Een sfad zonderkunst RADIO De „ware spion kent jiu-jitsu Finland geen hinderpaal meer Berlijn over Chamberlains rede Geknoei met triptieken Halve maatregelen •9 99 Hoe Russen en Britten spionnen opleiden UIT DE WERELD VAN BEDROG EN RAFFINEMENT. Er bestaat geen thema waarover meer geschreven is dan dat van de spionnage. Veel ware en veel bedach te dingen, feiten en fantasie Waar ligt de grens? Wal is werke lijk waar erf wat niet? Hier willen wij het romantische the ma nuchter en zakelijk beschrijven. Maar daardoor wordt het niet min der fantastisch. Ook wat in de ar chieven van de regeeringen was op geborgen, behelst zooveel avonturen, dat men zijn toevlucht niet bij de „Fantasie"' behoeft te zoeken. Spionnage bestaat, daarover zijn alle „des kundigen" van dit vak het met elkaar eens, sedert er oorlogen zijn 'en oorlogen zijn er sedert de inensch bestaat. Van het primi tieve begin tot den modernen spion is een verre weg. Over welk een kennis deze be schikken moet, laat reeds een blik in zijn school vermoeden, want voor den mo dernen spion waren er, en zijn er zeker ook nog heden eigen scholen, met een langen opleidingstjjd. Het volmaakst waren waren zij misschien wel in Engeland. De Kngelschen speelden het klaar hun wereldrijk met een vrij gerin ge troepenmacht in stand te houden. Dat zou hen zeker nooit zoo prachtig gelukt zijn, wanneer zij niet niet alles, met iedere kleine beweging, iedere strooming bij andere vol ken nauwkeurig op de hoogte waren. Fre- derik do Groote zei eens: „Wanneer men steeds de bedoelingen van den vijand voor uit wist. zou men hen ook met een nietig le ger de baas zijn." De Kngelschen weten weten door hun ..Intelligence Service". En de intelligentste van deze „Intelligence Ser vice" kwamen uit het „Zwarte kasteel". De opleiding in het „Zwarte kasteel"." Het „Black Castle" in Devonshire was een met wingerd begroeid kasteel, met groote gazons en broede lanen, waarvan niemand de ware bestemming vermoedde. Het was de spionnenschoo! van de „Intelligence Service", waar de „agents" gedurende bijna drie jaar opgeleid werden.'De twee eerste jaren waren bijna uitsluitend aan lichamelijke opvoeding gewijd. Acht uur dagelijks werd sport be oefend. Iloggers Snowden schrijft in zijn boek: „De avonturen van een .spion" hierover: „Men maakt van hen ware athlctcn. Zij loeren turnen, zwemmen, scher men, rijden, klimmen, zij moeten niet alleen in staat zijn in de hoogste boom te klimmen, maar ook langs de gevel van het kasteel .omhoog! zij leeren boksen, jiu jitsu, dansen, bridge, Fransch, Duitsch en En- gclsch. Want het was zaak menschcn to vormen die zich in alle kringen konden bewegen, die iedere situatie de baas konden blijven". Ook „gestraften" werden opge kweekt. De „kweekeiingen" leerden tevens midde len om met elkaar te correspondeeren. Voor het vorvaardigen van vestingsplannen, scheepsmodellen en typen geschut werd tee- kenles gegeven. In een groote zaal van het kasteel bevond zich een uitstekend ingerich te drukkerij met alle Europeesche lettertypes. Tot de leerlingen behoorden menschen van alle klassen, ook zulke die wegens onwetti ge handeling bestraft waren, doch door de overheid begenadigd werden, mits zij zich voor 10 jaar aan de „Intelligence Service" verbonden. De Russische spionnenschool. Ook in Rusland waren spionnen-scholen, die echter anders georganiseerd waren. Dc Russische generale staf te St. Petersburg had de leiding van den geheimen dienst, doch de uitgestrektheid van het rijk dwong tot de- centralisatié. De voornaamste punten waren in het Westen: Petersburg, Wilna, Warschau, Kiev. In ieder district was een spionnen- school. Dc beruchtste was die