Sta lm stampt steden
uit den grond
NIPPER EN PELLE
tilt voetbalwedstrijden
afgelast
Het lokkende
GOUD
Ongevallen
Plunderingen te Rotterdam
De nood'ottige
aanrijding te De Bilt
Radioprogramma
ZIJ VERRIJZEN IN DE INDUSTRIE-
GEBIEDEN VAN DE SOVJET UNIE
ALS PADDESTOELEN.
Vóór de revolutie bedroeg in Rus
land 't aantal stadsbewoners slechts
11.5 pet. van de totale bevolking.
Ia de Sovjetunie neemt de stads
bevolking jaarlijks met ongeveer
2.500.000 personen toe. Onder de
Sowjet-macht zijn 354 nieuwe steden
gesticht, vooral in de nieuwe in
dustriegebieden en die van de vind
plaatsen der belangrijkste grond
stoffen.
Aldus een artikel in de N. R. Ct., waar
aan wij het volgende ontleenen:
De streken in het Oosten zijn naar men
weet buitengewoon rijk aan natuurscliat-
ten. De bodem bergt er kolen, goud, olie,
enz. Ook aan visch, pelsdieren en hout is
dat gebied rijk. In verband hiermee zijn
er groote bedrijven en steden aangelegd.
Daartoe behoort aan de Amoer Stad Kom-
somolsk. Acht jaar geleden werd het ge
grondvest., nu bevinden zich daar al tal
rijke groot e bedrijven betreffende het ver
duurzamen van visch, hoogovens, raffina
derijen van olie enz. Als middelpunt van de
goudindustrie van het Iiolymagebied is
Madgadan ontstaan. Op het eiland Saclia-
lin verrees de stad Ocha, een belangrijk
centrum van olienijverheid, en in 't verre
oosten zes jaar geleden het joodsche auto
nome gebied aan de Bira en de Bidsjan.
Waar eens oerwoud was
Waar ondoordringbaar oerwoud was zijn
economische centra gebouwd, er wordt goud
gevonden en de onmetelijke collectief be
heerde velden zijn rationeel bebouwd. Op
de plek, waar zich het spoorwegstation Ti-
chonkaja in volslagen eenzaamheid aan de
lijn MoskouWladiwostok bevond, ligt nu
de stad Birobisjan.
Oceaanbooten varen uit den Atlantischen
Oceaan over de Barentszee langs den
noordelijken koers naar Igarka, de nieu
we Siberische haven. Tien jaar geleden
werd op het schiereiland Kola de eerste
Sowjetstad aan gene zijde van den Pool
cirkel, -Chibinogarsk, aangelegd, die in 1936
ter herinnering aan haar stichter in Ki-
rofsk herdoopt is. Deze stad in de Toendra
is met fabelachtige snelheid uitgegroeid,
thans telt ze meer dan 40.000 inwoners. De
stad bezit groote proefstations en soortge
lijke instellingen en in de afgeloopen ja
ren werden er 28 scholen, twee schouwbur
gen, clubs, bioscopen, bibliotheken, en een
mineralogisch museum geopend.
Nieuwe steden.
Nieuwe steden verrezen ook in
West-Siberië gelijk Prokopjefsk
(107.000) en Kemerowo (133.000 in
woners); daar bevindt zich 71 pet.
van den kolenvoorraad van de Sov
jetunie. In de nabijheid zijn de
hoogovens „Stalin" gebouwd, een
der grootste bedrijven ter wereld.
Hiermee ging de nieuwe stad Sta-
linsk gelijk op; er zijn bedrijven
van 'textiel en aluminium in aan
bouw. Stalinsk telt 169.538 inwo-
nes met 54 scholen, zeven techni
sche instituten, twee hoogescholen,
enz.
FEUILLETON
Naar het Engelsch van:
OTTWELL DAVIS
37.
HOOFDSTUK XLV.
Aladdin's grot.
