Voor den Zaterdagavond
Brabantsche
OUDERS
De
van Dré Brief
XoS naait!
't HOEKJE
Radioprogramma
Ulvenhout, 12 December 1940.
Amlco.
De avonden zijn lank deus tijden boer wit
er nie goed raad mee. „Den boer", ik bedoel
veural m'n baaske.
Zoo'nen jongen gast, zoo'nen struischen
knuppel heeft ,an moeheid gin weet. Den
zwaren zomerarbeid, den oogst den zwaren
najaarsrooi, ploeg en inzaai, spoelt zo'nen tiep
onder de pomp van zijnen nakenden bast. En
als ie na den middag thuisrydt van z'n
klanten-rondgank, duuzend keeren is ie dan
toch van z'n wagel ge prongen, weer inge
stegen, overal heeft ie z'n prevlementje ge
maakt aan de deuren en daar tien, twintig
keeren van de deur naar zijnen wagel gewis,
heel den dag 't pèèrd getoomd deur de drukke
stad, maar als ie thuis rijdt, zoo'n kwiedam,
dan zit er nog geen horke aan 'm scheef.
Veural zoo'nen goffert valt den winteravond
van Advent lank. Vroeger, verlejen jaar nog
b.v., dan gong dat beter. Dan had ie zijnen
Eeker, gong daarmee 'na naar stad, ze bouw
den 't Stalleke, ze bekeken de Stallekes in de
schoon-verlichte Kerstetalages, ze gongen
samen op huiliën koop, stapten 'ns 'nen cinema
binnen, dan waren die mannekes, na den
straffen arbeid van 't afgeloopen tij, gelukkig
mee den winter. Tja, da's anders nou; aan
den korten werkdag zit ginnen plazierigen
avond, alleen maar 'nen endeloozen nacht. Te
lank veur zoo'nen bewegelijken, krachtigen
knots, die lijk 'nen jongen leeuw mee den kop
de spijlen van de kooi zou willen openbuigen.
Daarbij: plannen kan ie nie maken. Den
oorlog zet alles vast. De ziekte van z'nen
Eeker, waarover ik oe veertien da^en gelejen
schreef, zit 'm hoog in de keeljen. zoo, alles
bijeen, m'n baaske wit mee de lange avonden
slecht raad! Aan de muziek doet' ie weinig, den
lesten tijd. En ik kan 't begrijpen. De krant..:
Hij is ginnen krantlezer. Heeft te weinig „zit"
in z'n gewitwel. 't Is 'n keareltje van de daad!
Ge wit!
Naar 't bouwen van 'n stalleke staat zijhen
kop nie; ook daarbij mist ie weer veul z'nen
Eeker, maar toch ook 't plazierig veuruitzicht
van 'nen feestelyken Kerst. Ja, die ziekte van
z'n Eekerske verdonkert z'n dagen nog meer.
De berichten zrjn nog nie goed, ziede. Moeder
Hoppenbrouwers was sjuust weer verom van
den Ouwenbosch enne,,'t mensch was veul
thuisgekomen," zee Dré III.
„Eh... opa?"
„Oem, Dré?"
„Gade Zondag nog 'ns mee? Den Eeker
vroeg 't me lesten Zondag".
„Heeft ie naar me gevraagd g'had...?"
„Ja! Hy... eh... hij vraagt naar iedereen,
ook naar meneer pastoor. Naar de vrouw,
naar den meester. _Hij piekert veul, daar op
z'n kamerke, boven in de III Coninghen. Als
ie koorts heeft, zee broeder Marcus, dan is
ie doende op Ulvenhout. Dan roskamt ie
Bles en loopt 't zweet langs z'n gezicht Dan
zwaait ie met z'n armen, praat mee 't pèèrd
en zegt: stil, Bles, hort, onzen baas, Dré III,
gaat mee oe rijen, ge mot er dus prontjes
uitzien,- Bleske.
Ook is ie dikkels ln den akker, als ie yit."
En broeder Marcus beweert, dat den Eeker
dan in 't weergaren is mee den kloosterhof
en onzen hof.
Vooral mee broeder Marcus en Trui is ie
dikkels in de wèèr. Veur Trui wil ie 'n pijp
stoppén en veur broeder Maicus wil ie soms
'n warme stoof klaarzetten.
Lest sprak ie mee iemand, die den broeder
nie kost tkuiswijzen. Ja, juffrouw, zee-t-ie
toen, ik wist wel dat gy in den Hemel waart.
