*jCoi 11*41 III
Ruim een half millioen
menschcn bij evacuatie
1
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Duitsche oorlogsschepen in
Moermansk opgekurkt
Sumner Welles
vandaag al
naar Berlijn
Nieuwi Duitsche «mistellen
een
UITGEBREIDE
ORGANISATIE
GEREED!
Groote steden
worden niet ontvolkt
Dc slag op de
Mookerheide
Een nieuw
vredesinitiatief
van Roosevelt
Staatsleenirig ruim voltcekcnd
„Ida" aan Engelsche
Westkust gezonken
EERBERICHT
Laan. Schagen, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
DINSDAG 27 FEBRUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11123.
Uitfove cfer N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
Natuurlijk hoopt ieder, dat evacuatie het ontruimen van haar
woonplaatsen door de burgerbevolking nooit meer zal worden dan
een ver verwijderde mogelijkheid. Er is ook geen enkele reden om
j[uist -nu over evacuatie te schrijven. Maar juist daarom is het mo
ment geschikt. Als de nood aan den man komt, immers, is het te
laat voor het inlichten der bevolking. Dan moet ieder op de hoogte
zijn en weten, wat hem te doen staat. Dan komt het slechts aan op
tucht, saamhoorigheid, vaderlandsliefde.
De autoriteiten, welke met de voor-
bereidintj van de eventueele evacua
ties zijn belast, hebben deze week
in een persconferentie opening van
zaken gedaan. Wat ons is medege
deeld. kan in het kort als volgt wor
den samengevat;
Voor hen, die zuUen worden ge-
evacueerd, is gezorgd. Een uitgebrei
de organisatie staat voor hen klaar.
Voor alle anderen geldt: evacueert
niet!
Reeds thans hebben allen, die in geval
van nood hun woonplaats zullen moeten
ontruimen, daarvan aanzegging gekregen.
Wie dus een dergelijk aanzeggingsbiljet niet
ontvangen heeft, hoort er niet bij en zal in
eigen en in aller belang goed doen, daar tc
blijven waar hij is.
NIET IN HET WILDE WEG VLUCHTEN!
Het a, b, c van de evacuatievoorbereiding
is, dat niemand iets anders onderneemt, dan
hem door do overheid wordt voorgeschreven.
Dus niet in het wilde weg vluchten, trou
wens voor auto's, die op eigen gelegenheid
evacueeren, worden geen doortochtbewijzen
verstrekt. Slechts als ieder op het criticke
moment rustig de instructies opvolgt, kan
$en paniek worden voorkomen.. Hun, die
reeds thans verhuizen, wordt door de over
heid geen enkele moeilijkheid in den weg
gelegd. Indien deze verhuizingen echter een
zekeren omvang zouden aannemen, zou,
naar ons van bevoegde zijde werd verzekerd,
ook daartegen worden getreden.
De zones, die voor ontruiming in aanmer
king komen, omvatten in het algemeen de
inundatie-velden, alsmede de gebieden, bloot
gesteld aan de inwerking van de eigen vij
andelijke cn de eigen vuurorganen, in het
bijzonder van de artillerie en van de vlieg
tuigen. De diepte van deze zones bedraagt
veelal 10 km. cn meer.
GROOTE STEDEN WORDEN NIET
ONTRUIMD.
Ontruiming van groote steden op den voet,
waarop zij in andere landen geschied is, is
in ons land niet mogeh'k, aangezien de be
volkingsdichtheid een dergelijke verplaat
sing niet toelaat. Slechts wijken in de buurt
van vitale punten kunnen worden ontruimd.
De voorbereidende ontruiming voor
onze verdedigingslinie betreft meer
dan honderd gemeenten, omvatten
de ruim een hall millioen personen,
verdeeld over een oppervlakte van
meer dan tweeduizend vierkante ki
lometers.
De ontruiming zal in phasen plaats
vinden, welke phasen op machtiging
van den opperbevelhebber van land
en zeemacht znllen intreden.
EEN TWEEDE WAARSCHUWING.
De bevolking, die thans reeds een eerste
inlichtingsbiljet bevattende aanwijzingen
over de mede te nemen goederen heett
ontvangen, zal. wanneer de ontruiming op
het punt staat aan te vangen, een tweede
waarschuwingsbiljet ontvangen.
