Zondagsschool of
opdreuninstituut
Ernstig verkeersongeluk
te Den Haag
Twintigjarig meisje
vermist
Joodsche syoagogen in
Roemenië blijven
Luchtaanvallen van
beide zijden
Britsche aanval ter
zee afgeslagen
Vrijdag 20 September 1940
Tweede blad
In de Paktuinen te Enkhuizen zijn Donderdagmorgen de ring schoonrijderijen
gehouden. Het West-Friesche paar Houter uit Wognum in actie
(Foto Pax-Holland)
De „vragenleerderij" van vroeger
vormt thans de geestelijke schat
kamer van velen!
Tijdens de te Hoorn gehouden landbouw-
jongerendag, laakte mei. van der Ileydcn,
een der vooraanstaande mcnschen van het
Vol kshoogeschool wérk het ziclloozc buiten
leeren, dat nog al te vaak op onze scholen
wordt beoefend. Niet alleen op de scholen!
Ook hij liet godsdienstonderwijs wordt vol
gens velen te weinig rekening gehouden met
de eischen der moderne opvoedkunde, en ve
ilen zien in de Zondagsschool slechts een op
dreuninstituut. Een medewerker van de N.
31.C. denkt er anders over. Want zegt hij,
toch zal menigeen afgezien nog van het
feit, dat de jeugdige geest geschapen is om
„van buiten te leeren" thans erkentelijk
zijn voor hetgeen hij onder de abnormale
omstandigheden van het oogenblik aan het
zoo gesmade „vraaglecren" te danken heeft.
Het is geenszins toevallig, dat men vroe
ger zoo aan deze methode gehecht is ge
weest, en dat men in den modernen tijd
haar heeft laten varen. Vroeger was hetgeen
men van buiten geleerd had, het cenige
geestelijke bezit. De analfabeet uit vorige
eeuwen kon niet lezen; bovendien waren
hoeken schaarsch en kostbaar. Doch al werd
het oog hierdoor op de letters weinig ge
oefend, één orgaan functionneerdc vrij wat
heter dan nu: het geheugen, dat spoediger
opnam en minder snel weer'vergat. Men had
geen gedruktcn Bijbel noodig, want men föcp
mict den Bijbel in zijn hoofd. De term „Bij
belvast" zou men tegenwoordig niet heb
ben uitgevonden. En gelijk het met den Bij-
hel ging het met de kerkliederen en ook
met stichtelijke lectuur buiten Schrift en
Belijdenis. De vroegere vromen kenden tal-
looze spreuken, verzen, verhalen en aanha
lingen uit het hoofd, dank zij de methode
[van het van buiten leeren. Ook wanneer
zij als kinderen, bij wie het geheugen het
ontvankelijkst is. van het van buiten ge
leerde weinig hadden begrepen, vormde dit
onbegrepen materiaal een kostelijke geeste
lijke voorraadschuur voor de dagen der vol
wassenheid. Dan eerst kwam het geleerde
lot zijn recht.
Waarom blijft de kerk „ouder-
wetsch"?
Waarom de kerk deze ouderwetsche me-
jthode gehandhaafd heeft, ook nadat de mo
derne paedagogiek had uiteengezet, dat
men kinderen alleen datgene mag toedie
nen, wat zij kunnen bevatten? Uit louter con
servatisme alleen? Of ligt er de waarheid
ten grondslag aan de opvatting, dat er ach
ter het conservatisme der kerk een door de
eeuwen bevestigde ervaringswijsheid ver-
Scholen is?
Het laatste zou men gaan denken, nu haar
onderwijsmethode de juiste blijkt ten over
staan van anders niet op te lossen moeilijk
heden. Men kan het gezichtsvermogen verlie
zen en hierdoor van zijn boeken als geeste
lijke bron verstoken raken. De hoeken kun
nen ook om de een of andere reden aan de
Circulatie worden onttrokken. Onze tijd le-
Nert een ander voorbeeld van dergelijk on
gemak. De verduistering moge gelegenheid
genoeg laten om in de huiskamer een boek
ter hand te nemen, in menig gezin zal men
toch de schemer wat rekken. Ook zal het
kerkelijk leven en inzonderheid ook liet
godsdienstonderwijs wat worden belemmerd.
Godsdienstoefeningen, bijeenkomsten, cate-
chisatiën geven thans minder gelegenheid
dan gewoonlijk tot geestelijk verkeer; ook
het uitleenen en koopen van boeken lijdt on
der dc tijdsomstandigheden.
