de mobi
protest tegen
isetieclubs
n
o
ru
Suriname heeft een
bevolkingsprobleem
Treinramp in Finland
Wachtgeldregeling in
't particuliere bedrijf?
„Queen Elizabeth" ia alle
stilte over deo Oceaan
Het drama na de
voetbalmatch
Slachtoffer van de gladheid
Een tandem-dief bekent
1
Onze groentenexport
naar Duitschland
St
be
8C
I 1,1
i Vt
Eerste Kamer
De heer Van Embden is geen
„bekeerling." Op zuinigheid in
het leger aangedrongen.
Gisteren werd de behandeling van de De-
fensiebegrooting in de Eerste Kamer voort
gezet.
De heer Heldring (lib.) dringt aan op zui
nigheid bij het leger. Alen make meer ge
bruik van de conimercicele bekwaamheden
van zakenlieden, militairen zijn minder be
kend met koopmansgebruiken.
Algemeen in den lande bestaat de mec-
ning dat er aan de luchtbescherming, met
name in de grootc steden, veel ontbreekt.
Er hapert ten deze iets bij de taak, die de
fensie hierbij heeft. Wanneer zal het 3.7
cm. luchtafweergeschut aan Amsterdam ge
leverd worden? Er is thans ernstige onge
rustheid. Spr. vraagt of het hier nog slechts
een proef geldt.
De heer v. d. Bilt (soc. dem.) bepleit de
belangen der oud-gemobiliseerden van vóór
1909, der oud-marinewerklieden en der mo
bilisatie-slachtoffers van 19141918, waar
aan spr. do positie van de cvcntueclc inva
liden der huidige mobilisatie verbindt
De heer Briët (a.r.) verheugt zich over de
houding der soc. democraten ten aanzien
van de landsverdediging, maar de geschie
denis leert dat mobilisatieclubs in het leger
niet thuis behooren. Een aantal gemobili-
seerden zou komen te staan onder de beve
len eener 'politieke organisatie. Spr. beroent
zich op uitlatingen dienaangaande van den
heer Troelstra.
De heer Van Vessem (n.s.b.): Dat is ge
schiedenis, daar mag U niet over spreken!
(De Voorz. hamert).
De heer Briët herinnert er verder aan dat
de heer Troelstra ook gewaagde van soc. de
mocratische regimenten. Het zou funest zijn
als een zeker percentage dienstplichtigen
staat onder den invloed van een politieke
partij. Het is te betreuren, dat de soc. dem.
pairtij dit zelf niet inziet.
Spr. hoopt dat de regeering het
vormen van zulke clubs voor alle po*
litieke partijen zal verbieden.
De veranderde honding van den
heer van Embden.
De heer van Embden (v.d.) bespreekt de
lijdensgeschiedenis der oud-gepensionneer-
den en sluit zich aan bij de hoofdlijnen van
het betoog van den heer v. d. Bilt..
Spr. geeft voorts een motiveering van de
verandering zijner houding in defensie-aan-
gelégénheden.
Prof. van Embden, de vrijz. dem. woordvoer
der, verdedigde gisteren in de Eerste Kamer
uitvoerig zijn veranderde houding t.a.v.
Defensie.
Het stemmen tegen dit begroot ingshoofd-
stuk heeft spr. 't laatst als eenling, volge
houden tot Februari 1939. Maar er zijn an
dere levensbeschouwingen opgekomen, wel
ke niei langs ons heen gaan.
Tegen zoo grootc bedreiging van
oude vrijheid en vernietiging van
geestelijke waarden is, aldus spr.,
verdediging geboden. Men mag dit
verschijnsel niet ontwijken, ruimte
laten voor bruut geweld bcteekent
oorlog in permanentie. Spr. is geen
bekeerling. Het aanbevelen van col
lectieve verdediging tegen agressie
heeft steeds op gelijken grondslag
berust.
