeziekten verschijnt.
Deze 44 doodclijke gevallen waren als
volgt over ons land verdeeld: N. Holland 7
(vorige week 10); Z. Holland 10 (9); N. Bra
bant 5 (10); Groningen 8 (21); Friesland
5 (14); Gelderland 1 (9); Drente 1 (7); Lim
burg 1 (0) en Overijsel 6 (9),
Verradelijke handeling
op ons grondgebied
POLITIE SPEURT NAAR BELGISCHEN
AUTOBESTUURDER.
Aan het gisteren verschenen huiten-
gewoon politieblad ontleenen wij;
De commissaris van politie te
Zeist verzoekt te worden bekend ge
maakt met den bestuurder van de
auto, gekenmerkt H 13138, die ver
dacht wordt op 27 Januari 1940 om
streeks 6-30 uur 's namiddags in
Woudenberg, in de omgeving van
het kuispunt bij Quatre-Bras. licht
seinen vermoedelijk ten dienste
van de oriënteering van vreemde
vHegrtuigbestuurders te hebben
gegeven. Bij aantreffen wordt ver
zocht den betreffenden auto te on
derzoeken of daarin materiaal aan
wezig is om lichtseinen tc kunnen
geven.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat nummer met letter H 13138 is afgego-
ven aan Ferdinandus Orelianus Martinus
Fontenai, geb. 23 Dec. 1878 te Antwerpen,
destijds wonende Aleidi«straat 81b te Rot
terdam. Deze persoon, die van Belgische
nationaliteit is, is echter niet meer woon
achtig tc Rotterdam, doch blijkt op 29 Juni
1921 aldaar te zijn afgeschreven voor ver
trek naar Esschen (België). Tevens wordt
verzocht te worden bekendgemaakt met de
tegenwoordige woon- of verblijfplaats van
dien vreemdeling, die mogelijk in een der
vreemdelingenadministraties zou kunnen
voorkomen. Hef moet niet onmogelijk wor
den geacht, dat de betreffende auto. waar
van het signalement niet kan worden opge
geven, van een valsch nummer is voorzien.
Belgische Kamer weigert zt|n
voorstel.
De Belgische Kamer heeft geweigerd een
voorstel van Grammens in behandeling te
nemen. Dit voorstel hield in om. teneinde
de neutraliteit tc bewaren, op Belgisch ge
bied de verspreiding van alle huitenland-
sohe geschriften boeken, dagbladen weck
bladen, tijdschriften enz. te verbieden.