Ik heb oe ommers eigens weggebracht,
'k Mocht nie op 't kerkhof, maar 'k ben bij
oe gebleven, horre. Achter de spijlen stond
ik. Wat zijde nou mooi! En hebt ge nooit
meer kou? En gin honger ook al nie? 'k Zou
geren by oe komen, juffrouw, maar ge woont
zoo hoog! Neeë, madame Delhomme is kwaad
op me. Omdat 'k die la..ip gebroken heb. Maar
ik .was toen... zoo ziek, ee. Van de kou. En
zoo. 'k Had nie weg motten gaan van Ulven
hout. Als nou den Vic maar weer komt, dieën
schilder uit 't bosch. Die brengt me wel verom
bij Dré II. Ah, da's 'nen ruiter! Stil Bles, on
zen patroon gaat mee oe rijen, ge mot er dus
prontjes opstaan, beest! En dan begost den
Eeker weer te borstelen, tot 't zweet aan z'n
haren hong. Dén klimt ie weer, honderden
trejen op! Valt dan, mee 'nen schrikkelijken
krijt, dien ge over'heel den kloosterakker hoo-
ren kunt, weer naar de eerde. Dan is 't op z'n
ergst, zee broeder Marcus. Dan baait ie in z'n
zweet en ligt ie 'n uur te hijgen. Soms gaat ie
weer dalijk overnuuw klimmen, zeggende: „ik
mót daarboven zijn, ze hebben den Eker ge
roepen!" Op 'n ander moment, zee den broe
der, is den Eeker aan 't tobben over „ons
thuis". Ze motten dieën wagel uit! Al mot ik
m'n eigen kapot werken. En dan vraag-ik aan
den baas of ie 'n plekske veur me in 't kloos
ter wit. Op 'nen berg, dicht bij Onzenlieven-
heer, 'n wit klooster, waar ik m'n eigen
woonwageltje mag timmeren, maar nou mee
'n echt raom, om naar den hemel te kunnen
kijken. Ik gaai. En, dan klimt ie weer", zee
Dré Hl. Halve nachten aan 'n stuk. Als ze
die koorts gin baas worden, opa...", angstig
en bedroefd keek m'n baaske me aan: „dan...
dan werkt den Eeker z'n eigen dood in z'n
zware yldroomen!"
Trui zweeg al dieën tijd, dat den Dré weer
vertelde. Zweeg, stipte kousen, veegde nou
en dan mee 'nen kous 'n traan of 'nen drup
uit T neus weg. Trui 's stillekes geworden.
Ze loopt den huis rond, of ons Eekerske hier
ziek ligt, zoo stillekes is se.
„Dré, ik gaai Zondag mee. En..."
„En watte opa?"
„Niksehneeë. Niks nog".
'k Gong den anderen dag 'ns naar ons pas-
toorke. Ik doch: hy mot 't toch oök weten!
Is alty veul begaan gewist mee den Eeker.
heeft 'm veur bereid veur 't postulaat. Hy
was er sterk veur, dat 't jonk weggong...,
'1c gaai mee deuzen zielenkenner 'ns praten.
't Was lekker warm op z'n kamer. Z'n
hc jge ramen waren mat beslagen, den kou
wen winterregen streepte langs 't doffe glas.
Ik kost m'n akkerland maar amper zien.
Z'-art schimde 't deur de doffe ramen. Bo
ven den kim lichttt 't van Öen kleurloozen
.waterhèmel in de duisteie kamer van meneer
pastoor. Hel glommen de glanslichten van
koperen en glazen dingen op den kamerduis-
ter. 'Nen triesten Adventmiddag.
Ons pastoorke zat weer aan zijnen grooten
rolbureau, maar ik zag niks anders van 'm
dan z'n witte gezicht en z'n witte krullen.
De rest van 'm gong verloren in den zwar
ten dag.
„Vertel 's, Dré...? Sjegaar...? Asteblief."
Dan stopte-n-ie zijnen das wat varter om
den rek, gong op z'n gemak zitten, leunend
teugen dén hoogen rug van zijnen stoel.
En ik vertelde. Van den zieken Eeker. Van
zijn ijldroomen. Zware kon sen. Afijn, alles.
Mijnheer Pastoor luisterde. Zweeg, maar
luisterde Mee den aandacht van 'nen dokter.
Dus ik'vertelde, zoo sjecuur meugelyk! -'t Dee
me deugd, deus luisteren van 'nen seerjeuzen
mensch, als hij is.
Als ik alles en alles verteld had, bleef ie
nog even zwijgen. Sloeg z'n armen over
malkaar, hoog den kop, peinsde.
Dan keek ie me aan. En zee: „Dré, ik ben
gin dokter, dat witte, maai'... maar 'k wou,
da'k 't manneke 'ns zien kost. Misschien...
'ns mee 'm praten."
„Maar dat kén, meneer pastoor! Zondag
middag spannen we de sjees..."
Toen zweeg ik maar. Want nou luister-
de-n-ie, docht na. Weer had ie 't witte kopke
gebogen op de borst, peinsde.
