Voor den Zaterdagavond Brabantsche Brief OUDERS De van Dré t HOEKJE ImS munt! s STIL GELUK IN EEN KLEIN HOEKJE Leert uw kind hardop? TUINHOEKJE Geven Ulvenhout, 20 Juni 1940. Amico, Daar wordt, en ik weet niet, waarom, dikkels gezeed en geschreven, dat de Neder landera zoo'n „nuchter Volk" zyn. Ik zeg: ik weet niet waaróm wy ons eigen beroemen op zoo'n bloedelooze eigenschap! Hebt ge wel 'ns 't wereldschokkend gebeu ren bijgewoond, als „Holland" 'nen bal trapte tusschen de doelpalen van de „Rooie Duu- vels"? Zou 't er dan by 'n Spaansch stieren gevecht „Spaanscher" naar toe gegaan zyn...? En toch toch waren 't dan „nuch tere Nederlanders", die daar, by dat spulleke voetbal, malkaar om den nek pakten en 'nen Indiaanschen krijgsdans begosten uit te voe ren, dien ge in de beenen van deus bleekge- zichten niet gezocht zou hebben! Of ik zooiets mijn Volk „onwéérdig" vind...? Welneë, jong! 'k Ben te goed Brabander om 'n scheut heet bloed niet te kunnen waar- deeren. Maar kom my n i e vertellen, dat wy 'n Volk van „dooie dienders" zijn, want... want da's maar aanstellerij! Grootbroekery van den... verliezer, die by teugenslag van gloeiend enthousiasme tot yskouwe.nuchterheid" vervalt. Ik heb 't al *>o dikkels gezeed: de verschil len onderlings wjn maar uiteriyk by de men- schen! Lyk de blaaikes aan den boom. Op den keeper zyn ze ongeiyk, maar in den nerf kun nen ze nie buiten zon, water en wind. By droogte hangt alle loof slap; by 'n sappig regentje kwikt alle loof op! En of mijn klantjes nou teugeswoordig allemaal 'nen krullenbol hebben, 'n broek dragen in den mergen en „mevrouw" hieten, als ik de ouwe klantenboekskes van m'n vader nakyk, dan had hy vijftig jaar gelejen al, toen zyn klantjes 'nen haardot droegen, 'nen bonten schort in den mergen en „juffrouw" hieten, ik zeg: han had hy mee de eigenste moeilijk heden te kampen aan de deuren, als ik! 'Nen bonten schort of 'n broek, 't welke dat er onder zit, is 't eigenste pierakeltje! Geloof me! Daar irf^nlé veul verschil. 'Nen Ulvenhoutschen boom en 'nen Amster- damschen boom: ze hebben elk zon en water noodig, schaduw en deugdeiyken grond. 'Nen Ulvenhouter en 'nen Amsterdammer: ze kunnen gin van beien gelukkig zyn als ze altij in de barre zon motten leven, of in den killen schaduw. En als vandaag de Evangeliën nog alty zoo leerryk en actueel zyn, dan komt dat, omdat de menschen uit Christus' dagen behept waren mee de eigenste eigenschappen, als de men schen uit deus dagen, 't Verschil is: den schort en de broek. Den baard en 't geschoren bakkes. Fielpsche veurzitters, Blaauwe worstmakers, (die ook in muziek, vérkens, brandstoffen, limonades en kletskoppenzalf doen). Jaan-sche pantoffelheden en grootmoedige Truicn-mee- 'n-hart-van-goud, leven er overal! In alle dur- pen, in alle stejen, in alle landen, in alle... rangen! Eekers...? Daar zyn er meer dan ge mis schien denkt. In elke familie zit 'nen... Vic! Ook al kunnen ze nie allemaal zoo schoon schilderen. Enne... roofridders? By de vleet, amico! WorstkoningenVeur 't opvegen! En als ik in 'n museum loop en de ouwe schutters bekyk, nou..., dan heb ik ze maar 't witte bakkersjaske van onzen Fielp aan te trekkem of de hooge uniformpet van onzen Jaan op te zetten, of 't groene jagersnoeike van den Blaauwe, om zoo te kunnen gaan proppen mee de mannen van Rembrandt. Of, in rustiger dagen, er mee in 'n eigen „buske" te kruipen om de blommekes in den Anvers