een slag in de lucht ÖE LUCHTAANVALLEN De samenvoeging Vernietigende uitspraak uit wetenschappelijke kringen Waarom geen behoorlijk wetenschappelijk 1 onderzoek vooraf? Last van Uw zenuwen? op Engeland Woensdag 13 November 1940 Tweede blad „HET IS GEEN KWESTIE VAN HUISJES BOUWEN EN WEGGETJES MAKEN." SSJ Een onderhoud met Prof. van Vuuren, hoogleeraar aan het geo. grafisch instinut der rijksuni- versiteit te Utrecht. (Van onzen eigen verslaggever). „Ja, mijnheer", zegt ons professor van Vuuren, als we nog nauwelijks gezeten zijn in zijn groote werkkamer in het ge bouw van .het geografisch instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht, „wanneer U schrijft dat klaarblijkelijk zóó maar een kringetje in Noordholland is getrokken en gezegd, „is het niet aardig" en wanneer in een raadsvergadering het woord „dilettantisme" wordt gebruikt, dan hebben dat raadslid en U gelijk. Ook ik heb met eenige ver bazing kennis genomen van de geweldige verandering die men plotseling in Noordholland ten aanzien van de gemeen telijke indeeling wenscht in te voeren. Het is goed dat nog eens in het openbaar de aandacht wordt gevestigd op dit uiterst gevoelige deel van onze volks huishouding, waarin een ruw ingrijpen, zonder voldoende ernstige voorbereiding, noodlottig kan worden. Men blijve daarom met klem aandringen op voorafgaand onderzoek. Het begin is er al. De Kamer van Koophan del voor Zaanland heeft een verzoek in die richting ge daan. Lang behoeft een nader onderzoek niet te duren, maar noodig is het. Want, mijnheer, élke concentratie is een sociaal probleem, dat geen halve maatregelen duldt. Het is geen kwestie van huisjes bouwen en wegge tjes maken. Er zijn ongetwijfeld bouwkun dige- en civiel-ingenieurs, die over fantasie beschikken, maar elke fantasie is in sociale vraagstukken misplaatst. De gemeentelijke autonomie is een stuk geschiedenis van ons volk, dat zich niet zóómaar laat wegcijferen, het was een prachtig bezit en het is héél jammer dat de Overheid dat langzamerhand door eigen maatregelen, die bedoeld waren om de autonomie te redden, kapot heeft ge maakt. h het U bekend, vragen wij, dat de Over heid thans begonnen is zijn hulp aan de ge meenten in te krimpen, door bijv. nog maar 74% van de anders gedane uilkeering uit de gemeentefondsbelasting toe te wijzen, en voor sommige gemeenten ook al de uitkee- ring uit het werklooshcidssubsidiefonds stop te zetten? Dat is dan een eerste stap op den goeden weg, maar dat moet dan ook een reden zijn om van de nieuwe gemeenten werkelijk krachtige eenheden te maken, welke zich zelf kunnen bedruipen. Men kan niet aan dén eenen kant wat wegnemen zonder er aan den anderen kant wat voor terug te geven. Maar als men de samenvoeging in Noordholland, wat het hoe en waarom betreft, goed wil begrij pen, dan moet men die in algemeen verhand zien, en de geschiedenis kennen, welke in ons land tot concentratie in de stedelijke centra heeft gevoerd Ons vraaggesprek wordt een half uurtje college loopen. Professor van Vuuren doceert,- alsof hij via de schakel van onze vulpen en blocnote het erin wil hameren: Bezint eer gij begint, Noordholland, let op Uw saeck HET WAS... MEESTERLIJK De gemeentewet van 1851, doceert de Hoogleeraar, is een der oudste wetten, die in beginsel nog nimmer is gewijzigd en over het algemeen zeer behoorlijk heelt ge werkt. Deze wet heeft vooral invloed gehad op de politieke opvoeding der kleinere ge meenten, waarin