Vastgelopen op de Kreupel
Oe behandeling van
DuitschersinKed-Indiê
Avontuur van drie
Wieringen schippers
en een tankboot
Suikerdistributie
Bomaanvallen
Oproeping voor den
opbouwdienst
Vliegtuigenfabriek
aangevallen
ALEXANDRIË
gebombardeerd
Vrijdag 26 Juli 1940
Tweede blad
No cure, no pay: geen resultaat,
geen blanke schijven.
(Van onzen eigen verslaggever)*
Hoe <le kapitein van de tankboot
Voorburg het zoo netjes geleverd
heeft, z'n 224 ton precies op de on
diepste plaats van de Kreupel te
zetten, zal allen Wieringers, Volen-
dammers, Enkhuizers, Urkers en
Lemstex-s, die dezen nacht op 't
IJsselmeer aan 't palingkuilen zijn,
wel een raadsel blijven.
„Het IJsselmeer wordt onderschat, heeft
Nan Tijssen, de schipper van de W.R. 164,
die Uw verslaggever dezen keer als gele
genheids visscherman, lees: in-den-wog-loo-
per aan boord heeft, ons al gezegd.
Een roode ton en een zware ton- wijzen
wel duidelijk de ondiepte aan, maar de
„Voorburg", die in noi-male tijden vei*moe-
delijk deze route nooit neemt, heeft zich
jer blijkbaar niet aan gestoord.
Hoe 't ook zij, hij zit vast en leelijk ook.
Heel van ver hebben we 't op de 164 al
gezien, de schippers met 't bloote oog, wij
met den kijker en ook, dat een andere
\Vieringei*aak er heen koex*st.
Wij hebben de eerste streek juist binnen
en maken de kuil weer klaar voor de
tweede maal.
Wat zullen we, zegt Simon Tijssen.
'Nans broer en compagnon.
Maar 's kieke denk, een sjouwtje kun me
hebbe vannacht, oordeelt Nan en brengt
gelijk de 20 P.K. Kromhout Diesel weer op
z'n zeshonderd toeren.
't Zal de 217 wezen van Jan Tijssen, die
er bij is. wat denk jij Jaap, vraagt Oom
Simon.
Jaap, z'n zoon in 't vervolg Jaap II
want Jaap I. Nan's zoon, is ook aan boord
knikt.. Ilij is pas matroos af en heeft
z'n tóch al scherpe oogen bij de Marine nog
eens duchtig geoefend. Ja, da's de 217.
Maar, die i*edt het alleen nooit--.
Dat blijkt als we aan zij komen...
Vieftien gulden de man, wil die geve,
jsehreeuwt Jan Tijssen van de 217... Allien
vief-ën-twintig, maar 'k red 't niet. Hè
jullie een viefter?
We hébben een viefter, een manillatros
van vijf centimeter dik, die er betrouwbaar
der uitziet dan de kabel van de *217.
En daar komt aan de W.R. 18 nog aan.
van Jan Poel. Zestig paarden, drie maal
twintig, zullen nu probeeren de tankboot
los te trekken.
Lukt het, dan betaalt de kapitein van de
„Voorbux-g" driemaal vijftien gulden, lukt
het niet, dan hebben de Wieringers olie
verstookt en hun best gedaan voor niets.
No cure no pay, de oude wet van het
Eerst is de W.R. 217 alleen bezig
De 18, de 164 en de 217 zullen het nu samen
probeeren. Nog een kwartier, dan zal 't vol
slagen donker zijn. Zou het lukken? De 18 Is
op de foto, die vanaf de 164 is genomen niet
te zien, zij ligt vooraan.
bergen op zee, geldt ook hier, geen resul
taat, géén blanke schijven...
De 18 gaat voorop, de 217 en wij, met
de 164, liggen naast elkaar. We zullen be
ginnen met 't achtereind van de tankboot
te trachten vlot te krijgen.
Zwaar di*eunen de drie motoren op
de Wieringer aken, wild slaat de
schroef van de tankboot in wan
hopige pogingen zich los te graven.