Inderdaad, veel werk, zei Uzali met
een glimlach. Ik ben pas sedert kort op
het goede spoor, al heb ik jarenlang onver
moeid gezocht. Toen Flower op Borneo was,
droeg hij een anderen naam, dus in het eerst
bracht ik den reeder niet in verband met de
tragedie van mijn land. Den eersten argwaan
kreeg ik op den avond van het feest in den
schouwburg. Miss Galloway droeg een ju
weel.
De diamanten vlinder, zei Russell.
Juist, of beter gezegd, een gedeelte er
van. Het juweel trok direct mijn aandacht,
want ik wist dat er maar een plek op de we
reld was, waar het vandaan kon komen en
dat was het paleis waar ik en mijn voor
vaderen geboren zijn. Het sieraad had aan
mijn reeds lang overleden zuster behoord; het
was gebroken kort voor haar dood en mijn
broer en ik besloten het niet te laten herstel
len, maar elk een gedeelte als aandenken te
bewaren. U begrijpt dus dat ik, toen ik het
stuk dat mijn broer gehouden had, dien avond
om den hals van miss Galloway zag, ver
moedde dat hier een weg was om de schur
ken te vinden, die mijn geboortestad hebben
verwoest en geplunderd. En terwijl ik bij
vrienden informaties nam naar Samuel Flo
wer, verschenen u en Mercer op het tooneel,
alsof de hemel u gezonden had, om mij heele-
maal op het goede spoor te brengenUit
hetgeen u vertelde, leidde ik af, dat hij zijn
helpers, voor zoover ze niet uit den weg wa
ren geruimd, had weten te misleiden omtrent
de plaats waar hij de schatten verborgen
Gebraden of gekookt f
1. „Hoor eens, Zwarte Piet, je
moest nog een paar jaar
wachten; ik ben er van
overtuigd, dat wjj dan nog
dikker en vetter zullen
zijn!"
„Och, vrouw, zet de radio
even aan, er komen nu tien
minuten voor de huisvrouw,
en ik wou graag weten,
hoe we die kleine schooier
tjes het beste kunnen klaar
maken!"
Een stem in de radio: „Denk
er bjj het braden van gan
zen aan, ze goed te be
sprenkelen; ze worden dan
mooi goudbruin, mals en
smakelijk; men diene ze op,
gevuld met pruimen en
appelen."
Nipper's Moeder (die ook
naar de radio luistert)„Ja,
gebraden gans! Dat krijgen
de jongens ook, wanneer ze
weer thuis zijn!"
Waw Hoo maakt schoon
schip.
„Wanneer ik dit overleef,
word ik vegetariër; die
vleeseterij is toeh maar iets
dierlijks!"
Plotseling weerklinkt uit
het oerwoud een hees ge
brul en voor lat men tot be
zinning komt, heeft Waw
Hoo de hele zaak op stelten
gezet!
De oude nijverheidsbekkens zijn grondig
gewijzigd. Het oude Donetsbekken was vóór
de Octoberrevolutie maar zes steden rijk,
nu vindt men er 52 en 174 op steden gelij
kende arbeidersnederzet tingen. Daar ligt
o.a. Stalino met 462.000 inwoners; allerlei
moderne bouwwerken zijn er uit den
grond geschoten.
In den Oeral, waar vroeger met primitie
ve middelen ijzer gewonnen werd, doemen
nu geweldige hoogovens op. De stad Mag-
nitogorsk telt al bijna -150.000 inwoners,
ook de nieuwe stad Beresniaki is vermel
denswaard. In de steppen van Kasakstan
zijn de stenen Balchasj (koper) en T{. -a-
ganda (kolen)- machtig omhooggegroeid.
Spoedig zal dat bekken jaarlijks 15.000.000
ton kolen leveren.
De vorig jaar ondernomen volkstelling
wees uit, dat het aantal stadsbewoners in
ronde cijfers 56 millioen, 32.8 pet. van de
gezamenlijke bevolking bedraagt.