de raad niet de burge meester aan het hoofd van de gemeen te- staat. De huishouding op finanlieel-econo- misch gebied was meesterlijk, schrijft U dat neer! het is niet meer en het is niet minder. Dat de autonomie schitterend heeft gewerkt valt niet te ontkennen. De opbloei van de nijverheid, de groei der stedelijke aglomeraties, de uitbreiding dus, moest wel leiden tot verstoring van het evenwicht, want de verkeersuitbreiding schiep de mo gelijkheid werk- en woongemeenten van el kaar te scheiden. Men werkte in de stad, en wie het eenigszins betalen kon, ging buiten wonen. De autonomie der gemeenten berust, op de finantieele zelfstandigheid, door het vertrek der kapitaalkrachtigen ging dus de basis verloren. Goed, men wist daar een middel op. Men begon forensenbelasting te heffen, waarbij tweederde van den aanslag naar de werkgemeente, en tweederde naar de woongemeente ging. Onvoordeelig voor den forens dus, die een derde meer betaal de, maar juist cn rechtvaardig. De foren senbelasting is helaas afgeschaft, men heeft de gemeentefondsbelasting gekregen voor het heele land. Maar... toen was mede in verhand met de werking van het werkloos hcidssubsidiefonds meteen noodig dat de ste den gingen annexeeren om het evenwicht te herstellen, en dat is ook gebeurd. Het merkwaardige is dan ook, dat in vele ge vallen de samengevoegde gemeenten op nieuw gingen bloeien. Voor de kleinere gemeenten had het echter een heel ander gevolg. Door de gemeentefondsbelasting en later ook de uitkeeringen uit het werkloosheidssubsidiefonds werd het gemeentelijk budget, volkomen los gemaakt van de interne toestand der gemeente, waarvan weer het gevolg was, dat de gemeenteraden feitelijk niets meer te vertellen hadden. Wat eens werd opgebouwd is later weer kapot gemaakt. Een voorbeeld hoe het moet zijn is de provincie Gronin gen. Daar zijn 53 gemeenten waar aan nog nimmer iets is veranderd. De stad Groningen is onbetwist het eenI rum, cultureel en economisch zit de zaak goed in elkaar Zoo zou dus ook in het Noorden van Noordholland die plaats centrum moeten zijn, die daar krachtens haaT ligging en functie recht op heeft, waar andere plaatsen op zijn aangewezen voor de markt, voor de scholen, voor de belangrijke bijeenkomsten, die de welvaart van al die gemeenten wil bevorderen, professor? Zeer zeker I Zoo'n plaats is Schagen professor. InderdaadI Is het dan niet dwaas om plaatsen, die niet op Schagen zijn aangewezen als War- menhuizen en een gedeelte van Harenkars pel met Schagen te willen vereenigen en andere plaatsen als Barsingerhorn en Wie- ringerwaard daar niet bij te brengen? Mijnheer, ik herhaal, de samenvoeging in het Noordelijk deel van Noord-Holland is een slag in de lucht, zoolang er nog geen behoorlijk onderzoek is geweest. Maar vervolgt professor van Vuuren, men moet dus nu de zaak weer krammen, want er is als gevolg van den oorlogstee stand veel geld noodig en daarom meent men door samenvoeging bezuiniging te kun nen brengen. Deze poging zal te vergeefs zijn. Voor het zuidelijk deel van Noord-Holland, tot Alk maar toe, had men een basis in de zeer uit gebreide studie die de stad Amsterdam heeft ontworpen voor het thans aanvaardeUitbrei dingsplan. Maar... hier staan we voor een bijzonder verschijnsel. Er is nooit een regee ring in ons land geweest, die tegen de eischen van Amsterdam het heen stijf wist te houden. Als men dus, degenen, die het samenvoegingsplan voor Noord-Holland