Geesteijlke provisiekamer thans
een mooi bezit.
Gelukkig hij, die er in zijn geheugen een
geesteijlke provisiekamer op nahoudt, met
[voldoende voorraden om tijdens de schrale
jaren op te kunnen teren! Gelukkig hij. die
ook zonder boeken, zonder Bijbelclub of ca
techisatie in het verduisterde vertrek zijn
huisgenooten een opbeurend vers. een troost
rijke spreuk of een zinrijk verhaal ten ge-
ihoore kan geven, dat in zijn geheugen ig
blijven hangen van die ouderwetsche bijeen
komsten. in het catechisatielokaal, waar hij
als kind tegen zijn zin werd gedwongen din
gen van buiten te leeren, welke hij toen
piet begreep.
Nu op velerlei gebied de moderne tech-
piek, welke -het den mcnsch zoo gerieflijk
miaakte, en waardoor hij meer en meer zon
der eigen krachtsinspanning kon leven, ons
wat in den steek laat, komen de ouderwet
sche methoden opnieuw in gebruik.
Zoo zal de kerkelijke gemeente zich mogen
Verheugen, omdat men bij alle andere ouder
wetsche dingen, die men bewaard heeft, aan
gezien zij misschien nog wel eens te pas kon
den komen, ook de ouderwetsche „vraagleer"
ïncthode thans opnieuw uit de stoffige kast
yan het verleden te voorschijn kan halen,
Grafische arbeiders
vereenigen zich
Na liet besluit tot fusie tussclien het Ne-
derlandsch Verhond van Vakvereenigingen
en de N'edcrlandsche Vakcentrale is men ijve
rig begonnen met de verdere voorbereiding
van de versterking van de algomeene positie
der vakarbeiders. Naar buiten werd de een
heid, waarnaar thans gestreefd wordt en die
na jaren nu ook bereikt zal worden, reeds
gedemonstreerd door bovengenoemde fusie,
terwijl thans ook naar binnen aan de een
heidsgedachte, aan de vorming van sterke
vakgroepen gearbeid is door vereenigingen
of honden, waarvan de leden in één bedrijfs
groep werkzaam waren, samen te doen smel
ten.
In vele oragnisaties. welke tot hef Neder-
landsch Verbond van Vakvereenigingen be-
hooren of vroeger in de Nederlandsche Vak
centrale vcreenigd waren, werd dit punt zeer
actueel.
Zoo bleken door dc. fusie tusschen N.V.V.
en N.V.C. samengebracht te zijn dc Alge-
meene Nederlandsche Typografenbond, dc
Nederlandsche Litho-, Foto- en Chemigra-
fenbond en dé Nederlandsche Grafische Bond
Dit heeft ertoe geleid, dat de Algemeene Ne
derlandsche Typografenbond, als grootste
der drie organisaties, de opdracht van Com
missaris Woudenberg ontving, deze groepen
lot één vakgroep te vereenigen. Terstond zijn
besprekingen gehouden tusschen de drie ge
noemde organisaties, met het' gevolg, dat
thans algeheele overeenstemming is bereikt.
Door dc fusie tusschen N.V.V. en N.V.C. en
door de samensmelting van de drie organi
saties in liet grafische bedrijf zullen dc wer
kers in dit bedrijf sterker dan ooit als geor
ganiseerde vakgroep naar voren treden.
Spelen met lucifers eischt
slachtoffers
Zesjarig meisje om het leven
gekomen.
Het zesjarig dochtertje van den landbou
wer M. uit Vierakker, dat Woensdagmiddag
op den zolder bij buren met lucifers speel
de, is in brand geraakt. Overdekt met brand
wonden is het meisje in het R.K. ziekenhuis
te Zutphcn opgenomen, waar het gister
nacht is overleden. Eenige andere kinderen
hebben minder ernstige brandwonden opge-
loopen.
Postzegels met beeltenis van
maarschalk Pétain
Het ministerie van financiën in Frankrijk
deelt mede, zoo wordt uit Vichy gemeld, dat
binnenkort een nieuwe .postzegel met de heel
tenis van maarschalk Pétain zal worden uit
gegeven. Tevens zullen de muntstukken van
vijf francs, die tijdens don oorlog werden in
getrokken, met den beeldenaar van het Fran
sche staatshoofd weer in omloop komen.
Eén slachtoffer aan de bekomen
verwondingen overleden.
