V.S. pachten twee
Britsche eilanden
Engelands zon
gaat onder
Leo Trotzki
vermoord
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Vliegtuigsteunpunten op
Conton en Enderbury
De Zuidelijke Dobroedsja
aan Bulgarije
Verduisteren
8.50 uur
Versche visch
Japansche pers over
Churchills rede
Laan. Schagen, Tel 444 (2 lijnen). Kengetal 224A
DONDERDAG 22 AUG. 1940. 84e Jaargang. No. 11271.
tWtgöve der N.V. Uitg.-Mij". „Hollands Noorderkwartier"
Het Britsche ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken heeft, volgens
een bericht van „Associated Press"
nit Londen meegedeeld, dat de Ver-
eenigde Staten de eilanden Can-
ton en Enderbury in den Stillen
Oceaan voorloopig voor 50 jaren als
vliegtuigsteunpunten van Engeland
hebben gepacht.
Londen en Washington zijn meer
dan een jaar geleden overeengeko
men de twee eilanden gemeen
schappelijk te besturen en aan En-
gelsche of Amerikaansche lucht
vaartmaatschappijen toe te staan
er voor de burgerluchtvaart gebruik
van te maken. De „New York Sun"
neemt daarom aan, dat de pacht
overeenkomst het vestigen van mi
litaire steunpunten beoogt.
Tusschen Londen en Washington waren,
naar de „New York Herald Tribune" op
29 Maart 1938 meldde, langs diplomatieken
weg onderhandelingen geopend over de ju
ridische strijdvraag aan wie de twee kleine
eilanden Canton en Enderbury, welke deel
uitmaken van de Phoenixgroep in den Stil
len Oceaan, toebehoorden; aan de Vereenig-
de Staten of aan Engeland.
Tot op dat oogenblik beschouwde de
Britsche regeering zich als de rechtmatige
eigenares, doch een decreet van Roosevelt,
dat deze eilande eenvoudig onder de ju
risdictie van het Amerikaansche departe-
nent van Binnenlandsche Zaken plaatste
'heeft toen de diplomaten aan het werk ge
let.
Te Londen wilde men de kwestie langs
vriendschappelijken weg oplossen. Men
achtte het indertijd niet moeilijk een spoe
dige regeling te treffen. De regeeringen van
Australië en Nieuw-Zeeland hebben aan
de besprekingen deelgenomen. President
Roosevelt liet door zijn secretaris mededee-
len, dat hij bij het opeischen van de sou-
vereiniteit van de genoemde twee eilanden
uitsluitend de bedoeling heeft gehad de ci
viele luchtvaart te steunen en haar 'n ge
schikte vlieghaven in den. Stillen Oceaan
te geven.
De president ontkende toen nadrukke
lijk, dat zijn actie iets met defensieplannen
te maken had. Om zijn eisch kracht bij te
zetten liet Roosevelt een aantal Ameri
kaansche „kolonisten" naar het eiland
Canton brengen. Later is nog een andere
groep kolonisten en douanebeambten op
het eiland gaan wonen. De bevolking van
het eiland bestond hoofdzakelijk uit Nieuw-
Zeelandex-s, die daar in Augustus 1937 aan
land waren gegaan.
Uiteindelijk is deze kwestie met een com
promis geregeld.
In Maart 1939 werd bij de besprekingen
In het Huis van Afgevaardigden over het
versterken van de bestaande en het aan
leggen van nieuwe steundbnten in den Stil
len Oceaan Canton onder de luchtbases
genoemd. De beide eilandjes liggen ten
noorden van de Samoagroep en zijn onge
veer evenver verwijderd van Japan als van
Ned. Oost-Indië.
Houding van Japan.
Voor de verpachting van Britsche bases
aan de V. S. en voor het defensief overleg
tusschen de V. S. en Canada blijft ook in
Japansche kringen groole belangstelling be-
OPERATIES IN
M1DDEN-ENGELAND
Vliegvelden met succes aangeval
len.