Woensdagmiddag omstreeks vier uur zijn
er in het noordelijk stadsdeel van Amster
dam twee ongelukken gebeurd, die gelukkig
beiden betrekkelijk goed afgeloopen zijn Een
5-jarig meisje is bij het spelen in het Van
Hasselt, kanaal gevallen. De juist passec-
rende slager II. J. Boon zag hef meisje val
len en sprong baar meteen gekleed na. Met
behulp van den wachtsman Kuiper gelukte
het hem haar veilig op den wal te bren
gen. Hij was zelf echter gewond geraakt,
doordat hij onder water zijn knie tegen een
paal stootte. In het gebouw van den G.G. en
G.D. aan den Wingerdweg is hij verbonden.
Het meisje is naar de ouderlijke woning
overgebracht. Zij is onder geneeskundige be
handeling gesteld, doch maakt het goed.
Het tweede ongeluk gebeurde een uur la
ter op het terrejn van de N.V. Electro aan
den Distehveg.
Een der arbeiders was op een grijper van
een hijschkraan gaan zitten. Door tot nog
toe onbekende oorzaak schoot plotseling de
bak onderuit, zoodat de man er in viel, waar
na de bak dichtklapte. De man geraakte met
't hoofd tusschen de beide deelen. Hij kreeg
verschillende hoofdwonden en vermoedelijk
een hersenschudding. Hij is overgebracht
naar het Binnen Gasthuis.
OOK VRIENDSCHAPPELIJKE ONT
MOETINGEN NIET TOEGESTAAN.
Naat het A.N.P. van het Bestuur van den
Nederlandschen Voetbalbond verneemt, heeft
het bestuur opnieuw tot nader bericht alle
competitie- en seriewedstrijden, zoowel van
den N.V.B. als van de verschillende onderaf-
deelingen, vastgesteld op Zaterdag 14 en
Zondag 15 September, afgelast.
Overigens kan het bestuur voor het spe
len van vriendschappelijke wedstrijden geen
toestemming verleenen.
Drie-jongemannen ui^ Rijswijk waren op
14 Mei met een personenauto naar Rotter
dam gereden om er een familielid te bezoe
ken en na afloop hadden zij een rondrit
door de stad gemaakt. Zij waren bij hotel
Central op de Kruiskade terecht gekomen,
dat aan de achterzijde brandde. Zij waren
naar binnen gegaan en hadden er wat meu
belstukken weggehaald en in den auto gela
den. Gisteren hadden zij zich voor de Rot-
terclamsche rechtbank te verantwoorden.
De Officier van Justitie, mr. Meischke,
noemde het optreden der jongelieden zeer
ergerlijk. Rekening houdende niet het feit,
dat 2 der mannen reeds met de Justitie in
aanraking zijn geweest, eischte hij tegen elk
der mannen een jaar en drie maanden ge
vangenisstraf.
De verdedigers bepleitten clementie.
In de gemeente De Bilt werd op 6 Juni
een fietsende dame aangereden door een
gespan paarden van de Biltsehe soldaten.
Het gespan werd bestuurd door den 29-jari
gen korporaal J. B., die nog wel gepro
beerd had uit te wijken doch een aanrijding
niet meer kon voorkomen. Tengevolge van
de aanrijding was de dame met haar fiets
gevallen en zoo ongelukkig terecht geko
men, dat zij nog dienzelfden dag aan haar
verwondingen was bezweken.
Woensdag had de korporaal zich voor den
krijgsraad te verantwoorden wegen6 dood
door schuld.
Pres.: Toen u zag, dat de dame begon te
slingeren, omdat zij kennelijk schrok van de
paarden, heeft u toen niet geprobeerd naar
links uit te halen.
Bekl.: Dat heb ik gedaan, maar ze was
zoo raar aan het slingeren, dat ik eigenlijk
den geheelen weg vrij moest laten. En ik
kon op het laatste moment niet meer in
houden.
Pres.: Reed u niet in een tamelijk wilde
vaart?
Bekl.: Neen, ik zweer, dat ik in sukkeldraf
reed. trouwens, dat hebben al de getuigen
ook verklaard.
