Wij lazen voor II
Spanning
Amerika en Japan
Zijn eigen vrouw
overreden
De gevangenen van de
„Altmark vertellen
Tut
Britsche torpedojager
getorpedeerd
Duitsch vliegtuig boven
Denemarken
f
DE GEPANTSERDE VUIST ALS
ARGUMENT.
(Van een medewerker te Washington).
Ook aan de overzijde van den Oceaan
heeft men het hoofd te bieden aan dreigen
de politieke problemen; en het dreigendste
daarvan is wel de verhouding tot Japan,
welke hoe langer hoe meer gespannen
wordt.
35 c.M. kustgeschut bewaakt de ingangen
van het PanamakanaaL
Terwijl in Europa een openlijke
oorlog woedt, zijn in den Stillen
Oceaan twee groote mogendheden
in een stillen, doch daarom niet
minder verbitterden strijd gewik
keld om de opperheerschappij.
Nog aan het begin dezer eeuw
hadden, in politiek opzicht, noch
de Vereenigde Staten, noch Japan
veel te beteekenen.
Het land van de Rijzende Zon deed naar
buiten bijna niet van zich spreken, de Phi-
lippijnen waren in Amerikaansche handen
gevallen na den oorlog met Spanje, er be
stonden geen oorlogshavens op Hawaii, in
Alaska, in Californiö en het Panama-kanaal
bestond nog niet. Men kan dan ook zeggen,
dat in het verleden geen enkel tijdperk in
de geschiedenis der wereld valt. aan te wij
zen, waarin in een bepaald gebied oen zoo
groote economische en politieke omwente
ling heeft plaats gehad, als in deze beide
landen. Japan heeft zich in weinige tiental
len jaren van middeleeuwsch-feodalen staat
ontwikkeld tot een groote mogendheid van
den eersten rang en Amerika, de eenige
groote door blanken bewoonde staat, die
aan den Stillen Oceaan grenst, speelt een
belangrijke rol in de gebeurtenissen in het
Verre Oosten.
DE STRIJD TUSSCHEN BLANK
EN GEEL.
Het is eigenaardig op te merken hoe Ame
rika, dat in het midden van de vorige
eeuw er zoo krachtdadig toe bijdroeg, om
Japan te noodzaken, zijn poorten te openen
voor den buitenlandschen handel, na 1900
dit land heeft gedwarsboomd, waar het
slechts kon. Het meest recente bewijs
daarvan vormt de opzegging van het 28
jaar van kracht gebleven zijnde handels
verdrag tusschen beide landen. De op
Amerikaanschen bodem levende Japanners
zijn Amerika een doorn in het oog. Dit
komt bijvoorbeeld sterk tot uiting in Ha
waii, het Gibraltar van den Stillen Oceaan,
waar drie vierde van de bevolking van Azi-
atischen oorsprong is. Van de 81.000 kinde
ren, die er de school bezoeken, zijn er
45.000 van Japansche oudere. Hoewel Ha
waii Amerikaansch grondgebied is. heeft
het Congres nog steeds niet dit eiland als
49sten staat bij de V.S. willen inlijven, om
dat men zich niet wil blootstellen aan het
gevaar, een zoo sterk Aziatische volksgroep
op te nemen in het kiezerscorps der V. S.
Er kan geen twijfel aan bestaan, of Ame
rika geeft er de voorkeur aan, met Japan
in vrede te blijven leven; doch het laat
geen enkele gelegenheid voorbijgaan, om
het de gewapende vuist onder den neus te
duwen.
Vandaar de uitgebreide bewapenin
gen van het arctische Alaska tot
het tropische Samoa. de verbreeding
en uitdieping van het Panamaka
naal met het oog op de nieuwe in
aanbouw zijnde oorlogsbodems van
•15.000 ton, het geweldige vloot-
bouwprogram en de aanbouw van
versterkingen op Hawaii, ten einde
het fe maken tot een onneembare
vlootbasis, waar het grootste garni
zoen van de V. S. is gestationneerd
en welks oorlogshaven Pcarl Harbor
tot de beste en modernste ter wereld
wordt gerekend.
