6e Führer ontvangt Roemeensche ministers
De boerenwoning
Groote branden
AMERIKAANSCHE
kindertiansportsclupeii
De Amerikaansche vlieg
tuigen voor Engenland
Mislukte aanslag
op Eden
UIT ENGELAND
ONTSNAPT
te Gibraltar
Officieele valuta-koersen
Naar ordening op den Balkan
VRIENDSCHAPPELIJKE BESPREKIN-
GEN DUURDER ZVz UUR.
OOK BULGAARSCHE DIPLOMATEN
UITGENOODIGD.
Heden conferenties te Rome
Van semi-officioele zijde wordt gemold:
De gisteren door den Führer gehouden be
sprekingen niet den Roemeenschen minister
president en den Roemeenschen minister
van buitenlandsche zaken, die, naar men
verneemt, 'in den geest van de tusschcn
Buitschland en Roemenië bestaande vriend
schappelijke betrokkinggen zijn gevoerd, heb
hen ongeveer 2*/> uur geduurd.
In aansluiting hierop stelde minister-pre
sident Gigurtu aan den Führer de hoeren
van zijn gevolg voor. Daarop verlieten de
Roemeensche staatslieden in gezelschap van
den rijksminister van buitenlandsche zaken,
Von Ribbentrop, den Berghof en keerden zij
naar Salzburg terug, vanwaar zij hun reis
voortzetten.
De rijksminister van buitenlandsche zaken
deed hen op het station uitgeleide.
Hedenmorgen in Rome.
Naar de avondbladen melden, zullen mi
nister-president Gigurtu en minister van
buitenlandsche zaken Manoilescu heden om
11.10 uur in de Italiaansche hoofdstad aan
komen. De Roemeensche gezant hij het Qui
rinaal zal de Roemeensche staatslieden tot
aai) de Italiaansche grens tegemoet reizen.
Ook de Italiaansche gezant in Boekarest zal
dc ontmoeting bijwonen. De Roemeensche
gasten, zullen, zoo meldt het Giornale d' Ita-
Jia, op het station door den minister van bui
tenlandsche zaken, graaf Ciano, worden ver
welkomd en daarna in een hotel hun intrek
nemen. Kort daarop zuilen zij een bezoek
brengén aan Graaf Ciano in het Chigi-paleis
cn met hem het eerste onderhoud hebben. In
aansluiting hierop zal graaf Ciano in villa
Madama een lunch aanbieden, waaraan tal
rijke Italiaansche en Roemeensche persoon
lijkheden zullen deelnemen. De9 middags
zullen dc Roemeensche ministers kransen
neerleggen op de koningsgraven in het
Pantheon, op het graf van den onbekenden
soldaat alsmede op het gedenkteeken voor de
gevallen fascisten.
Dit programma wordt besloten mot een
diner in het Roemeenscho gezantschap, waar
aan graaf Ciano, alsmede talrijke Italiaan
sche cn Roemeensche persoonlijkheden zul
len deelnemen. Hedenavond zullen de Roe
meensche gaston weer naar Boekarest terug
kcoren.
Ook Bu'gaarsche diplomaten naar
Salzburg.
Op uitnoodiging van dc rijksrcgccring heb
ben zich gistermorgen do Bulgaarsche mi
nisterpresident professor Filoff en de Bul
gaarsche minister van buitenlandsche za
ken. Popoff, vergezeld van den Duitschcn
gezant te Sofia, freihetv von Richthofen, per
extravliegtuig naar Woencn begeven, van
waar zij de reis per trein naar Salzburg
voortzetten.
Op het vliegveld van Sofia hadden zich,
volgons U. P., vertegenwoordigers van den
Koning en van do regeering. do Joegosla
vische gezant cn de Italiaansche gezant, als
mede een groot aantal parlementsleden vei'
zamold om clo delegatie uitgeleide te doen.