De auditeur-militair uitte in zijn requisi
toir allereerst deernis met de familie van
het slachtoffer en met name ten aanzien
van den echtgenoot, die zijn vrouw voor
zijn oogen zag overrijden.
Deze korporaal staat hier terecht wegens
het veroorzaken van dood door schuld. Het
is de vraag, of beklaagde inderdaad te wei
nig ruimte heeft gelalen. Er is sprake van
een breedte van 8090 cm., maar het kan
ook meer zijn geweest. De man van het
slachtoffer verklaarde, dat er voldoende
ruimte was geweest, maar dat zijn vrouw,
die niet goed kon fietsen geschrokken was
door de paarden en bijzonder hevig was
gaan slingeren. Ook andere getuigen heb
ben medegedeeld, dat als de vrouw rustig
was afgestapt of zelfs gewoon was blijven
doorfietsen er niets was gebeurd. In ver
band hiermede achtte de auditeur vrij
spraak op haar plaats. De krijgsraad wees
conform den eisch vonnis.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1940.
Jaarsveld 414,4 m
AVRO-uitzen<ling.
8.00 Gramofoonmuziek.
12.00 Berichten. .Hierna: AVRO-Aeolianork.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 The Twilïght Serenaders en solist.
1.50 Orgelspel.
2.10 Gramofoonmuziek.
3.15 Pianovoordracht en declamatie.
4.00 Omroeporkest en solist.
5.15 Nieuws- en economische berichten ANP.
5.30 Kinderkoor „Zanglust" met pianobegel.
had en de verschijning van mijn beide lands
lieden deed mij veronderstellen dat zij mis
schien aannamen dat'hij er in geslaagd was
ze stilletjes naar Engeland te smokkelen.
Toen ik merkte dat deze schurk Jansen van
Maldon Grange was verdwenen en getracht
had om zich, mijn ongelukkige landslieden
van den hals te schuiven, wat beteekende
dat het hem niet om het leven van Flower.
maar om wat anders te doen was, beschouw
de ik dat als een bevestiging van mijn theo
rie. Uit de verhalen van dien Goatley had ik
opgemaakt dat Jansen de eenige was, die op
een andere sluwe manier door zich schuil te
houden en te spionneeren, iets wist van de
plaats van deze verborgen schat. En het
blijkt, dat mijn deducties juist zjjn geweest...
de bevestiging ligt hier voor ons! Maar het
komt mij voor dat het nu tijd is onzen vriend
Mercer van het een en ander op de hoogte te
gaan brengen. Laten we intusschen eerst die
kisten hier weer zooveel mogelijk in hun
ouden toestand brengen. We moeten de po
litie niet te wijs maken.
Terwijl hij de geopende kist weer dicht
maakte, zei Uzali langs den neus weg: Ik
ben bang, dat het drama een andere ont
knooping heeft gekregen dan dat u ver
wachtte
Omdat de schat in handen komt van
den rechtmatigen eigenaar? lachte Russell.
Mjjn beste man, dat is het geluk van den
oorlog. Ik vind het alleen jammer voor Mer
cer, want die had ik een flinke portie willen
meegeven.
Ik ben er nog niet zoo heel zeker van,
dat hjj dat niet zal krijgen, zei Uzali. Als
Mercer en u er niet waren geweest, zou ik
mijn erfdeel nooit teruggevonden hebben. En
daar wel niemand mijn eigendomsrecht op
deze goederen betwisten zal, zal ik zoo vrij
zijn den sleutel in mijn zak te steken tcft ik
er officieel bezit van kan nemen.
Uzali nam den kandelaar op en Russell
volgde hem uit den kelder. De Indiër sloot de
deur en ze gingen weer terug naar de eet
kamer.
Het was doodstil in huis.
Toen Mercer het raam van de eetkamer
hoorde sluiten, kwam hij haastig naar bene
den.
Wat is er toch in 's hemelsnaam ge
beurd? vroeg hjj. Ik begon mij af te vra
gen of u wel ooit weer zoudt terugkomen
Hoe gaat het met Flower? antwoordde
Russell met een wedervraag.
