De schooljeugd moet
wellevend worden
De consumptiemelk
io den komenden winter
Voederwaarde van
Knol- en wortelgewassen
Centrale Boerenleenbanken
en Oorlopolest-risico
verzekering
Suikerbieten en
Voerbieten
Brandplaatjes
op Nederland
Wat zijn groofe
eieren
Benoemingen
In enkele voorafgaande artikelen hebben
wij achtereenvolgens behandeld de noodza
kelijkheid om in te kuilen met A.I.V.-zuur,
met het oog op de voorkoming van eiwit-
verliezen. Bij te weinig krachtvoer en dan
nog krachtvoer van zeer matige kwaliteit,
o.m. wat betreft het eiwitgehalte, moet doel
bewuste verspilling van eiwit worden voor
komen. Behalve van A.I.V.-zuur kan men
ook gebruik maken van mierenzuur, waar
mede in de afgeloopcn stalperiode een goed
geslaagde inkuilingsproef aan het R.L. Proef
station te Hoorn is gehouden. Mierenzuur is
wel duurder dan A.I.V.-zuur, maar men kan
een veel grootere verdunning gebruiken (1
op 20) en heeft daarvan pl.m. 9 L. per 200 kg.
gras noodig, zoodat de kosten ongeveer ge
lijk met A.I.V.-zuur zullen zijn. Aan het ge
bruik van mierenzuur zijn verder niet de
bezwaren verbonden als aan A.I.V.-zuur, het
is ongevaarlijk, terwijl bijvoeren van krijt
en/of soda later overbodig is. Over melas
se voor inkuiling hebben wij niet geschreven,
omdat dit zeer waarschijnlijk hiervoor wel
niet beschikbaar zal zijn.
Inplaats van melasse of suiker wordt in
een artikel in ,.De Boerderij" nog aangera
den f;jn gesneden suikerbieten of suikerrij-
ke voerbieten te bezigen (bijv. Friesche Rijk
makers). Men beveelt aan per 200 kg. gras
30 kg. fijn gesneden suikerbieten, of per H.A.
van 1S000 Kg. gras 2700 Kg. suikerbieten,
laagswijze door het gras te strooien. Heeft
men andere bieten dan neemt men V/> a 2
maal zooveel als suikerbieten, een en ander
afhankelijk van het drogestofgehalte en dus
de variëteit. Ook aardappelen ware te pro-
beeren. Wel komt in de aardappel geen sui
ker voor, maar wel veel zetmeel. Praktische
ervaringen dat gras met aardappelen beter
slaagt, dan zonder, zijn mij niet bekend.
In enkele voorafgaande artikelen is door
mij verder behandeld de hoeveelheid hooi,
resp. ingekuild gras, welke per koe (inclu
sief jongvee) ongeveer noodig is, om behoor
lijk den winter door te komen, waarbij ik
kwam op minstens 3000 Kg., als oriënt eer-
ring voor de veehouders en tenslotte heb ik
in het laatste artikel behandeld de voedings
waarde van de verschillende stroo- en kaf-
soorten.
Ik meen, dat vele vchouders nog onvol
doende op de hoogte zijn met de voedings-
waarde van de zeer vele ruwvocdcrmiddelen
van het akkerbouw- of tuinbouw bedrijf en
waar in de komende weken op vele bedrijven
gepoogd zal worden de voedervoorraad door
aankoop te vergrooten, aGht ik liet thans ook
den tijd om daarover de veehouders nader in
te lichten.
Bij het begin van dit artikel heb ik de ver
wachting gewekt, iets mede te deelen over
de voedingswaarde van de versche knolge
wassen. Ik begin dan met de vermelding van
de voedingswaarde en de bekende cijfers
droge stof, vert. ruw eiwit, vert. werk eiwit
en zetmeelwaarde, cijfers dien men in elk
leerboekje over veevoeding en ook in het
jaarboekje der H. M. v. L. kan vinden, cij
fers, waarmede de belangstellende veehou
der langzamerhand eenigszins vertrouwd
dient te geraken»
dr. stof v.r.e. v.w.e. z.w.
suikerbieten
25
0.9
0.4
16-
voerbieten (groep
18)
18
1.5
0.6
12.5
16
14
1.2
0.5
9.5
14
12
1.-
0.4
8.2
H
12
11
1.-
0.4
7.4
In een drietal artikelen besprak de
Rijksveeleeltconsulent Ir. L. de
Vries reeds een aantal vragen wel
ke zich bij de voorziening van
krachtvoer voor ons vee voordoen.
In bijgaand artikel, dal nog door
een tweetal andere zal worden ge
volgd, gaat de deskundige schrij
ver verder op deze belangrijke zaak
in.