Er was verleden jaar nog het financieele
bezwaar, dat spr. toen tegen dc begrooting
deed stemmen. Dit is thans anders, in oor
logstijd zal men zelfs geneigd zijn, de fi
nancieele grens nog verder te verleggen.
Dc situatie in Europa is nu grondig ver
anderd. In Maart 1939 ging Engeland over
tot een nieuwe politiek, toen het aan drie
landen bijstand toezegde. Dit heeft geleid
tot onze zclfslandigheidspoiitiek. Dezelfde
overwegingen gelden voor België.
Spr. moet dus den vroeger beganen weg
verlaten.
Te weinig warmbloedpaarden.
De heer Maarsiijgh (n.s.b.) betoogt dat er
in ons land niet voldoende warmbloedpaar
den worden gefokt. Bij de vordering waren
er 2/3 koudblocdpaardcn en kruisingen, 1/3
warmbloeds. Het leger heeft in de eerste
plaats deze laatste noodig. Er wordt te wei
nig steun verleend aan de wannbloedfokke-
rij; cr moeten andere maatregelen genomen
in het belang der remontecring, een bedrag
van f 40.000 is zeer onvoldoende. Ten on
rechte is dc koudblocdfokkerij bevoorrecht.
Het woord was nu aan den minister, doch
alvorens hem dit te vcrleenen, verdaagt de
voorzitter te 12.43 uur dc vergadering tot he
den één uur.
Tweede Kamer
Immigratie van Javanen
zakelijk geacht.
nood-
Do Tweede Kamer heeft gisteren de Suri-
naamtsche begrooting voor 19-40 zonder hoof
delijke stemming aangenomen. Nog voer
den verschillende sprekers het woord.
In zijn antwoord verklaarde de minister
van Koloniën, de heer Weiter, o.m. dat het
grootste vraagstuk van Suriname het be
volkingsprobleem is; een geleidelijke ont
wikkeling van dat gewest achtte hij slechts
te verkrijgen door immigratie van Javanen.
Voorts ontkende de minister, dat die im
migratie moet leiden tot ver-Indisching van
Suriname.
De minister bestreed de opvatting. dat
oen afzonderlijke huwelijkswetgeving voor
de Javanen en Britsch-Indiërs inbreuk zou
maken op artikel 146 van dc staatsregeling.
Over kolonisatie van blanken was dc mi
nister niet optimistisch gestemd.
NaamL vennootschappen.
Do Kamer behandelde vervolgen» bet
wetsontwerp bijzondere voorzieningen niet
betrekking tot de in gebiedsdeelen van liet
Koninkrijk der Nederlanden gevestigde
naamrooze vennootschappen en andere
rechtspersonen, alsmede met betrekking
tot zeeschepen, die gerechtigd zijn tot het
voeren van de Nederlandsche vlag. Dit
ontwerp beoogt den besturen van naamloo-
ze vennootschappen en andere rechtsperso
nen mogelijk te maken bun zetel te ver
plaatsen van het eene gebiedsdeel van het
rijk naar. bet andere met het oog op de
huidige buitengewone omstandigheden.
De heeren Terpstra (a.r.), Slotemakor de
Bruine (c.h.) de Merchant et 'd-Ansem-
bourg (n„s.b.), Donker (s.d.) en van Maars-
eeveer (r.k.) voerden hierover het woord.
De minister van Justitie, de heer Gerbron-
dy zette in zijn antwoord uiteen, dat het
karakter van noodregeling voldoende uit
hot ontwerp blijkt, vooral na de daarin na
overleg met de commissie van rapporteurs
aangebrachte wijzigingen.
Dc amendementen van de commissie van
Twintig dooden, waaronder zes
tien geëvacueerde kinderen.
Gisteren is een op weg naar Zwe
den zijnde sneltrein ingereden op
een trein, welke op weg naar Tornio
(Finland) was.
Hierbij zijn twintig passagiers ge
dood, wo. 16 geëvacueerde kinderen
van nog geen 12 jaar oud.
