lllVlIll
Britsche waakzaamheid
Terugkeer
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Onze weermacht
zij een eenheid!
„IJSBEER" OP WEE NAAR
DEN HELDER
Ho re Belisha wil raakslaan
Minister ziet af van
ondergrondsche hangars
Het probleem:
gemobiliseerden
in het burgerleven
Geredden van de
„Petten" thuis
Nederland krijgt
sperballons
Laan. Schaden. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11121.
UitgOve dei* N.V. Uitg.-Mif. „Viollands Noorderkwartier" J
Het „Spookleger" van Generaal Weygand
Gisteravond heeft Hore Belisha, de
onlangs afgetreden Britsche minister
van Oorlog, een rede gehouden voor
zijn kiezers te Devenport, waarin hl]
er op aandrong, dat Engeland en
Frankrijk in het Finsche conflict
tusschenbelde zouden komen.
Controle over Noorwegen. Zweden
en Finland door Duitschland en Rus
land, aldus de oud-minister, zou be-
teekenen, dat onze aanzienlijke aan
koopen van erts, hout en landbouw
producten in deze landen stopgezet
zouden kunnen worden en dat
Ihiitschland nieuwe markten voor
zichzelf zou kunnen organiseeren»
Weloverwogen, toereikende en be-
beslissende actie kon thans den duur
van den oorlog beperken. Alle hall-
bakken interventie zou van den
aanvang af tot mislukking gedoemd
zijn.
De woorden van deze figuur, zoo kort na
zijn aftreden als lid van den Oppersten Oor
logsraad der geallieerden, zijn ongetwijfeld
.van groot belang.
Zij kunnen beteekenen, dat zijn gerucht
makend aftreden indertijd mede verband
hield met zijn wensch Finland direct te hel
pen. Ook echter kan liet zijn, dat nien er in
moet zien de weerspiegeling van de meening
welke in vooraaustaande Fransch-Britsche
kringen heerscht.
iloe dit alles ook zij, vast staat, dat de
Britsche leeuw in den laatsten tijd de Rus
sische beer openlijk tart.
Zonder schroom vertellen de Engelsche
machthebbers, dat zij de Finnen met groote
hoeveelheden oorlogsmateriaal steunen,
den Britten wordt toegestaan in Fkischen
krijgsdienst te treden, terwijl ten slotte een
sterk Britsch eskader in de Poolze.e is. ver
schenen en Moermansk schijnt te blokkee-
xen.
In vlootkrjngcn te Londen bewaart men
het stilzwijgen over de berichten dat de
Britsche vloot zich voor Moermansk bevindt.
In welingelichte kringen te Londen wijst
nien er, volgens U. P., echter op, dat een
blokkade van Moermansk in zekeren zin een
oorlogsdaad zou beteekenen ten opzichte
van een neutraal land, waarmede Groot Bnt-
tannië uiterlijk op goeden voet staat.
Het is anderzijds zeer wel moge
lijk dat de Britten voor Moermansk
trachten Duitsche koopvaardijsche
pen te onderscheppen of althans
schepen die zich op weg naar Duitsch
land bevinden en dat zij aldus een
contrabande-controle willen uitoefe
nen in het Noorden net als op alle
andere groote scheepvaartroutes naar
Europa.
Deze reden klinkt wel erg plausibel, maar
het is zonder meer duidelijk, dat dit Engel
sche machtsvertoon de Sovjets noodzaakt
belangrijke strijdkrachten aan het Finsche
front ie onttrekken, teneinde de Britten in
het oog te houden.
Indirecte hulp aan Finland
Dat Engeland en Frankrijk bezig zijn, zij
het voorloöpig nog gedeeltelijk langs indi-
recten weg, Finland wat lucht te verschaf;
fen, moge ook blijken uit de berichten, welke
uit het nabije Oosten blijven binnenkomen.
De Itflliaansche dagbladen wijdden
gisteren heele kolommen aan tele
grammen uit geheel Europa over
hetgeen in de opschriften genoemd
wordt „oorlogsdreiging van de Zwar
te Zee tot de Noordelijke IJszee."
Terwijl alle bladen zich van commentaar
onthouden, wordt den lezer den indruk ge
geven, dat vijandelijkheden ieder oogenblik
kunnen uitbreken, in den Ivaukasus zoowel
als in Noord Europa. Zelfs wanneer de Bal
kan er buiten blijft. Berichten uit Berlijn
over hetgeen genoemd wordt „het spookle-
ger van Weygand in Syrië", worden opval
lend afgedrukt in sommige bladen, die te
vens den nadruk leggen op de kwetsbaar
heid van het Sovjet Russisch oliegebied. Te
legrammen uit Cairo leggen den nadruk op
<le samenwerking tnsschen Engeland, Frank
rijk en Egypte.