Zoojuist is berichte ontvangen van een
afdeeiing vliegtuigen, die tijdens een gewa
pende verkenning de vliegvelden Manby bij
Grimsby en Leamington bij Birmingham in
Midden-Engeland gebombardeerd heeft. De
commandant der formatie heeft, naar het
D.N.B. verneemt, het volgende gemeld.
„Ik heb het vliegveld Manby op middel
matige booste aangevallen en den Zuidoost
hoek getroffen. Verscheidene vliegtuigen
zijn vernield. Óp de onderkomens zijn ver
scheidene treffers geplaatst. Een munitie-
bergplaats is in de lucht gevlogen. Een an
der van mijn vliegtuigen heeft na uitvoe
ring van de verkonnigsopdracht het vlieg
veld Leamington aangevallen en in het bij
zonder verscheidene toestellen, die juist
startten. De bestuurder meldt talrijke tref-
fes op het vliegveld. Bijzonderheden kon hij
niet waarnemen, daar hij terstond de be
schermende wolken moest opzoeken. Mijn
formatie is niet lastig gevallen door Engel
sche jagers. Op enkele plaatsen werd af-
weervuur op ons geopend, dat mij-echter bij
de uitvoering van mijn opdracht niet kon
hinderen. Mijn toestellen zijn voltallig op de
nasis geland."
staan. Beide punten vormden het onderwerp
van een gisterenmorgen op het Japansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken gehou
den persconferentie.
Op een vraag in zake de verpachting van
Britsche vlootbases aan de V.S., niet alleen
op het Westelijk halfrond, maar ook in an
dere deelen van de wereld, verklaarde dc
woordvoerder van het departement, dat in
dien deze veronderstelling op waarheid be
rustte, dit een belangrijke kwestie zou zijn.
De Japansche regeering heeft evenwel geen
officiecle mededeeling hieromtrent ontvan
gen en in afwachting van nadere bijzonder
heden kan er niets over gezegd worden.
Op een andere vraag, welke houding Ja
pan zal aannemen tegenover de Ameri-
kaanscli-Canadeesche defensie-overeenkomst,
antwoordde de woordvoerder, dat, wanneer
Amerika het aanvaarden van de militaire
bescherming der Canadeesche kusten moti
veert, met een uit de geografische ligging
voortspruitende verwantschap, Japan om de
zelfde reden gerechtigd is tot de tot dusver
in Oost-Azië genomen maatregelen. Hij her
innerde, aldus Domei, aan dc Ishli-Lansing-
overeenkomst van 1917, waarbij de Vereenig-
de Staten erkenden, dat de geografische lig
ging Japan een speciale positie in het Verre
Oosten verschaft. De Ishli-Lansing-overeen-
komst werd vervangen door het verdrag van
Washington, maar in feite bleef de erken
ning hierin vervat.
De Amerikaansche vloot in het
Verre Oosten.
De opperbevelhebber van de Aziatische
vloot der Vereenigde Staten, admiraal Hart,
heeft Sjanghai verlaten om zich naar Tsing-
tao te begeven. Hij zal zich bij de hoofdmacht
van de Aziatische vloot voegen.
Een jaar Dnitsch Russische
overeenkomst
GROOTE RESULTATEN.
Den 19en Augustus was het een jaar ge
leden, dat de Duitsch-Russische handels- en
credietovereenkomst gesloten werd. Duitsch-
Iand stelde Rusland een goederencrediet
van twee honderd millioen R.M. ter beschik
king, terwijl de Russen hunnerzijds leverin
gen van grondstoffen tot een waarde van
180 millioen R.M. toezegde. De loopende za
ken werden door deze afspraken niet be-
invloed. Op 11 Februari kwam het econo
mische verdrag tot stand, waardoor het han
delsverkeer weer tot den grooten omvang
van vroeger jaren werd teruggebracht.