van majoor Bachounin, die Duitschlarul en Oostenrijk mot spionnen overstroomde. Voor niet zeer belangrijke opdrachten gebruikte men bur gers, voor belangrijke militairen. Na de theoretische opleiding volgde dc practische, die daaruit bestond dat do leerling eenvou dige opdrachten kreeg uit te voeren. Dat Rusland uitstekende spionnen had, blijkt wel uit de berichten van majoor Nico- laï, chef van den Duitschcn geheimen dienst, die in zijn hoek „Geheime machten" schrijft: „De buit in den slng hij Tannenberg le verde het bewijs op dat de Russische bevel hebbers over een materiaal beschikken van de oorlogsterreinen, als de Duitsche legerlei ding niet beter kon wenschen." En bij de verovering van Warschau werden „gedrukte bescheiden van f20 strikt geheime ucten en plannen der Duitsche en Oostenrijksche le gers buit gemaakt, die reeds in do jaren 1907 en 1910 door- de geheime dienst waren opgesteld." „Tegen kiespijn" De modernste middelen der techniek en chemie moesten de spionnen helpen; in me nig wclbewaakt kamertje in de gebouwen van de geheime diensten m\ het er uit gezien hebben als in de middelfeuwsche heksen- keuken van een alchemist. liet oudste hulp middel van den spion, ook in deze tijden, is de geheime inkt. die rijkelijk in den wereld oorlog vloeide. Dikwijls werden do berichten met onzichtbare inkt in kranten geschreven H?c dan als drukwerk verzonden werden. Ook gefingeerde verzekeringspolissen, waar in de getallen op troepenafdeelingcn sloegen waren zeer in zwang, italiaansche spionnen hadden altijd een fleschje onzichtbare inkt bij zich, waarop een etiket „tegen kiespijn" geplakt was. Geraffineerde methoden. Een Russische spion had de volgende me thode uitgevonden: op een touwtje had hij met behulp van knoopen de sterkte der Duitsche troepenafdeelingcn aangegeven, en wel had hij op gelijke afstanden van het touw drie knoopen gelegd Daartu&schen waren door kleine knoopen de eenen, tien tallen en honderdtallen der troepen aan gegeven. Een andere Russische spion gaf zijn berichten door met.behulp van een on volledig kaartspel. Klaver-aas boteekende een vliegveld, schoppen-tien een bataljon infanterie, enz. Ook onschuldige breiwerk jes waren vaak gevaarlijke brieven. Men moest slechts de sleutel lot het geheim der steken kennen. Een geliefde methode was ook de postzegelsleutel. Menige verdachte brief werd onderzocht, aan chemische pro cedures onderworpen, zonder dat men iets kon vinden. Tot men er achter kwam dat iiet geheim in de postzegels schuilde, die meestal rijkelijk op een enveloppe geplakt werden. Eenige tandjes van dc zegels ont braken, dat was de sleutel die aangaf wel ke lettere en woorden uit de brief gehaald moesten worden en aan elkaar gezet. Moe ten wij verder de trucs vermelden waarvan spionnen brieven en berichten naar hun kampen smokkelden?. Zij zijn tegenwoordig bijna allen bekend. Vanaf de uitgeholde, hak tot aan het met inkt beschreven achter hoofd, waarop men weer het haar liet groei en. Vanaf het briefje in een reep lot aan de „hergp'aats" onder de hoornhuid van de hiel! Hoe langer de oorlog duurde, des te fantastischer werden de middelen dor strijders in het duister. Ons rechts ebied dit keer niet geschonden De Britsche luchtaanval op Sylt. Het opperbevel van de Duitsche weermacht deelt mede, dat bij den eersten Britschcn aanval op het eiland Sylt Dcensch en Neder- landsch territoriaal gebied werd geschonden. Het Duitsche Nieuws- Bureau voegt hieraan toe, dat deze schending natuurlijk door de Brit ten wordt verzwegen. In verband met bovenstaande medcdeelin- gen deelt men ons van gezaghebbende zijde op navraag mede. dat er, blijkens de gegevens van de