Het ongeluk geschiedde terwijl het. pik
donker was en een verblindende sneeuw
storm woedde in het station Littela, nabij
Tampere. De sneeuwstormen waren oorzaak,
dat de machinist niet zag, dat het signaal
op onveilig stond.
rapporteurs werden vervolgens of wel aan
genomen of door. den minister'overgenomen
Onder deze amendementen was er een,
dat het ontwerp oen geldigheidsduur geeft
tot 1 Januari 1941 om liet karakter van
een tijdelijke regeling duiuclijkcr te doen
uitkomen.
Zonder hoofdelijke stemming werd het
ontwerp, aldus geamendeerd, aangenomen.
Vandaag zet de kamer dc behandeling
van dc agenda voort.
Stimulans van het Amsterdam*
sche Gemeentebestuur.
Reeds sinds lang bestaat de mogelijkheid,
dat aan werkgevers, die tijdelijk voor hun
personeel geen voldoende werkgelegenheid
hebben, in de kosten van een wachtgeldre
geling, welke zij voor dat personeel in het
leven mochten willen roepen, van overheids
wege een geldelijke bijdrage wordt verstrekt,
in den regel bedragende 30 procent van dc
uitgekeerde wachtgelden.
In do laatste jaren werd te Amsterdam
slechts nu en dan door enkele ondernemin
gen van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
Door de plotseling sterk verminderde werk
gelegenheid in het havenbedrijf tengevolge
van de in September j.1. ingetreden oorlogs
omstandigheden, is een aam lal ondernemin
gen in dat bedrijf er thans toe overgegaan
voor haar personeel een wachtgeldregeling
in tc voeren.
Het komt B. en W. van Amsterdam
echter voor, dat het instituut der
wachtgeldregelingen zooveel goede
eigenschappen bezit, dat het ver
dient op veel ruinier sfhaal dan tot
dusverre het geval was, te worden
toegepast.
Zij achten het waarschijnlijk, dat slechts
door onbekendheid met die goede eigen
schappen vele werkgevers, wier onderne
mingen zich naartoe goed zouden leencn,
tot heden niet tot invoering van een wacht
geldregeling zijn overgegaan.
Daarom hebben zij aan een groot aantal
werkgevers een circulaire doen toekomen,
waarin zij de aandacht op deze regeling
vestigen. Hieraan is het volgende ontleend:
In den regel draagt dc werkgever 50 pro
cent van het wachtgeld, doch in bepaalde
gevallen, waarin de ondernemer op deze
wijze relatief te zwaar zou worden belast,
kan een voordeeliger regeling worden ge
troffen.
In het algemeen is als voorwaarde gesteld,
dat in de onderneming ten minste 25 be
dienden en of arbeiders werkzaam zijn en
dat de wachtgeldregeling zooveel mogelijk
moet worden samengesteld in overleg met
hetzij een commissie door dc bij de regeling
betrokken arbeiders gekozen, hel zij met de
besturen der vakvereenigingen, die met den
werkgever of met de vcreeniging, waarbij
de werkgever is aangesloten, een collectieve
arbeidsovereenkomst hebben gesloten.
Van de voorwaarde betreffende het mini
mum getal van 25 personen, voor wie een
wachtgeldregeling geldt, kan worden afge
weken, indien een vereeniging van werk
gevers haar bemiddeling verleent en de
richtige naleving der wachtgeldregeling ga
randeert*
Na een reis van 5 dagen en 9
unr veilig te New York aange
komen.
Naar thans bekend wordt, heeft
's werelds grootste passagiersschip,
de 85.000 ton groote Queen Elizabeth
van de Canard-White Star Line, op
26 Februari de werf aan de Clyde,
waar het voltooid werd, verlaten,
om door sleepbooten de Clyde afge-
sleept te worden. In groote tegenstel
ling met de enorme menigte, die In
dertijd getuige was van het vertrek
van het zusterschip, Queen Mary,
waren thans nog geen honderd men-
schen aanwezig.
