Waar water
land wordt
Dr. E. Hoekstra's
Concentratie van de inning
der waterschapslasten
Vooral!
Het „Spaandermeer"
bij de Boterhuizen
Merkwaardige
vondsten
U
Bloedzuiverende
Gezondheidspillen
Bedoeling geen andere
dan voordeel voor de
waterschappen
Zaterdag 28 September 1940
Tweede Wad
Gelukkig weer
werk in uitvoering
Het. begint al aan het eind \an den Broê-
kenveg. Een gedeelte van den gordel van
„werk in uitvoering" die thans onzen polder
a.h.w. aan alle zijden omsluit en waaraan tal
looze arbeiders, die, voorheen in den land
bouw hun bestaan vonden, thans werk en
brood en dikwijls een zeer goed stuk brood
hebben.
Links en rechts nieuwe Provinciale weg.
Rechts geweldige fundeeringen van steen op
het blauwzand dat zand op zand is aange
voerd, nadat daar waar de nieuwe weg zal
komen, de weeke berm van den Westdijk is
afgegraven. Het strekt zich uit v. Broekhom
tot. aan den Hasselaarsweg in diverse stadia
van voltooiing. Hier ziet men reeds de stee
pen ondergrond van den eigenlijken weg.
Verderop drenst het zware ijzeren heiblok
verbonden aan een Caterpillar onophoudelijk
zijn eentonigen zang van ,(op en neer", „op
en neer" en stampt de uit .dekschuiten van
elders aangevoerde ondergrond tot een mas
sieve massa, waarvan liet verzakkingsper
centage zo gering mogelijk moet worden; gin
der blinkt nog de bruine kleur van het veen-
meer, dat uitgegraven wordt tot een geul,
tot den vasten ondergrond, waarop bet weg
lach aam zal komen te rusten, is bereikt.
HET SNELVERKEER KOMT!
Door den aankoop van diverse strooken
land langs den dijk wordt het voorerf van de
aanliggende boerderijen merkelijk beknot en
velen, die vroeger het verkeer op een afstand
en in de hoogte zagen, zulen straks als het
„werk in uitvoering" „voltooid werk" is ge
worden h^t snelverkeer, a.h.w. vlak langs
de ramen zien gaan.
Daar waar de Brockerweg de ring
vaart bereikt en zich splitst in Boter
weg, Westdijk en z.g. Broekhorner-
dijk vertoont zich een waar chao
tisch paradijs voor den kijklustigen
beschouwer en schijnt het leven in
een bonte kaleidoscoop van afbraak
en opbouw veranderd te zijn.
Hoopen afgehakte takken van de oinge
•houwen iepenboomen, waarvan de kolossale
uitgegraven stompen als bikkels langs den
kant van den weg liggen, bedekken gedeel
telijk een reusachtige stapel van grijze wa
terleidingbuizen, die bestemd zijn om in ki
lometers lengte langs diverse polderwegen te
worden gelegd.
Temidden van grapte hoopen opgeworpen
aarde en steenen staat, op een effen niveau
in de-luwte van den dijk een woonwagen
van personeel dat bij den aanleg van den
weg betrokken is.
KOSTBARE AFBRAAK.
Juist in den hoek van den Broekerweg en
den Boterweg is men, voorzichtiger dan ge
woonlijk bij afbraak betracht wordt, bezig
«en groote schuur t,e sloopen, die bestemd is
om in het Noordeinde van den polder weer
in oude gedaante te verrijzen.
Zacht klotst bet water van het bree-
de stuk ringsloot, dat. zich tusschen
Broekerbi'ug en Broekhorn bevindt
tegen de langs den wal liggende zol
derschuiten.
Het is alles één drukte en beweging
en toch hangt over het tooneeltje de
forsche rust, die weldoordachte naar
een vast plan, uitgevoerde arbeid
brengt.
Holland op z'n best!
Links den Boterweg inslaande blijkt ook
daar nog veel „werk in uitvoering" te zijn.
Hier werkt de firma de Moei en Heimes met
een talrijk personeel aan dit. stuk „Nieuwe
Provinciale", De rijweg, die voorzien wordt
van een fi M. breed wegdek van dubbele
klinkers, komt oostelijk van de oude Boter
weg te'liggen, terwijl deze zelf tot rijwielpad
wordt.