Nederlandsche lucht wacht, geen schending van ons rechtsgebied dpor vreemde vliegtuigen heeft plaats gevonden. (Red. A.N.P.) i OP DE HANDELSWEGEN VAN DE SOVJET-UNIE NAAR SCANDINAVIë. Het Moskousche Wad,, Industria" schrijft over de economische beteekenis van het Russisch—Finsche vredesverdrag, dat hier mede een nieuw tijdvak geopend wordt ih do betrekkingen tuisschen de Sovjetunie en Finland. Finland zal voortaan géén hinder paal meer vormen op de handelswegen, die van de Sovjetunie naar de Scandinavische landen voeren. Het vredesverdrag schept dc mogelijkheid eencr breede ontwikkeling van vruchtbare handelsbetrekkingen tus- schen de Sovjetunie en Finland. alsmede tusschen de Sovjetunie en dc Scandinavi sche landen, in het bijzonder door den voorgenomen aanleg van de spoorlijn Kan- dalaksja— Kcmijaervi, waarmede de Sovjet unie dc kortste verbinding krijgt voor haar trahisitoverkeer naar Zweden en een be langrijken verkeersweg van de Witte Zee naar de Bothnische Golf. Een goede verban dingsweg rnet Noorwegen wordt gewaar borgd door het transitoverkeer van de Sovjetunie naar Noorwegen door 't gebied van Petsamo. Ongetwijfeld, zoo vervolgt het blad, bestaat er op bet oogenblik reden voor een verdere ontwikkeling van den exporthandel der Sovjetunie met Zweden. Anderzijds is Zweden de laatste jaren tot een belangrijken leverancier van een reeks voor de Sovjetunie waardevolle machiVies en apparaten geworden. Zweden en Noor wegen hebben evenveel belang bij de maxi male bescherming van bun bedrijfsleven voor dc gevolgen der blokkade als bij de onschendbaarheid van hun neutraliteit. Beid^ staten zullen niet kunnen nalaten, de ontwikkeling van vriendschappelijke be trekkingen van nabuurschap en nauwere economische betrekkingen met de Sovjet- Unie te verwelkomen. Hij wist er meer van Nog een tweede arrestatie in de zaak van den geheimen zender. Zooals wij dezer dagen gemeld hebben, werd een Amsterdammer A. gearresteerd door de rijksrecherche, omdat in zijn wo ning in de Michel Angelostraat een geheime zender werd aangetroffen. Thans vernemen wij, dat in verband met deze zaak nog een tweede Amsterdammer, een zaakwaarnemer, i$ gearresteerd. Deze man zou volgens de verklaring van de vrouw van den eersten verdachte, van de spionnagezaken van haar man, A., hebben afgeweten. Aanvankelijk was deze zaakwaarnemer door de politie gelijk met den heer A. in hechtenis genomen. Hii werd toen echter na verhoor weer op vrije voeten gesteldH doch de rechter-commissaris heeft hem op nieuw gearresteerd en in het Huis van Be waring ingesloten voor den termijn van zes dagen. De rechtbank zal dezer dagen over zijn verdere gevangenhouding beslissen. DE SPOORWEGRAMP IN JOEGOSLAVIË Duikers hebben de eerste vier lijken opge- haald uit het rijtuig, dat bij de spoorweg ramp nabij Zaluka in de Kupa (Joegosla vië! was gpstort. Het aantal gewonden is gestegen tot 35. „Een schepping, die zich in haar isolement ontstellend hul peloos voelt". Van semi-officieele zijde wordt uit Berlijn gemeld De indruk, welke de Lagerhuisrede van Chamberlain in Berlijnsche politieke krin gen heeft gewekt, kan het beste gekenmerkt worden door den wensch, dat deze rede in de neutrale landen zoo uitvoerig mogelijk dient te worden verspreid en zoo zorgvul dig mogelijk gelezen, want deze rede laat zien, zoo verklaart men hiereen schep ping, die zich in haar isolement ontstel lend hulpeloos voelt, geleid door politici, die nauwelijks tot het middelmatige reiken en niet meer opgewasen zijn tegen het on heil, dat zij verwekt hebben. Zeerkenteo- kenend acht men het hier, dat Engeland Finland in den oorlog met de Sovjet Unie gejaagd heeft, hoewel het niet