Diezelfde Queen Elizabeth is gis
teravond de haven van New York
binnengeloopenl
2ooals bekend, is de „Queen Elizabeth"
het snelste schip ter wereld. Haar machines
ontwikkelen 200.000 p.k. Men is vier jaar
bezig geweest met den bouw en het schip
is voorzien van de modernste machinerieën.
Het is 1032 voet lang., 14 voet langer dan de
„Queen Mary". Er is accomodatie voor 2400
passagiers, 300 meer dan aan boord van de
„Queen Mary".
Vertrek in alle stilte.
De „Queen Elizabeth" is, naar Reuter
meldt, geheel grijs geschilderd. Toen het
schip \an de werf van John Brown was ver
trokken en de Clyde afvoer naar Grccnock
waren slechts enkele honderden menschen
getuige van haar eersten tocht. Als men dit
vergelijkt bij de enorme menigte van hon
derdduizenden menschen, die vier jaar ge
leden getuige waren van het vertrek van
het zusterschip „Queen Mary". kan men in
derdaad spreken van een vertrek in alle
stilte.
Met cenigc moeite, doch zonder ongeluk
ken werd de „Queen Elizabeth" de bochten
in de Clyde doorgesleept. Te Grcenock bleef
het schip liggen tot 3 Maart. Op dezen dag
jl. Zondag glipte het grootste schip ter we
reld vrijwel onopgemerkt het zeegat uit en
zette het koers naar Amerika.
De „Queen Elizabeth" heeft de
werf verlaten twee maarden vóór
den dag. die daartoe vier jaar gele
den werd bepaald. Ondanks den oor
log is liet schip nauwkeurig volgens
het programma afgebouwd.
Men oordeelde het nuttig, hfet schip spoe
dig te doen vertrekken, aangezien de Clyde
en de daar gelegen werven een belangrijk
doel voor de Duitsche vliegtuigen vormen.
De aankomst te New York.
Gesleept door tien sleepbooten is de Queen
Elizabeth zonder moeilijkheden aan dc ka
de gemeerd. Dc voorzitter van den New-
Yorkschcn gemeenteraad begaf zich als ver
tegenwoordiger van burgemeester Laguar-
dia aan boord om den gezagvoerder, Townley
te begroeten.
Tegenover de pers verklaarde kapi
tein Townley, dat do Queen Eliza
beth naar New York was gekomen op
verzoek van de verzekeringsmaat
schappijen, om in veiligheid te zijn.
Het schip heeft den overtqcht vol
bracht met een gemiddelde snelheid
van 24.7 knoopen. Het heeft een ge
heime route, zigzag varende, ge
volgd. Dc in totaal afgelegde afstand
vfas 3127 mijl. De bemanning bestond
uit 378 koppen, met inbegrip van de
technici. De reis duurde 5 dagen en
9 uur.
De Queen Elizabeth was beschermd tegen
magnetische mijnen door het systeem Gauss,
o.m. bestaande uit elcctrische kabels langs
de zijden van het schip.
Dc Queen Elizabeth heeft geen duikboo-
ten of oorlogsschepen ontmoet. Reuter meldt
nog, dat het schip den eersten dag na het
vertrok geëscorteerd was.
Do drijvende bokken zijn er na hard wer
ken in geslaagd Donderdag de gezonken on
derzeeër „O 11" boven water te brengen en
naar het achtergedeelte der haven van den
Helder te sleepen.
Requisitoir na psychi
atrisch rapport verzocht
Het drama na de voetbal
match in het Brabantsche
dorp Srang Capelle, kwam
gisteren ten tweede male voor
de Bossche rechtbank. Tegen
den 22-jarigen sjouwer, die
een speler doodelijk met een
nies verwond had, heeft dc
Officier van Justitie op 16
November van het vorig jaar
vier jaar gevangenisstraf ge-
eischt, doch de zaak werd
aangehouden, opdat eerst de
geestvermogens van verdach
te konden worden onderzocht
De getuige-deskundige, dr.