Hjj is er slecht aan toe, vertelde Wil-
frid. Hij heeft een razende pols en zijn
temperatuur is buitengewoon hoog. Dat
vreemde, griezelige geschreeuw heeft hem
buitengewoon opgewonden. Het scheen hem
eerst weer tot het leven te wekken en daar
na weer te doen terugvallen in zjjn bewuste
loosheid. Hjj is nu in een kritieken toestand
en het zou mij niet verbazen als hij den mor
gen niet haalt. En nu zou ik op mijn beurt
wel een wat van u willen hooren. Als ik naar
Russell kijk, zou ik zeggen dat hy van aan
gezicht tot aangezicht heeft gestaan met een
treurspel.
Russell mompelde dat het er zel& drie wa
ren geweest. Hjj vertelde zjjn gruwelijke ge
schiedenis, hier en daar gesecondeerd door
Uzali. Wilfrid was zoo verbaasd, dat het een
tijdje duurde eer hjj iets zeggen kon.
Wat gaat u nu doen? vroeg hjj.
Allereerst, zoodra het dag is, de politie
waarschuwen, dat wjj Jansen, dat wil zeggen,
een dooden inbreker, gevonden hebben, zei
Uzali kalm. Zij moeten zelf maar hun
conclusies trekken. Ze zullen het zeker be
schouwen ajs een poging tot inbraak. Die
kisten in den kelder zullen hen wel niet bij
zonder interesseeren; ze zullen niet veron
derstellen dat in zoo'n kelder iets van belang
of waarde is opgeborgen. Vóór alles wensch
ik ruchtbaarheid te vermijden. En met behulp
van de Londensche regeeringsautoriteiten, zal
dat wel lukken. Ondertusschen zou ik nu nog
wel graag een paar uur willen slapen.
Het verwekte niet geringe ontsteltenis in
de omgeving toen men vernam dat inbrekers
gepoogd hadden hun slag te slaan op Maldon
Grange en dat het ljjk van een dezer man
nen gevonden was in een kelder onder het
huis door t./ee heeren, die voor zeer drin
gende zaken mr. Flower waren" komen op
zoeken en hem heel ernstig ziek aangetrof
fen hadden. Ze waren heel vroeg in den
morgen met een auto uit Londen aangeko
men en dit onverwachte bezoek had de die
ven vermoedelyk gestoord. Een van de hee
ren was een Indische prins!
Bjj de gerechtelijke lijkschouwing gaf
Uzali alle ge wensch te inlichtingen zonder
eenige aarzeling en met de grootste helder
heid. Hjj vertelde hoe hjj het lichaam gevon
den b^d en sprak al9 zijn vermoeden uit dat
de dieven onderling twist hadden gekregen
kort voor het moment dat ze gestoord wa
ren. Hjj veronderstelde verder, dat ze door
den kelder in het huis hadden willen binnen
dringen. Toen hem gevraagd werd of hij iets
van waarde in den kcider zelf opgemerkt
had, vertelde hjf dat er niets anders dan
pakkisten stonden. En het was toch ook niet
waarschijnljjk dat pu. Flower waardevolle
vo< rwerpen of papieren in een kelder zou
bewaren
Uzali stapte uit het getuigenbankje en
I u9sell volgde. Hij vertelde van de vervol
ging van twee manneD en hoe de dieven
onder den trein gekomen waren. De twee
mannen waren onherkenbaar verminkt en
de politie zou wel niet veel kans hebben om
hun identiteit vast te stellen. Zjj schenen
Maleiers; zeelieden of koelies.
Zoo was in hef kort het verloop van het
„inquest" en Uzali was niet bang dat de
politie veel wijzer zou worden. Ook infor
maties omtrent de identiteit van Jansen,
die de voorzorg had genomen geen papieren
6.00 Ensemble „De jonge acht" en soliste.
6.30 Gramofoonmuziek.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.15 Berichten.
7.20 Gramofoonmuziek.
7.40 Reportage.
8.00 Nieuws' erichten ANP.
8.15 AVRO-amusementsorkest, de „Melody
Sisters" en een klein mannenkoor.
