Explosie-proeven
SCANDINAVIË
oorlogsluchtvlofen
Vredesverdrag met Rusland
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De sterkte der
Ter controle
deugdelijkheid
schuilkelders
thans in
Duitsche invloedsfeer
Oslo vreest de toekomst
CENTRALE
VERWARMING
FINLAND
Stormachtige debatten in 00J*cttlflCC6r(i
het Finsche Parlement
Militair vliectuiq
neergestort en verbrand
Japansch-Russisch
grensincident
«lil
Laan. Schaeen, Tel. *44 (2 liinen). Kengetal 2240.
KATERDAG 16 MAART 1940. 84e Jaargang. No. 11139.
(Ui*0Owo óme N.V. „}4*ll«*4i Neoeeleekwertier"
INSPECTIES VAN LUCHTBESCHERMING
EN VRIJW. BURGERLIJKE DIENSTEN
WORDEN GECENTRALISEERD.
GEEN TWEE KAPITEINS OP EEN SCHIP
Aan den inspecteur voor de bescher
min# van de bevolking tegen lucht
aanvallen, gep. luitenant-generaal
P. H. A. de Ridder, is op zijn ver
zoek met ingang van 1 Mei a.s. eer
vol ontslag verleend, met dankbe
tuiging voor de als zoodanig be
wezen belangrijke verdiensten. Het
A.N.P. heeft in deze gebeurtenis
aanleiding gevonden ten departe-
mente van Binnenlandsche Zaken,
waaronder de luchtbescherming res
sorteert, te infonnecren naar de
plannen van den minister in dit
opzicht.
Wij hadden allus de A.N.P.-vcslapgever,
daartoe een onderhoud met den raadadvi
seur oir. H. W. J. Mulder, chef van de af-
deeling binnenlandse!! bestuur. De lieer
Mulder deelde allereerst mede, dat de mi
nister voonemens is, binnenkort, na zijn
terugkomst ten departement de laatste
hand te leggen aan de in groote trekken
voltooide nieuwe regeling.
In de eerste plaats heeft de minister be
sloten tot concentratie van de Inspectie
i voor de Luchtbescherming met de Inspectie
van de Burgerwachten cu het in Augustus
ingestelde rcgecringscommissariaat voor
den Vrij willigen Burgerlijken Dienst.
De concentratie van deze inspecties zal
gepaard gaan met een interne reorganisa
tie van de gecombineerde diensten.
Tot nu toe hadden we don onbevredigen-
den toestand, dat de gegevens, noodig voor
de luchtbescherming, vrijwel uitsluitend
uit Den Haag moesten komen. Voortaan
zullen vier regionale inspecteurs, ieder in
eigen rayon, optreden die onder leiding
van den central en inspecteur staan, doch
hun adviezen rechtstreeks aan de gemeen
telijke en provinciale besturen kunnen ver
strekken, zoowel ten behoeve van de lucht
bescherming als van do andere vrijwillige
burgerlijke diensten.
Naast deze vier inspecteurs zullen tien
toegevoegde officieren van de Burgerwach
ten worden ingeschakeld.
Deze gecombineerde organisatie zal wor
den bijgestaan en aangevuld door een cen
trale commissie van advies voor den Vrij-
willigen Burgerlijken Dienst, in welke com
missie de landelijke organisaties die zich
met vrijwillg dienstbetoon bozig houden,
haar vertegenwoordiging zullen vinden..
De bereidheid tot vrijwillig dienstbetoon
is, zoo constateerde mr. Mulder inct vol
doening. in ons land in ruime mate aanwe
zig, doch dc moeilijkheid zit wel voorname
lijk in de encadreering en instructie.
Wat ontbreekt er nog aan?
De vier regionale inspecteurs zul
len Maandag a.s. hun werkzaamhe
den beginnen en zij hebben op
dracht gekregen om op den kortst
mogelijkcn termijn na te gaan wat
nog aan de luchtbescherming ont
breekt, zoowel wat het personeel
als het materiaal aangaat, en ver
der met de burgemeesters overleg
te plegen omtrent den verderen uit
bouw van deze vrijwillige diensten
Bij dit onderzoeok zal bijzondere aandacht
worden geschonken aan de zelfbescherming
van bedrijfsgebouwen en particuliere wonin
gen.