buiten te gaan zetten! Ik wil maar zeggen: den mensch bleef alty z'n eigen, waar of wanneer je ook geboren wlerd. En als dat nie zoo was, allee, dan kost ge toch alleen maar 'nen boek lezen en be- grypen, die geschreven was in oewen eigen tyd en in oew eigen contrelën! Deuzen „armoei" aan verscheidenheid is de bron van onzen geesteiyken rykdom. We hoe ven ons de menschen nie anders te denken, dan ze zijn: niet uit te schilderen of te be- schryven mee onmeugeiyke eigenschappen, daar was altij stof genogt! In overdaad! Van de witgekielde Romeinen af, tot de Veldgry- zen toe! De verschillen zitten aan de buitenkant. Zit 'm in de mode, in de middelen, 'n Beeltenis van Slnte Jozef op de fiets is alleen maar ondenkbaar, omdat tweeduuzend jaren gelejen den ezel 't vervoermiddel was. Maar Sinter klaas in 'n vliegmachine vinden ons kinders ai heelemaal nie gek! Mits... ie pepernoten strooit! Ge zult denken: waar mot ie naar toe, den Dré, mee deus vertelsel? Zal 'k oe zeggen. Den oorlog was veur ons, Waterchlneczen, rap afgeloopen! Na weinig dagen zatten we eigens in ons eigen water linie omtrent. En we neeschen de witte vlag. Allee, we motten dat rulteriyk erkennen. Ook oorlogvoeren is 'n vak, dat ge by mot houwen: Generaties lank hadden we in vrede kaas en boter gemokt, verkens en blombollen geteeld èn. da's mynen trots als boer, 't daarin wgd geschupt. Onzen zuivel, onzen veeteelt, onze blommen en akkergewas zyn beroemd over heel de weereld! Da's nie niks! In ieder geval is 't onendlg veul meer. dan 't goedpra ten van 'nen rapverloren oorlog. Ik zeg: den oorlog was veur ons rap afge loopen. En als ik den anderen dag by m'n klantjes kwam man, ik kost ze onder m'n petje - vangen! Dré veur en Dré na. ,,En hoe zijn jullie er afgekommen, Dré? Niks aan oew stee? Oew akkers nie overhoop? Gin beesten venrpuldEn Trui...? Hebt ge nog jongens aan 't front g'had? Dré. wa-d-'n geluk van God, dat 't 'n end aan is! 'k Was gek gewor- ren van den angst, dèèr!" Dan: wlttewe, d'n koffie is bruin, kom effe binnen!" „Heel vrindelyk mevrouwke, maar mag ik bedanken, asjeblief? 'k Heb er al zeu- ventien op, ziede." Nou, amico, 17 waren 't er nie, maar toch veul te veul. En as ik eigens gin paal en perk had gesteld, zou ik 18 Mei 1940 gesneuveld zijn aan den prachtigen vrede, die er huisde in de zielementen van m'n klantjes. Ze hadden me... op kunnen vreten. En om 't mopke heelegaar af te maken: daar zijn er alweer verscheien, die al lank spyt hebben, dat ze 't nie hebben gedaan. 'n Paar dagen gelejen. Bij 'n klaantje dat altij moeihjk betaalt, daarby 'n mondje heeft als 'n schuurdeur. „Merge, mevrouwke!" „Mergen." „Wat zal 't zyn, vandaag? Peekes en peul tjes? 'n Blomkooltje? Kek m'nen raberber 'ns aan? 'Nen pols dik!" „Rebarreber... snaauwde ze: „doede 't den suiker bij soms, waar 'k zoo zuinig mee mot zyn?" „Neem dan erebeesjes, mensch. Ryp! Sap pig! Of 'n engeltje 't op oew tong doet." „Oem. Ocm." d'Oogkes gongen veul afkeu rend over m'nen wagel, die gelajen was mee louter nuuw goed, zoo van den akker. On- dertusschen als ze dan keus mokte, nam ik 't „briefke" uit m'n boekske, kwitansieke veur twee mud eerpel en vroeg: „komt 't ge legen, mevrouw?" „Wel vergimden afzetter! Smerige geldwolf! Heddc gy' ooit al 'ns 'nen cent aan me tekort gekommen?! Is dit 'nen tijd om 'nen mensch te manen? Zal ik Jou 'ns iets zeggen...? Lillyke kaffer! Ik gaai m'nen hoed opzetten en ik stap achter malkaar naar den Ortscom- mandant, om oe aan te klagen veur... veur... veur..." 