Op het kruispunt Rijswijkscheemveg Wal
dorpstraat te Den Haag, sloeg Woensdag
middag een paard, dat voor een wagen was
gespannen, op hol. Ntf eerst een benzine
pomp omver te hebben gereden, botste de
wagen tegen den 54-jarigen J. L. F. uit de
FaLckstraat, die ter plaatse op een rijwiel
reed. De man werd tegen den grond gesla
gen en brak een rechterbeen. De voerman
was intusschen van den wagen gevallen en
ernstig gewond.
Beide slachtoffers werden naar het zie
kenhuis gebracht, waar de voerman kort
na aankomst is overleden.
Sedert Maandag j.1. wordt te Amsterdam
vermist de 20-jarige Elisabeth Johanna
Tenge, van beroep dienstbode in de hoofd
stad. Het signalement van de vermiste luidt:
Lang circa 1.00 meter, gezet postuur, blee-
ke gelaatskleur, lichtblauwe, oogen, breede
neus, gekruld lichtblond haar, eenigszins
scheeve mond.
Zij waS gekleed met donkerblauwe pluche
mantel, blauwe klokrok, lichtblauwe ge
streepte blouse, lage zwarte peau de peche
schoenen, blootshoofd. Zij draagt een rood
handtaschje bij zich. Opsporing en aanhou
ding van deze minderjarige wordt verzocht.
Vele andere religieuze secten
verboden.
De Roemcensche minister voor kerkelijke
aangelegenheden, Budistiani, gaf een reeks
verordeningen met betrekking tot de rechts
positie van de kerken en religieuze gemeen
schappen uit. Daaruit blijkt, dat de staat de
volgende gemeenschappen erkent: de
Grieksch-Katholieke, de Roomsch-Katholieke,
de Hervormde (Gereformeerde), de Luther-
sche, dc Armeensche en de Mohammedaan-
sclie. Dc Joodsche religieuze gemeenschap
is niet van Staatswege erkend, doch wordt
geduld. Voor het gebruiken van de synago
gen is een door de regeoring afgegeven
toestemming noodig; in de steden wordt
voor iedere 400 gezinnen en in de dorpen
voor iedere 200 gezinnen een synagoge toe
gestaan. Alle andere religieuze gemeen
schappen en secten zijn verboden, zij moe
ten oogcnblikkelijk hun actie stopzetten en
hun kerken, gehouwen en andere bezittin
gen ter beschikking van den staat stellen,
in wiens bezit ook de synagogen overgaan,
voor welker gebruik 'geen toestemming
wordt verleend. Onder de als verboden „sec-
ten" genoemde religieuze gemeenschappen
zijn ook gerekend: de Baptisten, aan wie de
laatste jaren reeds sterke beperkende bepa
lingen waren opgelegd. Hun aantal bedroeg
op het oude Roemoenschc gebied ongeveer
200.000. Reeds in 1938 werd een reeks sec-
ten verboden, welker leer en ritueele ge
bruiken tegen het belang van den staat en
de staatsinstellingen en tegen de goede ze
den en de openbare orde waren. Hun aantal
liep in de tienlallen.
In Spanje weer priesters
op school
Een oud gebruik hersteld.
In Spanje worden dc wettelijke bepalingen
van de vroegere republikeinsche regeering
opgeheven, die den priesters het geven van
onderwijs aan middelbare en kweekscholen
verboden.
In Spanje zal voorts de katholieke bijbel
verspreiding met nieuwe kracht worden ter
hand genomen. De verecniging tot bevorde
ring der bijbelstudie is voornemens een
nieuwe kastiliaansche bijbelvertaling in het
licht te geven en het wetenschappelijke tijd
schrift „Estudios Biblicos" uit ie breiden,
terwijl zij er zich voorts op zal toeleggen den
bijbel zoowel in de kringen der ontwikkel
den als bij de grootc schare des volks in
gang te doen vinden.
De zuurkool-inmaak is in den Langendijk begonnen. Aan
voer langs den loopenden band (Foto Pax-Holland)
Het product is gereed, de zuurkool is ingemaakt, de vaatjes
zijn gevuld en worden gesloten (Foto Pax-Holland)
Duitsch weermaehtbericht
Het opperbevel van de Duitsclie weer
macht deelt mede:
Het luchtwapcn viel ook gisteren ondanks
de slechte weersomstandigheden verschil
lende voor den oorlog belangrijke doelen
in de omgeving van Londen aan. De haven
complexen en haveninstallaties in Tilbury,
dc staalswerf in Chathain en de grootc
olieopslagplaat'sen van Port Victoria wer
den doeltreffend met hommen bestookt. Ver
scheidenc olietanks en een tankschip gin
gen in vlammen op.