PUIN UIT VERBRAND ROTTERDAM.
Rustig legt ergens daarvoor een steenzet
ter de onderlaag van vlak liggepde klinkers,
op de reeds vastgestamplen ondergrond.
Puin van verbrand Rotterdam doet daar
voor dienst..
De aannemer zelf hoxidt toezicht bij den
aanleg van twee nieuwe bruggen, die over
de sloot aan de oostzijde van den weg komen
Pompen staan ingeschakeld op het. elec-
trisch net en voeren bet water aan, dat bij
de moderne methode van Leien in een kort
oogenblik 'de aarde wegspoelt, die de snel
in den grond zakkende onderbouw van de
bruggen in den weg zit.
JONG EN
.OUD!
In 't nieuwe land v. d. heer Spaan
aan de Boterhuizen onder St. Pan-
cras worden oude voorwerpen ge
vonden. „Zus" heeft ze netjes op het
„zouttafeltje" uitgestald: een paar
oude lepels, een doosje met een ge
heime sluiting en een bakje met al
lerhande figuurtjes. Ze heeft het
mooiste voorwerp een tinnen beker
met het wapen van Alkmaar erop in
de hand.
(Foto Fred Groot)
Ongeveer 2 H.A. land werd tot een
meertje, dat reeds dezen winter aan
de dichtbij wonenden een prachtige
ijsbaan bood. Ter voorkoming van
verdere afbrokkeling door het gol
ven geweld wer.den de noodige voor
zieningen getroffen. Rijswerk en
rietschotten werden aangebracht
om invreten van den watergolf te
voorkomen. Een verovering werd
door den Polder Heerhugowaard tot
stand gebracht, waarin bepalingen
ten opzichte van afgravingen wer
den geregeld thans zegt de eige
naar: „Land is mij liever dan water.
Van wateT kan ik niet halen."
Hij sloot een contract met de fir
ma Dikkerboom en Waterlander, die
de uitgraving van het gedeelte ka
naal nabij Halvemaansbrug en
langs den Westdijk van den polder
Heerhugowaard tot stand brengt en
dag na dag plenst door een perslei
ding bagger en alles wat eeuw na
eeuw door de diverse geslachten in
het water werd gesmeten of in en
onder den grond verloren geraakte
in het ruim i M. diepe meertje, dat
gedeeltelijk aan de oppervlakte
reeds sporen der demping vertoont..
ZEVEN MANNEN
Ook hier treft weer de kalmte en rust,
waarmee gewerkt wordt. Regelmatig gaat
alles zijn gang. Ieder van de zeven mannen,
die daar op een klein hoopje bij elkaar staan
zonder elkander „inden weg" te staan weet
precies zijn aandeel van de diverse hand
grepen. Het geheel sluit als een uurwerk.
Een vijftig jaar geleden wetrd hier om de
armoede en werkloosheid te bestrijden een
soort van werkverschaffing ingericht en di
verse kaaien en oude molenwerven verlaagd.
Sommigen van de arbeiders kwamen toen
van Veenhuizen loopen. Dat nam been en
terug drie uur in beslag. Zij werkten dan
voor 8 cent per uur, en brachten in den win
tertijd f 4 a f 5 per weck thuis.
De thans voltooide tunnel onder den spoor
weg brengt ons tenslotte waar we wezen
willen.
Vlak achter den spoordijk ligt n.1. hel en
kele jaren geleden gegraven 2 H.A. groote. en
4 M. diepe meertje in het land van den vee
houder Spaan.
Een ongeveer 300.M. lange pijpleiding ligt
van de ringdijk naar het wateroppervlak. In
de ringvaart zelf drukte van bakken en sleep
bootjes die af en aan varen met de in de om
geving van het polderhuis gebaggerde spe
cie.
NAAR HET SPAANDERMEER.
We kunnen niet nalaten rnet den heer
Spaan, bewoner van de plaats tegenover de
voormalige z.g. brug van Kalis, welke laat
ste brug als nutteloos obstakel na dé land-
ruil door de familie -Spaan met de provincie
verdwenen is een tocht na$r het meer te
maken.
