onderhandelingen
Bom ontploft op
Naar een BRITSCH
overwicht in de lucht
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Russisch-
Finsche
Zweden als
bemiddelaar
Moskou stelt zeer
zware eischen
Schiermonnikoog
Heinkel-vliegtuig
neergeschoten
Italiaansch schip
gebombardeerd
ONGERUSTHEID
over s.s. „VECHT"
%rr»T»«.«Laan- Scha*en' Teh *44 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG 8 MAART 1940. 84e Jaargang. No. 11132.
Uit^OMe der N.V. lMg.-Mif. „Hollaars
Do Beriingske Tidende brengt, vol
gens U. P. een opvallend bericht nit
Stockholm, waarvan echter geen of-
ficieele bevestiging is te verkrijgen.
Het blad meldt namelijk, dat het nit
betrouwbare bron heeft vernomen,
dat in de Zweedsche hoofdstad op
het oogenblik vredesonderhandelin
gen tusschen Finland en Rusland
aan den gang zijn. Van Finsche zij
de zou hieraan worden deelgenomen
door den Finschen gezant in Stock
holm, den vroegeren minister Erkko,
en een vertegenwoordiger van Man-
nerheim, namelijk generaal Rosen-
broyer, alsmede de bekende vroegere
onderhandelaar in Moskou, Paasi-
kivL Van Russische zijde zou mada
me Kollontay, de Russische gezante
in Zweden, als onderhandelaarster
optreden. Bovendien zouden het
Zweedsche ministerie van buiten-
landsche zaken en een vertegenwoor
diger van de Duitsche regeering, na
melijk Perschef Dietrich, aan de be
sprekingen deelnemen. Dit wordt uit
Berlijn ontkent. De bekende Zweed
sche industrieel Wennergren zou
eveneens tegenwoordig zijn.
Ook paan geruchten over een zwaar Rus
sisch ultimatum, ann Finland, dat in den
komenden nacht afloopt. Het Fransche blad
„Paris Soir" weet te vertellen, dat Zweden
bij de overhandiging der Moskovitische ei
schen zijn bemiddeling heeft verleend.
Acht dagen geleden, zoo meldt het blad.
kwam de Finsche minister van buitenland-
sche zaken terug uit Stockholm, waarheen
de Zweedsche regeering hem had uitgenoo-
digd. Hij kwam echter niet alleen. Hij was
vergezeld van een bijzonderen vertegenwoor
diger van koning Gustaaf. Zoodra minister
Tanner in Helsinki was aangekomen, werd
de ministerraad voltallig bijeengeroepen ten
huize van Ritti, den ministerpresident. Tan
ner nam terstond het woord. „Ik deel U me
de," zoo verklaarde hij. „dat Zweden, op ver
zoek van Rusland, als bemiddelaar tusschen
onze beide landen heeft willen optreden.
Zijn vertegenwoordiger zal u de voorstellen
.van Moskou overbrengen".
Hierop werd het woord gegeven aan den
Zweedschen afgezant, die de ministers in
kennis stelde van de Russische vredesvoor
waarden. In het kort komen die voorwaar*
den hierop neer:
1. Finland zal aan de Sovjet-Unie
de gehccle landengte van Karclie,
met inbegrip van Viborg afstaan.
2. Finland zal aan de Sovjetunie
het gehccle gebied ten Noordoosten
van het Ladoga-mcer met inbegrip
van Sortavala afstaan.
3. Finland zal aan de Sovjetunie
het noordelijke deel van Lapland
met inbegrip van Petsamo afstaan.
4. Finland zal aan de Sovjetunie
de basis Ilangoe en het geheele
schiereiland van dien naam afstaan.
De Zweedsche regeering heeft van de
Sovjctregeering een termijn van tien dagen
gekregen om over een vredesverdrag tus
schen beide landen te onderhandelen. De
termijn loopt af in den nacht van Vrijdag
8 op Zaterdag 9 Maart.
Officieel wordt uit Helsinki gemeld, dat
de Finsche regeering ter kennis is gekomen,
dat de Sovjet Unie voornemens zou zijn
aan Finland eischen te stellen, die verder
gingen dan die van het vorige najaar. Over
de bijzonderheden van deze eischen zijn tot
dusver geen berichten ontvangen. Later
werd per radio bekend gemaakt, dat ver
gaande eischen worden gesteld.