In welingelichte .Duitsche economische
kringen wordt thans verklaard, dat de
Duitsch-Russische goederenruil in de afge-
loopen twaalf maanden buitengewoon groo-
te resultaten heeft opgeleverd. De Russische
leveringen van grondstoffen hebben een zeer
grooten omvang bereikt en opnieuw wordt
vastgesteld, dat de verzendingen in beide
richtingen niet te wenschen overlaten.
Corruptieschandaal
in Argentin;ë
Bedriegerijen bij landverkoop.
De sedert twee dagen voor een parlemen
taire commissiè van onderzoek gevoerde on
derhandelingen over een niet terreinaankoo
pen door het militaire bestuur verband hou
dende omkoopingsaffaire, worden in politie
ke en parlementaire kringen in Argentinië
met de grootste belangstelling gevolgd.
Deze kwestie heeft in zooverre een sensa-
tioneele wending genomen, doordat de mi
nister van oorlog, generaal Marquez, weigert
voor de commissie te verschijnen met de ver
klaring, dat de door hem afgelegde verkla
ring hem volkomen vrijpleit. De minister
van oorlog heeft voor dc commissie getracht
de tegen hem ingebrachte beschuldigingen te
ontzenuwen door er op te wijzen, dat door
zijn voorganger reeds voorbereidingen voor
den aankoop waren getroffen en den aan
koop heeft goedgekeurd, en dat de betaalde
prijs destijds door een officieelcn schatter
als juist is opgegeven. Deze houding van
den minister van oorlog heeft de parlemen
taire commissie nog meer versterkt in haar
voornemen de geheele kwestie op te hekle
ren.
De politieke spanning, die deze onthulling
over het mishruiken van de openbare mid
delen van Argentinië heeft verwekt, is thans
nog toegenomen, daar generaal Bautista
Molina, in verband met dezen brief, wegens
disciplinaire redenen twee maanden arrest
heeft gekregen*
STUK VOOH SJOK MOET HET
MACHTIGE ALBION ZIJN PO
SITIES OPGEVEN.
(Van een V.P.B.-medewerker.)
Ofschoon men zich er van bewust is, dat
de gebeurtenissen nog eerst in het begin
van haar ontwikkeling staan, voelt men
toch te Berlijn de neiging om reeds thans
te wijzen op de neergaande lijn, welke er in
de Britsche situatie te bespeuren valt, van
de „roemrijke terugtochten uit Noorwegen
en Frankrijk" tot en met dc ontruiming van
Shanghai en de vlucht uit Somaliland Mep
verwacht hier, dat Groot-Brittannië in de ko
mende weken en maanden stuk voor stuk
zijn politieke en economische machtsposities
zal moeten prijsgeven, van de meest weste
lijk tot zijn ineest oostelijk gelegen gebieden
in Europa en het Nabije Oosten. Italië be
dreigt Engeland over een breed front van
Aden tot Gibraltar en het is reeds begonnen
dit front van het Oosten uit op te rollen.
NU SOMALILAND VERLOREN IS.
Dat Engeland de Afrikaansche kust tegen
over de golf van Aden en daarmede een be
langrijke machtspositie aan den ingang van
den Indischen Oceaan heeft moeten ontrui
men. kan in het nabije Oosten onvoorziene
gevolgen hebben. In Egypte verbeidt men het
oogenblik, waarop men zich van het politieke
en economische juk van Groot-Brittannië
kan bevrijden. Turkije heeft, althans op eco
nomisch gebied erkend, dat het zich op
Groot-Brittannië niet verlaten kan. Op het
Arabische schiereiland wijzen reeds thans de
teekenen er op, dat het Britsche aanzien,
door het Italiaansche succes in Abessinië in
1936 reeds ernstig geschokt, door het verlies
van Somaliland een nieuwen slag heeft toe
gebracht.