Alle voorbereidingen waren getroffen om
het ongeveer 2 H.A. groote waterveld in te
toornen en binnen zijn begrenzing te houden.
Rietschotten en vlechtwerk werden een
paar jaar geleden aangebracht. Alles scheen
er op Ie wijzen dat de plas een lang leven
beschoren was.
Doch ook dit moest andere zijn!
De uitbaggering van groote stukken weg-,
sloot nabij Halvemaansbrug en langs den
Westdijk.deden den aannemer zitten met dc
vraag waarheen?
Zaken zijn echter zaken. De heer
Spaan deed een bod, een, contract
werd gesloten. Voor dit bod krijgt de
boer, die van water niets kan telen
weer land terug, terwijl de aanne
mer, onkosten bespaart en zijn bag
ger kwijtraakt.
voorkome men: verstopping, slechie ont
lasting, overmatig vet, die de oorzaak
zijn van aambeien, rheumatiek, vale onreine
huid, hoofdpijnen, enz. door grondige
zuivering van bloed en ingewanden met
Dr. Schieffer's Stofwisselingzout.
Een weldaad voor het oiganlsme!
Flacon I 1.M. Dubbele flacon 17S b»J apotneker»
en vakdrogisten.
Thans is.reeds weder een gedeelte van de
plas tot begaanbaar terrein geworden.
Doch welk een land? Van alles vindt mep. er!
Gele steentjes zijn er bij en gebroken"kloos
termoppen, wc zien een afgeronde steen waar
op het woord COWEN. Dichtbij en verderop
ligt alles wat zes of zeven eeuwen verganke
lijkheid maar bij elkaar kan brengen en dat
in don loop der jaren weer weggesmeten of
door omstandigheden in den grond verloren
raakte.
We ontwaren stukken heen van meiisch en
dier, groote 2 cLM. lange Zweédsche spijkers
een afgeknapte degen en dergelijke dingen
nteer.
EEN OUDE BIERKROES
De lieer Spaan toont ons een, totaal
gave bierkroes met deksel, waarop
het. wapen der stad Alkmaar (de
Burcht) We bewonderen (innen vaal
werk en schaaltjes voor huishoude
lijk gebruik. Een ronde koperen doos
met klokslot van builen nog geheel
gaaf heeft vermoedelijk jaren her
gediend als kom pasdoos.
Dit werd gevonden en opgeborgen maar
veel meer zal met den steeds maar door
gaanden zwarten stroom in de diepte van
het meertje verdwenen zijn.
X X -X
We gaan naar huis langs de moderne nieu
we Provinciale wegoveral waar we rond
kijken zien we „werk in uitvoering".
Een geluk voor de Hugowaarö met z'n
steeds groeiende arbeidersbevolking, dat we
de laatste jaren, die woord.en zoo dikwijls in
de omgeving konden lezen.
KENT U
Deze pillen bestrijden de ongemakken ont
staan door onzuiver bloed, herstellen on
voldoende spijsvertering en bevorderen de
natuurlijke verrichtingen des lichaams.
55 ct„ 90 ct. ot 11.56 oer doos met gebruiks
aanwijzing
Verkrijgbaar bij alle Drogisten en Winke
liers. welke drogist-artikelen verkoopen.
GEEN AANTASTING DER ZELF
STANDIGHEID EN GEEN SLACHT
OFFERS ONDER DE GESALARI
EERDE BESTUURDERS.
Slechts zakelijke bezwaren der
waterschappen zullen gelden
(Van onzen eigeu verslaggever)
In ronde cijfers gerekend, honderd
vijftig Waterschappen in het gebied
van het Hoogheemraadschap Nrd.
Holl. Noorderkwartier, beteekent
eenige honderden dagelijksche be-
stüurderen en eenige duizenden
hoofdingelanden, die liet samen eens
moeten worden over een punt: con
centratie inning van de waterschaps
lasten door deze op te dragen aan
liet Hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier. Het is een punt dat
de portemonnaie van dc ingelan
den raakt, een tèèr punt dus, en
bovendien yreezen sommigen dat de
zelfstandigheid van de waterschap
pen een knauw zal krijgen. Geen
wonder, dat gr zwaar en degejjjk
over geredeneerd wordt, dat de zaak
wordt gewogen en nog eens.gewo
gen en te begrijpen ook, dat, naar't
oordeel van vele bestuurders zij
voorloopig te licht wordt bevonden.
