wverzicht
De bollen bloeien in Breezand
Gewichtig!
GeMt Elco toudwatirverf
Zaterdag 27 April 1940
Derde blad
Toen de sirenes
in Finland loeiden
Baitenlandsch^k
De strijdmethoden der oorlogvoerenden
Rusland balanceert
Maar komt U
zelf eens kijken
LANGE/TRAAT 60
-TEL. 3383
TERLEP's Drogisterij
lrt9r0\n!.oo^ --
In het officieel orgaan van de F.N.Z. ver
telt een Hollander, die als kaasmaker-in
structeur in Helsinki werkt bij de groote
Valio-zuivelfabrieken, zijn ervaringen.
De kaasmakerij is, zoo zegt hij, in de
vijfde verdieping van het zes verdiepingen
hooge gebouw gelegen en beslaat de gehëe-
le oppervlakte, van het gebouw (55 X 13) M
Sloeg een pom in (de eerste over Helsinki
afgeworpen waren van 500 kg. gewicht)
dan ging die zeker door de dubbele beton-
zolder der kaasmakerij, met het gevaar
daaraan verbonden. Om zooveel mogelijk de
schokken tegen te houden, waren tusschen
vloer en zolderingen zware balkstutten aan
gebracht. Maar nooit heb ik, ingeroest in
de zorgen voor een zoo .goed mogelijk pro
duct, geaarzeld, behcerscht alle maatregelen
te treffen, die noodig waren om te redden
van de onder bewerking zijnde bakken kaas
wat een vakman redden kan.
Een speciale wacht aan Valio kreeg steeds
telefonisch bericht, dat er bommenwerpers
in aantocht waren. Tegelijk met het alge
meen alarm over de stad, krijschten de
eigen electrische sirenes van Valio, die in
de trappenhuizen der fabriek waren aange
bracht, hun angstwekkend, doordringend
geluid door het gchcele gebouw. In den be
ginne vluchtte het geheele personeel' naar
de bom(?)-, althans scherfvrije kelders, die
speciaal waren ingericht om de menschen
eenige uren te kunnen herbergeö. Daarvoor
waren licht- en waterleidingen aange
bracht; tevens was gezorgd voor luchtver-
versching en slaapgelegenheid voor diege
nen van het personeel, die na een laat. al
arm geen gelegenheid meer padden, naar
huis te reizen. Bij alarm stroopte ik de
mouwen van mijn witte jas op en greep
rustig in. Bijna steeds trof het alarm, ter
wijl we vier bakken kaas in verschillende
stadia onder bewerking hadden. Vakmen-
schen weten, dat één man weinig kan doen
in zoo'n geval. De eerste bak b.v., waarvan
de kazen reeds in de vormen waren, dekte
ik met de bakdeksels af en liet de kazen
rustig staan. Van den tweeden bak, waar
van de wrongel onder de drukplaten lag,
nam ik de drukplaten weg, om te verhinde
ren, dat de wrongel te droog werd en dek
te den bak af.
Van de derde bak, half afgewerkt, liet
ik de machine dè wrongel verder afwerken.
Den vierden bak, klaar om in strem gezet
te worden, liet ik, zonder stremsel toe te
voegen, op de eerste versnelling met roer
platen doordraaien, om oprooming te voor
komen: den stoom slot ik af om de melk
niet te dicht bij de optimumtemperatuur
voor minder gewcnschte bacteriën te bren
gen, terwijl ik een paar liter reincultuur
Sir. L. toevoegde, om bij eventueel langen
duur van het alarm (dikwijls 3 a 4 uren
aaneen) de bacteriën-flora in dc goede rich
ting te sturen. Had ik tijd en even de han
den vrij, dan „keerde" ik in eersten
bak de kazen in de vormen, om regelmati
ger vochtverdeeling te bevorderen. Van den
tweeden bak wer de wrongel natuurlijk
zóó hard, dat die met het verdeelmes bijna
niet in vormenstukken te snijden was; Ik
had echter slechts twee handen. Was de
derde bak afgewerkt, dan haalde ik dien
zoo goed mogelijk, alleen, onder de wei op
en liet de wrongel onder de wei slaan. Als
je het zoo „druk" hebt, hoor je bijna het ge
donder van het afweergeschut niet; ik ben
trouwens zelf oud-kanonnier. Treft het je,
dan treft 't, maar van 'n Hollandschen kaas
makerij-instructeur moet men niet kunnen
zeggen, dat er in tijd van nood niet op hem
te rekenen valt. En inzake moed kan men
hij de Finnen een les nemen.