Dat Duitschland een zekere druk op zijn
Russischen vriend uitoefent is wel zeker.
Berlijn heeft cr alle belang bij, dat dit voor
Duitschland schadelijke krijgsbedrijf in
het Hooge Noorden zoo spoedig mogelijk
wordt beëindigd en hiervan kan Helsinki
mogelijk profitecrcn om de eischen meer
gematigd te krijgen.
Maar... waar Duitschland belang bij
heeft, werken de geallieerden juist tegen en
men kan in elk geval verwachten, dat Lon
den en Parijs zij het zijdelings, ook wel
een duit in het zakje doen.
Men mompelt reeds, dat Engeland aan
MEVROUW KOLLANTAY,
de Russische gezante te Stockholm.
Finland een hulpleger van 100.000 goed ge
schoolde en bewapende mannen heeft toege
zegd.
In diplomatieke kringen te Helsinki werd
gisteravond het bericht over een Russische
stap te Sockholm en over eventueele bemid
deling van Zweden in het Fknsch-Ruasi-
sclie conflict, op den grondslag van nieuwe
concessies van de zijde van Finland, druk
besproken.
De commentaren hebben bijna uit
sluitend betrekking op het feit, dat
het te Helsinki gepubliceerde com
muniqué preciseert, dat de Russi
sche eischen verder gaan dan die,
welke bij de laatste onderhandelin
gen gesteld zijn. Men doet uitko
men. dat de regecriiur van Finland
het aan den cc hen kant heeft over
Zweedsche interventie, en aan den
anderen kant reeds thans duidelijk
maakt, dat de Finsche openbare
mcening niet zou kunnen begrijpen,
dat deze eischen als grondslag voor
onderhandelingen worden genomen.
Men begrijpt, dat bij den huldigen
staat van zaken de Finsche regec-
ring zich. zoolang do offiricele on
derhandelingen duren, uiterst zwijg
zaam toont en het onderwerp der
besprekingen nog niet ter kennis
van de Finsche bevolking brengt.
Dc openbare mcening. zoo kan men con-
stateeren. oordeelt, dat het weinige succes,
dat de Russen in deze oorlogsmaanden heb
ben behaald, concessies, welke niet ver*
eenigbaar zijn met de onafhankelijkheid
des lands, verre van rechtvaardigen.
Engclands luchtvaarlbegrooling 1
grooter dan ooit
In het Britsche Lagerhuis heeft
gisteren de minister voor luchtvaart
kingsley Wood, zijn bcgrooting in-
gc diend, welke dc grootste is welke
Engeland sedert de oprichting van
dit ministerie heeft gekend. Om re
denen van 's-lands veiligheid werd
de begrooting nominaal ingediend.
Dc minister zcide o.a., dat de lucht
macht moet worden uitgebreid tot
een overwicht in de lucht zal be
staan.
De minister deelde verder mede, dat de
Britsche luchtmacht in Frankrijk reeds
meer dan 1.000 vluchten heeft gemaakt, bij
dag en bij nacht, tot ver in bet vijandelijke
land. De samenwerking met de Fransche
luchtmacht is zeer goed.
Sprekende over de marine-luchtmacht
zeide dc minister, dat een enkel comman
do thans reeds 100.000 man telt. de sterkte
van de gehccle luchtmacht een jaar gele
den. Dc afdeellng gevechtsvliegtuigen, wel
ke verantwoordelijk is voor de verdediging
van het Vereenigd Koningrijk, heeft zijn
activiteit uitgestrekt tot de bewaking van
dc kust. bescherming van convooien. dc
visschersvloot en van de neutrale scheep
vaart. Zonder een enkel verlies van eigen
vliegtuigen zijn 40 Duitsche toestellen om
laag gehaald aan de kust. terwijl talrijke
toestellen niet meer naar huis konden terug
koeren.
Over de convooien deelde de minister me
de. dat 700 convooien met succes door de
luchtmacht werden geëscorteerd. Meer dan
honderd vijandelijke duikbootcn werden ge
zien en meer dan zestig aanvallen zijn ge
daan. Nog nooit heeft een zoo nauwe sa
menwerking bestaan tusschen vloot en
luchtmacht.