Een Westfries geeft zich nu eenmaal niet
gauw over, en zoo het zich laat aanzien
brandt de haard van het verzet tegen de con-
centraüèplannën ook het hevigst in het ge
bied' tusschen Alkmaar, Hoorn en Den Hel
der, het zuivere Noorderkwartier dus. ïn bet
gebied waar onze courant verschijnt, is er
heel wat tegenkanting en in de Streek zou liet
zelfs reeds lot een protestvefgaderiug van 22
waterschappen zijn gekomen, wanneer de
voor eenige weken uitgevaardigde bijzondere
voorschriften, dit niet hadden belet.
Uitstel is bier echter geen afstel!
WAARDEEREN!
Men moet het waardeeren, zegt de heef
Boersma, secretaris van het Hoogheemraad
schap Hollands Noorderkwartier met wicn
wij over de kwestie oen inforrnalorisch on
derhoud hebben gehad, dat de Dagelijksche
Besturen zóó voor de belangen der ingelan
den opkomen.
Het feit dat- sommige waterschapsbestu
ren zich midder belangrijk zouden voelen,
wanneer wij de waterschapslasten inden,
getuigt van liefde .en hart voor ,het werk.
Hier moet- men rekening mee. houden en
deze gevoelens moet men zeker niet. dooden!
Maar dat is ook niet de bedoeling.
De bedoeling van de concentratie
is, dat de waterschappen er voordeel
van hebben. Geeft het voor een be
paald waterschap geen besparing,
dan vervalt het hoofdmotief om de
inning aan ons over te dragen.
hoe is dc toestand thans? vragen wij.
Thans is het zóó. Vrijwillig droegen ver
schillende waterschappen rle inning aan ons
oyer, als ze bijvoorbeeld besloteninning op
gebouwd en ongebouwd door te voeren. In
onze leggers hebbers wij natuurlijk alle
gegevens over alle ingelanden, omdat deze
ook aan ons schuldplichlig zijn. Voor zoo'n
overdracht een feit werd, moest er echter
heel wat gebeuren. Daar moesten eerst in
gemengd worden Gedeputeerde' Staten. Deze
brachten de zaak in de Provinciale Staten,
een Koninklijke goedkeuring was daarna
noodig en tenslotte moest dc overdracht wor-
defi aangekondigd in hot Provinciaal Blad.
U begrijpt: dat duurde allemaal zeer lang en
er zat weinig lijn in ook. Provinciale Staten
hebben te kennen gegeven dat een eenvoudi
ger weg bewandeld dient te worden.
Daarom bestudeeren Ged. Staten
thans een ontwerp voor een regle
mentswijziging, waardoor het een
zaak zal worden tuschen de wa
terschappen en Ged. Staten.
Deze laat sten achten nu ons Hoogheem
raadschap als centraal inningsinstituut d«
aangewezen instelling, maar vóór zij liet
ontwerp, den Staten voorleggen vragen zij de
meening van de waterschappen zelf. Wel is
lief, de bedoeling, dat de Ged. Staten uiteinde
lijk een dwingende bevoegdheid krijgen,
doch met zakelijke bezwaren der water
schappen wordt zeker rekening gehouden.
Maar... dan moeten de bezwaren
ook zakelijk zijn, men moet met
cijfers kannen komen en aantoonen
dat het hoofdmotief voor concentratie
„onkostenbesparing" in dit bepaalde
geval niet geldt!
HET ADVIES VAN DEN BOND
VAN WATERSCHAPPEN.
Hoe kan het nu, dat de hond van
waterschappen gunstig adviseert, ter
wijl onder de leden van dien bond.
de waterschappen zelf. zooveel tegen
kanting heerscht, was onze volgen
de vraag.
Dal zit zoo, vertelt de lieer Boersma, die
behalve secretaris van het Hoogheemraad
schap toevallig ook voorzitter van den bond
van waterschappen is. en ons dus ook in
deze kwestie volledig kan inlichten.