I)e dolegafie wordt door den Duitschcn ge
zant von Richthofen begeleid.
Kort voordat het vliegtuig opsteeg,
verzamelde zich een groep Bulgaar
sche jonge meisjes in de nationale
kleederdracht van de Dobroedsja en
Thracië voor het vliegtuig.
Zij braken daar een aarden kom met
water om de delegatie volgens oud Bul-
gaarsch gebruik een voorspoedige reis to
wenschen.
Persstemmen.
Do „Giornale dvItalia" schrijft, dat de be
sprekingen, die Ie Salzburg zijn aangevan
gen en die Ie Rome worden voortgezet tus
schcn vertegenwoordigers van do Roemeen
sche en Bulgaarsche regeeringen en verte-
Er zouden poc/infien zijn r/edaan,
om den treinwaarmee hij reis
de, in den afqrond te doen stor
ten.
MADRID, 26 Juli (D.N.B.) Dc Engelsche
minister v'an oorlog Eden, die Dinsdag en
Woensdag troepen en verdedigingswerken in
Noord-Ierland bezichtigd heeft, is blina het
slachtoffer van de I.R.A. geworden. Na zijn
aankomst te Belfast was een waarschuwing
van de zijde van de clericale kringen aan
leiding voor hom, dc inspoctlerois niet, zoo
als oorspronkelijk het plan was, per spoor
doch per auto aan te vangen.
Bij een onderzoek van de spoorlijn tus-
schen Belfast en Dublin, dat op grond van
de zeer concrete aanwijzingen in de waar.
schuwing ondernomen werd. ontdekte me»
nabij het station Portadown, daar waar de
spoorlijn een rivier kruist, de sporen van
een poging tot een aanslag, Even voor het
viaduct was onder de rails een gat gegra
ven, blijkbaar om daar een springlading aan
te brengen. Een aanslag op deze plaats zou
tengevolge hebben gehad, dat de trein in
den afgrond zou zijn gestort. In verband
hiermede zijn te Dublin huiszoekingen ver
richt,
genwoordigers van de regeeringen van de
as deel uitmaken van de politiek van de
orde, die is gericht tegen de wanorde en die
rede en rechtvaardigheid tot richtsnoer
neemt. Het is uitsluitend aan de machten
van de as te danken, indien de Balkan bui
ten den oorlog blijft, ondanks de intriges
van .de imperialistische democratieën. De
ontmoetingen te Salzburg en te Rome leiden
naar dc stabilisatie op den Balkan. Onder
volle medewerking van de asmogondheden.
De Mcssagero schrijft, dat. het bijzondere
karakter van de besprekingen vooral blijkt
uit het feit, dat zij niet zijn ontstaan door
een plotselinge verscherping van den Euro-
peeschen toestand,' doch integendeel wer
den vastgesteld al.s gevolg van de ontspan
ning, welke te wij-ten is aan het optreden
van de ns op het Balkanschiereiland. Hel
gaat er dus niet om, te voorzien in drin
gende kwesties die in een critiek stadium
zijn getreden, maar om steeds meer orde en
vrede in dit delicate deel van Europa te
versterken.
Na een avontuurlijke vlucht er in
geslaagd zijn vaderland te be
reiken.
B e r 1 ij.n, 26 Juli (D.N.B.):
Een Duitsche burgerlijke gevangene Is er
na een avontuurlijke vlucht uit Engeland in
geslaagd, zijn vaderland te bereiken. De 24-
jarige Ilans Brandt, van beroep kellner, was
door de Engelschen eerst in een groot inter-
neeringskamp bij Londen ondergebracht.
Hij werd daarop tezamen met eenigen zijner
lotgenooten naar hot kolengebied van Cardiff
vervoerd, waar hij maandenlang in de mij
nen moest werken. Toen het gebrek aan ha
venarbeiders in de havens van de Britsche
Zuid- en Westkust zich voortdurend sterker
deed gevoelen, werkte hij in de havens van
Liverpool, Bristol en laatstelijk in Plymouth.