G. Janssens, geneesheer-di
recteur van dc psychiatrische
inrichting „Voorburg" deelde
gisteren ter zitting mede, dat
hij den verdachte zeer ver
minderd toerekeningsvatbaar
achtte.
Dc officier van Justitie wij
zigde hierop zijn vroeger ge
nomen requisitoir in dien zin,
dat hij niet wegens, doodslag'
doch wegens „mishandeling,
den dood tengevolge hebbend"
een jaar gevangenisstraf
eischte, waarvan zes maanden
voorwaardelijk, met een proef
tijd van drie jaar. De verde
diger drong cr op aan de'on
voorwaardelijke straf zoo cle
ment mogelijk te doen zijn.
Uitspraak volgt later.
Duitsche jeugd
moet „bij" blijven
De ministerraad voor de verdediging heeft
op voorstel van rijksleider Rosenberg beslo
ten, de Duitsche jeugd op school en in be
drijf voortdurend over den strijd van dezen
tijd en de plichten der jeugd voor tc lichten
door toespraken van vooraanstaande staats
en partijmannen.
De leiding van dit instituut is aan Rosen
berg opgedragen.
Fietsrijder door slippende bus
gedood.
Toen gisterochtend om 8 uur de 55-jarige
voeger S. Molema uit Emmen per fiets op
weg naar zijn werk te Emmercompascuum
was, reden hem ter hoogte van Emmer
schans twee autobussen van de E. D. S.
achterop. Bij het naderen van een tegenlig
ger remde de chauffeur P. R. van de eerste
bus waarschijnlijk tc krachtig, waardoor
de bus op den door lichten sneeuwval glad
den weg slipte. Het voertuig raakte M., die
geheel rechts reed, en kwam vervolgens
tegen een boom tot staan.
M. werd in bewustloozen toestand opge
nomen en naar liet diaconessenhuis te
Emmen overgebracht. Aanvankelijk sche
nen zijn verwondingen niet van ernstigen
aard te zijn.
In den loop van den ochtend is het
slachtoffer echter tengevolge van 'n inwen
dige verbloeding overleden. De politie heeft
den bus in beslag genomen en onderzoekt
of er van schuld sprake is.
Vrouw doopt haar pen
in gif
Bewoonster van de Zaanstreek
wegens beleedigingen veroordeeld
Het Amsterdamschc gerechtshof veroor
deelde een vijftigjarige vrouw uit de Zaan
streek, die anonieme briefkaarten had ge
schreven, waarvan de inhoud beleedigcnd
was. tot f 50.boete én een voorwaardelij
ke gevangenisstraf van een maand met
drie jaar proeftijd.
De rechtbank t-e Haarlem had haar tot
drie maanden voorwaardelijk en f 75.boe
te veoordeeïd- In hooger beroep had de
procureur-generaal verhooging van de straf
gcrequireerd, n.1. f 200.boete en drie
maanden voorwaardelijk.
De vrouw had de briefkaarten geschreven
aan een melkcontroleur en aan haar nicht.
Halveering van de straf geëist
Een 34-jarige man, die reeds zeven v<
oordeelingen achter den rug heeft, we
op 20 December wegens diefstal en heli
van tandems tot vier jaar gevangenissü
veroordeeld.
Verdachte huurde in en buiten AmsU
dam tandems, die hij onmiddellijk weer v<
kocht. Ook had hij twee tandems gestole
Gisteren stond hij voor liet hof tcrecl
hij legde een volledige bekentenis af.
De procureur-generaal zeide in zijn reqi
sitoir, dal verd. terecht door de rcchtbat
werd beschouwd als een zeer onmaatscha
pelijk mensch, die geruimen tijd uit de s
menleving dient te worden verwijderd. D
ze man leeft van diefstallen, hij is herhaa
dclijk voor feiten als waarvoor hij zit
thans tc verantwoorden heeft, veroordeel
Toch komt spr. de straf wel zeer hoog voo
Mr. Versteeg rcquirccrde een gevangeni
straf van twee jaar.