De eigenlijke ontruiming geschiedt vol
gens de aanwijzingen .van het militaire ge
zag. Zij wordt echter voorbereid en zoo noo-
dig geëffectueerd door de burgemeesters der
te ontruimen gemeenten. Tot de voorberei
ding behoort het verdeelen der bevolking in
drie klassen a, b, en c. Klasse a bevat de
onmisbare personen, die zullen moeten blij
ven- Klasse b bestaat uit personen, die in
de eerste plaats moeten vertrekken (hiertoe
beliooren vóór allen de buitengewoon dienst
plichtigen). Groep c omvat de overigen.
De burgers zijn thans reeds ingelicht over
de bagage, die zij moeten en die, welke zij
mogen medonemen. In het algemeen zal
niet meer dan bandbagage kunnen worden
meegenomen. In de eerste plaats dekens, di
verse papieren zooals geboorte- en huwelijks-
acten, geld, waardepapieren, polissen, distri
butiekaarten, mondvoorraad e.d.
HET TRANSPORT.
De afvoer uit de gemeente is nauwkeurig
voorbereid. Voor elke gemeente is een af-
voerstation of een afvoerhaven aangewezen,
al naar gelang het vervoer per trein of per
boot geschiedt. De gemeente is verdeeld in
wijken van 1000 personen (d.i. één trans
port), met een onderverdeeling in groepen
van 50 personen, waarbij het gezinsverband
zooveel mogelijk blijft gehandhaafd.
Vluchtoorden onbekend.
Voor elke gemeente, die verlaten
wordt, zijn thans reeds de vlucht
oorden aangewezen. Om redenen
van militaire geheimhouding weet
de burgerij niet. waar de vlucht
oorden liggen, doch de burgemecs-
ters der vluchtoorden zijn volledig
op de hoogte, zoodat zij voortdurend
contact kunnen hebben cn thans
reeds alle voorbereidende maatre
gelen kunnen treffen.
Het vebvoer naar die vluchtoorden ge
schiedt met den trein, met booten en met
auto's, al naar gelang de plaatsclij'ke om
standigheden. Tot in de puntjes is de
dienstregeling hiervoor uitgewerkt.
Voor patiënten zal verplegend personeel
meereizen.
Afhankelijk van de vervoersafstanden en
behoudens onvoorziene omstandigheden
rekent men er op, dat, dag en nacht door
werkende. het bedrijf in het inlaadstation
binnen twee etmalen afloopt, soms eerder.
Sprekende cijfers.
Het onderwerp, dat bier beschouwd is, be
treft soms zeer groote aantallen, hetgeen
duidelijk wordt, als men verneemt, dat b.v.
den aanval op één der linies, het zich mede
brengt 't vervoer en van circa 150.000 perso
nen naar de vluchtoorden met behulp van
bijna 100 treinstellen en ruim 150 schepen
niet een half zoo groot aantal sleepbooten,
ongeacht nog de reederijbooten. die inge
schakeld worden. Het zal dan kunnen gobcu
ren, dat bovendien 75 schepen van het nor
male type met hun sleepbooten in dienst
moeten worden gesteld voor het transport
van het vee. En dit alles moet bij voorkeur
op een dag aanvangen.
Ordeverstoring en overtreding
van gegeven bevelen zijn ontoelaat
baar en zullen onmiddellijk en des
noods zonder pardon met den ster
ken arm worden geregeld.
Een zeer uitgebreide organisatie, waarin
het burgerlijke en het militaire gezag ieder
een aandeel hebben is tot stand gekomen,
om een eventueele ontruiming vlot te doen
yerloopen. Het is voor velen een geruststel
ling, dat in geval van nood de verzorging
der te evacueeren personen in handen van
bevoegden is. Het geldt ook hier; Nederland
paraat!
Te Parijs wordt verklaard, dat zich te
Pctsaino en Moermansk cenige Duitsche oor
logsbodems, waaronder duikbooten, bevin
den. Dit is, aldus wordt gezegd, de reden
van de aanwezigheid van Britsclie oorlogs
schepen in deze huurt. In verband niet den
ijstoestand kunnen de Duitsche schepen niet
oostwaarts varen: zij moeten zich naar het
westen begeven. De Engelsrhen kruisen voor
de kust in afwachting van het vertrek der
Duitsche schepen.
A.T.O. HERVAT BUSDIENSTEN OVER
AFSLUITDIJK.
Met ingang van Woensdag, 28 Februari a s.
zullen de A.T.O.-diensten over den Afsluitdijk
weer normaal worden gereden*
H.M. de Koningin
heeft Maandag een
bezoek gebracht aan
Limburg en troe
peneenheden van
het leger geïnspec
teerd. Naast de vor
stin de territoriaal
bevelhebber in Zuid
Limburg, overste
Govers.