Na een paar weken kwamen de moedig-
sten van de werkvrouwen en de kaasmaker
reeds vóór het einde van het alarm mee
helpen; steeds echter waarschuwde ik, dat
ze dit op eigen verantwoording deden en
in het niet gelastte. Ik besefte het gevaar
waarin we verkeerden. Bij één bombarde
ment werden de technische hoogeschool en
eenige huizenblokken op 300 M. afstand van
de fabriek in puin gelegd, een volgend maal
werden 7 huizen bij een droogdok, 250 M.
van de kaasmakerij verwijderd, in de asch
gelegd.
Daar de moderne vliegtuigen, ook met
een zwaren bommenlast, snel gaan, moet.
men bij alarm even de tanden op elkaar
bijten en denken: „nu het hoofd er extra
bij"; een goed vakcóan kan dan veel red
den. Tegen schervcnslag doet men goed, de
ramen van de onderste verdieping van de
fabriek met stevige houten planken dicht
te spijkeren; beter nog: draaibare stevige
houten luiken aan te brengen, die direct
worden gesloten, als alarm gegeven wordt
Onbeschermde glasruiten met een net van
lijmpapierstrooken te beplakken, om het
wegslingeren van glasscherven te voorko
men. De- bomscherven veroorzaken de mees
te dooden en gewonden. Schrikbarend is het
effect van de zware brandbommen, die bij
aanslag taliijke kleine brandbommen in het.
rond slingeren, die een hitte van 3000 gr. C.
verwekken en een groot aantal huizen tege
lijk in brand zetten.
Het zal misschien afhangen van de „hu
maniteit" der moord- en bnandvliegers, maar
fabrieken met schoorsteenpijpen worden
aangezien voor gewichtige industrie- en
voedselbereidingscentra en zijn .gezochte"
doelen. De oorlog hier leerde, dat het men-
schelijkheidsgevoel bij bommen werpers diep
gezonken is; daarom moeten ook de platte
lands-zuivelfabrieken intijds zooveel moge
lijk maatregelen treffen; donker leggen van
het geheele fabrieksgebouw binnen een mi
nuut tijds; brandslangen klaar gemonteerd
op de nortonpomppcrslciding, bakken piet
blusebzand op de zolders en pakhuizen en
vóór alles een heftig alarmeerende sirene,
waarvan de persoon, die deze in functie
moet. stellen, absoluut steeds bij de hand
is. Een paar maal serieus oefenen is een
uitstekende maatregel, om paniekstemming
bij werkelijk gevaar te voorkomen.
Het gevaar is hier afgezakt; de Finnen
hebben getoond, zich te kunnen beheer-
schen. Het gevaar greep de menschen zicht
baar aan. ze hielden zich echter ordelijk en
beheerscht, oen machtige factor legen pa
niek.
in het voorjaori
de inwendige organen, Oloed en darmen zui
veren, VERSTOPPING, overtollig vet. aambeien,
rheumatische pijnen doen verdwijnen, slakken
en giftstoffen uit het lichaam verwijderen door
een grondige kuur met Dr. Schleffer's
Stofwissellngzout. De weldadige wer
king is verrassend.
Flacon l i.os. Dubbel* flacon I t.71 W| apothekers en
vakdroglsten
VERANDERENDE
OORLOGSMENTALITEIT.
Hoewel het nieuws uit Noorwegen betrek
kelijk schaarsch is, is het moeilijk in deze
dagen een overzicht te beginnen zonder eerst
daaraan enkele woorden te wijden.