Hier slaagde hij er op een avond in, onge
merkt aan boord te komen van oen klein
hftvenbootje, dat van een primitief zeiltuig
voorzien was. Hiermede wist hij de haven te
verlaten en daar de wind gunstig was, kon
hij zich in enkele uren tijds van de kust ver
wijderen. Toen volgde echter voor Brandt,
die slechts een flesch mineraalwater cn ccn
half brood mee had kunnen nemen, een lij
densperiode. Na drie dagen werd hij einde
lijk in Het. Kanaal uit zijn hachelijke po
sitie verlost. Hij zag een Duitsche motortor
pedoboot en zwaaide vertwijfeld om de aan
dacht te trekken. Enkele uren later bevond
hij zich reeds veilig onder de hoede van de
Duitsche weermacht in een Fransche haven.
Brandt vertelde, dat het gebrek aan ha
venarbeiders en aan scliëepspersoneel in En
geland buitengewoon groot is. Vooral nu de
havens aan de Zuidwestkust bijna dagelijks
door Duitsche vliegtuigen gebombardeerd
worden, wil daar niemand meer werken. De
verzorging van de Engelsche arbeiders is de
laatste twee weken opnieuw aanzienlijk
slechter geworden.
BOMONTPLOFFINGEN IN TRANSVAAL.
Volgens een bericht uit Johannesburg heb
ben zich in het Transvaalsche gouddistrict
Witwatersrand verscheidene bomontploffin
gen voorgedaan. Over de gevolgen van deze
aanslagen is nog niets naders bekend.
In de maand Augustus zullen in het natuurtheater te Oisterwijk voorstellingen gegeven worden
van .De Paradijsvloek" van Alphons Laudy. Een overzicht van het spel
Vloot liep tijdens het bombarde
ment de haven uit.
Madrid: Bij het zware lucht
bombardement, dat gisternacht op
Gibraltar is gericht, zijn, naar het
Spaanscho agentschap Mcncheta
.meldt, talrijke bommen van zwaar
kaliber neergeworpen. Zij kwamen
terecht in de militaire haven, op de
rotsen van Gibraltar zelf en op de
kazernes. De bevolking begaf zich
in de schuilkelders, 't Luchtafweer
geschut en de schijnwerpers der En
gelschen kwamen volledig in actie,
echter zonder resultaten te kunnen
hoeken.
Uit Tanger meldt Stefani dat de bevolking
tegen half twee gewekt werd door het ge
dreun der kanonnen en de ontploffingen
van de bommen. Eenige minuteen later
duidde het lichtschijnsel aan den hemel bo
ven Gibraltar aan, dat er geweldige bran
den woedden. Zooals gewoonlijk tijdens een
bombardement, liep de vloot de haven van
Gibraltar uit om naar volle zee te vluchten.
Vluchtelingen, die gistermorgen in Ceuta
zijn aangekomen, vertellen, dat de luchtaan
vallen 'n paniek hebben gewekt, zelfs onder
de soldaten der vesting en dat de enkele
burgers, die in Gibraltar waren gebleven,
door de straten begonnen te rennen. Talrijke
EEN UITEENZETTING OVER LAN
DELIJKE BOUWKUNST EN DE
VOLKSKUNDE.
Een deel van de
volkscultuur
In een te Utrecht gehouden monumenten
dag heeft prof. De Vries gesproken over
„onze landelijke houwkunst en de volks
kunde".
De boerenwoning aldus spreker is
het middelpunt van het dagelijksche loven
van den landman: het straalt de rncnschc-
lijke werkzaamheid over veld en akker uit,
daarheen keert de vrucht van den landar
beid aan het eind van het jaar terug. Als
middelpunt van de wetenschap der volks
kunde is hij in vroeger tijden voorwerp
van romantische bezuiniging geweest op
een Gormaansch verleden.