Groot opzien verwekte ook h'et dirigeeren
van het vliegtuigmoederschip „U.S.S. Lang-
ley" met 11 zware bommenwerpcre naar
Manilla, het maken van vluchten door es
cadrilles bommenwerpers naar de ver voor
uitgeschoven koraaleilanden Midway Wake
e.a., het stat ionnee ren van 40 oorlogssschc-
pen in Honolocloe, op 2100 mijl afstand van
de Amerikaansche kust en de mededeehng.
dat de groote voorjaarsmanoeuvres van do
Amerikaansche vloot weder zullen worden
gehouden in den rcusachtigen driehoek, ge
vormd door Alaska, Californic en Hawaii.
JAPAN ALS AFNEMER
EN AMERIKA ALS GELDGEVER.
Het opzeggen van het handelsverdrag
door Amerika als protest tegen het optre
den van Japan in China heeft een slag
toegebracht aan dc Japansche economie.
Japan had in de V. S. niet alleen een goe
den klant, doch ook een geschiktcn geld
gever. Amerika laat niets na. om Japan te
doen voelen, dat het niet gediend is van
de politiek der nieuwe ordening in China,
welke Japan blijft volgen. Japan schijnt
niet voornemens te zijn. van den ingeslagen
weg af te wijken en ziet elders om naar
de grondstoffen, die het tot dusverre uit
Amerika betrok.
Wat in Japan ook veel kwaad bloed heeft
gezet is dc z.g. „Exclusion Act" van 1924,
welke de immigratie van Japanners kort en
goed verbood. Intusschen bezat Amorika
toen reeds een groot aantal Japansche in
woners. Califomië b.v. telt er op het oogen
blik 100.000. In 1906 trachtte deze staat
een wet in te voeren, waarbij 't Japanschen
kinderen verboden werd, met blanke kinde
ren eenzelfde school te bezoeken. Tokio pro
testeerde evenwel zoo heftig, dat deze wet
weder werd ingetrokken. In bepaalde wij
ken mogen de Japanners niet wonen en
evenmin is het hun geoorloofd,, grond in
eigendom te bezitten. Toch kan niet wor
den tegengesproken, dat de Japanner tot
de rustigste en ordclievendste burgers be
hoort. Misdaden komen onder hen zeer wei
nig voor een feit, dat men in een land
als Amerika op prijs behoorde te stellen!
Tal van Japanners bezoeken de Amerikaan
sche hoogescholcn en maken daar een zeer
goed figuur. Hun afkomst vormt echter een
bijna onoverkomelijke hinderpaal om er
gens in de V. S. een leidende functie t»
bckleeden, in weerwil van het feit, dat zij
Amerikaansch staatsburger zijn. Zooals de
zaken op het oogenblik staan, ziet het er
niet naar uit. dat Amerika geneigd is, een
welwillender houding aan te nemen tegen
over de „Japs" in het algemeen en tegen
over die binnen zijn eigen grenzen In he.t
bijzonder.
Gemotiveerd protest tegen
forpedeering „Arendskerk"
Het officieele onderzoek beëindigd.
De Regeoringspersdienst meldt:
De uitkomst van het onderzoek,
door de regcering ingesteld naar
de omstandigheden waaronder het
m.s. .Arendskerk" van de N.V.
Vereenigde Nederlandsche Scheep
vaartmaatschappij op 15 Januari
j.1. op weg naar Zuid-Afrika is ge
torpedeerd. beeft, haar aanleiding
gegeven aan Hr. Ms. gezant te Ber
lijn opdracht te geven tot het uit
brengen van een breedvoerig gemo
tiveerd protest tegen deze onge
rechtvaardigde vernietiging van een
Nederlandsch schip, zich daarbij
alle rechten of schadevergoeding
voorbehoudend en maatregelen ver
zoekend tegen herhaling.