't Schuim kwam op 'r lippen. „Mensch, ik mot ook betalen! En deus briefke is al drie maanden oud." „M'n deur af! 'k Gaai daiyk naar de aute- rleteiten!" 'Nen bons mee de deur of er ieverans 'nen bom insloeg. Ik zag tenminste in de straat 'n oud manneke z'n ermkes beschermend om z'n angstige veugelenkopke slaan.. Afyn. Ik borg m'n briefke weer in 't pof- boekske en ree wyers. Mergen opnuuw per- beeren... Wat wyerop dee den heer des huizes open. Dat doet ie trouwens al zeuven jaren, want... eh... hy zoekt al zeuven jaar naar werk. „Mergen, Simons!" „Ook zoo!" „Wat zal 't zyn vandaag, Simons?" „Lot me oewen rotz... maar 'ns kyken." (Ja, amico, menschen die al zoo lank werk... zoeken, hebben veur 'n ander z^ien arbeid weinig respekt). „Kek 'ns jonk! 'Nen wagel spullen, om in te byten! Den daauw hangt er nog aan! Zie den spinazie is er dik van! Eén sap!" „Water, bedoelde gy!" Toen gong ie teugen den deurstyi leunen mee zynen rug, de voe ten schrap teugen den anderen styl. Hy hong in 't deurgat. Deuzen mensch heeft die zeuven jaren-van-zocken geleerd, om in 't zonneke te hangen zonder hangmat. „Moei? Simons?" vroeg ik vriendeUjk. „Oem," bromde-n-ie: „slecht... oeha... geslaap...! „Slecht geslapen, vannacht? Hoe komt dat?" ,,'k Had gisterenmiddag 'n uur of drie gepit maar dan kan 'k 's nachts gin oog toedoen ee!" „Witte al, wat 't zyn mot, Simons?" „Jazeker", zee-t-ie: „ze hadden deur mot ten vechten!" „Wablief... „Wij hadden de zaak nie over motten geven!" „Ik verstaal oe nie...?" „Wij hadden nie motten kapitaleeren!" „Ooij..., zoow..., jaja...! En dan?" „Motten deurvechten, tot we 't gewonnen hadden!'' „Ge zyt vannacht toch nie uit oew bed ge rold, Simons? En op oewen kop gevallen?" „Om de bliksem nie! As we 't gewonnen hadden, waren we vrye burgers gebleven!" „Ik heb anders nog niks gemorken van on- vryheid, Simons. Ik sappel, net als andere zomers, m'n zestien uren per dag! En slaap 's nachts als 'nen os!" „En hy..." riep toen z'n vrouw, die ons gesprek had afgeluisterd: „hy mot de volgen de week veur 't eerst na zeuven jaren weer aan den slag, goddank! En doe z'n mandje maar vol mee 'n zooike spinazie en 'nen kop èèrpel, Dré!" Ik dee zoo. Simons bleef zoo lank nog wat VOOR DE Er zyn menschen, die werkelyk meenen, dat het kind, hetwelk zyn lessen hardop leert, niet zoo gemakkeiyk leert als een die stil-leert. Aangezien deze meening tameiyk verbreid is, ïykt het my wel gewenscht hier eens een en ander over te vermelden. Laat ik beginnen met de opmerking, dat het hardop leeren absoluut geen bewys is, dat een kind niet in staat is tot studeeren. Er zijn talryke vooraanstaande geleerden in ons land, die in hun Jeugd hardop leerden. Onderzoekingen van den laatsten tyd hebben bovendien be wezen, dat het half-luid leeren een aanbe velenswaardige methode is voor het z.g. van buiten leeren. In vele gevallen is komen vast te staan, dat met deze wyze van wer ken een kind een te memoreeren gedeelte in veel kortoren tijd zich eigen gemaakt had dan met een stil-leermethode. En het is dan ook geen wonder, dat in de moderne didac tiek (onderwysleer) het halfluid-leeren aan bevolen wordt. Het hardop leeren biedt voorts nog meer voordeelen. Bij het stil leeren bemerkt de ouder vaak. dat het kind wat zit te soezen, te teekenen. figuurtje zit te krabbelen, een vlieg nastaart