Als vioolsnax*en spannen zich de
trossen. Af en toe gooien we er een
puts water over, om ze soepel te
houden. De knalpijpcn puffen hun
kwalijke dampen in dikker wolken
haastig uit. Snel valt de duisternis,
als 't niet vlug lukt, wordt het
een getob in donker. Amper twee
meter water staat hier, en waar de
tankboot ligt nog wel minder.
Ruim voldoende voor de Wieringer
platboomde schuiten, véél te weinig
voor een zwaargeladen ijzeren
schip van 224 ton.
Wat Nan Tijssen en Oom Simon al ver
wachtten, gebeurt, de 217 loopt door z'n
touw, met, een knal van je welste springt
de kabel stuk.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van landbouw en vis-
scherij maakt bekend, dat gedurende het tijd
vak van Vrijdag 26 Juli a.s. tot en met Vrij
dag 28 Augustus a.s. de met „66" genum
merde bon van het algemeen distributiebon-
boekje i-echt geeft op het koopen van één
kilogram suiker
Dat geeft wat oneenigheid over de navi
gatie tusschen de drie broers van de 217,
maar ze woi'den 't weer eens. en zwaaien
om naar de kop van de tankboot.
We kriege em er nooit of, denkt Oom
Simon oveiduid, ik heb hier de „Urania"
bij vliegend stormweer er wél of kregen,
maar dat was een marine-zeilsloep, dat
vlotte beter...
,s Kijke of de kop los wil.
Nauwelijks anSerhalve meter water staat
daar... Wéér spannen de kabels zich en
roffelen de Kromhouts en de Deutzen op
volle kx-acht. Soms lijkt 't of de kop van
de Voorburg wat draait, maar 't is be
drog, 't lijkt zoo door ons warrelend
schroefwater.
Er is geen verwrikken aan...
Als er een bries komt, zit ie daar niks
lekker, zegt Nan Tijssen, 't is wel een
dichte boot, maar hij kan door midden
bi'ekcn ook. Hoe komt ie ex*af? Een fat
soenlijke sleepboot kan hier niet eens va
ren...
Zenuwachtig loopt de kapitein van
de Voorburg 't dek op en neer. Tijd
verlies en geldverlies... En als de
Wieringers 't niet klaren, zal 't nóg
meer kosten, want Doeksen of een
ander zit ook niet om vliegen te
vangen met z'n sleepbooten.
We zullen 't nog eens vam achteren pro
beeren, misschien heeft de schroef van de
tankboot een i*ug in 't zand geslagen,
waar een geul naast zit.
De eenige kans, ooi'deelen de Wieringer
schippei's.
Harder!
Wanhopig gebaart de kapitein van de
Voorburg. Harder draaien...
Jawel, zegt Oom Simon, ik heb niet
meer!
Na nog een kwartier zwoegen geven we
't op. De trossen worden losgesmeten.
De 217 blijft nog even en zal morgen
ochtend wel trachten voor de Voorburg an
dere hulp te krijgen. Hij was er 't eex-ste
bij, hij moet dal maar afmaken.
De 18 is volle kracht weggestoomd en
Nan Tijssen zet onze Ki-omhout ook weer
op volle toeren.
Zeil bij, vooruit, om den verloren tijd in
te halen.
Eenzaam blijft de „Voorburg" achtei*-
en hoewel er geen direct gevaar
dreigt, een prettige nacht gaat de beman
ning niet tegemoet.
Der mag wel waf olie bij, vader, zegt
Jaap I na een korte inspectie in de ma
chinekamer.
Ja, 't heb kost, zegt Oom Simon be
dachtzaam, de eel moet 't maar weer
goedmake.
No cure, no pay!
Of de „eel" 't goedmaakte, vertellen we
morgen.
Nadat langen tijd de Duitschc au-
toi*iteiten gezwegen hebben over de
behandeling van Duitsche onderda
nen in ons land gedurende de oor
logsdagen heeft echter de starre hou
ding van de Nedeidandsche autoritei-
ten in de overzeesche gebiedsdcelen
die geweigerd hebben de behande
ling van de Duitsche geintei-neerden
te verbeteren ertoe geleid, dat gis
teren in een pei*sconfei*entie de lega
tiesecretaris Dr. H. Wissmann en de
pi*essedezernent W. Janke een boekje
hebben opengedaan ook over hetgeen
in ons land gedui'ende de oorlogs
dagen is geschied. Wij vatten hun
betoog kort samen, ofschoon er vele
sprekende détails te vermelden zou
den zijn, waardoor hun mededeel in-
gen zouden worden gestaafd.