De zaak lag nog heelcmaal iii de wind
selen, toen Ged. Staten advies aan ons be
stuur vroegen. Ons werd duidelijk aange
toond, dal de bedoeling van de concentratie
was voordeel voor de waterschappen en
niets andere. Waarom zou ons lies tuur dus
in principe géén gunstig advies uitbrengen?
De zaak was toen nog niet rijp voor publi
catie, er toen reeds dc leden in te mengen
had geen zin.
NADEEL VOOR DE GESALARIEERDE
BESTUURDERS?
Zou de tegenkanting geen oorzaak
kunnen vinden in hét feit, dat vele
gesalarieerde waterschapsbestuurders
minder werk krijgen, zoodat ook de
jaarwedden verminderd zouden kun
nen worden?
Dat was een wel zéér openhartige vraag,
die bij ons- was opgekomen na bet volgen
der discussies in enkele vergaderingen van
hoofdingelanden. We vreesden er eigenlijk
eerlijk gezegd, geen bepaald antwoord op
te krijgen, omdat dit zeker óók een teer
punt is.
Even openhartig als de vraag, was ech
ter hel antwoord:
SLACHTOFFERS MAKEN
IS NIET DE BEDOELING
zei de heer Boersma. Wij hebben als
bondsbestuur ook hiernaar geïnfor
meerd. Ged. Staten drukken zich zéér
voorzichtig uit. Wel wijzen zij op het
voordeel dat minder arbeid minder
salaris zal eischen, maarzij schrij
ven er duidelijk bij: op den duur!
Ik geloof..dat de functionarissen die thuis
voqr de inning zorgen niet. bevreesd hoeven
te zijn voor aantasting van hun positie. Als
een opvolger komt, zal men bij het bepalen
van diens .salaris zeker rekening met de
nieuwe factor houden. Maar wat is daar
tegen? Eén lagere jaarwedde beteekent ten
slotte toch ook weer voordeel voor de inge
landen.
DE ZELFSTANDIGHEID
Vormen de nieiwe bepalingen, als
deze eventueel zullen! worden doorge
voerd,' geen aanslag, op de zelfstan
digheid?
Ik zie het niet in. zei de heer Boersma
op deze vraag. Het rijk wint toch ook debe-
belastingen der provincie. Doet dit afbreuk
aan de zelfstandigheid van de provincie?
Juridisch gezien komt de zelfstandigheid
der waterschappen-zeker niet in gevaar,
maar zooals ik U zei, men kan zich minder
belangrijk gaan voelen, wanneer een deel
van het werk uit handen genomen wordt.
Dat is een m'oreele factor, waar lang over
te. discussiceren is.
DE WIJZE VAN INNING
Er is op een vergadering van een
waterschap betoogd, dat de inning
van de waterschapslasten gelijk met
de hoogheemraadslaslen, op één aan
slagbiljet dus en op één datum te
voldoen, bezwaarlijk is. De datum
van inning valt op 1 October en, zoo
werd gezegd, dan zaten vele ingelan
den juist krap in de contanten.
De praktijk heeft uitgewezen, aldus het
antwoord op onze laatste vraag, dat dit niet
zoo is. Wij innenbijv.de lasten voor Water
land, en dat is geen gemakkelijk gebied. Het
gaat heel goed. Zijn ei- bezwaren, dan is
uitstel van betalen toch steeds mógelijk,
weet men dat 1 October vervaldatum is,
dan zullen velen, zoo mogelijk, hiervoor tij
dig geld reserveeren. In ieder geval acht
ik dit bezwaar van ondergeschikt belang,
men kan dit als de concentratie een feit
wordt, altijd nog onder oogen zien en waar
schijnlijk wel ondervangen. Hoofdzaak is,
aldus besloot de heer Boersma ons interes
sant onderhoud, dat men de bedoeling goed
begrijpt: deze is niet anders, dan een voor
deel le brengen voor de waterschappen.
Kunnen de waterschappen op zakelijke wijze
aantoonen dat concentratie géén voordeel is
dan moeten zij dat zeker niet nalaten.
Tot zoover de secretaris van het Hoog
heemraadschap Hollandsch Noorderkwartier
die blijkens ons onderhoud deze belangrijke
kwestie wel zéér objectief bekijkt!