in staat was den Finnen zelf hulp te verleenen. Ken merkend vindt men het ook, dat men in Londen, uit teleurstelling dat het niet gelukte Zweden en Noorwegen in het con flict te drijven, de schuld Voor deze mis lukking op de beide Scandinavische landen wilde leggen en natuurlijk ook op Duitsch- land, omdat het Berlijn gelukte met Mos kou op eerlijke wijze een bondgenootschap aan te gaan, waarnaar Engeland tevoren op oneerlijke wijze streefde. Een uiting over Chamberlains mededeeling inzake het Duitsche succes in Scapa Flow acht men te Berlijn overbodig. De rede wordt door de Duitsche pers ge kenmerkt, als een mislukte excuuspoging Twee bedienden van Assurantie kantoor voor den rechter. De Amsterdamsche rechtbank veroor deelde gisteren twee bedienden van een assurantiekantoor te Amsterdam wegens knoeierijen ter zuivering van triptieken, respectievelijk tot negen maanden en tot zes maanden gevangenisstraf, in beide ge vallen met aftrek van de preventieve hechtenis. De oudste verdachte, de chef der trip- tieken-afdeeling, veranderde motor- en chassisnummers in oude auto's en wist op deze wijze de douane-beambten te bewegen tot het afgeven der certificaten, tengevolge waarvan voor auto's die de Belgische grens waren gepasseerd geen invoerrechten behoefden te worden betaald. Door de zui vering der triptieken was de verzekerings maatschappij op haar beurt niet verplicht de invoerrechten te betalen. I)e tweede verdachte had valschheid in geschrifte gepleegd, door valschelijk dou ane-certificaten van de handteekening van een der beambten te voorzien en deze ter legalisatie voor te leggen aan den inspec teur. De eisch tegen beide verdachten luidde één jaar gevangenisstraf. DE SCHOONHEDEN VAN NOTRE DAM! ACHTER ZANDZAK. KEN VERBORGEN Alle historische waar* den uit Versailles weggevoerd. (Van onzen Parijschen cor respondent). Parijs, Maart 1940. Tot dc eerste zorgen vftn stad en staat hij oorlogs gevaar behoort het ne men van de noodige maat regelen om de kunstschat ten, die gevaar loopen, door de te verwachten bombardementen, op af doende wijze te bescher men. De Lichtstad heeft hierdoor op verschillen de plaatsen wel een zeer ongewoon aanzien gekre gen. Dit Parijs in oorlogstijd is niet het Parijs van voor den oorlog, dat karavanen van toeristen uit alle landen der aarde tot zich trok. De won deren van architectonisch schoon, die aller blikken ver rukt en, zijn thans verborgen achter dikke wallen van zandzakken, die, tusschen twee haakjes, niet overal op even deskundige wijze zijn opgetast, zoodat er soms be denkelijke verzakkingen ontstaan. Welke bezoeker van de Fransche hoofdstad kent niet dc Notre Dame, de schoonste kerk van Parijs, monument van Gotische bouwkunst, met de heerlijke, hier en daar ook wel gro teske versieringen! Doch thans heeft men moeite om zich voor te stellen, hoe dit bouwwerk er eigenlijk uitziet, wanneer men er voor staat en do bolwerken van zandzak ken aanschouwt, die het omringen. Kunstschatten worden cueerd." „geëva- Een groot aantal beelden, schilderstuk- ken, altaarhekken enz. is reeds sedert het begin van don oorlog verdwenen. Doch de grootste verandering, die heeft plaats ge grepen, is wel, dat het geheimzinnige, mys tieke halfduister, dat de grootste bekoring uitmaakt van alle Gotische kathedralen, heeft plaats gemaakt voor een grauw dag- Een der fraaiste kerken van Parijs, de kerk van het Heilig Hart, waarnit eveneens de kostbaarheden zijn weggehaald. licht De -prachtige gebrandschilderde ra men met hun wonderbaar kleurenspel, *dc beroemde „roscttcn", zijn vervangen door gewoon vensterglas. Men heeft de kostbare, niet te vervangen rosetten niet willen bloot