„Spionnage", dat geen spionnage was!
Nederlanders» thans
aan den wederopbouw!
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Onderwijs in
Indië
Weest rustig en ernstig
Weer verduisteren
Geen gevaar voor
geldschaarschte
Zilverbons in
omloop
Zorg voor
„koeien in de kost"
EEFECTENBEURS
BLIJFT GESLOTEN
LENTEBEELD IN DE WEIDE
Opnieuw demonstratie
in Italië
Nieuw land aan
de Zuidpool
Laan, Schagen, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 224a
DONDERDAG 16 MEI 1940. 84e Jaargang. No. 11187.
ÖïrgOYe <fet N.V. Uitg.-Mif. „Violloads Noorderkwartier"
De opperbevelhebber van Land- en Zeemacht hecht er
aan, als hoogste vertegenwoordiger van het Nederlandsche
regeeringsgezag, aan de Nederlandsche bevolking dank te
brengen voor de treffende wijze, waarop zij in de dagen,
voorafgegaan aan en gedurende den oorlog onze troepen
heeft ontvangen en geschraagd. Samen hebben leger en
bevolking, zoolang het mogelijk was, alles gedaan, wat
voor de vrijheid van het land gedaan kon worden.
Thans, ln de nlenwe omstandigheden, ls het noodzake
lijk, dat leder, in eigen beroep, werkkring ol bedrijf, rustig
en ernstig zijn leven voortzet. Allen, op welke plaats zij hnn
arbeid ook vinden, moeten er, ongeacht verschil in gelooi
ol overtuiging, toe bijdragen, het maatschappelijk leven ln
gang te houden.
Ook nu mag ons volk' niet bij de pakken neerzitten.
Het moet toonen, dat het niet alleen den strijd moedig on
der de oogen heeft gezien, doch dat het zich eveneens met
volle kracht kan zetten aan den wederopbouw van hetgeen
door den oorlog ls verloren gegaan en vernietigd. Onder
ling vereenigd, de gewijzigde omstandigheden aanvaarden,
zal het volk dit werk' van herstel met energie verrichten.
Opnieuw moeten allen toonen, Nederlanders te zijn in
den waren zin van het woord, gedachtig aan de oud-va-
'derlandsche spreuk: „Ik worstel en komen boven".
Zoo spoedig dat mogelijk ls, zullen nadere richtlijnen
voor het maatschappelijk leven worden gegeven.
In afwachting daarvan beveel lk, dat elke vijandelijke
handeling tegen het Duitsche leger, zijn personeel, zijn
materieel en zijn Inrichtingen verboden is en dat rust en
orde onvoorwaardelijk moeten worden gehandhaafd.
De Duitsche commandant heeft medegedeeld, dat han
delingen hiermee ln strijd, naar de Duitsche wetten streng
zullen worden gestrait.
DE KLOKKEN ÉÉN
UUR EN 40 MINUTEN
VOORUIT
Hedennacht te 24 uur is den Duit.
schen tijd ingevoerd en zijn op dat
oogenblik dus de klokken 1 uur en
40 minuten vooruit gezet
Men houde er rekening mede, dat bevel
is gegeven 's avonds opnieuw de lichten af
te schermen en voor een voldoende verduiste
ring zorg te dragen.
Meer dan twee mlllioen leerlingen
Iri Indië wordt onderwijs gegeven dooi
de oevrheid, of met subsidie van die over
heid, op 19.644 lagere scholen met een In
landsche taal als voertaal en op 723 met
Nederlandsch als voertaal. Er zijn 4 In
landsche Muloscholen en 62 Europeesche.
Verder heeft men er 26 scholen voor mid
delbaar onderwijs en 4 lycea. De kroon op
de onderwijsbovrediging zetten 3 hooge-
scholen, de medische, technische en rechts
hoogeschool.
Het technische. en handelsonderwijs
wordt verder gegeven in 57 vakscholen
met Nederlandsch en öi2 met een Inland
sche taal als voertaal.
Bovendien heeft Indië nog een aantal
zoogenaamde „wilde" scholen, waarmede
het gouvernement buiten eenig politiek
toezicht geenerlei bemoeienis heeft, gods
dienstscholen enz.
Het totaal aantal leerkrachten aan de
scholen van, of in relatie staande tot het gou
vernement, bedraagt 47.392, waarvan 4.060
Europeanen, 42.222 inlanders en 210 vreemde
Oosterlingen (voornamelijk Chineezen).
Op al deze onderwijsinrichtingen gaan
in totaal 2.190.000 begeerigen naar weten
schap, waarvan ruim 115.000 Europeesche en
ruim 1.990.000 Inlandsch lager onderwijs ge
nieten. Ruim 18.000 hebben meer uitgebreid
of middelbaar onderwijs en een goede 1000 is
student. Op de vakscholen met Nederlandsch
zijn meer dan 9.000 leerlingen en on die met
een Inlandsche voertaal bijna 20.000.