In verschillende groote en kleine gemeen
ten, zijn afdeelingen van dc Ncderlandsche
vereeniging voor luchtbeschermig, doch ver
meden dient te worden dat er twee (of
meor) kapiteins op een zelfde schip optre
den. De algcmeene leiding moet blijven
waar zij volgens de wet berust, d.i. bij den
burgemeester, geassisteerd door het daar
toe aangewezen hoofd van den plaatselijke»
luchtbeschermingsdienst.
Explosie-proeven.
Voor de twee als het ware nog zwevend
gebleven problemen, n.1. dat van de schuil
kelders en dat van de gasmaskers, zal naar
het zich laat aanzien, weidra een oplossing
worden gevonden.
Zeer binnenkort zullen uitgebrei
de explosieprocvcn worden geno
men zoowel op het eiland Schok
land als elders in den lande, tenein
de de deugdelijkheid van schuil
plaatsen en van schuilloopgraven
van verschillend systeem te onder
zoeken.
Aan dc hand vun deze proeven zal het
weerstandsvermogen van de verschillende in
DUITSCHLAND ZOU WILLEN
DEELNEMEN AAN DE NOORD-
SCHE GARANTIE VAN F IN
LANDS GRENZEN.
Waarschijnlijk zal spoedig de da
tum bekend worden gemaakt, waar
op een FinschNoorschZweedsche
conferentie zal bijeen komen om te
onderhandelen over het voorge
stelde defensieve verbond.
Verwacht wordt, dat een van de
drie hoofdsteden, waarschijnlijk Oslo
de plaats der bijeenkomst zal zijn.
In een interview met Tanner. den
Finschen minister van buitenland-
sche zaken, met „Aftonbladet", zei-
de deze: „Het lijkt zeker, dat tegen
een defensief bondgenootschap van
geenerlei zijde bezwaren kunnen
worden opgeworpen".
Of deze kijk op de toekomst niet ietwat te
optimistisch is, lijkt intusschcn zeer waar
schijnlijk.
Althans Noorwegen wil vrij zeker een
slag om den arm houden en is zeer huive
rig zich te binden aan een garantie der Fin
sche grenzen.
Toch ziet men ook te Oslo zeer goed in,
dat de vrede van Moskou practisch neer
komt op ontwapening van Finland.
Immers niet alleen is dc Maiinorhciniliuie
opgegeven, maar.daarmede is tevens.de mo
gelijkheid verdwenen.-, oju^ecn nieuwe vevde-
digingstmio-van afdoende sterkte op te
bouwen.
Langs de groote meren kan een linie wor
den gebouwd, doch cêh evciftUeel aanval
lend rood leger zou dan slechts zijn rechter
vleugel hebben te dekken.
Wat Zweden zoowel als Noorwegen echter
scherper en uieer direct treft is de schep
ping van de corridor van Petsamo. Dit
brengt dc Russen direct aan de Noorsche
grens, terwijl liet recht van doorvoer over
den nieuw te bouwen spoorweg door Midden
Finland dezelfde gevolgen heeft voor Zwe
den.
Het communisme staat thans hun
kerend te staren naar de IJszceha-
vens van Noorwegen en de ijzererts-
mij nen van Zweden.
De vos?
Dat men zich in deze beide Scandinavi
sche landen allesbehalve gerust ge\oelt, kan
blijken uit den spoed, waarmede zij hun de
fensieve kracht trachten te verhoogen.
den handel gebrachte schuilplaatsen wor
den vastgesteld.