Reeds kort na 10 Mei kwamen te Bei-lijn
bex-ichten binnen uit de Nederlandsche over
zeesche gewesten over de behandeling van
de aldaar geinterneerde Duitschcrs, Deze
waren in interneertrigskampen met een on
gunstig klimaat ondergebracht. Het trans
port was geschiedt op een wijze, die tegen
elk vei'standig inzicht indruischtc.
Deze berichten stemden overeen met het
geen in Nederland op dit gebied geschied
was. De -behandeling van de Duitsche onder
danen in Nederland was zoo slecht moge
lijk.
Bedi*eigingen met doodschieten wax*en aan
de orde van den dag geweest. Daarvan zijn
thans bijzonderheden gepubliceerd, ook van
de zijde der N.S.B., welke door hen, die de
interneei-ingen hebben medegemaakt, geens
zins overdx*even woi*den genoemd. In Film-
stad nabij Den Haag, in de gevangenis te
Schcveningen, in de Cavalei'iekazerne te Am
sterdam en vooral in de beruchte gevange
nis te Hoorn hebben zeer ernstige misstan
den geheerscht. Eten, onderbrenging, dek
king en plaatsruimte waren slecht en hy
giënische inrichtingen ontbi*aken zelfs ge
heel. Over de toestanden bij de transporten
heeft onlangs een pei*sbei*icht een schel licht
geworpen.
Tegenover de correcte behandeling,-welke
de Nedei*landei*s te Berlijn hebben genoten,
steekt, die van de Duitsche officieele perso
nen hier te lande wel scherp af. De Duite-
sche gezant en zijn personeel zijn als het wa
re uit het gezantschapsgebouw aan de lan
ge Vijvei'berg gedreven. In een ander gebouw
van het gezantschap, aan de Laan Copes van
Cattenburch, zijn alle kasten opengebroken
en is overhoop gehaald. Diplomatieke en con
sulaire ambtenaren werden van hun ge
zin gescheiden en de accomodatie van Hotel
des Indes, waar zij weiden ondergebi*acht,
was voor het zeer talrijke personeel lang niet
voldoende. Alleen de vrouwen en kinderen
konden een bed krijgen, de overigen sliepen
op den grond.
Indien de krijgsvei'richtingegn niet zoo
spoedig geëindigd waren, zouden tal van ge-
interneerden naar Engeland zijn gebx*acht,
zooals met eenige parachutisten reeds ge
beurd was.
De behandeling in Nederlandsch Indië
was navenant. De Duitschers zijn op 10 Mei
geinterneerd, zijn per trein in dex*de klas cou
pe's naar Batavia gevoerd, vanwaar zij in
scheepsruimen naar het station Onrust zijn
gebracht. Op vochtige bctonvloei'en, zonder
tafels, stoelen of bedden, in te nauwe ruim
ten en met onvoldoende vei*zorging hebben
zij daar dagen en nachten doorgebracht. De
bewaking geschiedde door Inlandsche solda
ten, hetgeen bijzonder grievend wordt ge
acht. De geneeskundige verzorging was in
handen van drie eveneens geinterneerde
Joodsche artsen. Eenige paleontologen, die
op studiereis waren, zijn geboeid naar Soe
x-abaja overgebracht. De Inlandsche solda
ten hebben bovendien herhaaldelijk op de
geintei-neerden geschoten, waardoor een man
overleden schijnt te zijn.
Bijzonder kwalijk heeft men het in Duitsch
land genomen, dat de consul-generaal in zijn
woning is geconsigneerd en de andere con
sulaire geambten, tegen de volkenrech
telijke voorschriften in, als de andere gein-
terneerden zijn behandeid.