Wij voor ons gelooven, dat hier twee zeer
verschillende krijgsmethoden tegenover el
kaar staan. In de eerste plaats de Duitsche,
die is ingesteld op snel handelen. Het is de
zoogenaamde „Blitzkrieg" die door zijn snel
heid zeer veel overlaat aan het toeval en
het goed gestarnte van den ondernemer.
Het devies er van zou kunnen luiden: „Het
geluk is voor den stoutmoedige."
Daartegenover staat de geallieerde strijd
wijze, waarbij alles weloverlegd gaat. Men
is niet geneigd iets te wagen, wanneer het
succes niet verzekerd schijnt; men doet geen
snelle sprong voorwaarts, zonder zorg te
dragen voor uitnemende verbindingswegen,
waarlangs de bevoorrading der troepen kan
geschieden. Het devies zou hier kunnen zijn:
„Langzaam maar zeker".
Een Blitzkrieg biedt goede kansen tegen
een relatief veel zwakkeren tegenstander,
tegenover een gelijkwaardige lijkt hij echter
zeer gevaarlijk. Tegenover Noorwegen zon
der meer zou de Duitsche methode succesvol
zijn geweest, evenals tegen een Noorwegen,
dat door de geallieerden te laat werd ge
holpen. Intusschen schijnt deze hulp nog
juist op het nippertje te zijn gekomen, waar
door Berlijn voor de noodzakelijkheid is ko
men te staan om te bewijzen, dat ook tegen
over een gelijkwaardig bewapende tegen
stander zijn strijdwijze met succes kan wor
den doorgevoerd.
Vooroopig wordt in Noorwegen nog gehan
deld naar het oude recept. De Duitsche be
zetting ontplooit zich met de grootst moge
lijke snelheid, het neemt zooveel terrein als
Een keurcoRectie van het beste van wat de
schoenfabrieken voor dit jaar ontwierpen
vindt U in onze étalages.
Sportieve elegante wandelschoenen, met en
jpnder crêpe rubberzolen vanaf 14.90
Moderne bandschoentjes met doorloopende
hak, zwart lak met suede, roestbruin enz.,
zeer chic, vanaf f 5.90
het met mogelijkheid kan nomen, natuurlijk
in de hoop zich daar aanstonds te kunnen
handhaven. Ten Noorden van Narvik heeft
dit geleid tot het omsingelen van vrij be
langrijke Duitsche troepeneenheden.
We zullen moeten afwachten of von Fal-
kenhorst, die per vliegtuig naar Narvik was
gegaan om de operaties daar persoonlijk te
leiden, elders meer profijten zal weten te
oogsten. Voorloopig heeft, hij in het Zuiden
inderdaad eenig succes. Men dient daarbij
echter te overwegen, dat de voorzichtige
strijdmethode een tegenslag meestal beter
zal verwerken dan de meer van het toeval
afhankelijke.
Niettegenstaande de overwinningsberich-
ten, welke tot dusverre-, .door. Duitschland
over de krijgsverrichlfngên in Noorwegen
worden gelanceerd lijken de berichten om
trent de samenstelling van een nieuw
Duitsch expeditieleger in de havens van
Oost-Duitschland, hiermee niet geheel in
overeenstemming. Immftrs, gezien de havens
van uitgang, kan een eventueele onderne
ming nauwelijks tegen een ander land ge
richt zijn dan tegen Zweden. De perscam
pagne, welke in Duitschland tegen Zweden
is ontketend, wijst overigens in dez czelfde
richting.
Nu dunkt het ons duidelijk, dat een aan
slag op Zweden overbodig zou zijn, indien
het verloop der Noorsche veldtocht bevredi
gend was.
Twee motieven schijnen in hoofdzaak een
Duitsche onderneming tegen Zweden op dit
oogenblik te kunnen verklaren. Enwel óf de
dringende behoefte aan een verbindingsweg
met het Noorsche expeditieleger óf vrees
voor een stagnatie in de blijkbaar noodzake
lijke Zvveedschc ertsleveranties. De schier
hopeloöze positie der Duitschers* te Narvik
maakt deze vrees overigens zeer verklaar
baar. Alles bijeengenomen lijkt de kans groot
dat de zet tegen Noorwegen Duitschland
thans dwingt tot een tweede zet en wel te
gen Zweden. Gedwongen zetten zijn echter
doorgaans van zeer bedenkelijke waarde.