of wat dan ook. Dit is by het luid leeren niet wel mogeiyk. Het kind zit dan eigenlyk te praten en men kan meer dan eens bemerken, dat het z.g. hardop leeren zich wijzigt in een vraaggesprek van den leerling met het bock. „O, zit dat zoo". Ja, nu begryp ik het. Zie zoo, nou nog even de les voor aardrykskunde en klaar ben ik." Dergelijke uitingen vormen als het ware de stimulans voor het leeren. Het kind zet zichzelf aan het werk. Het sterkt zijn wil en het is intens bezig. Het vergeet alle dingen, ziet geen vliegen, maak geen krabbeltjes, zit niet te soezen, maar werkt Nu weet ik wel, dat een dergciyk kind in de huis kamer door zyn vaak eentonig hardop spre ken. hinderlyk werkt. In zulke gevallen is het wel aan te beve len voor het kind een eigen studeerkamertje in orde te brengen. De hardop leerenden vra gen dan minder toezicht. Zij zyn bezig en hun hardop spreken geeft voortdurend hft bewys, dat zij bezig zyn. Anders is het met de stil-leerenden. Die kunnen z.g. zitten te werken en in feite met iets geheel anders bezig zyn! Dergeiyke voorbeelden kan men herhaaldeiyk opmerken. Ik heb in deze rubriek reeds herhaalde malen gewezen op het groote belang van de aandachtsconcentratie. Een kind,, dat niet in staat is zijn aandacht op een bepaald punt vast te houden, kan niet goed studeeren. Bevordering van aandachtsconcentratie gaat steeds gepaard met verbetering van het studeeren. In vele gevallen is het gelukt door eenvoudige concentratie-oefeningen een kind tot gemakkelijker en beter studeeren te bren- Het hardopleeren is een middel om het con centratievermogen van het kind te bevorderen, daar het telkens en telkens weer het kind by het onderwerp houdt. Wanneer een kind na eentge maanden, desnoods jaren, de methode van hardop leeren gebezigd heeft, biykt het in vele gevallen vanzelf over te stappen naar de stll-leermethode. Het heeft dan zooveel oefening gehad, dat het voortaan in staat is ook stil iets in zich op te nemen. Voor de ouders is het m.i. van belang dat zij met deze dingen rekening houden. Ik geef toe, dat een hardop loerend kind min of meer een bezoeking kan zyn voor hen, die in de zelfde kamer moeten vertoeven, maar v be lang van het kind weegt m.i. het zwaarst. Overigens: met wat goeden wil is er allicht iets op te vinden. Moeder kan wat handwerkjes doen, vader leest zyn krantje, de radio is afgezet en na een uurtje kent het kind zyn les. Wie geduld heeft, zal na korten tyd bemerken, dat het hardop leeren heusch niet zoo'n bezoeking is. Tegenwoordig kan men in gezinnen de radio wel jiooren spelen, terwyi de geheele familie druk in gesprek is over een of andere gebeur tenis. Men hoort in nilke gevallen de radio niet eens meer, of beter: men hoort haar pas, wanneer zy ophoudt... Ik zou -eggen, wat met radio-muziek mo- geiyk is, kan ook met het hardop leeren van ons kind. Men wenne er zich aan als men geen andere middelen bezit om het kind afzonderiyk te laten leeren. hangen in 't deurkozyn, onderwyl, op z'n gemak, zijn vrouw „de waarheid" onder 't oog brengend, zoo in de geest van: „sakkersche helleveeg, bemoei-d-oe mee oew eigen be- moeisels." En zoo wyer. „Asjeblief, Simons; een en twintig spie." „Zet die ben maar op den grond," zee Si mons: „ik heb ook maar twee handen." Da's waar! Enne... die had hy heel, hèèl hard noodig om er twee dubbeltjes en éénen cent mee uit z'n vestjeszakske te peuteren. Amico, ik kan 'nen boek volschryven