Alle pogingen, door Duitschland gedaan,
om met Nederlandsch-Indië in contact te
komen zijn vergeefs geweest. Het is niet
aan te nemen, dat in dezen strijd van de ra
dio men daar onkundig is gebleven van de
wijze, waai-op Duitschland de Nederlandsche
krijgsgevangenen heeft behandeld. Doch het
is thans niet meer te verwachten, dat men in
Indië dit voorbeeld gaat volgen.
Daarom is in de laatste dagen een aantal
op verlof zijnde mannen en vrouwen haar
Duitschland overgebracht en in een inter-
neeringskamp geplaatst. De behandeling,
die zij daar zullen ondervinden, zal overeen
komen met de behandeling van de Duit-
schei*s in Indië en zal zoo lang aanhouden
tot dezen verlof krijgen hun arbeid als nor
maal uit te oefenen. Het lot van de geinter
neerde Nederlanders ligt in handen van de
Nederlandsche autoriteiten overzee.
Het hpeft geen zin te betoogon. dat de geïn
terneerden eerzame burgers zijn. De Duit
sche geïnterneerden in Indië zijn dat ook.
Ook een doode te SchoorL
Bij hetzelfde Engelsche bombai'dement,
waarbij te Groet een bom is neergekomen,
met 't bekende noodlottige gevolg, is ook te
Schoorl een huis vei'nield, waarbij een doo
de te beti*euren valt.
Bommen te Nienwer-Amstel.
Ook te Nieuweramstel hebben F.ngelsehe
vliegei's bommen laten vallen, echter dit1
maal zonder noemenswaardige schade voor
de burgerbevolking. Dertien bommen ont
ploften in weideland.
DE BOMAANVAL OP
AMERSFOORT
Naar thans bekend wordt zijn de gevolgen
voor de bui'gerbevolking van het bombarde
ment van Amersfoort nog ernstiger, dan was
gemeld. De balans vermeldt vijf dooden. acht
zwaar gewonden, acht licht gewonden, een
in puin geworpen huis. vier afgebx*ande hui
zen en eenige door scherven, vonken en
luchtdruk beschadigde huizen.
De sedert 15 Mei j.1. met groot-verlof
gezonden dienstplichtige onderofficiei*eix,
korporaals en soldaten, die op grond van
werkloosheid of het niet verrichten van
loongevenden arbeid door de burgemeesters
zijn ingeschreven voor opname in den op:
bouwdienst, zullen op 1 Augustus a.s. voor
dezen dienst worden opgeroepen. Aan ieder
van de ingeschrevenen zal een persoonlijke
oproeping namens den commandant van
den opbouwdienst worden toegezonden. Stu-
deei-enden, die als zoodanig bij een hooge-
school, technische school of bij een over
eenkomstig instituut staan ingeschreven en
voor wie een onderbreking van de bonafide
studie ernstige nadeelen zou opleveren,
zullen niet in de oproeping worden beti*ok-
ken.
Zij, die na hun inschrijving door den bur
gemeester, loongevenden arbeid hebben ge
vonden, zullen hiervan tijdig vóór den op-
konistdag. onder vex-melding van den
aard van het te vex-richten werk en van
het vastgestelde of overeengekomen loon
of salaris, kennis moeten geven aan den
burgemeester, die hen heeft ingeschi*even.
Zestig-dagen moforrijfuigen-
belastingkaarten
Daar teruggave van de motoriijtuigenbe-
lasting aan houders van motorvoertuigen,
aan wie slechts voor een beperkt aantal ma
len, i*esp. dagen, vergunning tot het rijden
op den openbaren weg wei'd vei*leend, vol
gens de sedert 1 Juli geldende regeling niet
wel mogelijk is gebleken, heeft het wnd.
hoofd van het depai*tement van financiën op
instigatie van den Bond van Automobielhan
delaren en garagehouders B.O.V.A.G. de mo
gelijkheid geopend tot het vei*strekken van
z.g. zestig-dagenkaarten. Voorheen kon
slechts de motorrijtuigenhandel van deze
kaarten gebruik maken.