In Canada, Australië en Nieuw Zee
land zijn opleidingen voor vliegers
in het leven geroepen, welke per
jaar 20.000 vliegers en 30.000 andere
leden \an de bemanning kunnen
opleiden.
Productie verdubbeld.
Iedere maand worden nieuwe toestellen
geleverd en verscheidene nieuwe fabrieken
worden in dienst gesteld, terwijl nog tal
rijke nieuwe fabrieken worden gebouwd. In
liet afceloopcn jaar is de productie ver
dobbeld. De gevechtskracht van de Britsche
luchtmacht is in het afgeloopen jaar ver
dubbeld. Duitschland heeft ongetwijfeld
een sterke en machtige luchtvloot en in
dien een aanval van den vijand komt, dan
zal deze niet zonder verliezen aan men-
schenlevens en materieel worden afgesla
gen. Geen organisatie van de luchtverdedi
ging kan ooit een ondoordringbare barrière
maken. Indien een aanval wordt gedaan,
dan zal aanzienlijke schade worden aan
gericht, doch wij twijfelen niet, dat ons
Drie mannen gedood
Het was een boei, meenden zij.
Op de fiets werd de bom naar
huis vervoerd!
Door een onbegrijpelijke onvoorzichtigheid
is gisteren op Schiermonnikoog een hom ge
ëxplodeerd, waarbij drie personen zijn ge
dood.
Eergisteren ontdekten drie bewoners van
het eiland, de ongeveer veertigjarige F.
Bandstra, R. Visser en A. van Dijk, beiden
omstreeks 30 jaar, langs het strand een
vliegtuigbom. Zij wisten niet welk gevaar
lijk voorwerp zij hadden gevonden. Men
plaatste het achterop de fiets van een der
mannen en transporteerde het op deze wijze
naar het huis van Van Dijk.
Deze deponeerde liet voorwerp in den
tuin, daar hij het voor een boei aanzag en
begaf zich eerst later naar den burgemees
ter om dezen van zijn vondst te verwittigen.
Dc burgemeester ging daarop met Van Dijk
naar de woning om het gevonden voorwerp
in oogenschomv te nemen. Hij ried van Dijk
aan er vooral voorzichtig mee te zijn, zeg
gende: „Wees maar voorzichtig, jc kunt
nooit weten, wat het is."
Ondanks deze duidelijke waarschu
wing besloot van Dijk des middags
om vier uur het voorwerp te demon-
teercn. Nadat hij van een monteur
van de elertriciteitsvoorziening, wel
ke nabij zijn woning is gelegen, een
schroevendraaier had geleend en zelf
een moersleutel te voorschijn had
gehaald, toog hij aan het werk.
Randstra en Visser, die op korten
afstand van het huis van Van Dijk
wonen de tuinen achter dc wonin-
Vice-admiraal Jolles
woonde aan boord van
een der marinevaartni-
gen het bergingswerk
bij van de gezonken „O.
11" in de haven van
Den Helder.
volk een gelijke moed zal toonen, als ande
re volken onlangs hebben getoond. Boven
dien kunnen we de verzekering geven, dat
de sterke luchtvcrdedigingsorganisatic. wel
ke is opgericht, den vijand zware verliezen
zal toebrengen en dat onze bombardements
vliegtuigen klaar en in staat zijn om hard
toe te slaan, dikwijls toe te slaan en
voortdurend toe te slaan.
gen hebben hier een gemeenschappe
lijk pad kwamen toevallig eens
buurten en zagen van Dijk bezig met
iets uit elkaar te balen. Belangstel
lend bleven zij toekijken.
Er was een half uur verstreken, toen van
Dij*k dc ontsteking van liet projectiel los
werkte. Het zelfde oogenblik deed zich een
een ontploffing hooren, welke tot ver in
den omtrek was waar te nemen en het
ergste dcod vreezen. Onmiddellijk kwamen
de zoon van den burgemeester, die zich op
korten nfstnnd bevond, en de vrouw van
van Dijk uit het voorhuis naar den tuin
«nellen, om tc zien wat cr eigenlijk was
geschied.