Wij vragen hiervoor gaarne de be
langstelling van veeboeren en bou
wers.
1000 Kg. waard zijn, waarbij ik natuurlijk de
vraag buiten beschouwing laat of mijn uit
gangspunt, n.1. de garantieprijs van suiker
bieten, al of niet juist is. Als oriënteering
evenwel kan men bovenstaande berekening
nimmer een zekere mate van juistheid be
twisten.
Een groofe behoefte en dus groote vraag
naar bieten doet natuurlijk de prijs boven
de waarde uitstijgen. Ik raad evenwel de
veehouders wel aan goede nota te nemen
van bovenstaande rassen-indeeling, alsmede
de vergelijking op basis z.w. van voederbie
ten. Waar op basis z.w. de overeenkomstige
hoeveelheden voerbieten gemidd. ruim 2
maal zooveel verteerbare ciwitachtigc stoffen
bevatten, mag men biermede natuurlijk even
rekening houden. Van veel inxlocd is dit
verschil niet, n.1. de hoeveelheid v.r.e. in 1
kg. eiwitrijk krachtvoer.
Vrijwel iedere veehouder waardeert in
hooge mate voederbieten voor alle soorten
vee. Ze worden -in de praktijk in zeer groote
hoeveelheden gegeven Voor melkkoeien kan
men de dagelijksche gift al naar de produc
tie laten varieeren van 15 tot 40 kg. Mest-
vee kan men zonder bezwaar 30 h 40 Kg.
voeren. Het spreekt vanzelf,, clat men van de
soorten met het hoogste dr.'stofgehalte min
der kan en moet voeren dan van de minder
dr. stofrijkc soorten. Ook voor paarden vor
men bieten, mits behoorlijk schoon en in niet
te groote hoeveelheden, een goed voer. Voor
jongvee (kalveren, pinken) zijn bieten een
uitstekend voer. Zware werkpaarden kunnen
indien-zij stappend werk .verrichten, vrij veel
bieten verwerken (suikerbieten tot 15 Kg. p.
dag). Hieraan moeten ze zeer geleidelijk wen
nen en vooral op rustdagen zorgen niet meer
dan de helft te geven, met het oog op het
gevaar voor de „Maandagziekte."
Ook varkens kan men in bescheiden mate
bieten voeren. 2 a 2Vo Kg. suikerbieten of 4
5 Kg. voerbieten por dag per dier.
Bieten behoeft men niet zooals aardappe
len te sloomen,- fijn snijden is wel aan te
bevelen. Bij niestvarkens kriigt men de beste
resultaten tusschen 10 en 70 Kg. lev. gewicht,
hij hooger gewicht ncenlt de grooisnelheid
af
In een volgend artikel zullen wij enkele an
dere knolgewassen bespreken.
De Rijksveeteelt-consulent,
Ir. L. de Vries.
Alkmaar, Landbouwh.uis, Sept. 1940.
Hieruit blijkt, wat een ieder bekend is, dat
suikerbieten het hoogste dr. stofgehalte en
de hoogste z.w. bezitten.
Tot de voerbietengroep 18 behooren volgens
de beschrijvende rassenlijst van het Instituut
voor Plantenveredeling te Wageningen de
Friso, de voedersuikerbiet C. B. en de Rij-
'max voederbiet.
Tot groep 16 (14% dr. stof) Eureka, Ovana,
Groeningia, Groenkraag C. B., Fovoriet, Ce-
res Groenkraag Jaapjespeen, Alpha en Hol-
landia Groenkraag.
Tot groep 14 (12% dr. stof) Productiva,
Teutonia, Coronia, Corona, Groene Koningen
Jobar, Gele Eckendorfer C. B., Buggenum-
sche lange gele.
Tot groep 12 (11% dr. stof) Productiva, A-
groles, Barres Strvnö VIII, Barres Jajbjera
VII, Peragi's, Barres C. B. en Ceres Barres.
Het spreekt vanzelf, dat de voederbieten
met het hoogste drogestofgehalte de hoog
ste voedingswaarde bezitten, maar zich bo
vendien het beste laten bewaren. Van de
voerbietensoorten zijn dus de 14 en 18% wat
betreft de dr. stof het beste indien men ze
lang wil bewaren. Voederbieten zijn in de
dr. stof en ook op basis gelijke zetmeelwaar
de vrij wat rijker aan vert. werk eiwitachtige
stoffen. Suikerbieten zijn zeer eiwitarm en
leenen zich dientengevolge zeer goed voor
mestdoeleinden (gelde koeien).