Tijdens te nemen proeven zullen verschil
lende nietingen worden gedaan, eeuerzijds
voor wat betreft de geluidsintensiteit van de
zich in dc tucht voortplantende-explosiegolf,
en anderzijds voor wat betreft de voortplan-
tingssnelhcid en intensiteit van de bodem-
trillingen haar afdemping, in verband met
den afstand tot den explosie-haard, om een
vergelijking te krijgen tusschen de grondgc-
steldheid op verschillende plaatsen.
Het eiland Schokland is hiervoor uitgeko
zen zoowel wegens zijn geisolccrdc ligging
als wegens de geringe bevolkingsdichtheid,
welke beide factoren het nemen van derge
lijke proeven kunnen vergemakkelijken.
VERKEERDE MENTALITEIT.
Dc achterstand op het gebied van de zelf
bescherming is goeddeels te wijten aan de
verkeerde mentaliteit, waarop men hier te
lande, in het algemeen ten aanzien van de
gevaren uit de lucht is ingesteld. Dc over
heid kan zich daarbij niet neerleggen. Zij
zal zoo noodig dwingend moeten optreden
waartoe de wet haar dc bevoegdheden heeft
verleend.
Tenslotte moge hier een overzicht volgen
van hetgeen tot dusverre aan dc iuchtbc-
schermingsmatorialen van Rijkswege aan
dc gemeenten van de eerste en tweede ge-
varenklasse is verstrekt. (Voor de minst be
dreigde, n.1. dc derde gevarenklasso beeft
de luchtbeschenningsiuspcctie bovendien in
vele gevallen haar tusschcnkomst bij dc
aanschaffing van dergelijke materialen ver
leend.
65000 gasmaskers, ongeveer 400 volledig
uitgeruste draagbare en rijdbare motorspuï-
tcn van Nederlandsch fabrikant, ruim 4000
gasbeschcrmendc klcedingcombinaties, onge
veer 900 sirenes, alle van Nederlandsch fa
brikaat
De hoop, die wij allen mogen koesteren,
dezê maatregelen nimmer in Nederland in
praktijk gebracht te zien, mag geen Neder
landsch staatsburger ontslaan van den mo-
reelen plicht om naar vermogen en krachten
mede te werken aan de voorzorgen, die juist
in tijden als de tegenwoordige dienen te
worden getroffen. Kn die, wanneer zij vol
ledig zijn uitgewerkt, ons geheele volk een
grooter gevoel van veiligheid kunnen vér-
schaffen.
Daar komt bij, dat men een beetje hui
verig is voor de sympathie welke men in
Berlijn zegt te hebben voor een Noordsch
verbond.
Dc mogelijkheid, dat Duitschland zelfs zal
trachten deel te nemen aan liet voorgestelde
defensieve verbond tusschen Noorwegen,
Zweden en Finland, wordt volgens Reuter
in nict-officieele politieke kringen te Stock
holm besproken.
De zinspeling, dat veranderingen in de po
sitie van Duitschland in Scandinavië te
Stockholm worden verwacht, wordt gemaakt
in een artikel van „Stockholm Tidningen",
dat na te hebben gewezen op suggesties in
de Britsche fiers, dat Scandinavië thans in
de Duitsch—Russische sfeer i$ betrokken,
schrijft: Het is moeilijk te zeggen, of dat
werkelijk- de bedoeling van Berlijn is, doch
wij hebben allo reden te vragen of wij niet
een dergelijke consequentie moeten verwach
ten".
Deze meening is trouwens dc algemeen
heersehendo in Zweden. Men ziet in de
sympathiebetuigingen van Duitschland het
looze gepraat van den vos, die het voorzien
heeft op de bodemschatten van Zweden.
In politieke kringen te Oslo wordt
trouwens openlijk erkend, dat de
smadelijke afloop van den Finschen
krijg in wezen niets anders betee-
kent. dan «lat zoowel Zweden als
Voorwegen volledig binnen dc
DuitschRussische invloedsfeer
zijn getrokken.
Van eenig doeltreffend verzet tegen
welke economische rischcn ook, kan
geen sprake meer zijn.