stellen aan vernietiging door granaatscher ven. Het ministerie voor Schoone Kunsten, dat belast is met het toezicht op de kunst schatten in alle Fransche musea, heeft zich op verdienstelijke wijze gekweten van een reusachtige taak: het aanwijzen, in pakken en traijs port eeren van al deze schatten uit Parijs cn omgeving, F.lzas-Lo- tharingen enz. naar vooraf bepaalde plaat- in de provincie, ver van het tooneel van den waarschijnlijken oorlog verwijderd. Hier zijn zij ondergebracht in gebetonneer- de kelders, onderaardsche, door stalen pla ten beschermde schuilplaatsen en andere opslagruimten. Een omvangrijk werk tot een goed einde gebraeht Voor de meeste kunstvoorwerpen, vooral voor de schilderijen, moesten speciale kis ten wordèn vervaardigd. Standbeelden, por selein en antiquiteiten werden voor het grootste deel ingepakt en vervoerd in reus achtige. gecapitonneerde koffers. Het be- zwaarlijkste bleek het vervoer van de ge brandschilderde ramen uit .de Notre Dame, de oude Parijsche Koninklijke kapel Sainte- Chapelle en uit de kathedralen van Reims, Straatsburg en Chartres. Deze ramen, waarvan vele meer dan duizend jaar oud zijn, moesten rechtop staan. Men verzekert dat alles zonder ongelukken of schade is afgeloojien en dat de kostbare ladingen on gedeerd hun bestemming hebben bereikt in liet Westen en Zuiden van Frankrijk. Het inwendige van Notre Dame is ge woon daglicht... de wanden van het groot ste en beroemdste museum ter wereld, het Louvre, naakt en troosteloos leeg... Parijs is wel veranderd door den oorlogstoestand. Het sprookjesachtige Versailles. Niet minder droefgeestig is de indruk, dien Versailles maakt, de oude Fransche ko ningsstad, op enkele kilometers afstand van Parijs gelegen, de bakermat van liet beroemdste bouwwerk uit den baroktijd, niet het schoonste en kunstzinnigst aange legde park van Europa, waar elke voetstap herinnert aan tal van historische en poli tieke gebeurtenissen. Leeg zijn het slot en het park. afgesloten voor bezoekers, die er toch niets andere meer te zien zouden krijgen dan verlaten terrassen en van hun inhoud beroofde galerijen. De marmeren beelden, de trots der opeenvolgende geslach ten, sieren thans het oude, stille stadspark van een Zuid-Fransche gemeente. Wat men niet heeft kunnen wegvoeren, het lustslot van Trianon. het openluchttheater van Lodewijk XIV, gaat schuil onder bergen van zand en cement. Een wandeling dooi de lanen van het park maakt een spookach» tigen indruk. Het inwendige van het slot versterkt deze indruk nog. Alles is weggenomen, geen spiegel hangt meer aan de wanden van de be roemde spiegelgalerij. waar in 1871 de Ko ning van Pruisen werd uitgeroepen tot Keizer van Duitschland en waar bijna een halve eeuw later liet Verdrag van Versail les werd geteekend. Leeg en verlaten is al les, in afwachting van het oogenblik, waar op, ergens in de wereld, een nieuw vredes- verdrag zal worden geteekend. dat een ein de maakt aan den tegenwoordigen oorlog. Moge dat tijdstip niet meer ver af zijn. „Zilverreiger" brent Dr. Colijn terug Even zwijgzaam als Sumner Welles. Gistermiddag om 12.55 uur is met de „Zil verreiger" op Schiphol aangekomen oud ministerpresident dr. H. Colijn. Z. Excellentie kwam uit Londen, waar hij na zijn bezoek aan Parijs besprekingen gevoerd heeft met tal.van leden der Engol- sche regeer1* g en hooggeplaatste ambto i naren binnen liet kader Van zijn taak als I voorzitter van dc voorbereidingscommissie I voor de bevordering van financieele en eco- I noniische samenwerking. Omtrent zijn gedacht en wisselingen kon dr. Colijn ons op dit oogenblik niets ver- I der mededeelen. ONS LAND LIGT IN EEN STORMCENTRUM. De