Hieronder volgt een staatje waarbij de voe
dingswaarde van voerbieten is berekend op
basis 100 Kg. suikerbieten.
Dit staatje geeft wat de hoeveelheid be-
.treft, zeer goed weer de verhouding van de
waarde, ook in geld uitgedrukt.
dr. stof v.r.e. v.w.e. z.w.
100 Kg. suikerbieten 25.0 0.9 0.4 16
128 Kg. voerb. (gr. 18) 23.0 1.9 0.77 16
zfc 170 Kg. 16 23.8 2.04 0.85 16
195 Kg. 14 23.4 1.95 0.78 16
215 Kg. 12 23.65 2.15 0-86 16
Het kom er dus wel degelijk op aan te we
ten van welk ras men voerbieten koopt. Wan
neer ik de geldswaarde van voerbieten eens
zou voorhangen, om het zoo eens uit te druk
ken. aan de garantieprijs, welke de akkerbou
wers voor suikerbieten is toegezegd (f 14 per
1000 Kg.) dan kan een ieder wel berekenen,
wat de verschillende voederbietensoorten per
ONGEMANIERDHEID MOET
VERDWIJNEN.
Een taak voor de leeraren.
In het weekblad „Christelijk Middelbaar
Onderwijs" klaagt dr. J. W. Marmelstein
leeraar aan de Chr. H.B.S.-B te Amster
dam, over het gebrek aan stijl en goede
manieren bij de tegenwoordige schooljeugd.
Zoo kunnen bijv. de jongens tegen het hek
van de school of tegen hun fiets staan leu
nen, of op de leuning van een plantsoen-
bank zitten, zonder dat het voorbijgaan van
bun leeraar ook maar eenige wijziging in
hun luie of ongegeneerde houding vermag
aan te brengen. Sinds de jongens geen
hoofddeksel meer dragen, behoeven ze den
simpelcn vorm van het pet-afnemen óók
niet meer in acht te nemen! In de gangen
staan of loopen zij met de handen in de
zakken (en deze gewoonte deelt zich ook
mede aan de meisjes sedert die ook zakjes
hebben in bloes of rok), en ze houden die
er vadsig in, bij het passeeren van hun
leeraren en leeraresscn
Na met deze en andere woorden den toe
stand te hebben geschetst, cocludeert de
heer. Marmelsteih:
„Met evenveel energie als vader en moe
der ze tafelmanieren en omgangsvormen
geleerd hebben, is het onze onafwijsbare
plicht, hun met inspanning van veel kracht
bij te brengen, hoe ze zicht op de school
hebben te gedragen. Wij moeten dat doen
met zachtheid waar het kan, maar, als het
niet kan, zullen wij er niet tegen opzien de
delinquenten „uit te kafferen", en, geduren
de eenige oogenblikken, bewust, even grof
te zijn te hunnen aanzien als zij het bewust
of onbewust tegenover ons zijn. E011 groote
jongen die met z'n handen in z'n broekzak
ken, of met z'n lange lijf geleund tegen
een wand, zijn leeraar, of erger nog, zijn
leerares te woord staat, verdient niet beter.
Behoef ik hier nog te wijzen op de heilzame
werking van ironie of overdreven-hoofsche
vormen van de zijde des leeraars?
„Voor alles eisclien wij net en behoorlijk
schrift; smerige copie is een beleedigïng
voor den leeraar. Onverbiddelijk moet
slecht geschreven, of slordig gepresenteerde
copie, ook al is het proefwerk, overgemaakt.
De groote vijand van net werk is de slechte
of ongeschikte vulpen. Een te dikke pen
werkt noodlottig, zeifs op van nature goede
handschriften. Ook al zijn het cadeautjes,
Sinterklaas-geschenken, met ongeschikte vul
pennen mag niet geschreven worden. Laat
ons toch voet bij stuk houden. Op dit punt
zijn alle concessies misplaatst.
„Reageer ook bij uzelf, waarde collega,
tegen die zoo natuurlijke sleur, om te zacht
gezegde antwoorden,- niet eigen mond, aan
de klas over te brengen. Behalve dat dit,
op den duur, aanzienlijk tijdverlies betee-
kent, maakt het uw., les saai. 'én"stijft het
menigeen, in het slordig luisteren of gemak
zuchtig spreken."
hebben gemeend, de verzekeringsmogelijk
heid ook te moeten uitstrekken tot andere
landbouwrisico's; gedacht wordt daarbij aan
graanmalerijen, silo's, zuivelfabrieken en
dergelijke, zoomede aan de hierboven onder
letter b. genoemde eigendommen van de le
den en eventueel ook van de niet-leden dezer
vereènigiug.