Ook Indirecte druk van Duitsch
land.
Het Is begrijpelijk, dat men te Berlijn,
deze ontwikkeling van het internationale
aspect met groote opmerkzaamheid volgt.
Evenals Engeland houdt Duitschland zich
officieel angstvallig buiten het Russisch
Finsche conflict, maar toch staat wel vast
dat Hitier zijn Sovjet vriend krachtig helpt
door Zweden en Noorwegen in toom te
houden en hun te dreigen met interventie
als 7.c openlijk zich tegen Rusland zouden
wfenden.
Daarnaast aarzelt men in de Wilhclm-
strasse niet om ook de overige neutralen
zoo nu en dan eens onder druk to bren
gen.
De heftige verontwaardiging, welke zich
hier uitte bij de torpedeering van de Arends
kerk, de Burgerdijk en thans Weer van de,
„Tara" is den Duitschers zeer onaangenaam
Dat men in Holland het optreden van de
Duitsche duikhootcommandanten, zoo maar
zonder meer incorrect en onmenschelijk
durft te noemen wekt de toorn op en men
aarzelt in vooraanstaande kringen te Berlijn
niet om te zeggen, dat bij herhaling van
dergelijk „onneutraal" geschrijf de Duit
sche pers eens zal vertellen wat zij over
de Nederlanders denkt.
Een dreigen dus met een perscampagne!
VERSPREIDE GEMASKEERDE OP
STELLING VAN VLIEGTUIGEN
DOELTREFFENDER.
In de memorie van antwoord aan de Eer
ste Kamer betreffende de Defensiebegroo-
ting 1940 zegt de minister ten aanzien van
de aanschaffingen ten behoeve van de
Landmacht, dat hij al het mogelijke doet
oon zoo spoedig mogelijk in het bezit van
het benoodigde te komen.
De voornaamste oorzaak van de vertraging
is. dat orders, welke reeds lang voor het
uitbreken van den oorlog in het buitenland
waren geplaatst, in het geheel niet kunnen
wqrdcn uitgevoerd of niet overeenkomstig
de contractueel vastgelegde leveringsdata.
De munitievoorraad wordt nog geregeld
opgevoerd.
Motoriseering.
Ten aanzien van de motoriseering van ons
leger behoeft voorshands niet verder te wor
den gegaan, dan aanvankelijk in het voor
nemen lag.
Onze paardenstapel is voldoende. Wel is
bij de vordering gebleken, dat het aantal
warmhloedpnardon zeer ongust!# afsteekt
bij het aantal koudbloedpaarden.
Geen ondergrondsche hangars.
Van den bouw van ondergrondsche han
gars op onze militaire vliegvelden is afge
zien in hoofdzaak om drieërlei redenen:
1. De kosten zijn zeer hoog;
2. Een vijandelijke luchtaanval richt zich
mede tot het vliegveld zelve; is dit vlieg
veld voor opstijgen en landen onbruikbaar
geworden, dan is het nut van de dure on
dergrondsche hangans verloren gegaan.
3. Het wordt beter geoordeeld de vlieg
tuigen voor vernieling door vijandelijke
bombardementen te behoeden door een ver
spreide gemaskeerde opstelling en door
gebruik to maken van een groot aantal
hulplandingsterreinen.
De minister zal er voor waken, dat ny/t
laire maatregelen op zoodanige wijze wor
den genomen, dat ze niet den indruk wek
ken van het bestaan van acuut gevaar in
dien dit niet bestaat
Aangezien de opstelling van de weer
macht gegrond is op overwegingen van
strategisciien en tactischen aard, is het in
den regel niet mogelijk de onder de wa
penen geroepenen te legeren in den om
trek van hun woonplaats.
wordt bestudeerd
COMMISSIE VAN ADVIES INGESTELD.
ZAKENVERLOVEN NIET UITGEGBREID.
Aangezien het verlecnen van verlo
ven in geen geval de paraatheid van
de weermacht mag aantasten, kan
voor het tegenwoordige bezwaarlijk
aan de te verlecnen zakenverloven
uitbreiding worden gegeven, aldus
de ant'woordmemorie over de De-
fensiebegrooting.
Tegen het naar huis zenden van vaders
van groote gezinnen bestaan bezwaren. On
billijkheden zouden niet te vermijden zijn
o.m. omdat officieren, kader en gcspeciali-
scerden van dezen maatregel niet zouden
kunnen profiteeren.