heb ben opgezet, een verwijt maakt, dat er geen „survey", geen behoorlijk sociaal-geogra fisch, economisch en demografisch onder zoek is geweest, zullen zij naar die studie kunnen verwijzen. Voor het Noordelijk deel van Noord-Hol land is er echter geen onderzoek zooals ik dat bedoel, geweest, en ik kan me voorstel len dat de menschen zicb met hand en tand verzetten tegen het plan, dat zij niet begrij pen en niemand begrijpen kan, zonder be hoorlijk onderzoek. Wij noemen professor van Vuuren hel voorbeeld van Hoogwoud, Winkel Nieuwe en Oude Niedorp, waar de bevolking van de eerste gemeente een geheel andere geaard heid bezit dan die der andere dorpen. Ko men er bij de 'samenvoeging ook geen ziel kundige factoren te pas? Een onzer redacteuren heeft het groote voorrecht gehad een vraag gesprek te kunnen voeren met Pro fessor L. van Vuuren, hoogleeraar aan het Geografisch instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht. Het oordeel van dezen Hoogleeraar, die in opdracht van regeeringsorganen ten aanzien van verschillende sa menvoegingsproblemen een diep gaand onderzoek instelde naar de daaraan verbonden mogelijkheden en moeilijkheden, is over de jong ste samenvoegingsplannen on gunstig. Natuurlijk is Tiet antwoord, en ook daarom is het vraagstuk zoo moeilijk. Het voor naamste is en blijft echter dat de WELVAARTSFACTOR in aanmerking moet blijven worden ge nomen en daarbij valt men altijd weer terug op de in zich zelve berustende harmonische opbouw der gemeenten. Zoo, en nu kunt U voor Uw lezers nog in een paar punten de hoofdzaken samenvatten die noodig zijn om een behoorlijke samenvoeging te krijgen en dan kunnen ze zelf oordeelen of met dat alles rekening is gehouden... 1 Het hoofdbeginsel blijve, dat de historisch gegroeide gemeenschap, zoolang zij nog een eigen functie kan blijven vervullen in het welvaartsstreven van de bevolking, behouden dient te blijven. 2 De opvoedende kracht die er voor ons volk in politieken zin is uitgegaan ook van de kleinere gemeenten, mag niet vergeten worden en blijve vooral ten plattelande bestaan. Dit immers leidt ten plattelande tót een zuinig en goed beheer. 3 Zoodra echter de plattelandsgemeente dit eigen karakter gaat vergeten door aan te bouwen tegen een stedelijke grens, dan annexeert een dergelijke plattelandsge meente zieh zelve. 4 Voor iedere gemeente moet men den eisch kunnen stellen dat zij door een harmoni sche opbouw van haar bevolking naar het inkomen in staat zal zijn door een even wichtige begrooting in de eigen huishou ding te kunnen voorzien. 5 Tenslotte is van zeer veel belang welke functie elke gemeente heeft te vervullen. Dit kan alleen uit een ernstig onderzoek blijken. Tot zoover ons onderhoud met professor van Vuuren, een onderhoud met iemand die Prof van Vuuren. (Folo.Hanna Elkan). bevoegd is over de kwestie der samenvoeging een oordeel te vellen. Daar is geen woord Fransch bij! Het is wat de samenvoeging om Schagen nctreft wel een zeer bemoedigende uitspraak: wanneer 't mogelijk is. de gemeenten zelfstandig la ten en anders gelijkgerichte gemeenten ver eenigen om een hoofdplaats heen, welke door haar ligging, structuur en functie niet anders dan hoofdplaats kan zijn. Dat is in dit geval dus niet Warmenhui zen en Harenkarspel samenvoegen met Schagen. Dat is in dit geval dus wel Barsingerhorn. St. Maarten en eventueel Wieringerwaard bij Schagen, hoewel de laatste plaats vol gens de opvatting van