Men verklaarde de gebruiken uit oude.
heidonsche cultushandelingcn, zooals men
de sprookjes „verklaarde" uit mythen: de
achterwaarts gerichte blik verdiepte zich in
de betcokonis van het haardvuur, van den
drempel, van de nooddeur, van den deel
als oeroud middelpunt.
De gebroeders Grlmm, pioniers van deze
wetenschap, gingen van die beschouwing
uit: dit werd geleid in banen die het ver
band zochten tusschcn volkstype en volks
woning, maar reeds Gallee waarschuwde
er voor elke vooraf opgezette mëening
werkt belemmerend op het onderzoek.
Soheiding van woonvertrek en
stalling.
Het beste is altijd uit te gaan van de wo
ning zolf, van de vraag of men woonvertrek
en stalling scheidt. In het Saksische „losse
hoes" bestaat die scheiding niet. Is er niet
wat te lecren uit de vergelijking van dit
met standers opgeichte huis woonplaats
der levondon en hot uit rechtop geplaat
ste stccncn gevormde hunncbed verblijf
der dooden. De namen Friesch, Frankisch
en Saksisch werken verwarrend: maar
men mag als vaststaand beschouwen dat,
wat wij een „los hoes", een Saksisch huis
noemen, geen uitvinding van onze Saksers
is, maar een oude. misschien voor-Gcrmaan-
sclie wijze van bouwen die juist in het nu
door Saksers bewoonde gebied bewaard ge
bleven is.
In midden Duitschland is een woontvpe
veel verbreid, waarin de huizingen van ech
woning geproepeerd zijn om een vierkanten
binnenhof. Vroeger is dit ook in Limburg
voorkomend type vergeleken met en ver
klaard als een nabootsing der Romeinschc
villa. Dit lijkt zoo op de loekening van den
plattegrond. Maar mag men het atrium ge
lijkstellen met de mestvaalt? Het neolit.hi-
cum brengt al de vierkante bebouwing om
een binnenhof. Het is ook een Deensche
vorm. Slechts het eenzijdig bostudocrcn van
plattegrond leidde tot dc verkeerde slotdom.
Welke dorpstimmernian, die voor of met den
boer het nieuwe huis bouwt, kan met een
plattegrond volstaan? Het Friesch huis heeft
bodemlast. Het, los hoes hoeft balkcnlast
op zich zelf al geen „primitieve vorm" en
al gelijken de plattegronden, het wezen der
huizen is geheel verschillend. Filologen zijn
geen bouwkundigen en zijn gingen soms af
op de teekening.Wat geen tockcning aan
geeft b.v. of de koeien met de koppen of
met de staarten naar het midden staan
kan van fundamenteele beteekenis zijn. Hot
welwillend medelijden dat wij gewoonlijk
voor onze Germaansche voorvaderen over
hebben, kan in bewondering veranderen,
wanneer wij bedenken dat de bouwmeester,
die de woning van Ezingc getimmerd heeft
al in staat was, een sparrendak op te rich
ten: de dragende deelen zijn sparren die
zelf rusten op standerijen. die als losse palen
de ruime deel hegrezen. Eon technisch kun
nen, dat ver uitgaat boven het oude vorst-
dak, waarbij 't dak op den nokbalk hangt
die door twee gegaffeldo stammen aan de
beide einden gedragen wordt.
Het boerenhuis een deel van de
volkscultuur.
Tiet boerenhuis is dus een doel van de
volkscultuur. Vroeger ging de vraag, hoe de
onderdeelcn worden opgelost, nu vraagt men
wat heteekent elke vorm in de geschiedenis
van de bebouwing? Er is in Thuringcn een
doschvloer met verhoogden bodem bekend
waai- men dus de oogst niet inrijden kan.