EEN VERSCHRIKKELIJK TAFEREEL.
Zij ontwaarden een verschrikkelijk
tafereel. Zwaar bloedend vonden zij
hier drie mannen liggen, wion al
len de heenen waren afgerukt. Luid
keels schreeuwde de vrouw om
hulp. Van alle kanten kwam men
toegeschoten. Men waarschuwde ter
stond don geneesheer van het ei
land. dokter Berghuis, die zich met
een verpleegster naar de plaats
van dc ramp spoedde. Zoo goed cn
zoo kwaad als de toestand der ge
troffenen het mogelijk maakte, ver
leende men hun de eerste hulp.
Het beschikbare verband bleek even
wel niet toereikend, weshalve men
zijn toevlucht nam tot lakens van
het nabijgelegen hotel v. d. Werff.
De ongeveer 40-jarige F. Bandstra was be
halve door liet verlies van beide boenen ook
nog zeer ernstig aan de buik verwond. Hij
was op slag dood.
Dc omstreeks 30-jarige R. Visscher die.
gelijk gezegd eveneens beide bcenen had
verloren had bovendien een diepe wonde
in het hoofd nabij een oog. Men trof hem
bewusteloos aan.
De derde getroffene, de 30-jarige A. van
Dijk, die het projectiel onder handen had.
had geen verdere verwondingen, dan het
Britsche verkenners reeds bij
Helgoland teruggedreven?
Gistermiddag is voor de kust bij Ahcr-
deen een Duitsch Heinkcl vliegtuig door
Britsche Spitfirc vliegtuigen neergeschoten
van een hoogte van 8000 meter. Dc Spitfirc
toesteilen waren op patrouille, toen zij het
Heinkeitoestel zagen en het achtegpenvol-
gens aanvielen. De Britten cirkelden vijf
minuten boven de plaats, waar het vlieg
tuig in zee was gestort cn wachtten tot het
zonk.
Verkenningsvluchten.
Britsche vliegtuigen zijn, volgens Reuter
in den vorigen nacht onder meer boven
Hamburg, Bremen, Hannover, Cuxhavcn cn
Wilhclmshaven geweest. Herhaaldelijk kwa
men zoeklichten, meestal van blauwe kleur,
in actie. Te Bremen vuurden afweerkanon-
nen. doch vliegtuigen stegen niet op.
Alle Britsche toestellen zijn teruggekeerd.
Naar aanleiding van deze Britsche mede-
deeling deelt het Duitsche Nieuws Bureau
mede, dat uit de inlichtingen, die in be
voegde Duitsche kringen zijn ingewonnen,
blijkt, dal een Britsch vliegtuig inderdaad
boven den uitersten noordelijken hoek van
Duitschland geweest is, om daarna ter hoog
te van Flensburg om te keeren en in weste
lijke richting weder te verdwijnen. Een an
der vliegtuig is ook bij Norden. dus in den
uitersten N.W. hoek van Duitschland, even
boven de Duitsche kust geweest.
Alle andere vliegtuigen zijn reeds in de
buurt van Helgoland teruggedreven.
Hok de Duitsche luchtmacht is op verken
ning geweest boven vijandelijk gebied. Het
opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt hierover bekend:
Het luchtwapcn zette de verkennigsvluch
ten naar Engeland voort.
Van het Westelijk front
Van het Westelijk front meldt het Duit
sche legerbet icht: „Geen gebeurtenissen van
betcekenis".
Dc Fransche legerleiding deelt echter me
de:
„Opmerkelijke activiteit van Fransche en
Duitsche patrouilles op do oostelijke hellin
gen van de Vogezen".
GEHEEL IN VLAMMEN.
Gisteravond is het 5335 ton metende Itali-
aansche schip de „Amelia Laura" op de
Noordzee slachtoffer geworden van een he
vig luchtbombardement. Het schip -stond
weldra in lichter laaie Een ander Italiaansch
schip, de „Titania" ontving de noodseinen
en spoedde zich naar zijn landgenoot. Of de
„Titania"-bcmanning er in geslaagd is de
schipbreukelingen te redden, is nog niet be
kend.
verlies van beide bccncn. Hij was geheel bij
kennis cn zei nog tegen zijn broer, die in
middels ook op de plaats van dc ontploffing
was verschenen. „ik heb nu wat raars uit
gehaald".