In het laatste jaar leverde het Nederlandsch
lager onderwijs ruim 12.000 leerlingen af. het
Inlandsche ruim 438.000: het meer uitge
breid lager en middelbaar ruim 3.000; de vak
scholen met Nederlandsch ruim 2.200 en die
met een Inlandsche taal ruim 8.700. Ilooger
onderwijs werd volledig genoten door in to
taal 71 afgestudeerden, klaar voor de maat
schappij. „Hsbl."
Namens den Duitschen commandant maakt
de burgemeester van 's-Gravenhage bekend
dat voor geldschaarschte geen gevaar be
staat. Men onthoude zich derhalve meer geld
op te nemen dan noodig is.
Hamsteren van geld is streng verboden.
Zoogenaamde Kassenkreditscheine moeten
in betaling worden aangenomen tegen een
koers van 1V2 mark 1 gulden.
De oommandant deelt mede, dat voor In
beslagneming van particuliere gelden niet
het minste gevaar bestaat.
Het is de bedoeling dat het economische
leven zooveel mogelijk normaal doorgang
zal vinden, en er wordt op vertrouwd, dat
een ieder daaraan onvoorwaardelijk zal
medewerken.
Naar het Hsbl. verneemt, zijn er gisteren
en vandaag reedis zilverbons in omloop ge
bracht, om te voorzien in de behoefte aan
wisselgeld.
Het verschijnsel, om aan grove zilveren
munten meer waarde toe te kennen dan
aan bankpapier heeft zich tijdelijk ook in
den vorigen oorlog voorgedaan. Spoedig is
men toen tot de ervaring gekomen, dat
daarvoor geen aanleiding bestaat.
Er bestaat alle reden, om aan te nemen,
dat ook thans onze circulatiemiddelen vol
waardig zullen blijven. Nadat een ruim be
drag aan zilverbons zal zijn uitgegeven, zal
de schaarschte aan wisiselgeld wel spoedig
verdwijnen, waardoor dan vanzelfsprekend
de moeilijkheid om bankpapier gewisseld
te krijgen tot het verleden zal behooren.
Openbare diensten in
Den Haag
Volgens het „Hsbl." functioneerden in Den
Haag de openbare bedrijven en diensten gis
terochtend weer op de gewone wijze.
Ook de tram- en buslijnen van de H.T.M.
en de taxi-diensten rijden weder alle on
gestoord.
Wat de gemeentelijke telefoonverbindingen
betreft, welke in de afgeloopen dagen waren
beperkt tot de strikt noodzakelijk geachte
aansluitingen, is men, evenals te Amster
dam, met grooten spoed aan den arbeid om
alle abonnés weder in te schakelen, Naas het
zich laat aanzien zal deze arbeid heden te
gen den avond zijn volbracht.
In de Visschershaven worden reeds voor
bereidingen voor het herstel van de zeevis-
scherij getroffen. De gewone afslag te Sche-
veninngen werd gistermorgen weder gehou
den.
Het opperbevel van het Duitsche
bezettingsleger maakt bekend, dat
degenen die vee van anderen op
etal of ln de weide hebben, tot na
der order met de zorg voor dit vee
belast blijven. Men ls verplicht
zoo spoedig mogelijk aan den hou
der van het plaatselijk bureau op
gave te doen van het aantal en soort
dezer koeien en eventueel merken
daarop aangebracht.
Deze maatregel moet ten strengste
worden gehandhaafd. Op overtre
ding staat een zware straf.
DE AFFAIRE KLOOSTERBOER,
ST. PANCRAS, SPAT ALS EEN
ZEEPBEL UIT ELKAAR.
Thans het volle licht over
deze zaak
Wij hebben thans nog eens ons licht
opgestoken in de zaak, algemeen
bekend geworden als de spionnage-
affaire van St. Pancras. De zaak,
die door de vele dorpspraatjes en
halislachttige inlichtingen ook van
min of meer offlcieele personen
steeds ln een waas van geheimzin
nigheid was gehuld en waarvan
men het rechte nimmer te weten kon
komen Zéér ernstige feiten legden „de
man in de straat" den gebroeders
Kloosterboer ten laste en het spijt
ons, thans te moeten constatesren,
dat de Nederlandsche Dagbladpers
op deze geruchten ls ingegaan. Wij
verzuimen niet ook hierbij de hand
in eigen boezem te steken.
En nu de waarheid!
Ontdaan van alle franje, zijn de nuchtere
feiten zoo bleek ons thans uit betrouw
baren bron, de volgende: Verontwaardigd
over het verlies van het Hollandsche presti
ge, door het vasthouden van Hollandsche
schepen door Engeland in de Downs, gaf de
heer Jan Kloosterboer berichten over bewa
pende Engelsche en Fransche schepen, wel
ke hij in de Nederlandsche havens had zien
liggen, aan Duitschland door.
Duitsche vrienden van den heer KI. had
den hem verzekerd, dat het doorgeven van
dusdanige berichten hem niet in aanraking
met de justitie kon brengen op grond van
overtreding van art. 100 van het wetboek
van strafrecht. Dit artikel luidt:
„Hij die in geval van ©en oorlog, waa -
in Nederland niet is betrokken, opzt1-
telijk eenige handeling verricht, waa
door de onzijdigheid van den staat wordt
in gevaar gebracht of van eenig bijzon
der voorschrift tot handhaving der on
zijdigheid van regeeringswege gegeven
en b©kend gemaakt opzettelijk afwijkt,
wordt gestraft met een gevangenisstraf
van ten hoogste zes jaren.