mee zulke vertelsels, die 'k opdoei by m'n klantjes. De stommiteiten, de brutaliteiten en onge- hoordhedens, die ge onderweuge, als groente boer opdoet, zijn grenzeloos. Maar... begrep goed, er zyn ook anderen! Maar die andere menschen wyd de minder heid, Jammer, daarmee had ik ook vroeger ginnen last. Wa'k mee deuzen brief, oe zeggen wil? Datte, wa'k aan 't begin al schreef: den mensch biyft z'n eigen! De rampzalige dagen van 1014 Mei is ie weer gladjes vergeten. Vergeten is ie ook: den 15den Mei, toen ie, na veul leed, angst en chagrijn weer efkes „mensch" was, God dankend in z'n daden van naastenliefde! Kom, ik schei er af. Veul groeten van Trui, Dré m, den Eeker en als alty gin horke minder van oewen t.Av. CHRYSANTEN. Onder de bloemen, die meer en meer de tuinen sieren, behooren de Chrysanthemums. Daar het niet moeilyk is deze te kweeken, ia het voor liefhebbers van belang in een arti keltje er iets over te kunnen lezen. Er zijn soorten, die vroeg en soorten die laat bloeien. Wie ze niet te laat in bloei wil hebben, moet zich tot de vroeg bloeiende soorten bepalen, omdat Chrystanten zich niet gemakkeiyk laten vervroegen. Laat bloeiende soort, die eerst in November beginnen te bloeien, plant men liever in potten van onge veer 15 cm doorsnede. Deze worden ingegra ven, waarby de bovenrand zichtbaar biyft, zoodat de wortels zich niet boven den pot ont wikkelen. Ze kunnen dan in den nazomer in een lichte kamer of serre gezet worden. Chry santen vragen een goed bemesten en vrucht baren grond. 'Hoe heeft de vermeerdering plaats? De oude planten worden in den herfst in een vorstvryen bak geplaatst om te overwinteren. Van Maart tot half Juni kan men er stek van snijden. De daarvoor aangewezen scheu ten zitten niet aan den stam, maar ze komen uit den grond. Deze stekjes worden zóó in een pot of bak gezet, dat een paar oogen onder de aarde komen. Ze eischcn veel zorg. Men plaatst ze voor een venster. Geregeld krijgen ze water. Is de zon te fel. dan kan men er een krant over leggen. Als de stekjes gewor teld zyn, plant men ze afZonderUjk in een potje met een middeliyn van circa 7 cm. De daarvoor gebruikte aarde moet goede tuin grond vermengd zoo mogeiyk met bloe- mistenaarde zijn. Deze potten brengt men nog niet naar buiten, maar ze worden in een bak of in een kistje ingegraven. Het raam van den bak biyft eenige dagen gesloten. Ook moet bij feilen zonneschyn de bak afge schermd worden. Op tyd sproeien is een voor name zorg! Worden de plantjes te lang, dan is meer luchten noodzakelijk. Zyn ze flink aan den groei, dan kunnen ze om de veertien dagen wel gier verdragen. Mest en water zijn de groote attracties voor Chrysanten! Voor de kleine planten worden uitgezet, heeft men eenige dagen vroeger de ramen van den bak.genomen of het kistje buiten ge zet. Daardoor worden de planten gehard. Toch dient men 's avonds nog wel op de tempera tuur te letten. Doet de staalblauwe heldere hemel het ergste vreezen, dan moet het raam 's nachts weer op den bak. Tydens den groei knypt men de Chrystanten een paar keer ln. De kop wordt er afgeknepen. Daardoor wordt de plant voller. Na eind Juni moet dit niet meer gebeuren. Evenals vele andere planten kunnen de Chrysanten door luis worden aan getast. Deze bestrijdt men met water, waarin in 1 pet. nicotine extract. 