Plet gebied waar dit voorkomt valt samen
met het gebied van de plaatsnamen, eindi
gende op -leben, in het Noorden eindigende
op op -iov. dus: in de tijden der volksver
soldaten werden gedood, omvangrijke bran
den braken overal uit, vooz-al in het arsenaal.
Schepen werden getroffen, maar men be
schikt niet over bijzonderheden over de ver
liezen, die zeer aanzienlijk zouden zijn.
Aanval kwam geheel onverwacht.
Stefani meldt nog dat de eenheden die
dit bombardement uitvoerden, talrijker wa
ren clan de vorige maal. Dc Italiaansche
machines verschenen op groote hoogte boven
Gibraltar en naderden vervolgens in glij
vlucht de gestelde doelen.
De schepen die aan de kleine kade ge
meerd lagen, de verdedigingswerken van de
marinevesting, de benzincdepots en de ma
gazijnen langs de kade werden bestookt met
bommen van zwaar kaliber., met granaten
en met brandbommen. Alle doelen werden
geraakt; in de haven braken tal van bran
den uit. Dc aanval geschiedde zoo plotseling
dat eerst luchtalarm werd gemaakt, toen de
eerste bommmen reeds boven de vesting wa
ren uitgeworpen.
Alle Italiaansche toestellen keerden onge
deerd op hun basis terug.
Uit La Linca wordt tenslotte nog verno
men, dat de cvacuatio van Gibraltar zoo goed
als voltooid is cn dat er aan het eind van
deze week zich bijna geen burgers meer in
Gibraltar zullen bevinden.
DUIDELIJKE KENTEEKENEN EN
EEN VRIJGELEIDE.
De buitenlandsche commissie van het
huis van afgevaardigden heeft met alge-
m e ene stemmen het wetsontwerp aangeno
men. op grond waarvan 't Amerikaanschen
schepen is toegestaan, geëvacueerde kinde
ren uit de Europeesche oorlogszones af te
halen. Op beide zijden van de tot dit doel
gebruikte schepen moet duidelijk de Arae-
rikaansche vlag geschilderd zijn, alsmede
de aanduiding, dat het schip bestemd is
voor liet vervoer van gevluchte kinderen.
Bovendien bepaalt de wet, dat door alle oor
logvoerende naties een vrijgeleide gegaran
deerd moet zijn.
HET BOMBARDEMENT VAN GRONINGEN
Gister is de 52-jarige gehuwde P. Florijn,
die na het Engelsche bombardement op Gro
ningen (zie ook het bericht elders in dit
nummer) zwaar gewond naar het Acade
misch Ziekenhuis werd overgebracht, aan de
bekomen verwondingen bezweken.
huizing heeft een Skandinavische groep zich
in Duitsch gebied gezet.
Geen boer zal een nieuwe bouwvorm ver
smaden als hij dc praktische waarde heeft
loeren inzien Men zie in de boerenhoeve geen
stuk openlucht-museum. Leemgrond geeft
andere hoeven dan de losse bodem der
Noord-Duitsche Moreene. Men denko zich
niet een maquette op een tafel: men vrage
waar de hoeve staat, op klei of veen, voor
veeteelt of landbouw. Zoo is de vorm van de
Friosclic stolphoeve met zijn machtig dak, be
paald door de massa's winterhooi voor den
veeboer.
Men vrage minder naar het wezen der
dingen dan naar den historisclien groei.
Kaarten met de typen der huizen zijn al
onbruikbaar geworden: men moet nu kaar
ten maken van de onderdeelcn, zoeken
naar den geestelijken inhoud van het men-
schenleven er achter.
De folklorist is niet meer en I-Ians-kijk-in-
de-lucht, vcrtcederd door een rookpluim en
geneigd tot mijmeren op een schamel ver
lichte deel. Volkskunde is niet de rommelka
mer der cultuur, waar spinnewielen en bed
depannen slechts sierlijke wegzetten gewor
den zijn. Men beschouwe niet het ding,
maar den geest die het vormde, niet slechts
het gebruik, maar de gedachte die hot schiep
Volkskunde behoort te zijn de' kennis van
geheel het volk in al zijn lagen en geledin
gen.