Te beginnen met 1 Augustus a.s. kunnen
houdei*s van een vergunning tot het gebi'ui-
ken van motorbrandstof een zestig-dagen-
kaart op het belastingkantoor ontvangen,
zonder dat een waarborgsom behoeft te woi*-
den gestort. In afwachting van een nadere
regeling is de geldigheidsduur op één jaar
vastgesteld. Teruggaaf van de voor deze
kaart betaalde belasting kan niet plaats
hebben.
Aan hen, die op 1 Augustus in het bezit
zijn van een gewone motomjtuigenbelasting-
kaart, waarvan de geldigheidsduur nog niet
is vei*streken en die zich 'n 60-dagenkaart
willen aanschaffen, kan restitutie over de
restcerende maand(en) worden verleend.
Bovendien kan dan tegelijkei*tijd teruggave
plaats hebben over de dagen, waarop de
houder in de maanden Juni en Juli niet heeft
kunnen i*ijden.
Bommen op de tramrails
Op verzoek van den verdediger mr. H.
Schadee, heeft de rechtbank te Rotterdam
vervi'oegd uitspi*aak gedaan in de
zaak tegen twee jongens, die in den
avond van 8 en 9 Maai*t respectievelijk op
den Coolsingel en den Goudschesingel bom
men op de tramrails hadden gelegd, waar
door groote consternatie onder de tram
passagiers en de omstanders was ontstaan.
De officier van justitie had wegens over
treding van de vuunvapenwet tegen den
19-jarigen C. F. M. en den 18-jarigen J. W.
S„ beiden machinebankwerker te Rotter
dam. resp. drie maanden gevangenisstraf
en drie maanden tuchtschoolstraf geëischt.
De rechtbank veroordeelde hen thans tot
deze straffen, doch voorwaardelijk, den
eerste met een proeftijd van twee jaar en
den ander met een proeftijd van drie jaar.
Nood'ottige aanrijding
Gisterenmorgen omstreeks tien uur is er op
den 's-Gravendijkwal te Rotterdam bij de G.
T. de Jonghweg een ernstig ongeluk gebeurd,
dat het 10-jarig jongetje L. Uitenbroek uit
de Lieve Verschuierstraat het leven heeft ge
kost.
Het kind reed met twee vriendjes op de
fiets in de richting van de parksluizen, toen
een zeswielige vi*achtauto uit Beverwijk, ge
laden met buizen, bestuurd door den 22-jari-
gen S. hem achter op reed. Waarschijnlijk
werd de kleine gegrepen door een opstaand
ijzer van den oplegger. Hij verloor het even
wicht en kwam onder den auto te vallen. De
zware wielen gingen hem over het lichaam
zoodat hij op slag gedood werd. Het lijkje
is overgebi*acht naar het ziekenhuis aan den
Bei-gweg.
Duitsch legerbericht
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend:
Bij een aanval op de Engelsche Zuidkust
heeft een van onze motortorpedobooten, ten
Zuiden van Portland, met een torpedo een
gewapend vijandelijk koopvaardijschip van
18.000 br. r.t. tot zinken gebracht.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben on
danks den slechten weertocstand het Brit-
sche scheepvaartverkeer in het Kanaal en
aan de kust van Oost-Engeland aangevallen,
evenals industrie-installaties in Zuid-Oost-
Engeland en Schotland.
Naar reeds bekend gemaakt is daarbij een
convooi van 5 koopvaardijschepen met een
totalen inhoud van 17.000 br. r.t. vernietigd
Bovendien kregen nog 3 verdere koopvaardij
schepen zoo zware bomtreffers, dat zij wel
als verloren kunnen worden beschouwd. Aan
gevallen werden verder o.m. de vliegtuigfa
brieken van Vickers bij Weybridgo, waar op
het fabi*ieksvliegveld 4 vijandelijke vliegtui
gen op den grond vernield werden, verder
industrie-installaties bij Great Yarmouth en
bij Glasgow.
Bij den aanval op de Britsche convooien
kwam het. op verschillende plaatsen tot he
vige luchtgevechten tusschon onze en Brit
sche jachtvliegtuigen, in den loop waarvan 6
vijandelijke vliegtuigen werden neei'gescho-
ten.