Helaas zi,n ook Visser en van Dijk in den
loop van den avond bezweken. De bom had
verder geen schade van beteekenis aange
richt. slcehtf. zijn luer en daar ccnigc rui
ten kapot geslagen.
Aan doodsgevaar ontsnapt.
Gisteren heeft dc heer Bocrsma op het
strand van Schiermonnikoog een tweede
vliegtuigbom gevonden. Hij nam deze mee
naar zijn woning, waar zijn beide zoons bet
projectiel hebben gedemonteerd. Gelukkig
hebben zich hierbij geen ongelukken voorge
daan,
DB BILT SEINT i
Verwachting: Koude ochtend,
later zelfde temperatuur
als gisteren, meest zwaar
bewolkt, tegen den avond
geheel bedekt, geen neer
slag van beteekenis, zwak
ke tot matige naar Zuid
west krimpende wind.
WRAKHOUT OP DE NOORDZEE
GEVONDEN?
TWEE EN TWINTIG MAN AAN BOORD.
Niet slechts over hot lot van het Ne-
derlandschc s.s. „Grutto" (zie elders
in ilit blad), doch ook over het s.s.
„Vecht" heerscht thans groote on
gerustheid.
Een visscher uit Breskcns heeft n.1.
aan een Nederlandse)» patrouillcvaar
tuig medegedeeld, dat hij op zee
wrakhout heeft aangetroffen, dat,
volgens zijn mcening, afkomstig
moet zijn van het s.s. „Vecht", van
de Mij. „Houtvaart".
I)e „Vecht", een s.s. van ruim 2000 ton,
gebouwd in 1917, is, aldus het Hdbld., in den
nacht van Woensdag op Donderdag om
twaalf uur uit Rotcrdam vertrokken. Het
schip had Schouwcnhnnk reeds moeten pas-
seeren, doch er is geen enkel bericht van do
„Vecht" ontvangen.
Gezagvoerder van het schip is kapitein
Smit. Dc bemanning bestaat in het geheel uit
22 personen.
Naar de positie van het schip wordt thans
een nader onderzoek ingesteld.
Eenige nadere modcdeelingcn dan de vis
scher verstrekt heeft, zijn tot nu toe niet be
kend geworden.
Er heerscht groote ongcrustreid omtrent
het lot van het schip.
Amerika's zakenleven
ontwricht
Het denkbeeld, dal de V.S. ter
zijde staan en veel geld verdie
nen is onzin.
Bij zijn terugkeer te Londen heeft dc Arno
rikaansche ambassadeur Kcnnedy. aan do
pers verklaard, dat hij in dc twee en een
halve maand, welke hij in de Vcreenigdo
Staten heeft vertoefd, niemand heelt ge
sproken, die meende, dat de oorlog niet
werkelijk was. Dc menschen begrijpen het
niet, doch dit wil niet zeggen, dat zij r^ct
denken dat het ernstig is. De wcnsch om
buiten den oorlog te blijvtn is zeer sterk en
des te sterker omdat de menschen den oor
log nu deze voortduurt steeds minder gaan
begrijpen. Kcnnedy voegde hieraan toe. dat
de wcnsch on» buiten den oorlog tc blijven
bovendien nog versterkt is door bet aanhou
den van schepen cn de censuur op dc post.
Het tot zinken brengen van neutrale sche
pen maakt wel indruk op het Amerikaan
se he volk. doch het zal geen aanleiding zijn
dat Amerika zal wcnschcn deel tc nemen
aan den oorlog.
Op de vraag of in de Vcrecnigde
Staten een haus»c merkbaar was
tengevolge van den oorlog, zcide
Kcnnedy: „In tegendeel. Het denk
beeld, dat Amerika terzijde staat cn
veel geld verdient is onzin. De ont
wrichting van den bundel cu hot za
kenleven l» zeer ernstig."
Tenslotte zeide Kcnnedy. dat Sumner
Welles vermoedelijk Zondag met een speci
aal vliegtuig naar Londen zal komen. Op
vragen omtrent de reis van Welles zcide
Kcnnedy, dat hij hieromtrent niets kon zeg
gen.