Dan zee-t-ie: „Dré..., ik kén... kén 't mis
hebben, vaneigens, méarr... maar witte... ik
geloof..., ik gelooff..."
„Ja, meneer pastoor, want dunkt jou?"
„Ik geloof, Dré, as we 't keareltje vervoe
ren kosten..."
„Ja, meneer pastoor7 Ja?"
„Dat ie dan bij jou thuis..." Toen keek le
me aan; 'n vaag glimmerke in de ouwe oogen:
„datie dan bij z'nen Dre I"I. Trui en zoo...
rapper zou beter worden, dan daar bij broeder
Marcus; hoe goed dieën mensch dan ook veur
'm zal zijn."
„Zou ie... vaart (heimwee) hebben, denkte?"
„Vaneigens! 't Hoeft nie z'n ziekte te zijn,
maar daar is in 't manneke z'n leven véul.
veranderd. As we nou dét alvast van 'm af
nemen..., verstade? Dan..., dan verlochten we
't jonk al direct."
„Meneer pastoor, ik vóel 't, ge hebt de zaak
aan 't goeie end vast! Rijde mee, Zondag?"
„Geren! 'k Wil 'm geren zien en spreken."
Als ik 't Dré III vertelde, klèèrde-n-ie weer
heelegaar op. „Da's góeie!" zee-'t-ie heesch.
„Sodemekajer da's plazierig! 'k Zal 'm werm 1
toestoppen, opa, ons"-'pastoorke goed inbake
ren! Da's goeie!"
Trui beweerde da'k nou, veur 't eerst van
m'n leven 'ns 'nen verstandigen zet had ge
daan, deur meneer pastoor in den erm te ne-
mee z'n drieën, pastoorke, Dré III en ik, in
de sjees naar den Ouwenbosch.
't Was 'n vlot toerke. 'n Winterzonneke
'scheen binen in ons gerij, pastoorke zat dik in
de reisdekens verdoken, zooiets kunde Trui
overlateh! 't wageltje '-olde ove' den be
tonnen weg, langs de bosschen, dat 't 'n genot
was. „Goeie spullen", prees onspastoorke:
„zoo hadden wij 't vroeger bij ons thuis ook,
Dré! Vader's trons!"
Ik knikte lachend. Zee niks. Liet 'm betijen
in z'n herinneringen, zoo bar oud. Dan begost
ie te vertellen. En wat is vandaag plazieriger
te hooren, amico, dan over dieën ouwen tijd,
waarop al zooveul gesmaald..is. Zoo op afge
geven, deur nuuwlichters, die ondertusschen
de weareld onbewoonbaar maakten. En dat
slaat dan nog nie eens op den oorlog. Ik heb
nog maar 't oog op de dames en de heeren,
de deftigheid, die in de plek der menschelijk-
heid kwam. De deftigheid, die heuren komaf,
uit dieën ouwen tijd verloochende, want stel
oe veur dat ze vandaag wistei., dat oew' vader,
oew grootvader in dieën ouwen tyd ge...wérkt
hadden, veur 'n eerlijk stuk brood!
Daar was in de Moderne Weareld (aja,
hoofdletters!) toch gin grooter schande,
dan... werken!
Genogt.'
Plazierig rejen we naar den Ouwenbosch,
over de witgewaaide wegels,, mee 'n zonneke
in den brik.
't Duurde nogal evenkes veur broeder
Marcus van „de III Coninghen", 't steêke
van den Kloosterhof, operdee. Den dokter
was sjuust bover.! Dat treft, flitste deur
m'nen kop. Nou kost meneer pastoor 'ns mee
den dokter praten. Kosten deuze mannen, den
een die den Eeker z'n zwakke lichaam kende,
den ander, die z'n teere zielementje kende,
alles 'ns wikken en wegen! En zoo kost ik 't
ald^rbeste advies ter weareld krijgen veur ons
Eekerske!
Dat trof. En ik vertelde meneer pastoor
m'n gedacht in 't oor. Hij glimlachte. Knikte.
„Sjuust myn gedacht," fluisterde-n-ie verom.
Dat trof. En ik verzelde meneer pastoor
m'n gedacht in 't oor. Hij glimlachte. Knikte.
„Sjuust .myn gedacht," flvisterde-n-ie verom.
Van broeder M_rcus vernamen we al dalijk
A"t de koorts veul aan 't wrken was.
Dré r*7 veegde toen z'n veurhoofd af: ik
was trouwens Apk 'n heel stuk geruster.
Eerst mocht Hré III naar boven gaan. On-
Neemt U nauwkeurig waar?
In het dagelijksch leven gaat meer aan onze
aandacht voorbij dan wy denken. Wilt U het
bewijs?