In den nacht van 24 op 25 Juli hebben vij
andelijke vliegtuigen wederom vluchten ge
maakt naar Noord-Duitschland. Schade
werd door bomaanvallen niet aangericht. De
totale verliezen van den tegenstander bedroe
gen gisteren 10 vliegtuigen, 6 daarvan wer
den bij luchtgevechten, 4 op den beganen
grond vernield. Zes eigen vliegtuigen wor
den vermist.
Ifaliaansch legerbericht
Legerbericht no. 46 van het Italiaanscne
hoofdkwartier luidt als volgt:
Onze luchtformaties heï&en doeltreffend
de marinebasis van Alexandrië gebombar
deerd, alsmede het, pelroleumcentrum van
Kaifaou. Opslagplaatsen en raffinadei-ijen
werden getroffen en geraakten in brand. Ter
hoogte van Malta werd een viei-motorig En-
gelsch vliegtuig door onze jagers aangeval
len. Het toestel werd getroffen en ernstig
beschadigd.
In Noord-Afrika wei'den tijdens een po
ging van den vijand om hoven Bardia te
vliegen, welke pogingen door onze jachtvlicg
tuigen werd verijdeld, drie Engelsche machi
nes neergehaald. Een van onze toestellen
keerde niet terug.
In Oost-Afrika. wei'd een vijandelijk toestel
neei'gehaald tijdens een poging om boven
Massaoea te vliegen. Onze vliegtuigen bom
bardeerden treinen en opslagplaatsen op het
station Ghedax*cf (Soedan). Een Italiaansche
duikboot is niet op haar basis teruggekeerd.
Klachten over de rantsoenen
in Engeland
Associated Press vei*neemt uit Londen, dat
de arbeiderspartij zich bitter beklaagt over
de strenge levensmiddeleni'antsoeneei'ing in
Engeland. Vertegenwooi'digers der partij pro
testeeren er tegen, dat de armere bevolking
daaronder heeft te lijden, tei*wijl de welge
stelde ki'ingen ozo goed als geen last onder
vinden, omdat zij voor geld nog alles kun
nen krijgen. Het partijbestuur heeft de regce-
ring verzocht, een ginde te maken aan de
verspilling door de „upper tenthousand", als
zij wil voorkomen, dat de arbeidende bevol
king nog meer vei'bittcrd wordt.
Militaire auto geen
voorrang verleend
Een Amsterdamsche arts moest zich gister
morgen voor den kantonrechter verantwoor
den, omdat hij*op 10 Juni j.1. een Nederland
sche militaire auto, bestuurd door een
Duitsch militair, geen voorrang had verleend
waardoor een ei*nstige botsing was ont
staan.
De arts kwam uit de Haringvlietstraat te
Amsterdam en wilde de Noorder Amstellaan
ingaan. Hij reed ten hoogste 20 kilometer.
Plotseling naderde van links de militaire
auto met tamelijk groote snelheid. De arts
zag dit te laat. en ondanks het feit, dat hij
naar rechts uitweek, gebeurde het ongeluk.
De personenauto werd omver geworpen en
ernstig beschadigd. De arts kreeg vcrwondin
gen. Intotaal had hij hierdoor een schade
van ongeveer ft. 400.—
De ambtenaar van het O.M. eischte wegens
het niet verleenen van voorrang f 15.boe
te subs. 10 dagen hechtenis, daarbij i*ekening
houdende met het feit, dat het uitzicht ter
plaatse slecht is.
De kanonrechter vond den arts reeds
zwaar gestraft. Onmiddellijk vonnis wijzen
de, veroordeelde hij hem tot f 10.— boete,
subs. 5 dagen hechtenis.
Nederlandsche vliegtuigen tegen
ons land gebruikt?
De Engelsche radio heeft gemeld, dat de
naar Eneeiand overgebrachte Nederlandsche
vliegtuigen, behalve van een Oranje drie
hoek, van een ander onderscheidingsteeken
worden voorzien.
Hieruit blijkt, dat deze machines door En
geland voor zijn strijd tegen Duitschland,
wellicht zelfs voor de nachtelijke bomaan
vallen op Nederland, worden gebruikt.