Meegedeeld wordt nog, dat het Centraal Bu
reau te Rotterdam, alsook in beginsel ver
schillende groote economische instellingen
van de gewestelijke Boerenbonden de mede
werking hebben toegezegd. Hiermee meent
men te bereiken een versprèiding der risi
co's over het geheele land en een beperking
van den aard der risico's, die practisch hier
op neerkomt, dat in hoofdzaak alleen lande
lijke risico's hierin worden opgenomen. Met
technisch apparaat dat hiervoor noodig is,
is gevonden in de Coöp. Verz. mij „Covema"
te Rotterdam, die zich daartoe bereid heeft
verklaard. Deze organisatie, welke speciaal
ten doel heeft de risico's van de organisa
ties, bij het Centraal Bureau aangesloten,
tegen brandschade op ouderlingen grond
slag te verzekeren, is volkomen met de ver-
zekerings-techniek bekend.
Dezer dagen braken op verschillende
plaatsen op het landgoed Eerde en het. Ster-
kamp bij Ommen kleine brandjes uit. Bij
nader onderzoek bleken deze veroorzaakt te
worden door vierkante zwarte plaatjes waar
in zich phosfor bevond, dat door het zon
licht ontbrandde. Deze wel zeer gevaarlijke
voorwerpen zijn des nachts door Engelsche
vliegtuigen uitgeworpen. Door tijdig ingrij
pen van den directeur der Quakerschool,
den heer Hermans, werd inmiddels erger
voorkomen. De brandjes werden gebluscht,
terwijl honderd plaatjes onschadelijk wer
den gemaakt. Ook in de buurtschappen
Junne en Beerse werden enkele gevonden.
NAAR EEN EIGEN INSTELLING.
De beide groote Centrale Coöp. Boerenleen
banken te Utrecht en Eindhoven hebben aan
de bij haar aangesloten locale Boerenleen
banken een circulaire gezonden, waarin
wordt meegedeeld, dat zij te rade zijn ge
gaan, ten ëinde te geraken tot de oprichting
eener op breede basis werkende agrarische
inolestvcrzekering. Deze zou dan omvatten: a
de gebouwen, inboedels en geldswaardig
eigendom van de Boerenleenbanken en b. de
gebouwde eigendommen en den inventaris
van de leden, eventueel ook van de niet-le-
den der Boerenleenbanken. Doch de besturen
Nu eenige dagen geleden maximum-prij
zen voor eieren zijn vastgesteld, blijkt van
verschillende zijden, dat men in het onze
kere verkeert over de in dat persbericht
aangegeven maten van versche eieren. Over
de vaag, waar nu precies de grens tus
schen „groote" en „kleine" eieren ligt. be
staat veel verschil van opvatting.
Tot wegneming van alle misverstand deelt
het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening
in Oorlogstijd daarom met nadruk mede,
dat met „groote" eieren worden bedoeld
eieren van 55 gram of meer per stuk. Alle
andore eieren moeten dus onder de „klei
ne" eieren worden gerekend.
De procureur-generaal bij het Gerechts
hof te 's-Gravenhage, Mr. A. Brants is be
last met de waarneming van de functie van
directeur-generaal van politie in het depar
tement van justitie. In zijn plaats is Mr. R.
van Genachten uit Utrecht met de voorloo-
pige waarneming van de zaken van den
procureur-generaal in den Haag belast.
De procureur-generaal bij liet gerechtshof
te Arnhem, Mr. J. A. de Visser, is van zijn
ambt ontheven en zal elders in de rechter
lijke macht worden aangesteld. In ziin
plaats is Mr. W. de Rijke, advocaat en pro
cureur te Haarlem, met de voorloopige waar
neming der zaken van den procureur-gene
raal belast.
Mr. W. de Rijke werd 10 November 1896
geboren. Hij studeerde aan de universiteit
van Amsterdam en vestigde zich daarna als
advocaat en procureur in Haarlem. Hij was
lid van den Haarlemschen gemeenteraad en
lid van de provinciale staten van Noord-Hol-
iand.
Voorts is hij kantonrechter-plaatsvervanger
te Haarlem.
Sinds 14 December 1937 heeft Mr. de Rijke
voor de N.S.B. als lid zitting in de Eerste
Kamer.
Ten slotte is de procureur-generaal bij het
gerechtshof te 's-Hertogcnbosch, Mr. E. L.
M. H. Speyart v. Woerden, van zijn ambt
ontheven en op wachtgeld gesteld. In zijn
plaats is de subs.-off. van jusitie te 's Her
togenbosch, Mr. J. G. C. H. Dubois met de
waarneming van de zaken van den procu
reur-generaal belast.
