BETON
ZUIDWEG
Memel LI
COSTUUMS
NEELS
VITRAGES e„
GLASGflRDIINEN
G en G
Weet U een
Reclame aanbieding
C. REZELMAN Jzn.
wISS#
HET EXTRA BUITENKANSJE
Gebr. HOS Anna Paulowna
het moderne wonder
2000
costuums
Adverteeren doet verkoopen
Fa- NEELS
JONGEN
J. DE LEEUW.
iimif WIP
1.20 0.60
A. DEKKER JZ.
„EMP0" RIJWIELEN.
B. VELTMAN.
Een wonderlijk materiaal, be
stand tegen de hardnekkigste
granaten.
MAGINOT- EN S1EGFRIEDLINIE.
Een- vakkundig Britsch schrij
ver, de heer J. M. Michaelson
publiceerde dezer dagen een in
structief artikel over de beteckc-
nis van het beton, waaraan wij
het volgende ontleencn.
Toen een Fransche tuinman, Joseph Mo-
nier genaamd, een methode ontdekte om
beton sterker te maken door liet te „wape
nen" met ijzer, ten einde met dit nieuwe
materiaal betere en sterkere waterbassins
en andere installaties te maken, bevroedde
hij nauwelijks dut hij een bouwmateriaal
had samengesteld dat een buitengewoon be
langrijke rol in latere oorlogen zou spelen.
Jarenlang hebben de betonmengers in
Europa uit zand, cement en fijngemalen
steenen een materiaal samengesteld, dat
harder was dan rotssteen. Üp het oogenblik
liggen er twee machtige verdedigingslinies
langs de Rijn tegenover elkander en men
kan ervan overtuigd zijn dat de sterkte van
het beton uiteindelijk over de overwinning
of de nederlaag beslissen zal.
Achtduizend treffers doorstaan!
Voor den toeschouwer, die toevallig wel.
eens wegwerkers aan het werk heeft gezien
op het oogenblik dat zij bezig waren met
hun betonmolen om nieuw materiaal samen
te stellen, ziet alle beton er eender uit. In
werkelijkheid maakt de keuze van materiaal
als grondstof en de wijze waarop het ge
mengd wordt heel vee! verschil uit ten
aanzien van de sterkte van het eindproduct.
Dat is wel heel duidelijk bewezen geduren
de den wereldoorlog, toen Luik en Namen
in puin geschoten werden door de Duitschc
houwitsers, terwijl daarentegen de Fran
sche forten in Moulainville en Vachervillau
die van duurzamer beton vervaardigd wa
ren, zich zonder noemenswaardige schade
staande hielden, zulks in weerwil van het
feit dat zij elk een bombardement van onge
veer SOOO treffers te doorstaan hadden!
Siegfriedlinie niet solide?
Is de Siegfried-linie, 4n een over
haast tempo gebouwd in een tijd dat
Duitchsland ernst aan een nijpend
tekort aan ruwe grondstoffen, wel
zoo solide als zij zou kunnen zijn??
De vakwetenschap dat de keuze van
kleine steenen, de rijkdom aan ce
ment en de zorgvuldig gekozen af
metingen en verhoudingen van enor
me beteekenis zijn voor de soliditeit
van het beton, heeft den deskundi
gen de overtuiging bijgebracht, dat
de versterkingen in het Duitsche
systeem op den duur onder de
kracht der Fransche projectielen
vernietigd zullen worden, terwijl
daarentegen de Maginot-linie zon
der eenige haast, maar met zorg en
overleg geconstrueerd, alle aanval
len zal kunnen weerstaan.
(Wij moeten bij het vernemen van deze
conclusie in aanmerking nemen, dat zij van
Britsche zijde komt en een propagandisti
sche inslag haar niet vreemd zou kunnen
zijn Red).
Kalksteenheuvels opgeblazen.
Het was Joseph Aspdin, die min of meer
toevallig ontdekte dat een mengsel van klei
en verhitte kalksteen ccn grijskleurig, krach
tig materiaal opleverde het sedertdien
beroemde „Portland-cement" dat sterker
was dan eenige andere ccmentsoort, die
voordien werd gebruikt Dat was in het
jaar 1825. Heden ten dage worden tal van
andere variaties van klei en kalksteen in
Portland cement verwerkt, bij duizenden
tonnen tegelijk. Het product kreeg de naam
„Portland", omdat de kleur veel weg had
van die van steen uit het Engelsche district
Portland, wat niet wegneemt dat het ruwe
materiaal, dat voor het product wordt ge
bruikt, overal ter wereld gevonden wordt.