De vervanging van de troepen, thans be
last met de grens en kustbeveiliging, door
andere troepen heeft de aandacht van den
opperbevelhebber.
Een benoeming van onderofficieren tot
luitenant zou noch in het belang van dc
weermacht, noch in het belang van de be
trokken onderofficieren zijn. De onderoffi
cieren missen den woHmschappelijkcn grond
slag, welke, zeker in den modernen tijd, voor
het bekleeden van een officiersrang noodza
kelijk is, terwijl in vergelijking met hen.
die langs één der thans vastgestelde wegen
officier zijn geworden het verschil in op
leiding en in leeftijd ooi-zaak zal zijn, dat
zij zich in het officierskorps niet spoedig
thuis zullen voelen.
De minister kan mededeelen, dat
ongeacht wat door verschillende In
stanties ter zake reeds is verricht
de regeering een commissie heeft sa
mengesteld, waarin zijn opgenomen
een vertegenwoordiger van den mi
nister van Financiën, Sociale Zaken,
Economische Zaken, Binnenlandsche
Zaken en Dofensio, welke commissie
opdracht heeft der Regeering te ad-
viseeren omtrent het vraagstuk van
den terugkeer van de gemobiliseer
den in het burgerleven, met inbegrip
van de eventueel te treffen wettelijke
voorzieningen.
Aangezien het vraagstuk in studie is, mo
ge hij er zich thans van onthouden hierop
diep in te gaan.
Schip met tweehonderd kisten
visch gezonken.
Precies om twaalf uur vannacht
meerde de treiler Viking Bank, IJ-
muiden 183, met de twaalf schipbreu
kelingen van de „Petten", IJm. 49,
aan boord aan de trawlcrkade te
IJmuiden.
De regen stroomde neer, maar desondanks
stonden velen op de kade om de geredden
te verwelkomen. Het was voor de familie
van de schipbreukelingen een blij weerzien
na eenige dagen van spanning.
In het kantoor van de maatschappij Pet
ten, heeft schipper Jan Groen ons het een
en ander omtrent de ramp verteld.
Woensdagochtend om vier uur, zoo deelde
hij mede, toen wij ons op 60 graden 15 min.
N.B. en 3 graden 15 min. O.L. bevonden, be
merkten wij tot onzen schrik, dat ons schip
zwaar lek was geworden. Wij zijn onmiddel
lijk gaan „stakclen", d.i. vuurpijlen schie
ten, en vroegen tevens radiotclefonisch om
assistentie.
Om zeven uur, toen de toestand aan boord
al critiek was geworden, kwam de „Viking
Bank" bij ons. zoodat er gelukkig voor ons
hulp was. Met onze eigen sloep zijn wij toen
naar de „Vinking Bank" geroeid. Het was
tamelijk goed weer. maar de zee was zeer
ruw, want den vorigen dag had het nog zoo
gespookt, dat wij niet konden visschen.
Haveloos aan boord gegaan.
Om half negen waren wij veilig aan boord
van de „Viking Bank", waar wij natuur
lijk aast vrij ontvangen werden. Alles is zoo
haastig in zijn werk gegaan, dat niemand
iets van zijn bezittingen heeft kunnen red
den. De „Petten" bleef nog drijven, zoodat de
„Viking Bank" in de nabijheid bleef, in
de hoop het schip nog te kunnen bergen.
Om half twee was schipper Groen met ze
ven vrijwilligers nog aan boord van zijn
schip gegaan, om te zien of dit nog te red
den was. Men had daarop nog eenige hoop.
Er werd een tros vastgemaakt op de „Vi
king Bank" en om twee uur begon deze de
„Petten" te sleepen.
Maar de lekkage bleek zoo ernstig te zijn,
dat het schip niet te houden was.
Woensdagavond om half zes dook
het achterschip plotseling omlaag en
vijf minuten later was de boot in de
diepte verdwenen met tweehonderd
kisten visch aan boor;d. Men had op
de „Viking Bank" nauwelijks tijd
om de sleeptros te kappen.
Onze terugreis, aldus schipper Groen, was
tamelijk voorspoedig, maar wij hadden met
veel mist te kaïnpen. Daardoor duurde het
tot twaalf uur, voordat het schip kon bin
nenkomen.
Zoo dik was het, dat wij de pieren zelfs
niet gezien hebben.
Over de oorzaak van de lekkage kon de
schipper ons niets mededeelen.