Het Hof zal 21 Maart arrest wijzen,
Het meisje met de
ingetrokken onderlip
Ouders procedeeren tegen mediou
Men zal zich de historie herinneren va
een meisje uit Schoonhoven, dat op ze vei
jarigen lecttd aan haar keel was geop
rcerd, waarbij de chirurg ongelukkigerwijs
twee tanden van haar onderkaak uitstic
üe ouders lieten een brug in de onderkaa
aanbrengen, doch door deze behandel in
groeide de onderlip van het meisje iet
naar binnen, waardoor zij, volgens han
ouders, aan schoonheid inboette. Het mcisji
is thans vijftien jaar.
Zij spraken den chirurg in rechten voo
dc gemaakte tandartskosten aan en teven
voor dc geleden schade door het schoor
heidsverlies.
In totaal vorderden zij f 13.000.—.
Dc Haagsche rechtbank wees alleen dl
vordering voor zooveel dc tandartskosten
betrof, ten bedrage van f 1250.toe eq
ontzegde de vordering voor al het overig*
De „Alkmaar" bemanning
weer thuis
De Stuyvesant bracht ze te
IJmuiden.
Gisteravond is het s.s. „Stuyvesant" van
de K.N.S.M. in Nederland teruggekeerd. Te
kwart over zeven kwam het schip te IJ-j
muiden aan.
Zooals bekend, had de „Stuyvesant" de li
den van de bemanning van het s.s. „Alk
maar" van dezelfde maatschappij, dat op 11
Februari nabij dc Kaap Vcrdische eilai
den is gestrand en geheel verloren ginj
aan boord.
Dc bemanning, die na de stranding cei
nabijgelegen rots wist tc bereiken, wei-
opgepikt door het s.s. „Farmsum" van d<
stoomvaart maatschappij „Oostzee"
welk schip zij een dag later werd overgezet
op de „Stuyvesant
Van de veertig leden der „Alkmaar'
maaning gingen er 38 in IJmuiden
boord. Ten einde zich per spoor naar hur
respectievelijke woonplaatsen te begeven I
Twee opvarenden bleven aan boord van tl
„Stuyvesant" om de verdere reis naar Am
sterdam mede te maken.
ZATI
IfrtfO
■"-be-
vaul
hur j
De heer Edeters vraagt.
Het Tweede Kamerlid, de heer Dieiers
(n.s.b.) heeft aan den minister van Econo
mische Zaken de volgende vragen gesteld:
Is het juist, dat in het loopendc seizoen
niet meer groenten naar Duitschland zullen
mogen worden uitgevoerd, dan een gemid
delde van de gedurende de laatste jaren
uitgevoerde hoeveelheden of bedragen, en-
zoo ja, aan welke oorzaak is dat toe te
schrijven?
Heeft dc minister er zich rekenschap van
gegeven, dat dit catastrophale gevolgen zal
hebben voor den tuinbouw, vooral nu Enge
land den invoer van bijna al onze tuin
bouwproducten heeft .verboden?
Is de minister van meening dat, ondanks
den gunstigen stand van de clearing met
Duitschland, het uit te voeren kwantum
tuinbouwproducten niet groot er kan zijn?
Heeft de minister overwogen, welke maat
regelen hij zal nemen om den Nederland-
schen tuinbouw voor ondergan gte behoe
den?
De
het
te a
nale
Na
mak
de o
deze
den
Rom
van
In
Firu
aan
dooi
opv.
hij
trof
in
stqj
in
LJina
nee
D
Hel
ner
var
veli
r
de
ner
lan
we
j
ooi
gel
ziji
gei
he
lai
1 hc
ge
fc
Ri
Vi
bi
I dr
af