Koninqin bczichtiqt qcdcnkplaat
van Lodewijk en Hendrik van
Kassau.
H.M. de Koningin heeft gisteren, vergezeld
van de hofdame, Jkvr. van Tets, en haren
arjudant den generaal-majoor, Jhr. dc Jon
ge van Ellemeet, een bezoek gebracht aan
legerondcrdeelen int Zuid-Limburg.
Vervolgens brachtvih; Vorstin een officieus
bezoek aan Heumen, gemeente Malden, ten
einde een eenigen tijd geleden door de al
daar gelegerde militairen aangeboden ge
denkplaat, welke is aangebracht tegen den
toren van de protcstantsche kerk, te be-
zicthigen. De gedenkplaat stelt Lodewijk en
Hendrik van Nassau voor. die tijdons den
veldslag op de Mookerheide. nabij Heumen,
sneuvelden en wier lichamen nooit gevon
den zijn.
Z.K.H. Prins Bomhard heeft gisteren on-
venvaclit enkele legeronderdeelen in Noord-
Brabant bezocht.
IN APRIL TE VERWACHTEN!
Naar U. P- meent te weten, hebben Mus-
solini en Ciano aan Welles duidelijke aau-
wijzingen gegeven, betreffende de Italiaan-
sche eischen in eenig toekomstig vredes
verdrag.
In diplomatieke kringen wordt als vast
staand aangenomen, dat behalve de alge
meen bekende Italiaansche eischen, betref
fende Tunis, de spoorweg van Djrboeti
naar Addis Abeba en een redelijk aandeel
in dc controle op het Suez-kanaal, door de
Italiaansche leiders ook hun economische
eischen te berde zijn gebracht.
Sommigen waarnemers zou het niet ver-
bazeii, indien bij Welles' besprekingen te
Rome ook de gemeenschappelijke Itali-
aanschAmerikaansche vrees voor moeilijk
heden, voortvloeiende uit de geallieerde
contrabandccontrole ter sprake zou zijn
gekomen.
Bepaalde diplomatieke kringen zijn ge
neigd. om aan te neten, dat onvoorzie
ne omstandigheden voorbehouden de
missie van Welles vermoedelijk zal leiden
tot een hernieuwd vredesinitiatief van
Roosevelt in April, nadat de president en
zijn raadgevers gelegenheid zullen hebben
gehad, om het rapport, dat Welles hij zijn
terugkomst zal inleveren, te bestudecren.
Welles zending, haar draagwijdte en mo
gelijke gevolgen waren op dc huitenlandsche
ambassades en gezantschappen het gesprek
van den dag en in sommige kringen zocht
men ijverig naar gegevens om snel de re-
geeringsinstanties in het buitenland In te
lichten.
Speculatieve beschbuwingcn werden
hoofdzakelijk gewijd aan de mogelijkheid,
dat Hitier cn von Ribbentrop geneigd zou
den zijn, vredesplannen te bespreken, on
de basis van een herstel der souvereiniteit
van Polen en Tsjecho-Slowakije. teruggave
van koloniën aan Duitschland en verminde
ring der bewapening.
Indien de Russen Yiborg veroveren, wordt
het zeer waarschijnlijk geacht, dat Welles'
aanwezigheid te Berlijn. Parijs of Londen
zal samenvallen met een poging tot bemid
deling in den Russisch-Finsehen oorlog en
een dergelijke ontwikkeling zou een onver
wachte rol kunnen spelen bij Welles werk
zaamheden in Europa.
Naar wij van bevoegde zijde verne- dag vier nur openstond, ruim vol-
men, is de 4 Staatsleening 1940 ad
1300 millioen, waarvoor de gelegen
heid tot inschrijving tot glstermid-
Gisteren conferentie met Musso-
lini en Ciano.
De Amerikaansche onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken, Sumner Welles,
heeft gisterenmiddag omstreeks 5 uur een
onderhoud van een uur gehad met Mussoli-
ni. 's Morgens had hij reeds een bespreking
van anderhalf uur met den Italiaanschèn
minister van buitenlandsche zaken, Graaf
Ciano, gehad. Bij het onderhoud tusschcn
Sumner Welles en Mussolini waren ook Cia
no en dc Amerikaansche ambassadeur aan
wezig. Sumner Welles overhandigde den
Duce een door Roosevelt eigenhandig ge
schreven boodschap. Amerikaansche diplo
matieke kringen verklaren, dat de bood
schap, die president Roosevelt door Sumner
Welles heeft doen overhandigen aan Mus
solini, een eenvoudig schrijven is, waarin
tegenover Mussolini gevoelens van hartelijk
heid van den president tot uitdrukking wor
den gebracht.