OPDRACHT TOT EERSTE
AANSCHAFFING VERSTREKT.
De minister van Defensie deelt in de
antwoord memorie aan de Eerste Ka
mer over de begrooting van zijn de
partement mede, dat de opdracht
tot een eerste aanschaffing van sper
ballons voor de luchtverdediging is
verstrekt
Minister team het vormen van
„kernen"
Novembtr-geruchten over spion-
nage van met de NJS.B. sgmpa-
thiseerendc officieren onjuist.
In de zoo juist verschenen ant woordme
morie over de Defensiebegrooting worden
eenige passages gewijd aan dc invloeden
van het extremisme in onze weermacht,
welke passages wij hier laten volgen:
Er wordt streng op toegezien, dat offi
cieren geen lid zijn van ech voor ambtena
ren verboden organisatie. Ten aanzien van
hen, die vröeger wegens hun lidmaatschap
van een dergelijke organisatie uit do weer
macht zijn verwijderd en thans weder om
toelating verzoeken wordt steeds een onder
zoek naar hun huidige gezindheid ingesteld,
alsmede naar het tijdstip, waarop de ver
boden organisatie den rug werd toegewend.
Tot opheffing van de ten aanzien van het
lidmaatschap der N.S.B. geldende bepalin
gen kan de regeering thans nog niet over
gaan.
De minister neemt gaarne aan, dat vele
aanhangers van de N.S.B. hun volledigen
steun zullen geven aan de verdediging des
lands tegen aantasting van ons grodgebied,
van welke zijde die ook moge geschieden,
doch hij acht het twijfelachtig of dit voor
allen geldt.
De geruchten over splonnaqe.
Het verspreiden van onjuiste, de N.SvB. be
treffende geruchten keurt* de minister sterk
af.
In het bijzonder heeft hij zich ge
ërgerd aan het in de eerste weken
van November uitgestrooide on
juiste gerucht, dat tal van, met de
N.S.B. sympathisccrende, officieren
wegens spionnage zouden zijn gear
resteerd, en hij betreurt het, dat het
niet mogelijk is geweest degenen,
die voor verspreiding dezer geruch
ten verantwoordelijk zijn geruch
ten. welke een door niets gerecht
vaardigde onrust doen ontstaan bij
het publiek en zonder eenige reden
OH nummer bevat 12 pagina's
DE BILT SEINT
Verwachting! Zwakke tot ma
tige Z. tot W. wind, betrok
ken tot zwaar of half be
wolkt, tijdelijk regen, later
wellicht opklarend, matige
dool.
het vertrouwen In de weermacht on
dermijnen op te sporen.
De elementen die voor het ontstaan van
dergelijke geruchten aansprakelijk zijn of
aan dc verspreiding daarvan hebben mede
gewerkt. mogen bedenken, dat zij door hun
onvaderlandslievend optreden volk en le
ger een uiterst slechten dienst hebben be
wezen.
Het ligt niet In het voornemen van
den minister te bevorderen, dat
overal kernen aanwezig zijn van die
volksgroepen, die vanouds hebben
betoond betrouwbaar te zijn. Hij
wenscht. zoolang niet het tegendeel
blijkt, de weermacht te zien als een
éénheid, welke trouw aan het wet
tig gezag boven verdenking staat,
en hij kan dan ook niet medewer
ken aan oen maatregel, waardoor
op bepaalde onderdeden of groepen
van militairen een stempel van on
betrouwbaarheid zou kunnen wor
den gedrukt.
De Amsterdamsche inspecteur van politie,
die, naar verluidt, betrokken is geweest in
de zoogenaamde uniformkwestie, maakt
nog deel uit van het korps reserve-officie
ren. Deze zaak is nog in behandeling.
HEDENMORGEN OM HALF ACHT AAN
DE BURGERVLOTBRUG.
GEMIDDELDE SNELHEID IS THANS
VIJF K.M. PER UUR.
Hedenmorgen om half acht troffen
wij do „IJsbeer" de IJsbreker, die
door het ijs in het Noordhollandsch
Kanaal een vaargeul zal maken naar
Den Helder aan tusschen Burger
vlotbrug en St. Maartensvlotbrug.
Met groote kracht ploegde het logge ge
vaarte met zijn zwaren, gedrongen bouw,
zich door het dikke ijs.
In tegenstelling met de vorige dagen, toen
de ijsbreker na elke 30 meter achteruit
moest slaan om vervolgens opnieuw met
kracht tegen de ijsmassa op te loopen ging
het nu met constante snelheid vooruit. Als
wij nagaan dat de „IJsbeer" hedenmorgen
om half vijf uit Alkmaar vertrokken is, dan
kunnen wij daaruit concludccrcn,, dat de
gemiddelde snelheid ongeveer 5 k.m. per
uur bedragen heeft.