Het duidelijkste bewijs voor de zwak-
I heid van Groot-Brittannië acht men
te Berlijn echter de politiek ten op
zichte van Sovjet-Rusland, die men
op zijn zachtst als „uiterst voorzich
tig" kan kenschetsen.
Ook de Britsche machtspositie in Iran staat
wankel. Indien Engeland daar niet over de
machtige Anglo-Iranian Oil Cy. beschikte, zou
het in de Iraneeschen uitvoer aldaar een on
dergeschikte rol spelen. Petroleum niet mee
gerekend, nam Engeland van Maart tol Sep
tember '39 twintig pet. van den Iraneeschen
uitvoer af, Duitschland daarentegen 65 pet.
In het voorjaar 1939 uitte de Iraneesche
pers reeds 't verwijt, dat de Anglo-Iranian-
Oil Compagny de petroleumproductie kunst
matig drukte ten gunste van Britsche pe-
troleumbelangen in andere overzeesche lan
den. Thans worden deze verwijten met
kracht herhaald. Daarnaast is Engeland niet
in staat toegezegde leveringen van goederen
uit te voeren, terwijl Duitschland naast Sov
jet-Rusland dergelijke leveringen geregeld
voortzet.
Totale blokkade doet de deur
dicht.
Daar komt bij. dat de afkondiging door
Duitschland van de totale blokkade veler
oogen voor de feitelijke zwakheid van
Groot-Brittannië geopend heeft. Wat deze
blokkade be toekent kan men naar Duitsche
opvatting het best afleiden uit het feit, dat
zelfs de Duitsche tegenblokkade in den
wereldoorlog volgens verklaringen van toon
aangevende Engelsche kringen er bijna in
was geslaagd. Engeland te doen capitulee-
ren. Toen stonden Duitschland hiervoor bij
na uitsluitend zijn duikbooten en slechts
een smalle kustpositie ter beschikking.
Thans beschikt het over de Europeesche
kust van de Noordkaap tot Biscaye en kan
het de blokkade tot ver in den Atlantischen
Oceaan doorvoeren.
De tegenstander van Stalin ten
gevolge van een aanslag overle
den.
Juist voor het ter perse gaan van
dit nummer, wordt ons geseind, dat
Leo Trotzki, de uitgeweken Russi
sche leider, tengevolge van een op
hem gepleegden aanslag is overleden.
Omtrent dit onverwacht einde van
Stalin's grooten tegenstander verne
men wij nog het volgende:
Leo Trotski is in Mexico Dinsdagmiddag
liet slachtoffer geworden van een moordaan
slag. Hij werd met een ijzeren voorwerp
neergeslagen door iemand, die zich reeds een
jaar in zijn huis ophield.
De dader, een FraHsch communist, genaamd
Frank Jacques. die zich sedert eenigen tijd
onder een valschen naam bij Trotzky op
hield, sloeg Trotzky in zijn woning na een
gemeenschappelijk genuttigd diner, met een
ijzeren stang neer. Trotzky kreeg hierdoor
een ernstige hoofdwonde, waardoor hij on
middellijk naar de dichtstbijzijnde eerste
hulppost van de politie moest worden ge
bracht.
De dader, die eerst onlangs in Mexico is
gekomen, werd onmiddelijk gearresteerd en
verhoord. Bij de arrestatie probeerde hij zich
te verweren, waardoor hij zware verwondin-
dingen opliep. Zijn verklaringen, die op
schrift zijn gesteld, worden op het oogen
blik bestudeerd.
De chef van Trotski's lijfwacht, Ha;old
Robbins, verklaarde aan United Press, dat
Trotski niet heeft kunnen beschrijven, hoe
den aanslag in zijn werk gegaan is. Rob
bins is van meening, dat de dader een agem
van de G.P.oe is. Blijkbaar heeft hij het plan
gehad den moord in alle stilte te verrichten,
en zijn pistool slechts in geval van nood
zaak te gebruiken. Waarschijnlijk is hij toen
bang eworden, zoodat hij zijn daad niet heeft
kunnen beëindigen.