Verwacht wordt, dat dc Zweedsche re-
gceiing zeer harde nojfljj le kraken zal
krijgen, ia zelf? nchi uien de positie van het
zeer populaire koningshuis door den steur,
welke liet aan de regeeringspolitiek gaf.
niet versterkt. De ontevredenheid bij dit
door en door democratisch denkende volk
is zéér groot en dc vreugde dat men huiten
direct oorlogsgevaar is gebleven, wordt over-
heerscht door groote vrees voor de toe
komst.
Dit nummir bavat 12 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Meest zwaar be
wolkt, met enkele buien,
zelfde temperatuur als gis
teren, krachtige tot matige,
meest Westelijke wind.
Lenteweelde op de tentoonstelling „Amstel-
flora", welke gisteren door minister Mr. M.
P. L. Steenberghe, officieel geopend is ln
de Apoliohal te Amsterdam.
het Finsche Parlement
MINISTER RYTI: ER IS MOED VOOP
NOODIG OM VREDE TE SLUITEN.
Het Finsche parlement heeft het
Russisch—Finsche verdrag met 145
tegen drie stemmen goedgekeurd.
De noodzakelijke meerderheid van
vijfzesden is dus ruimschoots over
schreden. Dit besluit werd genomer
na een debat dat 2Va uur heeft ge
duurd, en vaak stormachtig was.
De commissie van buitenlaudschc
zaken had verklaard, dat het onder
de bestaande omstandigheden nood
zakelijk was de goedkeuring aan te
bevelen van de te Moskou ondertee-
kende voorwaarden.
Minister-president Ryti zeitic: Finland ver
keert evenals de geboete Wcstcrschc bescha
ving nog steeds in het grootste gevaar en
niemand kan zeggen, wat de dag van mor
gen zal brengen. Wij geloovcn, dat wij, dooi
den vrede te kiezen, voor liet oogenblik op
dc beste wijze hebben gehandeld. Ryti zcidc,
dat niet om geallieerde hulp was gevraagd,
omdat dat zeer zeker zou hetcckeiien, dat
Finland in den grootcn oorlog werd betrok
ken, waarvan het tooneel dan van hot wes
telijk front naar Scandinavië zou worden
verplaatst.
Bovendien was de aankomst van hulptroe
pen onzeker wegens de weigering van Zwe
den en Noorwegen den troepen doortocht
te verlccnon Inderdaad werd dc hulp te laat
aangeboden 0111 van eenig nut te zijn. Slechts
de toekomst zou bewijzen of Finland juist of
verstandig had gehandeld.
MOED OM VREDE TE SLUITEN!
Om vrede te sluiten is vaak meer moed
en initiatief noodig dan om een oorlog te
beginnen. Wanneer men een oorlog begint,
kent men over het algemeen de eigen mid
delen en die van den vijand. Daaruit kan
men dan de kansen en gevaren afleiden, met
het oog op de schatting van mogelijke op
offeringen. Wanneer de oorlog evenwel aan
den gang is, volgen de vijandelijkheden haar
eigen wetten en doen zich altijd dc verras
singen voor, dat de eene partij vrede wcnscht
en de andere niet. Het kan evenwel ook
voorkomen, dat op een zeker oogenblik de
beide strijdende partijen vrede wenschen en
wanneer een dergelijk oogenblik komt, moet
men de gelegenheid moedig aangrijpen.
Ryti besloot: met liet zwaard in de eene
en de ploeg in de andere hand zonder ver
bittering jegens iemand zullen wij ons nu
spoeden naar het werk van den wederop
bouw, het hei-stel van de door den oorlog
geslagen wonden, de handhaving en ont
wikkeling van onze geestelijke en materi-
ccle cultuur cn van onze sociale structuur,
welke gebaseerd is op het beginsel van het
recht."
Dc plaats van bijeenkomst van het parle
ment was geheim gehouden cn publiek werd
niet tot dc zitting toegelaten. Bekend was
alleen, dat deze te Helsinki plaats had. Dc
uitslag der stemming werd niet onmiddellijk
bekend gemaakt, evenmin als de juiste tijd,
waarop «ie ratificatie geschiedde.