Wij mogen dus aannemen, dat de „IJs
beer" wanneer zich geen moeilijkheden voor
doen. nog vandaag het eindpunt. Den Hel
der, zal bereiken, en dat wij dus vanaf
Maandag na eenige weken opnieuw het
drukke scheepvaartverkeer op bet Noord-
hollandsch Kanaal te zien zullen krijgen.
Nieuwe arrestatie
in de spionnage-zaak
Koopman uit Graft naar Gronin
gen overgebracht
GEVAARLIJK PAPIERTJE IN
ONSCHULDIG HOOFDDEKSEL!
Naar het Hsbl. meldt is te Graft, gemeente
de Rijp gearresteerd de autobandenhande
laar B., die betrokken zou zijn in de gerucht
makende spionnageaffaire, waarover wij gis
teren uitvoerige berichten opnamen. De
man is naar Groningen overgebracht. Men
weet dat daar eveneens.de verdachten uit
SU Pancras in bewaring zijn gesteld.
Een bezwarend papiertje.
De Tel. verhaalt, hoe een papiertje in een
hoed de directe aanleiding was tot arresta
tie der ontvluchte vliegerofficieren, welke
nabij Kornwerderzand, aan het Friesche ein
de van den afsluitdijk geschied is.
In een taxi hebben de officieren van klee
ding verwisseld.
Toen de vluchtelingen 's avonds niet op
het appèl verschenen, stelden de militaire
autoriteiten onmiddellijk alle pogingen in
het werk de mannen op te sporen. Zoo kon
het gebeuren, dat laat in den avond de
wachtmeester HovJnk, die met zijn collega's
te Kornwerderzand een scherpe controle
houdt, een taxi liet stoppen, waarin twee
Duitsch sprekende heeren zaten. Do mare
chaussees vonden dit verdacht en meenden
dat dit wel eens de gezochte officieren kon
den zijn. Zij namen ao beide mannen mee
naar hun woning te Kornwerderzand en
spoedig bleek, dat men een goede vangst
had gedaan.
Toen dc marechaussees eenigen tijd met de
Duitsche officieren hadden gesproken, ont
dekte een der wachtmeesters, dat in den
hoed van een der mannen een papiertje zat,
dat keurig in den binnenrand van den hoed
was verborgen. Er stak echter een klein
stukje papier uit den rand en deze onacht
zaamheid speelde den Duitschers parten. De
marechaussees haalden het papiertje te
voorschijn en toen bleek, dat hierop het
adres was genoteerd van een Groningsctofn
boer. waarheen tic Duitschers op weg wa
ren. Vermoedelijk zou deze boer ze verder
hebben geholpen om over de Nederlandsche
grens naar Duitschland terug te keeren.
Onmiddellijk werd van deze belangrijke
vondst kennis gegeven aan de politie te
Groningen, waarop de man, wiens adres op
het papiertje stond, nog denzelfden nacht
werd gearresteerd, verdacht medeplichtig
te zijn. aan de ontvluchtingspoging. De bei
de Duitsche officieren zijn in den nacht
weer naar het interneeringskamp gebracht
en daar beter opgesloten.
Britsch vlaggesch'p
buiten gevecht?
Geruchten over vernieling van
twee Duitsche duikbooten.
Het vlaggeschip der Engelsche thuisvloot
„Nelson" is half December door mijnen bui
ten gevecht gesteld, naar de Voelkische Beo-
bachter groot opgemaakt meldt. Het bericht
is afkomstig van den correspondent van dit
blad in Amsterdam. De Nelson is volgens
dezen correspondent half December een klei
ne Engelsche haven binnengesleept, zoo
zwaar beschadigd door een mijn, dat de bo
dem vooreerst niet verder kon varen. Na
eerste herstelwerkzaamheden kon het schip
twee weken later naar een Zuid-Engelsche
werf worden gesleept, waar men nog bezig is
met de reparatie.
Twee Duitsche duikbooten ver
mist?
In Londen deden gisteravond berichten de
ronde, dat weer twee Duitsche duikbooten
op de Noordzee tot zinken waren gebracht.
Officieele bijzonderheden waren niet te ver
krijgen. Er verluidt, dat de Britsche lucht
strijdkrachten een rol gespeeld hebben bij
het tot zinken brengen dezer duikbooten.