professor van Vuuren thans zeker een gemeente is, zooals men die kan wenschen. De combinatie Hoogwoud met Winkel en Nieuwe Niedorp zou dus min of meer te ver- oordeclen zijn, Oudorp moet onbetwist naar Alkmaar en zeer zeker ook een gedeelte van Heiloo, dat immers geheel tegen de stedelij ke grens is opgebouwd en zichzelf dus reeds bezig is te annexeeren. Over Langendijk be hoeft men niet meer te praten, slechts kan Broek uit de professorale uitspraak wel iets putten voor het behoud aer zelfstandigheid. Vele gemeenteraden hebben zich reedg over de samenvoeging Uitgesproken, enkele moeten dat nog doen. In geen enkele ver: gadering de Langedijken uitgezonderd was men 't mot de voorgestelde plannen ge heel eens. Men heeft zich natuurlijk niet met dezelfde motieven tegen de samenvoeging verzet als prof. van Vuuren, omdat men de materie niet in die mate heheerseht. In hoofdzaak heeft het gezonde verstand ge sproken van den nuchterén Noordhollander die hier van geslacht op geslacht heeft ge woond 'en gewerkt, die zich in nauwe ver bondenheid met zijn gewest, weet. Nu men. kennis kan nemen van het oordeel van een vooraanstaand geleerde, zal men, even als prof, xvan Vuuren, met nóg meer over tuiging kunnen zeggen: De samenvoeging zonder grondig voorafgaand onderzoek is een slag in de lucht! (Nadruk verboden). Italiaansch wecrmachthericht Grieksche aanval afgeslagen j BRITSCHE OORLOGSBODEM GETORPEDEERD. In zijn wecrmachtsbericht no. 158 maakt liet Italiaansche hoofdkwartier het vol gende bekend: In den nacht van 9 op 10 November heeft een van onze duikbooien in het centrale bekken van de Middellandsche Zee een be langrijke Engelsche vlootmacht aangeval len en een groot schip stellig met twee, maar'misschien met drie torpedo's getrof fen. Het verlies van deze vijandelijke een heid. die zeer ernstig gehavend werd. kan als waarschijnlijk worden aangenomen. Een nieuw succes werd den volgenden nacht behaald door orj'.e duikbooten, die twee schepen met torpedo's tot zinken brach ten, welke deel uitmaakten van een konvooi, dat. zich van het centrale bekken der Mid dellandsche Zee naar het Oosten begaf. In de eerste nachtelijke uren van 11 op 12 November deden vijandelijke vliegtuigen aanvallen op de vloothasis van Tarente, Het luchtdoelgeschut en de gemeerd liggende schepen weerden zich krachtig. Slechts één schip werd ernstig getroffen. Er vie len geen slachtoffers. Zes vijandelijke vliegtuigen werden neergehaald en een ge deelte van de bemanningen werd gevangen genomen. Drie andere vliegtuigen werden waa rsc h ij n 1 ij k n e ergeh aa 1 d Tn Epirus (Griekenland! werden de aan- valspogingen van den vijand op Kalibaki verijdeld. Onze lucht macht ondernam he vige en herhaalde bombardementon op mi- litairci doelen van Jannia, Mefzovo. Kas- toria. Korfoe. Larissa en op de landengte van het Prespa-meer. Al onze vliegtuigen keerden terug. In Noord-Afrilca werden de vijandelijke gemechaniseerde strijdmiddelen door onze snelle colonnes in het gebied van Alam el Hafsci (ten Zuidoosten van Sidi el Barrani) op de vlucht gejaagd. Onze vliegtuigformaties bombardeerden met succes het vliegveld en het spoorweg- slation van Burg el Arab (ten Zuidwesten van Alexandrië). het vliegveld Maateri- Bngush, barakken en vijandelijke inrich tingen te Mersa-Matroe. Vijandelijke vlieg -tuigen hebben bommen geworpen op Der- na. waarbij woonhuizen werden getroffen, twee dnoden vielen en'tien gewonden, voor al onder