Al zien we de toekomst voor het losse hoes
cn de putstal donker in: het is goed dat dit
verdwijnt. Maar geen confectiewoning uit de
map van een stadsaannemer vervulle de lec
ge plaats, doch een woning, geschapen uit
die van het verleden, met rlc winst van leven
en ervaring van een lange reeks van werk
zame geslachten, vol van eigen stijl als het
machtige dak onzer Friesche stolphoeve.
Valuta's (schriftelijke en tel. transacties):
New York
Berlijn
Brussel
Helsinki
Stockholm
Zuericli
Bankpapier.
New York
Brussel
Stockholm
Zuerich
1.883/16—1.88 9/16
75.28 —75.43
30.11 —30.17
3.81 3.82
44.81' —44.90
42.72 -42.81
1.86 X—1.90)1
30.08 —30.20
44.76 —44.94
42.67 —42.86
Amsterdamsche effectenbeurs
Zeer kalme markt.
OBLIGATIES:
STAATSLEENINGEN.
NEDERLAND
1940 I 4
1940 I 4
1940 II 4
1940 II (m.b.)
1940 II 4
1940 II (m.b.)
1936 3
1936 3
1937 3
1937 3
100
500
100
100
500
500
100
500
100
500
100 (31/2) 1938 3
500 (31/2) 1938 3
V.K.
941/2
851/a
95%
66%
9AA
85%
85%
69%
69%
74
75 13/16
L.K.
95%
86%
68%
68%
75%
75%
Aandelenmarkt verdeeld.
H. V. A.'s waren flauw en noteerden 4 4 5
laper. Koninklijke Olies liepen iets op.
Amerikanen werden meer gevraagd, tenge
volge van de betere oliekoersen te New
York.
NEW-YORK. De productieleider
van het Noord-Amerikaansche be
wapeningsprogramma, Kundsen, heeft
Vrijdag verklaard, dat de door Enge
land gewenschte productie van 3000
vliegtuigen per maand, met inbegrip
van de voor de Ver. Staten bestem
de vliegtuigen, op zijn vroegst mid
den 1942 bereikt kan worden. Voor
bet uitvoeren van zulk een geweldige
taak zouden eerst 38 fabrieken van
verschillenden aard gebouwd moeten
worden.
GRANEN IN BESLAG GENOMEN IN
ZWEDEN.
Stockholm, 26 Juli (D.N.B.). De Zweed-
sche regeering heeft een nieuwe inbeslagne
ming van voorraden gelast. Van heden af
rust beslag op alle voorraden aan ongemalen
tarwe en rogge van meer dan 5000 kilogram.
Van officieele zijde wordt medegedeeld, dat
men geen rantsoeneering op het oog heeft,
maar alleen het zaaikoren, dat nog in den
handel is, wil beveiligen. Dit jaar is reeds
ongeveer 20.000 ton broodkoren voor de voe
dering gebruikt, hetgeen noodig is geweest
door het mislukken van den oogst van hooi
en andere voedermiddelen. Men wil voor
komen, dat waardevol zaaigoed zonder con
trole van den staat en wellicht tegen ver
hoogde prijzen in den handel kan worden
verkregen.
AMERIKAANSCHE BENZINE NAAR
SIBERIË
WASHINGTON, 26 Juli (D.N.B.)'
De federale scheepvaartcommis
sie heeft haar goedkeuring gehecht
aan de bevrachting van een Ameri
kaansche tankboot voor het vervoer
van benzine naar Siberië voor Sovjet
Russische rekening.
Volgens den persbericht zijn soort
gelijke aanvragen van Japansche en
Spaansche firma's afgewezen.