De heer KI. had ten overvloede verklaard
niets te willen ondernemen wat in strijd
was met eenig Nederlandsch belang. De ju-
rdische medewerker van het dagblad ..De
Telegraaf" wees er overigens in een door
ons gedcelteijk overgenomen hoofdartikel
reeds op dat hier veroordeeling op grond
van overtreding van art. 100 onmogelijk
zou zijn.
De bloembollenaifaire.
Hieromtrent werd beweerd, dat de hecren
KI. door minderwaardig goed hoog te ver
zekeren en dan het Fransche schip, waar
mee de bollen verscheept werden, te laten
torpedeeren. grof geld verdiend hadden.
Ook dit is ons gebleken nonsens te zijn. De
bollen werden natuurlijk verzekerd en na
tuurlijk voor minder ingekocht dan men ze
hoopte te verkoopen Toen de bollen niet aan
kwamen, kwam er in de eerste plaats, on
danks de ontvangen verzekeringsgelden,
minder voor terecht en in de tweede plaats
was er, zoo gezegd. ..moreele schade", om
dat een levering niet geschiedde.
Resumeerende blijken de rumoerige tijden
die aan den toestand van thans vooraf gin
gen de zenuwen van autoriteiten, autori
teitjes en dorpsbewoners in de war te heb
ben gebracht en het spijt ons. zich daar
door te hebben laten meeslepen.
Uit betrouwbare bron vernemen wij ten
slotte nog, dat de heeren Kloosterboer geen
enkele vergoeding van Duitschland hebben
ontvangen, noch eenige compensatie, in
welken vorm ook.
Het zal ieder weldenkend mensch ver
heugen. dat deze tot een fantastische hoog
te opgeblazen zaak gebleken is. een zeepbel
te zijn.
„Spionnage". dat geen spionnage was!
Het bestuur van de Vereeniging
voor den Effectenhandel deelt mede,
dat de effectenbeurs tot nader aan
kondiging gesloten zal blijven.
Geen nieuwsgierigheid
Geen samengroepingen
De Oppert>evelhebber van Land- en Zee
macht beveelt aan alle organen der rijks- en
gemeente-politie samengroepingen bij de
Duitsche troepenopstellingen te verhinderen
en er voor te zoigen, dat zich niet meer pu
bliek op den openbaren weg voortbeweegt,
dan het normale verkeer vraagt
Het publiek wordt verzocht geen nieuws
gierigheid aan den dag te leggen.
NED. DIPLOMATEN NAAR FRANKRIJK.
Gisteravond zijn naar Reuter meldt, de le
den van de Belgische en Nederlandsche le
gatie te Berlijn bij Lindau de grens over-
1 gestoken om naar Frankrijk te gaan-.
Tegen Engeland en Frankrijk.
Te Rome en Milaan is het opnieuw tot
demonstraties gekomen, welke een anti-En*
gelsch en anti-Fransch karakter droegen.
Studenten rukten in de Italiaansche hoofd
stad naar het Piazza Venezia op, waar Mus*
solini op het balcon verscheen. Het was den
studenten niet toegestaan, aldus Stefani, de
straten door te gaan, waaraan de Britsche en
Fransche ambassade zijn gelegen.
Ontdekkingen van vice-admiraal
Byrd.
Volgens een bericht van het D.N.B. uit New-
York deelde bij den terugkeer van zijn der
den Zuidpool-tocht vice-admiraal Byrd me
de, dat hij 900 mijl van 'n onbekend kustge
bied tusschon Klein-Amerika en Palmerland
in kaart heeft gebracht Verder heeft hij een
groot schiereiland, 15 eilanden en een groote
hoogvlakte welke ongeveer 1100 mijl lang is,
ontdekt
ANTI-JAPANSCHE AGITATIE TE LIMA.
Volgens het Japansche persbureau Domei
heeft de woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken mede
gedeeld. dat te Lima. de hoofdstad van Pe
ru. anti-Japansche agitatie wordt bedreven.
Scholieren hebben steenen geworpen naar
Japansche winkels en agitatoren spoorden
de menigte aan de Japansche inwoners te
boycotten. De Japansche regeering heeft een
scherp protest ingediend bij de autoriteiten
te Peru en verklaard te verwachten, dat
krachtige maatregelen zullen worden geno
men ter bescherming van de Japansche in
woners van Lima.
VER. STATEN BEHARTIGEN BELANGEN
VAN DE GEALLIEERDEN.
D.N.B. meldt uit Washington:
Het ministerie van buitenlandsche zaken
heeft zich, naar verluidt, bereid verklaard,
de belangen van België en Luxemburg in
Duitschland te vertegenwoordigen.
Verder wordt vernomen, dat de Vereenlgde
Staten ingeval van een bezetting van Brus
sel en Den Haag door Duitsche troepen de
belangen aldaar van de Westelijke mogend
heden zullen behartigen.