Gansche kalkstecnhcuvels worden
opgeblazen, waarna de groote stuk
ken „fijngekauwd" worden door spe
ciaal daarvoor vervaardigde machi
nes. Aldus verkrijgt men het fijne
poeder dat verwerkt wordt
Het laatste fijnmalcn wordt met
behulp van kolossale stalen kogels
gedaan, die elk ongeveer dertig ton
Een der zware kazematten van de
Maginotlinie.
wegen en die in een cylinder rond
draaien. Daarna wordt de klei toe
gevoegd, waarna het aldus verkre
gen mengsel vulcanisch verhit wordt
in enorme fornuizen. Zqo vormt men
de klinkersteen, die, éénmaal afge
koeld, fijngestampt wordt tot het be
kende grijze poeder.
Zoo fijn als damespoedcr.
De waarde van het cement is in de eer
ste plaats afhankelijk van zijn fijnheid, zoo
dat de allergeringste deeltjes zich gemak
kelijk kunnen vermengen met steen en
zand. Weinig menschcn weten dat de beste
cement zoo 'fijn is als de poeder die de da
mes gebruiken en dat zij door een zeef zou
heengaan, dio zulke fijne gaatjes heeft dat
water er op zou blijven staan.
Voor het maken van cement zijn ontzag
lijke massa's ruw materiaal noodig. Zoo
heeft men voor drie millioen ton aange
maakt cement niet minder dan 5 millioen
ton kalksteen en 2 millioen ton klei noodig.
De vele millioenen tonnen beton,
die gebruikt zijn voor de verster
kingslinies langs de Rijn vertegen
woordigen een gehecle (opgeblazen)
bergketen.
„Ferro-bcton", dat tegenwoordig veelvul
dig wordt gebruikt bij den aanleg van for
tificaties, dankt zijn bijzondere eigenschap
pen aan een gril van do natuur. Beton zet
namelijk, precies als metaal uit, wanneer
het wordt verhit. Toevallig zet het ongeveer
evenveel uit als staal en op grond daarvan
is het mogelijk geworden dat in combinatie
mot het beton te verwerken. Het staal neemt
de spankracht en het beton de drukkracht
voor zijn rekening. Het enorme voordeel van
dit ferro-heton boven ccn gewone beton
soort wordt wel aangetoond door het feit
dat een zekere hoeveelheid ferro-bcton aan
de kracht van veel zwftarder geschut weer
stand bieden kan dan eenzelfde hoeveelheid
gewoon beton. Dat is proefondervindelijk
bewezen.
Beton-gchcimcn.
Niet alleen de juiste toevoeging van ce
ment, zand en steenen bij de aanmaak van
beton is belangrijk, ook de hoc\eclheid toe
te voegen water is dat. Vooral wanneer liet
beton cnormen weerstand moet hebben, ge
lijk dat bij het aanleggen van forten en an
dere versterkingen het geval is. moet do
water-toevoeging haarfijn worden berekend.
Daar heeft men dan ook speciale installaties
en instrumenten voor en telkens opnieuw
worden vóór de menging nauwkeurige proe
ven met het mengsel genomen. Overigens
hebben de Fransehen in het hijzonder hun
sporen verdiend door de verschillende voor
treffelijke methoden die zij hebben uitgevon
den om het vcrhardingsproccs van het be-
ton-mcngsel te bespoedigen. Het behoeft, in
het licht van het groote belang dat deze
werk-methoden. In oorlogstijd hebben, wel
geen betoog dat zij die methoden strikt ge
heim houden, met dezelfde zorgvuldigheid
waarmee vliegtuig- of tankconstructies of
wel verbeteringen aan andere oorlogsattri
buten geheim gehouden worden.
Nu gaat het er niet altijd om te zorgen
voor een zoo snel mogelijke afkoeling van
het bctonmengsel, want dikwijls is het juist
zaak die afkoeling te vertragen. Groote mas
sa's beton moeten vrij langzaam worden af
gekoeld om te voorkomen dat het materiaal
gaat barsten.