Mnhammedaansche kinderen. Voorts op Bengh'azi. waar een verbeterings gesticht werd getroffen en onder de Mo hammedanen drie dooden en tien gewon den vielen. Verder op het gebied van Bar- dia en Sidi el Barrani. waar geen schade werd aangericht. Tn Oost-Afrika werden herhaaldelijke vijandelijke aanvallen op Gallabat krach tig afgeslagen. Ingezonden Nieuwe Niedorp, 4 November 1940 Wel Edele Heeren, Hiermede verzoek ik U beleefd, onder staand artikel in Uw Courant op te ne men, in vervolg op een reeds eerder ge plaatst stuk, betreffende een kadedoorbraak te Nieuwe Niedorp. Aangezien ik als opzichter van de Prov. Waterstaat van Noordholland genoemd voor val van nabij heb meegemaakt, ben ik zoo vrij, U onderstaand aan te bieden. Hoogachtend, opz. P. W. van Noordh. P. DONDORFF. KADE DOORBRAAK. Naar aanleiding van een, onder bovenge noemd hoofd geschreven artikel in Uw cou rant zal het wellicht de moeite waard zijn hier nader op terug te komen. Hier dan speciaal doelende op het feit, een mogelijk misverstand uit den weg te ruimen. Alhoewel uit het artikel niet duidelijk is te herkennen, mag aangenomen worden, dat als een van de oorzaken wordt gewe zen op een nalatigheid .van de Waterstaat, in de ruimste beteekenis van het woord! Vermoedelijk is daarmede hedoeld de Pro vinciale Waterstaat van Noordholland in het bijzonder! Een dergelijk verwijt, evengenoemde in stelling aangedaan kon heter achterwege ge laten worden, temeer, daar de „moderne snelle berichtgever" zich van de ware toe dracht blijkbaar niet voldoende op de hoog te heeft gesteld! Onze correspondent, wien wij bovenstaand bericht toezonden schrijft hierbij als volgt: Het is zeer zeker de moeite waard op be doelde aangelegenheid terug te komen, maar mijns inziens dan niet op de wijze als hierboven, hetgeen al van bitter weinig be teekenis is. Aangezien ik op de bewuste avond als een der eerste bij de plaats des onheils aan wezig was, heb ik mij wel degelijk goed op de hoogte kunnen stellen en constateeren, dat het zeer gelukkig is geweest (ook vrij zeker voor steller van b.s.) dat het. gevaar nog tijdig is ontdekt door de heer K., want dat anders de ramp niet te overzien was geweest. Aan wie de schuld?: zal ik maar niet over uitweiden en ik geef de inzender van b.s. in Spoedig weer opgewekt en gekalmeerd met Mijnhardt's Zenuwtabletten Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten. overweging, hieromtrent thans zelf maar een verklaring af te leggen, misschien dat de zaak dan voor mij duidelijker wordt!!! waarom mijn eerste bericht als niet in over eenstemming met de juistheid kan beschou wen. NOGMAALS VRONEN. Geachte Radactie, Omtrent het ontstaan van Vronen, geven de handvesten en kronieken, de geschiede nis van ons land betreffende, geen licht. Ook de Romeinsche geschriften omstreeks het begin onzer jaartelling niet. Op grond daarvan zal ook de in Uw blad gevoerde „pennenstrijd" (woord van Uwe Redactie) geen licht kunnen brengen. Vronen (de naam althans! -komt reeds voor op de in steen gegraveerde kaarten van dit gewest, omstreeks 300 j. v. Chr. (Museum Wierin- gen) en wel als eiland, althans schier eiland. Choland (d.i. Noord-Nfoord-I-ïolland) was eigenlijk niets anders dan een gewest, bestaande uit eilandpn, waarvan Vronen er één was. Westelijk begrensd door de dui nenrij, Noordelijk, Zuidelijk en Zuid-Ooste lijk door een zeespruchtel van Zijpe en de mond- en de Noord-Oostelijke zijspruehel van het