GERUSTSTELLING VOOR DE SCHIPPERS
EN VISSCHERS.
In kringen van schippers en visschers in
de kuststreek is ongerustheid ontstaan door
de bepaling, dat in die streek niemand in
de nachtelijke uren buitenshuis mag ver
toeven.
Wij vernemen thans van bevoegde zijde,
dat voor de schippers en visschers niets oe
normale uitoefening van hun bedrijf in den
weg staat, mits de gewone verduisterings-
voorschriften worden gevolgd.
Men verlage slechts het vetge
halte.
Voor en na kan men hooren, zegt het offi
cieel orgaan van den F.N.Z., dat er zeker
een distributicregelmg voo dc consumptie-
melk zal komen. Zelfs weet melkboer A. aan
mevrouw B. al te vertellen, hoeveel tiende
liter melk per persoon er binnenkort nog
verkocht zal mogen worden. Elders hoort
men weer, dat het nu toch beslist tot sterke
verlaging van 't vetgehalte der consumptie-
melk zal komen. Eénigen tijd geleden deel
de „men" al mede, dat het beslist tot ver
koop van melk met 1% vet zou komen, ja
ons is al gevraagd of er binnenkort alleen
nog ondcrmelk verkocht zou mogen worden.
De melk met 1% vet kreeg vooral geloof,
toen er een bepaling verscheen, dat „op melk
gelijkende waar" met niet meer dan 1% vet
verkocht mocht worden, Er is een soort angst
distributie-psychose in de menschen geva
ren, die natuurlijk wel to vorklaren is, maar
die men toch moet trachten te onderdruk
ken.
Wat nu de distributie van consumptie-
melk betreft, meenen wij met zekerheid te
kunnen mededeelen, dat daaromtrent nog
niets vaststaat. Gezien de tegenwoordige
maatregelen op zuivelgebied behoeft men
echter geen erg verzienden blik te hebben
om te begrijpen, dat het dezen winter wel
tot eenlgerlei maatregel op dit gebied zal ko
men. Wij hebben echter reden om aan te
nemen,' dat men ook in de bureaux, waar
men het hoogste gezag in dezen uitoefent,
nog niet uitgemaakt heeft, hoe deze maatre
gel zal moeten zijn.
Naar onze opvatting zou men er goed
doen geen distributiergeling voor melk in
den gewonen zin in te voeren. De huisvrou
wen en de detaillisten hebben werkelijk al
distributie-en bonnen-administratie genoeg;
Laat men hieraan die voor melk niet toe
voegen. Voor dit artikel is bet heusch niet
noodig en beslist ongewenscht. In de eerste
plaats kan melk niet als hamsterartikel
dienst doen, omdat het niet houdbaar is.
Ten tweede is het gebruik van melk in het
eene gezin zelfs afgezien van den wel
stand altijd al veel grooter geweest dan in
het andere. Dit gaat men met distributie, zon
der noodzaak cgalisecrcn.
Wij kunnen ons voorstellen, dat er gedu
rende de maanden van dc kleinste productii
en gezien de krapte aan krachtvoer, tijdelijl
in het Westelijk consumntiemelkgelned eei
tekort aan melk komt. Dit is gemakkelijl
op te heffen en de beperking der molkcoö
sumptie kan dan alleen nog maar de bev<
dering der boterproductie gedurende de wïr
termaanden ten doel hebben.
Dit kan men het besto bereiken
door een standaardisatie-voorschrift,
waarbij men b.v. voor het geheele
land het vetgehalte der consumptie-
melk op 3% stelt.
Ook in de streken mot het laagste vetge-
halte zal men hieraan gedurende de win
termaanden wel kunnen voldoen, terwij!
men dan in vele streken van ons land hei
vetgehalte der melk flink kan verlagen. Hel
is toch niet noodig dat men b.v. in bet Noor
den des lands melk met 4% vet op straal
brengt!
Alle andere voordeden eener wettelijk ge
regelde standaardisatie laten wij nu maai
buiten beschouwing. Die zijn voldoende be
kond. Het motief, dat men hiermede een
melkdistributie volgens de hoeveelheid en
tegen inname van bonnen kan ontgaan, en
tevens ter tegemoetkoming aan de behoefte
om vooral gedurende de winlermaanden
meer boter te produceeren', is naar onze op
vatting doorslaggevend genoeg om de oplos
sing in deze richting te zoeken, aldus be
sluit het blad.
De bouw van de nieuwe universiteit van Freiburg in Zwitserland is in vollen gang. Een overzicht van het complex, dat
aan de modernste architectonische eischen zal voldoen (Foto Weltbild)