9.00 Radio-tooneel.
9.20 Gramofoonmuziek.
10,00 VPRO: Avondwjjding.
10.1510.30 Nieuwsberichten ANP, sluiting.
Kootwijk, 1875 m.
IiRO-uitzending.
7.00 Berichten (Duitsch).
7.15 Berichten (Engelsch).
7.30 Wij beginnen den dag.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek.
11.15 Berichten (Engelsch).
12.00 Rococo-octet.
12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
I.15 KRO-orkesf en solist.
2.00 Berichten (Duitsch).
2.15 Gramo/oonmuziek.
3.30 Berichten (Engelsch).
3.45 Gramofoonmuziek.
5.00 Berichten (Duisch).
5.15 Nieuws- en economische berichten ANP.
5.30 Musiquette.
6.15 Berichten (Engelsch).
6.30 Reportage.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.15 Gramofoonmuziek.
7.40 „In de schijnwerpers" (opn.).
8.00 Berichten (Duitsch).
8.15 Nieuwsberichten ANP.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 KRO-groot amusementsorkest en solist.
9.159.30 Berichten (Engelsch).
9.55 Wjj sluiten den dag.
10.00 Berichten (Duitsch).
10.15 Nieuwsberichten ANP.
10.3010.45 Berichten (Engelsch), sluiting.
II.15—11.30; 0.15—0.30 en 1.15—1.30 Be
lichten (Engelsch).
mee naar .aeze streek te brengen, zouden
wel geen succes hebben. Zijn hospes was er
de ma i niet naar om de verdwijning van zijn
huurder in verband te brengen met het ge
beurde op Maldon Grange, gesteld al dat
deze eenzelvige natuurbewonderaar iet9 van
hei drama in de courant zou lezen, wat verre
van zeker was.
Toen Uzali en Russell terugkwamen van
he onderzoek, ontmoetten zjj dr. Shelton,
die zoo juis* van Maldon Grange terugkwam.
Hoe gaat h'.t met mr. Flower? vroeg
Russell. Ik ben wel een vreemde voor u,
maar.
Het is nog maar een kwestie van uren,
zei Shelton kortaf. Meer valt er niet van
te zeggen.
HOOFDSTUK XLVI.
Uzali's goede gaven.
In de eetkamer van Maldon Grange
wachtte Mercer hen op.
Hoe is het gegaan? vroeg hjj.
O zoo goed als het maar kon, ant
woordde Uzali. Ik slaagde erin de juist
heid van mjjn theorie aan de politie te sug-
gereeren. Zij zijn overtuigd dat de drie per
sonen naar Maldon Grange waren gekomen
met 't plan in te breken en toen in den kel
der twist hebben gekregen. Het eenige waar
voor ik een beetje bang was, was het genees
kundig onderzoek op het lichaam van Jan
sen. De afwezigheid van elk spoor van ge
weld, bevreemdde den politiedokter in hooge
mate en hij wist niets anders te concludee-
ren dan dat de dood een gevolg moest zijn
van een plotse] ingen schrik. De jury was
tevreden met die verklaring en dat is het
voornaamste. Ik ben overtuigd dat u het
met me eens zult zjjn dat er bjj het bekend
worden van de werkeljjke toedracht niets
gewonnen was en het eenige resultaat zou
zyn geweest, dat binnen een maand een half
dozyn andere moordenaars probeeren zou
hu-S e*Perll?,ent "Olgen. omdat ze over
tuigd zullen zijn, niet ontdekt te kunnen
woïden DV'Vi!f >n00IICn"
«orden in Engeland, u kunt het gerust aan
drieS0Ver!ate":aik bel00f u dat hult<!n °na
f niemand anders van dit alles Iets te
k°i;cn. behalve dan het ministerie
Indie. dat my toestemming zal moeten
teeVnêmen tag
f Wordt vervolgd.)