BESTUURDER EN WAARNEMER
OP SLAG GEDOOD.
Gistermiddag om 14.13 uur Is een
militair vliegtuig, een Northrup
Dou»las, tijdens een oefentocht op
•en hoogte van ongeveer 150 meter
boven het vliegveld Ypenburg in
een vrille geraakt en op ruim 100
meter buiten het veld neergestort.
De beide inzittenden, de eerste-
luitenant-waarneimer H. F. J. M.
Piasmans en de sergeant-vlieger, G.
N'ijhuis, werden op slaar gedood.
Laatstgenoemde bestuurde het
neergestorte vliegtuig.
Het toestel is bij aanraking met den
.^rond in brand gevlogen en geheel ver
nield. De oorzaak van het ongeval wordt
nog nader o>nderzocht.
Eerste-luitenant-wnarnomer H. F. J. M.
Piasmans is in 1912 geboren. Tweede lui
tenant werd hij 1 Augustus 1934 en eerste
luitenant 1 Augustus 1938.
ONZE GROOTE OM
ZET EN ERVARING
STELLEN ONS IN
STAAT U STEEDS
JUIST VOOR TE LICH-
TEN.
7 TECHN BUREAU
DE V R 1 E S
ALKMAAR - ROTTERDAM
Tel 3045-2 lijnen 445 40
Laatste telexbericht
In de nabijheid van Asase in het
Russisch—Japansche kustgebied op
de grens van Noordelijk Sachalin,
hebben Russen gisteren geschoten op
•en Japansche patrouille. Een Ja-
pannees werd ernstig en verscheide
ne anderen werden licht gewond.
De Japanneezen beantwoordden het
vuur, waarbij een tiental Russen ge
kwetst werd. Bijzonderheden ontbre
ken nog.
De regeering van Noordelijk Sachalin stelt
een onderzoek in. De Japansche autoritei
ten achten het incident van des te grooter
beteekenis, omdat liet zich Heeft voorgedaan
nadat twee Russische vliegtuigen op dezelf
de plek over de grens waren gevlogen.
Duitschland aan de kop
Terwijl door den Amerikaanschen Senaat
en door het Huis een onderzoek wordt in
gesteld naar de male. waarin de vliegtuig
aankoopen der Geallieerden in Amerika na-
dcelig werken op de afwikkeling van het
defensieprogramma van de Vereenigde Sta
Ion zelf, doen in diplomatieke kringen te
Washington geruchten de ronde over de
sterkte van de luchtvloten der oorlogvoerer
de mogendheden, die aanzienlijk geringci
zou zijn dan die van Duitschland.
Men schat, aldus U. P. aan zijn
bladen dat Duitschland thans de be
schikking heeft over 20.000 tot 25.000
vliegtuigen. Groot Brittannië over
10.000 tot 13.000 en Frankrijk over
4000 tot tiOUO toestellen.
Duitschland produceert, naar ver
luidt, maandelijks 2000 vliegtuigen,
maar dit cijfer zou kunnen worden
opgevoerd tot 15000. Het dienovereen
komstige cijfer voor Groot-Brittan-
nië zou 1200 en dat voor Frankrijk
400 zijn.
Volgens hot ministerie van Oorlog van
de Vereenigde staten, is de jaarlijksche pro
ductie van vliegtuigen in dit land 17.000.
Het is echter tijdelijk onmogelijk dit cijfer
op te voeren door gebrek aan m&chinewerk
tuigen.
De door den Senaat cn het Huis benoem
de commissies zullen thans ook moeten vast
stellen of de regeering haar toestemrain*
zal kunnen geven aan den uitvoer van d»
nieuwste types vliegtuigen, waarvan d
bijzonderheden tot nu toe zijn geheim gc
houden.
SELMA LAGERLÖF STERVEND
Selma Lagerlöf is stervende. Haar
overlijden wordt van uur tot uur
verwacht
De beroemde Zweedsche schrijfster
had zich het lot van Finland erg
aangetrokken.