BOM NAAR PROCESSIE GEWORPEN.
Te Sockkoorsind in Britsch Indië is gis
ter een bom geworpen naar een ter gelegen
heid van het Mohammedaanschc feest van
Mahorrocm gehouden processie. Een per
soon werd gedood en 17 gewond.
Veertig personen zijn gearresteerd en in
het geheelc district is de curfew afgekondigd.
Op patrouille langs het Panamakanaal.
Tragisch ongeluk in Den Bosch.
In den nacht van Zondag op Maandag
heeft zich op het Ginthammereinde te
's-Hertogenbosch een tragisch ongeval voor
gedaan, dat de 49-jarige mevrouw van der
K. het leven heeft gekost.
De heer J. van der K. kwam met zijn
echtgenoote van familiebezoek per auto
thuis. Bij het uitstappen struikelde me
vrouw van der K. Haar echtgenoot bemerk
te dit niet en reed den wagen de garage
in, waardoor zij de auto over het lichaam
kreeg. In ernstigen toestand werd zij naar
het Carolus-ziekenhuis overgebracht, waar
zij in den loop van den nacht is overleden.
Het slachtoffer was moeder van acht kin
deren.
Brandkast van Jamio
opengescheurd
Filiaalchef doet ontstellende ont
dekking. Sporen van braak
echter niet gevonden.
Gistermorgen ontdekte dc chef van het
filiaal der firma C. Jamin aan dc Kruisknde
te Rotterdam, dat in den nacht van Zondag
op Maandag in dit pand was ingebroken.
Op de eerste verdieping was de brandkast
van haar plaats gesleept en omver gewor
pen. De achterzijde had men opengescheurd.
Een bedrag van tweeduizend gulden wordt
vermist. De politic heeft geen spoor van
braak kunnen vinden.
De Noren moeten hen hebben
opgemerkt.
In een zaal van het Britsche ministerie
voor de voorlichting hebben verscheidene
gevangenen van de „Altmark" gisteren
avond tegenover vertegenwoordigers van
de internationale pers verteld van hun ge
vangenschap en hun bevrijding. Wat de
ondergane behandeling betreft, loopen de
verhalen uiteen al naar zij betrekking heb
ben op de „Graf Spee", dan wel op de
„Altmark". Aan boord van de „Graf Spee"
was de voeding slecht maar dragelijk en dq
behandeling der gevangenen behoorlijk.
Aan boord van de „Altmark" daarentegen
gaven voeding en sanitaire omstandigheden
reden tot klagen. Allen leden voortdurend
honger, uitgezonderd een, Aubrey Jenkins
geheeten, die nooit veel at en een deel van
zijn rantsoen aan zijn kameraden gaf, een
man, die een half hoofd boven alle ande
ren uitstak en die vertelde, dat hij in vier
weken van zijn gevangenschap vijftien ki
logram was afgevallen. Aan boord van de
.Altmark" werden alleen conserven ge
nuttigd. Het brood was slecht.
De sanitaire omstandigheden waren be
droevend. Sommigen konden een half uur
per dag, anderen om den anderen dag een
half uur frissche lucht inademen, een derde
verhaalde, dat hij negen dagen in het ruim
had gezeten zonder naar buiten te komen.
Er werd op matten geslapen. Slechts twee
of drie van de driehonderd hadden matras
sen.
Sommige Duitsche matrozen tracht
ten hun lot te verzachten. Ook een
officier van de „Graf Spee", luite
nant Schmidt, zou klaarblijkelijk
hun toestand hebben willen verbe
teren, maar hij stond onder de be
velen van den gezagvoerder van de
„Altmark", die onhandelbaar leek
en vooral scheen te vreezen, dat hij
verrast zou worden door Britsche
of neutrale patrouilles terwijl hij
gevangenen aan boord had.