De vrouw van Trotski en zijn kleinzoon
bevonden zich op het oogenblik van den
aanslag in het huis, doch hebben niets van
het gebeurde bemerkt.
Nog geen verdrag gesloten.
De onderhandelingen te Ivrajowa tusschen
Roemenië en Bulgarije over het afstaan van
den zuidelijken Dobroedsja duren nog steeds
voort. Weliswaar is al eenigc dagen gele
den een principieele overeenstemming be
reikt, waarbij Roemenië zich bereid heeft
verklaard den zuidelijken Dobroedsja aan
Bulgarije af te staan, maar tot op heden is
nog geen verdrag gesloten, daar de onder
handelingen over de technische problemen
van dezen gebiedsafstand nog niet zijn be
ëindigd,
Wijziging in Fransche kabinet
op komst
Oorlog en Buitenlandsche Za
ken de geschilpunten,
De reorganisatie van de Fransche regee
ring, die deze week verwacht wordt, vormt,
naar uit Vichy gemeld wordt, nog onder
werp van bespreking tusschen de bevoegde
personen.
In het middelpunt staat de kwestie eener
wijziging, in de portefeuilles van Buiten
landsche Zaken en van Ooi-log. Blijkbaar
heeft maarschalk Pétain er tot dusver nog
niet toe kunnen besluiten van de mede
werking van bepaalde ministers af te zien,
wier verdwijnen uit de regeering in de
meest uiteenloopende Fransche kringen als
een binnen-, en buitenlandsche politieke
eisch beschouwd wordt.
De nieuwe ordening in
Luxemburg
HET LAND MOET VAN FRAN-
SCHEN INVLOED WORDEN BE
VRIJD.
De Frankfurter Zeitung geeft een schil
dering van de nieuwe staatkundige orde
ning in Luxemburg Door do vlucht van de
regeering des nachts waren aan den Lu-
xemburgschen staat alle constitutioneele
grondslagen onttroken. Het geheele bewind
zweefde in een luchtledige ruimte. In die
omstandigheden brachten voorloopig de
wetgevende lichamen kamer en raad
van state met toesteming van de Duit
sche bezettingsoverheid, een uit de hoog
ste regeeringsambtenaren bestaande com
missie voor het landsbestuur, bestaande uit
vijf leden, tot stand, onder leiding van den
secretaris-generaal der vroegere regeering
en Luxemburgschen gezant in Berlijn Weh-
rer. Ilaar arbeidsterrein was beperkt. Haar
decreten hadden betrekking op financieele
en economische maatregelen overeenkom
stig de bestaande wetgeving.
Zooals gemeld, is inmiddels staatsraad
Gustav Simon tot leider van het burgerlij
ke bestuur in Luxemburg benoemd.. In zijn
openingsrede wees Simon kort op het ken
merk van de 'taak welke de Führer hem
heeft toevertrouwd. Zij bestaat o.a. daaruit,
Luxemburg van den Fransohen invloed te
bevrijden en te doen toetreden tot den cultu
reel verwanten Duitschen kring. Het doel
van het Duitsche burgerlijke bestuur werd
in de rede met de volgende woorden omschre
ven: Tusschen Duitschland en Luxemburg
bestaan er geen tegenstëllingcn, maar er is
oneindig veel dat ons verbinden kan en het
zal ons doel zijn te wijzen óp alles wat ons
verbindt en uit te roeien was ons scheidt en
in het verleden gescheiden heeft.
In de plaats van de oude partijen is de on
langs hier opgerichte en onder leiding van
professor Kratzenberg staande Duitsche
volkspartij gekomen. Deze organisatie, die
binnenkort ook over een dagblad als spreek
buis zal beschikken, heeft zich tot taak ge
steld geleidelijk onder brede lagen der be
volking begrip te wekken voor een nieuwe
binnenlandsche ordening.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
6.36 uur
(Van onzen Haagschen correspondent).