riviertje de Eg. Er zijn twee oor zaken door welke de naam gaandeweg op don achtergrond werd geschoven en einde lijk van de kaart verdween, n.1. de plaats gehad hebbende overstroomingen en de 'totale overheersching van het. gewest door Egmond. In 1015 had de groote inbraak van Zijpe plaats, waarbij ook het dal van Vronen onder geraakte en alzoo dit land in tweeën gescheiden, werd. Nadat men het water in 1000 weer meester was geworden, vindt men de naam Vronen nog slechts terne als een plaatsje aan de overzijde van de Reecer. Gezien het aantal burchten die op het landgoed Vronen tzijn aangegeven, was Vronen zeer zeker een belangrijk centrum. Hoogachtend. Wielingen» Uw dw., O. J. BOSKER. Neutrale berichtgevers in Londen hebben thans bevestigd, dat de Britsche hoofdstad en uitgestrekte gebieden van Engeland sinds Zondagavond 6 uur aan onafgebroken luchtaanvallen waren blootgesteld, die pas tegen 1 uur in den nacht van Maandag op Dinsdag kórt onderbroken werden. Zooals reeds gemeld, is de. Maandag- een bijzon der zware dag voor Londen geweest. Het was den bewoners den gchcelen dag niet mogelijk op eenigerlei wijzen den traditio- neelen wapenstilstandsdag te vieren. Van den ochtend tot den avond waren Buitsche vliegers boven de stad en wierpen hun bom men uit. vielen de vijandelijke afweerinstal latics aan. keerden naar hun steunpunten terug om kort. daarop weer met een nieuwe hommenlast hoven de stad te verschijnen. Den geheelen dag heeft dit „pendelverkeer" geduurd. Een Amerikaansch persbureau meldt hier over uit Londen: De I.ondensche burgers hebben gisteren den wapenstilstandsdag onder practisch voortdurend luchtalarm gevierd. Afgezien van enkele pauzes waren de Duitsche vlie gers den geheelen dag aanwezig en zetten de verschrikkelijke aanvallen op de hoofd stad voort. De sirenes loeiden. De lucht was vervuld van het'lawaai van het afweerge schut en de straten dei- stad sidderden on der de geweldige ontploffingen der Duit sche bommen. Een Zweedsche correspondent bevestigt, dat niet alleen -den geheelen dag homaan- vallen op Londen gericht waren, maar dat zich hoven de hoofdstad ook verbitterde luchtgevechten afspeelden. Svenska Daebla- rtet meldt o.a.~: boven Londen waren felle luchtgevechten ontbrand, toen des ochtends om 11 uur met twee minuten stilte de tra ditioneel wapenstilstanddagherdenking zou beginnen. Des middags namen de Duitsche vergeldingsaanvallen op Londen nog in he vigheid toe. Bij het invallen van de duister nis moest de Londènsché luchtafweer met alle kracht optreden. Steeds sterkere forma ties Duitsche machines vielen de militaire doelen der hoofdstad aan. Volgens de eerste Engelsche berichten is een bijzonder groot aantal Duitsche bom men niet alleen in de stad zelf, maar ook op de voorsteden en de omliggende graaf schappen gevallen. De schade in Roemenië Op een vraag, welke gevolgen de aardbe ving in Roemenië voor den Roemeenschen uitvoer zou hebben, is ons van bevoegde Duitsche zijde te Den Haag verzekerd, dat een belangrijke vermindering van dezen uitvoer niet te verwachten is. De landbouw producten hebben geen schade geleden, terwij de schade aan petroeumhronnen zich tot onheteekenende braden beperkt. De po gingen der F.ngelsch'e propaganda om de voorstelling ingang te doen vinden, dat de voorziening in de Duitsche behoeften ern stig gevaar zou loonen, missen, zoo zcide men ons, eiken grond.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 5