Over het bezoek aan Bergen konden de
mannen maar weinig mededeelen. Zij ver
telden hoe zij getracht hadden de aandacht
te trekken van de Noren, door een luik op
te lichten en luid te schreeuwen. Ook had
den zij met een Engelsche vlag gezwaaid.
Zij twijfelden er niet aan, of men heeft hen
moeten hooren. Over de bewapening van
DE VELDJAJS MET TE WEI
NIG WATTEN.
De Telegraaf deelt mede. in
verhand met de knoeierijen
door een aantal leger-confec-
tionneurs brieven te hebben
ontvangen, waarin de volgen
de redenccring staat:
„De watten in de militaire
jassen dienen niet voor do
warmte, maar om dc schou
ders en borsten op te vullen
opdat de militairen figuren
krijgen met flinke schouders
en breede borst. Dat is nu
eenmaal een ouderwetsche,
ondoelmatige gewoonte. Zo
mers moeten de militairen
met dezelfde uniform loopen
en bezwijken er dan haast
in."
Tot onze verwondering be
reikte ons ook van militaire
zijde dezelfde redeneering.
Het gaat toch waarlijk niet
aan, om de knoeiende confcc-
tionneurs voor te stellen als
weldoeners van de soldaten.
Men behoeft waarlijk niet over
veel menschenkcnnis te be
schikken, om te weten, dat do
confectionneur niet heeft gc-
zegd:
„Och, die arme jongens heb
hen het zoo warm, laten wij
hun wat koelte geven". In de
eerste plaats waren het de
knoeiers zelf, die om meer
watten per uniform vroegen.
In de tweede plaats heeft het
rij"k een bepaalde hoeveelheid
watten één vel voorge
schreven, en het doet dit niet
zonder reden.
Dc confectionneurs hadden
aan die voorschriften te vol
doen, ook al omdat zij in het
belang van dc soldaten zijn
gegeven. Dat belang heeft
nooit een punt van overwe
ging bij de confectionneurs
uitgemaakt. Tegen deze ver
derfelijke mentaliteit keeren
wij ons, en wij hebben geluk
kig alle weldenkcnden aan
onze zijde. Men heeft alleen
aan geld gedacht nimmer
Arbeidspers moet het ontgelden
aan onze jongens, die bij 10
gr. C. liever veel watten in de
jas hebben dan weinig of...
heelemaal niet, zooals ook is
voorgekomen.
DISTRIBUTIE CAPRIOLEN
Uit het Handelsblad:
Men vraagt ons. of de win
keliers, die nog grauwe
erwten, capucijners, bruine of
witte boonen in voorraad
hebben, deze nog mogen uit-
verkoopen. Het antwoord
luidt ontkennend; zij
mogen alléén afgeven op gcl-
digen distributiebon en dien
heeft het publiek thans niet
meer.
Voor de winkeliers is de si
tuatie hoogst onaangenaam.
Ilct is de vraag, of zij in de
eerste helft van Maart, wan
neer minister Stoenbcrghc de
distributie hoopt te hervatten,
veel animo zullen hebben, om
dan nog een toewijzing aan te
vragen, omdat het consump
tie-seizoen dan normaliter
voor een groot deel zal zijn
verstreken en de kans dus be
staat, dat zij er mee zullen
blijven zitten. Trouwens, het
vertrouwen in het organisatie
vermogen der uitvoerders
want déhr draait o.i. de heele
zaak om is bij vele winke
liers zóó klein, blijkens brie
ven, die zij ons schrijven, dat
velen zich nu al ongerust ma
ken over hun voorraden en dc
vraag stellen of zij deze niet
aan de regeering kunnen te
rugleveren. Zij zijn nl. bang,
dat het weer aanstonds zal
omslaan en dat het loskomen
der volgende toewijzing lauger
zal duren, dan de minister
hoopt.