Met die wetenschap voor oogen
moge het duidelijk zijn dat groote
betonnen gedeelten in de Siegfried
linie inderdaad gebarsten zijn. gelijk
overal bekend is. Klaarblijkelijk kon
bij do vervaardiging de noodigc
tijd voor het afkoelen van het mate
riaal niet in acht worden genomen,
hetgeen achteraf hier en daar tot bo
vengenoemd resultaat heeft geleid.
Toen de Amerikanen hun enorme „Boul-
der Dam" bouwden, die twee honderd meter
dikke betonlagen bevat, moesten zij in de
eerste plaats rekening houden met de niet
te snelle afkoeling \an het materiaul en
daarvoor gebruikten zij zelfs ingenieuze re-
frigeratie-(afkoeüngs) apparaten.
Het meest vreemdsoortige gebruik van be
ton maakten de Engelschen in den wereld
oorlog n.1. voor... het bouwen van schepen!
Kr werden tal van betonnen schepen ge
bouwd, de meesten weliswaar van beschei
den afmetingen, maar een van 1100 ton. Dat
was do „Armisticc"! Beton is het moderne
wonder van onzen tijd. maar men móet
het, zoo besluit J. M. Michaclon, vakkundig
kunnen behandelen!
Steeds
voorradig.
Profiteert hiervan I
Goede afgewerkte
f 15.75,
f 17.75,
f 19.75 enz.
De bekende kwaliteiten.
Alléén bij
Keizerstraat, Den Helder
Wij zijn 20 procent
goedkooper.
Ook voor personen, wegen
de tot 250 pond en voor
extra lange en smalle figuren
Reiskosten worden vergoed
Wij PERMANENTEN
Compleet voor 2 gld.
Twee dames tegelijk 3.50.
's Morgens bespreken onnoodig,
voor 'a middags gewenscht.
Wasschen en waterg. 50 et
C. J. BreeuwerRtfkenberg.
Keizerstraat 44, Den Helder.
Voor de
Schoonmaak
Ontvangen een
mooie collectie
Wij zijn 15%
GOEDKOOPER.
Ziet de Etalages bij
KEIZERSTRAAT 76,
Den Helder
I
waar U grooter sorteering
vitrages
handweeE
afgepaste gordijnen
ter beschikking staat dan bij
v.h. 1 e stoffeerder bij van Willigen Slaisdijkstraat 46-48 Tel. 903 Den Helder
door de tijdelijk verlaagde kapokprijzen
een kapokbedstel aan te schaffen of te laten
vermaken
voor de huisvrouw
I
I
U kent ons devies
altijd de laagste prijzen
Niet uitstellen
Nu bestellen
Het is een tegemoetkoming
in Uw schoonmaakonkosten
van de nieuwste Permanent
Tot 16 Maart a.s.
a f 2.00, 2 Dames f 3.50, geheel compleet
Vooruit bespreken s.v.p. Telefoon 639
Spoorstraat 24t Gediplomeerd Dameskapper
Den Helder
„BE VA"
Vak kleeding
de BESTE met bovendien
gratis verzekeringspolis.
Zjjn verkrijgbaar bij den
Hoofdvertegenwoordiger
Den Hekier
Wij maken U attent dat de
„Beva"-Werkmansgoederen
bij NEELS ook nog 20
goedkooper zfjn dan bjj ieder
ander.
gevraagd, om in Manu
facturenzaak te Anna
Paulowna opgeleid te
worden. Extern.
Brieven onder letter
J, Bureau van dit blad.
|||ljj||ij|| Jllll
Schoonmaaktijd
STOFZUIGERTIJD!
Voor jaar
TURNER RIJWIELEN
Beleefd aanbevelend.
Molenvaart 79. Tel. 103.
ANNA PAULOWNA.
WIER1NG ER WAARD.
TELEF. 284.
Melkgevend product
Het laatste onderzoek gaf aan
22 1 10 verteerbaar eiwit en
5 9:10 vet met ccn voldoende
zuiverheid.
hóth me' vrrstetfcteh«l cn teen
0.48 0.24
bnks geweven koos. de groote mode txt'j
fijn wee*sel
Elegante sterke koos. dubbel geweven, jijde
met tijde
1.45 ""0.73
VOOR
Schoonmaakartikelen
enz., naar
Molenvaart 17, Anna Paulowna.
Zoo juist ontvangen zending
Nieuwste modellen tegen concurreercnde prijzen.
Ook leverbaar voor 1 gulden per week.
Overal te ontbieden. Vraagt inlichtingen bij
RIJWIELHANDEL.
OUDESLUIS.