Voorloopig echter liggen de Duitsche troe
pen nog in de havens.
De strategische toestand voor de
Duitschers in Noorwegen kan niet
slecht worden genoemd. Zij beschik
ken over alle vliegvelden en belang
rijke havens, zoodat de positie der
geallieerden moeilijk moet zijn en
zich eerst langzaam zal kunnen ver
beteren. Als dat gelukt tenminste.
Maar dat een zege der geallieerden
de oorlog naar Zweden zal doen. over
slaan, doordat Ilitler zijn troepen, in
Noorwegen via Zweden zal te hulp
trachten te snellen, daarvan kan
men zeker zijn.
Naast de ontwikkeling van den strijd in
liet Noordon, lijkt van groot belang de ver
dere houding van Rusland. Op dc aanbieding
van den .Russischen gezant te Londen, den
heer Maiski, om te komen tot een handcis-
overeenkomst met Engeland, is thans te ken
nen gegeven, dat Groot-Brit tannië daarvoor
wel iets voelt, mits Rusland zich daarbij aan
past bij de geallieerde oorlogseconomie, d.
w.z. de Duitsche blokkade mee in dc hand
werkt. Men kan er met stelligheid van op
aan, dat deze demarche van Maiski te Ber
lijn wel even zal zijn aangevoeld als on
trouw om geen sterker woord te gebrui
ken. Want dat Engeland met deze conditie
zou komen, stond bij voorbaat vast en do
Russen hebben dit dus zeker voorzien. Dat
de heer Maiski zich niettemin tot Londen
heeft gewend bewijst, dat Stal in geen prin-
cipieelc bezwaren tegen de Engelsche con
ditie moet hebben gehad.
Nemen we daarbij in aanmerking,
dat ©enerzijds de verhouding tus
schen Duitschland en Italië den
laatsten tijd zeer veel hartelijker is
geworden, terwijl Italië en Rusland
twee uitgesproken tegenstanders zijn
en bedenkt men verder, dat in het
Verre Oosten de toestand meer en
meer begint te spannen tusschen Ja
pan, den alouden tegenstander van
Rusland, eenerzijds en de gealli-
„Het is mogelijk, dat de wereld bloed en tra
den noodig heeft om te kunnen voortbe
staan. Maar... de aarde is onsterfelijk, zij
„voor wie men uit hartstocht moordt en
„rooft, die onophoudelijk het leven ver
nieuwt, zelfs met onze laagheden en ons
„lijden, ter bereiking van een doel, dat ons
„onbekend blijft" (Emile Zola: „Het Land")
jonge bloem tusschen het èl van bloe
„Een vreugdig vredesbeeld."
Nu spreidt het Breede Zand
Alweer zijn mooiste kleuren,
Nu strijden op het véld.
Weer om de zoetste geuren
Het geel, het paars, het wit
Het rose, het blauw, het rood
En ov'ral berst de bol
En geeft de jonge lootl
Stiefmoeder Aarde, ééns.M,
Laadt thans met gulle handen
Breezand in mand en ach uur
De rijkdom van zijn landen!
Een Jonge blom in 't veld,
Tusschen het &1 van bloemen
Een molen en een kerk.
Die uit de vert' opdoemen
En arbeid, wéér men ziet
Het kloppend, bruisend leven..
Een vreugdig vrede9beeld,
j. Wat kan ons schooners geven?
Al schijnt de menschheid thans
In *t bloed te willen smoren
De aarde wordt elk jaar
Jjjj In 't nieuwe kleed herboren!
Misbruikt de Satan mensch,
Boosaardig zijn talenten
De aarde, uitgezet,
Geeft tóch haar hoogste renten!
eerden annex de Vereen igde Staten
anderzijds., dan zit in dit alles re
den genoeg om een positieverande-
ring van Rusland aannemelijk te
nuaken.