Wat het eventueel maken
van voorraden voor den vol
genden winter betreft, zoo
wordt van meer dan één zijde
opgemerkt: laat de regeering,
met de Bodemproductiewet- in
de hand, er voor zorgen. da\
volgende oogst, dus uitzaai,
zoo groot wordt als zij wen-
schclijk acht. om zoowel het
bewaren van overjaarsche
erwten en boonen, als het op
bonnen distribueeren van de
zen winterkost, overbodig te
maken. Wat er overblijft is
normaal veevoeder of export
product
Ook zijn er lezers, die ge
leerd door deze distributie
capriolen van plan zijn, om
zélf wat erwten en boonen in
hun tuin te gaan telen, al
dus het zekere voor het onze
kere nemende.
ARBEIDERSPERS BE
GRIJPT HAAR TAAK NIET.
De N. Rotterd. CrL (lib.)
schrijft:
„De (s.d.) Arbeiderspers be
vat een hoofdartikel tegen de
„liberalisten", waaronder al
len worden verstaan, die ten
aanzien van de financiecle po
litiek een waarschuwend
woord laten hooren en op ver
sobering aandringen.
Dit artikel, dat door de N.R.
Crt. gedeeltelijk wordt aange
haald, besluit met de volgen
de zinsneden:
Hoofdzaak immers is de
volkswelvaart, waarvan be
houden moet worden, wat er
in de oorlogsomstandigheden
van te behouden is! Dc vgor-
zitter van dc R.K. Staatspar
tij. de heer Verschuur, noemt
in het maandblad van deze
partij een zekere inperking
van de „consumptieve koop
kracht noodig: doch hij ver
volgt: „Anderzijds meer
oeconomisch en dus meer we
zenlijk bezien zou het te ver
intoomen der consumptieve
koopkracht ons productiepro
ces nog verder lam kunnen
leggen".
Wij hopen, dot de regeering
bij de vaststelling van haar
beleid, vooral aan dit „meer
wezenlijke". aandacht zal
schenken. De onvermijdelijke
verzwaring van den belasting
druk brengt reeds een ver
mindering van het verbruik
met zich. Doch dan zal men
tevens geen mogelijkheid on
gebruikt mogen laten tot mo
bilisatie van het kapitaal voor
de versterking van de oecono-
mische weerstandskracht van
liet Nederlandsche volk. Dit
kapitaal heeft blijkbaar een
„stok achter dc deur", noodig
om ook maar in bescheiden
mate zijn nationalen plicht te
doen. Dan moet die stok maar
worden gebruikt, opdat ons
volk, mét zijn onafhankelijk
heid. zijn sociaal-oeconomi-
sche weerstandskracht be-
houde.
Tot zoover het Volk. De N.
R.Crt. merkt in haar uitvoeri
ge bestrijding van het stand
punt der arbeiderspers o.m.
op:
„Dat de Arbeiderspers de
ook haar toevallende taak om
haar lezers op de komende
groote offers voor alle geledin
gen van ons volk voor te be
reiden, zoo slecht begrijpt, is
diep teleurstellend. De laat
ste alinea's van het bo
venaangehaalde arti
kel grenzen aan dema
gogie. (Spatieering van ons,
Bed. „Wij lazen voor U"). Ook
voor zoover zij betrekking
hebben op den stok achter de
deur"*
AMELAND GEÏSOLEERD. De laatste
troleum is kostbaar en kan dus slee
mondjesmaat worden afgeleverd, want
der moet wat hebben en het meerendeel
Amelanders kookt op petroleumstellei
de „Altmark" konden zij niet veel zegg
wel waren de leden van de bemanning
wapend.
Wat hun bevrijding betreft, zij kom
evenmin veel vertellen over deze gesel
den is. Toen zij aan dek kwamen was
vechtpartij al aan den gang.