Dezelfde kringen wijzen er op, dat het do-
cumeirt Sumner Welles accrediteert als per
soonlijk afgezant van President Roosevelt en
is opgesteld volgens de protocolaire regels
zonder eenige politieke verklaring te behel
zen.
Vandaag reeds naar Berlijn.
Reuter verneemt dat Sumner Welles van
daag reeds naar Berlijn zal vertrekken.
Hij heeft dus zijn bezoek aan Rome. dat 3
A i dagen zou duren, aanmerkelijk bekort.
Dit zou er. naar men meent op kunnen wij-
zon. dat Sumner Welles zijn informatori-
sche reis wil bespoedigen in verband met
mcdodeelingen, welke hij in Rome heeft
ontvangen.
De bemanning gered.
Bij de directie van het Scheepskan-
toor J. G. Mulder te Groningen, is
gisteravond een telegram ontvangen
van kapitein G. Kuur, van het motor
schip „Ida", groot 250 bruto ton,
thulsbehoorend te Zwartsluis, waar
in hij meldt, dat het schip gisteren
middag. ter hoogte van St. David,
aan de Westkust van Engeland is ge
zonken. De bemanning is gered. Om
trent de oorzaak van deze scheeps
ramp is tot nu toe niets naders be
kend.
De „Ida" had een lading steenkolen van
Groningen naar Salcombe in Engeland ver
voerd en na lossing aldaar een lading ijzer
erts ingenomen. Het is nog niet bekend, op
weg waarheen het schip zich thans bevond.
Behalve de kapitein waren er nog vijf man
ann boord.
Het schip was in 1931 te Groningen ge
bouwd*
teekend, zoodat eenige korting op de
bedragen, waarvoor werd ingeschre*
ven, zal moeten worden toegepast.
DE BILT SEINT
Verwachting: Zwakke tot ma
tige Z.O. tot Z.W. wind, be
trokken tot zwaar of half
bewolkt, waarschijnlijk eeni
ge regen, in het N. en O.
zachter, in het Z. en W.
zelfde temperatuur als gis
teren.
DE GRENZEN GEGARANDEERD.
De aankomst van den Duitschcn
economischen onderhandelaar, Clo-
dius, die voor gisteren was aange
kondigd, is uitgesteld. In officieele
kringen zeide men, dat het uitstel
te wijten was aan de recente poli
tieke gebeurtenissen.
In Duitsche kringen is men ;van
meening. dat Clodins in Berlijn
besprekingen zal voeren in zake
vérstrekkende voorstellen, die Roe
menië zullen worden gedaan in
ruil voor een Duitsch-Roemeensche
economische samenwerking.
Het plan, dat thans te Berlijn wordt over
wogen aldus genoemde Duitsche kringen
zou de Roemeerische grenzen voor een
periode van vele jaren garandeeren. Duitsch
land zou bovendien de mogelijkheid van een
nlet-aanvalspact tussehen Roemenië en al
zijn huren voor een tijdperk van verschei
den jaren bestudeeren.
In ruil hiervoor zou Roemenië een mil
lioen soldaten, die onder dc wapenen zijn.
demohiliseeren en deze naar h*t platte land
zenden, om meer landbouwproducten tc pro-
durecren voor den Duitschcn verbruiker.
In bevoegde kringen wordt bevestigd, dat
Clodius thans, na het Duitseh-Italiaansche
handelsverdrag te hebben afgesloten, op
weg is naar Berlijn. Het is niet bekend,
waarheen Clodius zieh daarna zal begeven.
In verband met het Duitseh-Italiaansch
handelsverdrag merkt de Duitsche pers o.
a. op dat „de duce in den loop van de
onderhandelingen persoonlijk heeft geinter
venieerd en zekere instructies .heeft gege
ven.
Het handelsverdrag voorziet in de nood
zakelijke gedeeltelijke aanpassing en de uit
breiding van de bestaande overeenkomst,
teneinde te gemoet te komen aan de zich
steeds wijzigende condities, die zich in het
economische leven van iedcren staat voor-
doen.',