Te meer, waar dit land zijn voorloopige as
piraties in Europa bevredigd ziet en reden
genoeg heeft om Duitschland te vree zen.
Japan is nog steeds zoozeer in China in
beslag genomen, en heeft 't daar zoo moei
lijk, dat het de vraag is of men de hooge
toon, die dit land af en toe laat hooren,
geheel ernstig moet nemen. Anderzijds mag
Italië meer naar Duitschland neigen het
blijft vooralsnog nog neutraal, of althans,
zooals de meer dreigende term heet „niet-
oorlogvoerend". Te groote toenadering tus
schen de geallieerden en Rusland zou zoowel
in Europa als in het Verre Oosten de zaak
zeer kunnen verscherpen. Dit, zoowel als de
bekende Russische onbetrouwbaarheid, zal
de geallieerden stellig tot groote voorzich
tigheid manen.
Ten slotte willen we niet nalaten te wij
zen op de scherpere stemming, die bij de
strijdenden aan den dag treedt en er toe
zou kunnen voeren, dat de „werkelijke
vrede", welke op dezen oorlog zou moeten
volgen, in het gedrang komt. Eenerzijds is
deze gang van zaken begrijpelijk. Vooral
dc Duitsche houding is uiterst fel en het
kan niet anders of op den duur is dit van
invloed op den tegenstander. Toch valt dit
te bejammeren. Met Rcvnaud is in Frank
rijk een feller groep aan het bewind geko
men. Irt Engeland krijgen do woorden van
voor het opknappen van Uw gang, keuken,
stallen, enz,
ELCO wordt met koud water aangemaakt.
ELCO dekt in één keer.
ELCO dekt over steen. muur. behang.
ELCO heeft 36 moderne kleuren.
ELCO stuift niet en bladert niet.
ELCO geeft niet af.
Prijs per pak voldoende voor 8 vierkante
meter, 25 ct. Verkrijgbaar in:
HOOGZIJDE 103, SCHAGEN.
mannen als Churchill, Du ff Cooper, Eden
meer en meer gezag. En deze doen den
volke kond, dat het niet gaat tegen één
man, Hitier, niet tegen één groep van
Duitschers, de nazi's, maar tegen het hecle
Duitsche volk, omdat dit in zijn geheel is
aangetast door de Hitier- of nazigcest.
We wagen te zeggen: het gaat daarmee
verkeerd. Het is misschien noodig, dat de
goal lieerden tegen het alles op allee zot-
tonde Duitschland krasser van leer trek
ken dan tot dusverre. Voor den oorlog is
dat wellicht onvermijdelijk, voor den vrede
echter lijkt het noodlottig te worden. Want
deze vrede wordt afgesloten op het oogen
blik, waarop dé oorlogsgemoederen het
meest zullen zijn opgezweept.
De veranderde mentaliteit bij de geallieer
den moge daarom goed zijn om den oorlog
te winnen, voor een goede vrede dunkt ze
ons zeer verkeerd.
En de heeren in Londen en Parijs moeten
evengoed als die te Berlijn zich trachten te
realiseercn, dat neutrale, onbevangen toe
schouwei's duidelijk aanwijsbare fouten
zien, welke gemaakt zijn door Alle oorlog
voerenden.
De schuld van wat thans gebeurt leggen
op één man, op één volk is dwaas. Ook
Frankrijk en Engeland hebben boter op het
hoofd en dan is het hoogst onverstandig
om zich in het zonnetje der zelfvoldaanheid
te koesteren.
De wereld moet naar een duurzamen
vrede, niet door een tweede dictaat, hij
heette dan vrede van Versaillcs of vrede
van Berlijn, maar de weg naar een betere
toekomst der menschheid moet voeren
langs de moeilijke paden van zelfinzicht en
verdraagzaamheid, waarbij de economie der
staten dient te worden aangepast aan dc
eiscnen welke de techniek door haar ont
wikkeling onverbiddelijk stolt.