Vermoedelijk 9 officieren en
minderen om het leven gekom
OPNIEUW NEUTRALE SCHEPEN
NAAR DEN BODEM DER ZEE.
De zeeoorlog duurt voort in al zijn
hevigheid. Gisteren konden wij nog
in een gedeelte van onzen oplaag
vermelden, dat de Britsche torpedo
jager „Daring" getorpedeerd en ge-
zonken is, waarbij vermoedelijk 9 of
ficieren en 148 minderen zijn omge
komen. Slechts één officier en 4 min
deren zijn gered. Ook de comman
dant, Cooper wordt vermist.
De getorpedeerde torpedobootjager „I
ring" was een schip van de „Defender"-kl
se. Het was in 1932 in dienst gesteld. I
beschikte over 4 kanonnen van 4.7 duimi
kleinere stukken en 8 torpedolanccerbuij
van 21 duim.
De „Paring" was een zusterschip van a
jager „Duehess", die in December verga
is na een botsing met een anderen oorlo
bodem. Sedert het uitbreken van den oor
heeft Engeland nu 6 jagers verloren
Neutrale schepen verga;
Naar uit Madrid wordt gemeld, is het v
Engeland naar Griekenland onderweg zijn
Grieksche s.s. „Elli" (1114 ton) op 60 ra
van Kaap Finisterre getorpedeerd. De uit
koppen bestaande bemanning werd gen
Nader wordt nog gemeld:
Nadat de bemanning van dc Elli in
booten was gegaan, lanceerde de duikboot
tweede torpedo, die het met kolen gelad
schip deed zinken. De 26 opvarenden c
gered werden door een visschersvaartuig i
La Coruna, zijn allen naar een ziekenhi
overgebracht.
Het Spaansche persbureau heeft medeg
deeld, dat het Spaansche ss. „Bandera
(2110 ton) na een ontploffing bijna ooge
blikkeJijk is gezonken. Dit gebeurde giste
ochtend bij het aanbreken van den dag, tcx
het schip zich op 10 KM. van kaap Villai
bevond. 22 van de 29 opvarenden zijn om
leven gekomen.
Duitsch vrachtschip opgebracb
Het Duitsche vrachtschip „Rostock" d
met de „Morea" de haven van Vigo had ve
laten, om naar Duitschland terug te keere
is dooc de Fransche marine genomen, H
schip meet 2545 ton.
Zooals
de Turk;
in werk
uational
De bel
yolgcns
zijn bon
bedrcigc
Het zi
ging, w
maatreg
den in
litiek n
door m
Duitsch
gen ten
zal gaa
Unite
bladen,
in de 1
nië en
is gew
land, n
komen t
den da
het Di
I
Br
aai
90.000 Canadeezen in
militairen dienst
Het totaal aantal Canadeezen, dat
thans in actieven dienst is, bedraagt
ongeveer 90.000, met inbegrip van de
vloot- en luchtstrijdkrachten, aldus
een mededeeling van het Canadee-
sche departement voor landsverdedi
ging.
Ti
ov
In t
op 30
de Rc
op. df
ache
werk7
produ
eervei
k
P
t<
1.
j
In
axpo
gen
ware
pera
bovc
De
volk
tie e
land
valt,
logs
M
ook
wer
sch<
li
WOI
ke
kar
siti
ker
te
ten
Du
.vei
bh
I
Üe
in
Beschoten, doch niet geraakt
Een vliegtuig met Duitsche kenteekenel
heeft gistermiddag tegen één uur in Zuid
Jutland boven Deensch gebied gevlogen
Deensche batterijen hebben de machine b«
schoten. Het toestel werd niet geraakt.
SDommen
OM HET KAMPIOENSCHAP VAN
NEDERLAND.
De gisteravond te Den Haag gespeel di
partij uit het tournooi om het kampioen
schap van Nederland tusschen Bom en Kal
den is door Bom gewonnen.