In den nacht werden dc vergeldingsvluch-
ten tegen Londen in versterkte mate voortge
zet. Vooral de Silvertown- en Royal Albert-
docks, alsmede andere belangrijke doelen
kregen onophoudelijk talrijke homtreffers
van het zwaarste kaliher. Tn vele stadsdee-
Ion van Londen ontstonden uitgebreide bran
den. Ook in andere dcelen van Engeland
worden voor den oorlog belangrijke doelen,
zooals dc haveninstallaties in Livcrpool, de
chemische fabrieken in pillingham, de Tyne
docks in Newcasflc, alsmede vliegvelden in
Middcn-F.ngeland met succes aangevallen.
Vijandelijke vliegtuigen wierpen in Noord-
Frankrijk en België op verscheidene plaat
Hoogland gaat schapen teelen. Een aantal boeren in de omgeving van Hoogland heeft de
handen ineen geslagen en is gezamenlijk begonnen mét den teelt van schapen (Foto Pax-Holland)
sen bommen, zonder noemenswaardige mi
litaire schade aan te richten.
Het versperren van Zuid-Engelsche ha
vens door mijnen werd voortgezet,
In den nacht van 18 op 19 September wer
den Britsche vliegtuigen. die West-Duitsch-
land binnenvlogen door den Duilschen af
weer tot terugkeeren gedwongen. Zij wier
pen hun bommen op niet-militaire doelen
en vielen daarbij liet herstellingsoord van
Bethel aan. Drie ziekenhuizen werden ver
nield, hoewel zij door het Roode Kruis
duidelijk als zoodanig gekenmerkt waren.
Hierbij, werden negen kinderen gedood,
en twaalf gewond.
Tijdens den nacht werden negen vijande
lijke vliegtuigen door luchtdoelartillerie en
twee door nacht jagers, overdag 24 vlieg
tuigen in luchtgevechten neergeschoten.
Aan de Noordzeekust schoot de marine-
artillerie oen vijandelijk vliegtuig neer. Twee
andere vliegtuigen werden zoo zwaar be
schadigd, dat zij als verloren beschouwd
kunnen worden.
De gisteren door den vijand geleden totale
verliezen bedragen dientengevolge 38 vlieg
tuigen. 13 eigen vliegtuigen worden ver
mist.
Ifaliaansch weermaehtbericht
Het 104de Italiaansche weermachtsbericht
luidt:
Eenheden van de vijandelijke marine heb
ben langs de kust tusschen Bardia en Sidi
el Barrani een actie tegen onze troepen ge
voerd. Onze luchtmacht kwam tusschen-
beide, bombardeerde den vijand en noopte
hem zijn actie te staken en te vluchten.
Een kruiser van 10.000 ton werd getroffen
door een torpedo, uitgeworpen door een
onzer torpedovliegtuigen, en zwaar bescha
digd. Onze luchtmacht wierp bommen van
klein kaliber en gaf machinegeweervuur,
waardoor overal vijandelijke .kolonnes en
gemotoriseerde strijdmiddelen op de vlucht
getroffen werden, alsmede versterkingen te
Mersa Matroeh en andere militaire doelen.
De vijand voerde luchtacties uit in de
omgeving van Tobi-ock. Bomba en Bcng-
hazi, waardoor beperkte verliezen en scha
de veroorzaakt werden. Twee vijandelijke
vliegtuigen werden neergeschoten door on
ze jagers, drie werden waarschijnlijk neer
geschoten en een ander werd neergescho
ten door het luchtafweergeschut van de
marine. Al onze vliegtuigen keerden terug.
Vijandelijke vliegtuigen vielen de eilan
den Rhodos en Laos aan, waarbij lukraak
bommen uitgeworpen werden. Een deel
daarvan viel in zee of veroorzaakte kleine
branden en zeer geringe schade aan een
huis, doch geen slachtoffers. Een vijande
lijk vliegtuig werd door het luchtafweerge
schut neergeschoten.
In Oost-Afrika deed de vijand luchtaan
vallen op Kassala, Assab. Djavelle, Moga-
disco, Diredaoea, eZila, Mersa, Tcclai en
de Roode Zee, waarbij in totaal aan Italia
nen en inheemschen zeven personen gedood
werden en onheteckenende schade werd
aangericht.
Onze luchtmacht bombardeerde te Aden
mailbooten, die voor anker lagen.