Nieuwe Rotterdamse he Crt. (lib.) dringt bij herhaling met klem aan op de onverwijlde invoering van een burgerlijk» dienstplicht. Men kan zich, aldus het blad, niet aan den indruk onttrekken, dat de regeering in den laatsten tijd schijnt terug te schrikken voor het aanvaarden van dc consequenties van het feit, dat ons land in een storm- centruan is gelogen en dat zij met halve maatregelen genoegen weroscht te nemen, waar een groot deel van het volk krachti ger handelen verwacht Het blad pleit vervolgens voor de uit breiding van den Staat van Beleg tot ons geheeie grondgebied. De minister heeft dit toegezegd „indien dit noodig is". Men vraagt zich, in verband met de spionnage- gevallen en lichtseinen, ongetwijfeld af, als zulks nü nog niet het geval is, welk» omstandigheden dén toch wed beslissend zullen moeten zijn om tot dezen zoozeer noodigen maatregel over te gaan, aldus dc N.R.Crt. Een dergelijke maatregel zou uiteraard moeten geschieden in afwachting van een spoedig tot stand te brengen her ziening van de Oorlogswet, die het centra- Je burgerlijke gezag met 'krachtiger be voegdheden toerust. Het blad stelt vast, dat dc stad Utrecht als een eilandje met normale rechtstoe standen is gelegen te midden van het in staat van beleg verklaarde gebied van 4e provincie Utrecht. „Het ware naief om te veronderstellen, dat zulks geheel toevallig zou zijn". De thans in bewerking zijnde partieele uitbreiding van den staat van beleg is een bewijs, dat de regeering nog niet voldoende inziet, dat zij met haar maatregelen tot dusver allerminst ver genoeg is gegaan. PROGRAMMA VRIJDAG 22 JLAART 1940 Hilversum I. 1875 en 414,4 m. 8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00 VARA. 7.S0 VPRO. 9.00 VARA» 10.40 VPRO. 11.00—12.00 VARA. 8.00 Berichten ANP, gramofoonmuz:"1- 10.00 Morgenwijding. 10.20 Gramofoonmuziek. 11.00 Declamatie. 11.20 Orgelspel. 12.00 Toonkunstkoor Amsterdam, W. Hespe's jongenskoor en Concertgebouworkest (opn.) 12.45 Berichten ANP, gramofoonmuziek. I.15 Renova-septet. 2.00 Voor de huisvrouw. 2.10 AVRO-strijkorkest, het Hilversumsche vrouwenkoor en solisten. 3.00 „Rondom het Volkspaaschfeest", causerie. 3.15 Omroeporkest. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.00 Gramofoonmuziek met toelichting. 4.305.00 Rosian-Ladies. 5.05 Voor de kinderen. 5.30 Esmeralda. 6.00 De Ramblers. 6.30 Letterkundig overzicht. 6.50 Zang met pianobegeleiding. 7.00 Cyclus „Het beginselprogram i d r S.D.A.P." 7.18 Berichten ANP. 7.30 Avondmaalsdienst. 9.00 Radiotooneel. 9.25 Gramofoonmuziek. 9.30 Fragmenten uit de operette „Boccaccio". 10.30 Gramofoonmuziek. 10.40 Avond wijding, II.00 Berichten ANP. 11.10 Jazzmuziek (gr. pl). 11.4012.00 Gramofoonmuziek. Hilversum n. 301,5 m. N CR V-U i t zending. 8.00 Berichten ANP. 8.05 Schriftlezing, meditatie. 8.20 Gramofoonmuziek (9.30—9.45 Geluk- wenschen). 10.30 Morgendienst. 11.00 Gramofoonmuziek. 11.15 Cellovoordracht en gramofoonmuziek. 12.00 Berichten. 12.15 Gramofoonmuziek (12.30—12.35 Berich ten ANP). 1.00 Muziekkorps van het Leger des Heils. I.45 Orgelconcert. 2.30 Gramofoonmuziek. 2.45 Hollands Kamermuziekenscmble en gra mofoonmuziek. 4.004.55 Declamatie en gramofoonmuziek. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.45 Zang met orgelbegeleiding cn gramofoon- muziek. 6.30 Gramofoonmuziek. 6.45 Berichten. 7.00 Gereformeerde kerkdienst. 8.30 Berichten ANP, herhaling SOS-berichten. 8.45 Christ. gemengde zangvereeniging „Oud- wjjk", NCRV-orkest en solisten. 10.00 Berichten ANP. actueel halfuur. 10.30 NCRV-orkest en solisten. II.15 Gramofoonmuziek. Ca. Il.50-rl2.00 Schriftlezing.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 6