Sedert de vorige week nemen thans ruim
zestig vaartuigen deel aan de versche visch-
vangst, waarvan een tiental kotters. Van de
ze kotters zijn er vijf van Katwijk en één
van Texel. De tongaanvoer is de laatste da
gen vrij belangrijk geweest. De kotters heb
ben verleden week f 3236. de motorschokkers
f 8706 besomd op de Scheveningsche veiling
De snurrevaartvïsscherij. welke thans ook
dicht onder de kust moet worden uitge
oefend, blijkt tot dusver weinig loonend.
Visch uit Denemarken wordt geregeld
over land aangevoerd. Vooral middelschol
maakt zeer goede prijzen.
Extra boter voor landarbeiders
Tijdens de oogst twee ons meer.
Van het centraal distributiekantoor is me
dedeeling ontvangen, dat landarbeiders, die
voortdurend zware oogstwerkzaamheden ver
richten, behalve op een extra brood-rant
soen van 100%, aanspraak' kunnen maken
op een extra boter- (c.q. margarine) rant
soen van 200%.
Die extra-rantsoenen worden slechts tot. 1
September verstrekt. De plaatselijke distri
butie-diensten zijn overeenkomstig geïnstru
eerd.
Engelsche verdediging
gedecentraliseerd
Wanneer de Duitschers het land
zullen binnenvallen.
Het besluit, geheel Engeland tot oorlogs
gebied te verklaren en de toewijzing van
bijzondere, verstrekkende volmachten aan de
12 regionale commissarissen, wordt in
Stockholm beschouwd als een aanduiding,
dat de Engelsche regeering voor het geval
van een Duitschen inval of zelfs maar bij
het voortduren van de huidige luchtaanval
len. er in .hoogere mate rekening mee houdt
de verdediging van het geheele land niet'
meer vanuit een centraal punt te kunnen
leiden, zegt hef. D.N.B. De 12 bijzondere re
gionale commissarissen moeten in geval
van nood voor hun districten in de plaats
der regeering treden en het verzet zelfstan
dig organiseeren. In deskundige kringen
wijst men er op. dat de uitvoerbaarheid van
dit plan in aanmerking genomen het karak
ter van den modernen technischen oorlog,
in hooge mate aan twijfel onderhevig is.
„Een laatste poging om het
vertrouwen te herstellen".
Een laatste poging om het vertrouwen
van het Engelsche volk te herstellen, noemt
de „Tokio Nitsji Nitsji" de rede, welke
Churchill gisteren heeft gehouden. In of-
ficieele Japansche kringen beschouwt men
de rede meer een gebaar van binnenlandsch
politieken aard om de stemming van het
Engelsche volk te verbeteren. In, verband
met de beweringen van Churchill over de
betrekkingen tusschen de Vereenigde Sta
ten en Engeland wijst het blad er op, dat
deze samenwerking in den Stillen Oceaan
waarschijnlijk tegen Japan zal zijn gericht.
Engeland en de Vereenigde Staten hebben
tot dusver altijd, met een beroep op het
verdrag van negen of qp het verdrag van
vier de ontwikkeling van Japan gedwars
boomd. Daarom zal Japan het verder ge
meenschappelijk optreden van deze landen
in den Stillen Oceaan met de gróótst mo
gelijke belangstelling blijven vólgen.
Londen geen
pelshandelcentrum meer
Verplaatst naar New York.
De „Times" schrijft, dat Londen heeft op
gehouden het centrum van den wereldpels-
handel te zijn. Voor een groot deel is deze
handel reeds naar New York verplaatst. Een
onmiddellijk gevolg daarvan is het verlies
van kostbare dollars, die Engeland nu zoo
dringend noodig heeft voor het koopen van
wapentuig. Bovendien brengt de verplaat
sing der markt een aanzienlijke werkloos
heid in den Engelschen pelshandel.