2 pet. zachte zeep en 1 pet. spiritus is opgelost. Naast de onderscheiding in vroeg- en laat- bloeiende heeft men ook nog de verdeeling in Er zyn menschen, die graag en gemakkeiyk geven, en anderen wien het moeite kost om ook maar van het geringste afstand te doen. Welke waarde men aan „geven" hecht, be hoort af te hangen van twee dingen, n.1. al thans waar het materieele giften betreft het inkomen, waarvan het gegevene moet worden afgenomen, en het karakter van den gever of de geefster. Wat is meer te waardeeren: Wanneer iemand, die beschikt over een inkomen van 200.— per maand en goedgeefsch van karakter la een tientje afstaat, of wanneer een van nature zuinig en vasthoudend mensch met een in komen van 100.per maand voor hetzelfde doel en onder dezelfde omstandigheden een gulden geeft? Ongetwijfeld het laatste. Van waardeering kan pas sprake zyn, vanaf het moment dat men iets geeft dat men zelf moeilyk missen kan waarvoor men zichzelf iets moet ontzeggen om een ander iets te kunnen geven. Dit heeft niet alleen betrekking op gelde- ïyke waarden. Het geldt ook voor het bezoek dat men, hoe wel vermoeid zynde ei\ er op dat oogenblik weinig voor voelende, toch brengt aan een zieke die afleiding noodig heeft of aan een bejaard persoon, die zich eenzaam voelt. Het geldt voor een vermoeiend en langdurig karweitje, dat men ten einde toe voltooit in weerwil van de neiging om het halverwege te staken. Misschien is er geen haast bij, maar eiken dag kunnen zich onverwachts bezigheden voordoen, die wèl haast hebben. Het is ver standig om vandaag dat, wat op zichzelf géén haast heeft af te doen, om morgen part it te zyn en direct tyd beschikbaar te hebben voor eventueele onverwacht, haast-werkjes. Het vergt wat inspanning om tegen ver moeidheid en tegenzin in voort te gaan, maar de voldoening achteraf is grooter dan deze inspanning. En verliest U niet uit het oog, dat elke overwinning wordt vooraf gegaan door in spanning en dat elke overwinning het karak ter ten goede komt. Het komt maar zelden voor, dat een mensch precies kan doen en laten wat hy wï en in het zeldzame geval dét iemand dit kan, wat treffen wy dan aan? Een gelukkig mensch? Nooit! Een verveeld, verslapt, geprikkeld mensoh met een totaal verslapten wiL Waar het heilige moeten ontbreekt, daar verslapt onherroepelijk de wil. Wie nooit iets moet, verliest de fut om iets te willen. De tot het waarachtig geven bereide mensch zal vervuld zyn van de gedachte: „Het ls voor mij zoo weinig om dat beetje tyd, dat beetje aandacht af te st ji, en het beteekent voor die ander zooveel dat er aan hem of haar ge dacht wordt." Dat het waar is, daf een ieder vroeg of laat oogst dat hy gezaaid heeft, dat biykt duide- lyk hieruit, dat de spontaan van harte ge vende mensch nimmer eenzaam of verlaten zal zijn. Geven uit een overvloed, zij het een overvloed van tyd, geld of energie, dat is geen kunst. Het werkelyk geven begint daar, waar men afstaat van hetgeen men juist niet of moeilyk kan missen. En voor wie dat „geven" leert verstaan, wordt het leven mooier en ruimer. Dr. JOS. DE COCK. kleinbloemige en grootbloemige Chrysanten. Tenslotte volgen hier nog enkele soorten Chrysanten. Vroege troschrysanten. Goldfinger: geel; gevulde bloem.Red King: rood; enkele bloem. Half vroeg. Hilgiest: brons; gevulde bloem. Godfrey's: Gem. terra cotta; cnkel- bloemig. Laat bloeiende. Blanche Poitevine: wit; gevulde bloem. Mason's Bronze: oranje brons; enkelbloemig. A. v. d. LIJN.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 10