Neemt dan eens potlood en papier en haalt
U een kamer voor den geest, waar U sinds
langen tijd eiken dag. komt, (niet de kamer
waar U in bent). Tracht dan eens nauwkeurig
op te schrijven, wat er in die kamer allemaal
staat, hoe de meubels staan ten opzichte van
elkaar, wat er aan de muur hangt en wéér
precies. U moogt wel nadenken, maar er niet
al te lang over doen. Een kwartier moet vol
doende zyn om een kamer die U door en door
kent, nauwkeurig te beschrijven. Gaat dan eens
met Uw lijstje in de hand die kamer rond, U
heeft zeker wel één of twee dingen vergeten of
de plaatsen waar kleine stukjes aan den muur
hangen met elkaar verwisseld.
Wanneer alles precies klopt, dan bent U
inderdaad een mensch met een buitengewoon
nauwkeurige opmerkingsgave en staat Uw con
centratievermogen boven normaal peil.
Heeft U veel vergeten of verscheidene ver
gissingen gemaakt, dan wordt het tijd dat U
bewust tracht om scherper waar te nemen en
om Uw aandacht steeds ten volle te bepalen bij
hetgeen waarmede U op dat oogenblik bezig is.
Nauwkeurigheid en concentratievermogen,
komen onder alle levensomstandigheden te pas,
vandaar dat wij ér zoozeer den nadruk op
leggen. Elk oogenblik ondervinden wij de las
ten, wanneer wij te vluchtig en te oppervlak
kig zijn geweest, Wij hebben b.v. iets ge
hoord waarvan wij wel meer zouden willen
weten, maar van wie ook weer? Het is ons
ontgaan, en nu „ontgaan" de zoo gewenschte
nadere inlichtingen ons ook, wij herinneren
ons, dat wij een te beantwoorden brief met op
zet op een plaats hebben geborgen waar die
niet kon wegraken, maar wéér ook alwéér
Het is ons ontgaan, en nu gaan vele kostbare
minuten verloren met zoeken.
Went U aan om scherp en duidelijk in Uw
geheugen te prenten, wat- U wilt onthouden.
Degenen die alles in een notitie-boekje op
schrijft, is de vijand van zijn eigen geheugen
ontwikkeling. Want wanneer hij op dat boekje
vertrouwt en zijn geheugen niet oefent, zal op
een oogenblik dat boekje onvindbaar zijn, en
wat dan? Alleen een zakenman met vele af
spraken per dag heeft natuurlijk een agenda
noodig om deze in op te schrijven. Maar overi
gens lijdt het geheugen van iemand, die voor
alles op potlood en papier vertrouwt evenzeer,
als te weinig gebruikte spieren van iemand die
den geheelen dag zit en voor de kleinste af
stand de tram neemt. Wij hebben ons geheu
gen om het te gebruiken; wat waard is om
naar te luisteren is ook waard om er goed
naar te luisteren.
Wat waard is om naar te kyken is ook waard
om het terdege in U op te nemen.
Wie,een ten volle bewust levend mensch wil
worden met een open oog voor goede kansen
en een groote dosis paraatheid voor dien gelde
het motto:
„Doet niets half!"
Nadruk verboden»
Dr. JOS. DE COCK.
dertusschen zaten "ij gevieren zachtjes te
praten in 't werme huizeke van broeder Mar
cus: de dokter, pastoor, Marcus en ik.
't Moeilijke was, zee den dokter: er was aan
den Eeker z'n lijden ginne naam te geven.
Vast stond; 'n algeheele verzwakking. Organen
allegaar gezond, maar den pols te onregelma
tig en te rap. Tenslotte, zoo docht ie, kost ge
sproken worden van 'n zenuwcrisis, hoewel 'n
dergelijke inzinking op deuzen leeftijd...?
„Dokter." zee ik: „deus achttienjarig kea
reltje is al zoo... oud." Toen zagen z'n veul-
wetende dokte.soogen me lank aan Dan
knikte-n-ie. Zee: „ik begrijp oe. We krijgen 'm
er wel bovenop, maar..."
Toen zee meneer pastoor: „maar we motten
van 't ouwe- manneke 'nen jongen gast zien te
maken. W< t zoude 'r van zeggen, dokter, ik
heb zóó gedocht, as We..."
En meneer pastoor begost te praten mee
den dokter, sjuust in de richting als ik 't zoo
geren had. Broeder Marcus stookte als 'nen
duuvel, ik luisterde naar de twee mannen, daar
aan de tafel en naar elk geruchtje boven.
Jan kwam Dré benejen. Strak, droef stond
z'nen jongen, sterken kop. De lippen vast op
malkaar, de neus breed. En opvretend z'n ver
driet. Wij keken al'emaal 'ns mar m'n baaske,
maar zwegen. Dan zag ie naar den dokter.
„We krijgen 'm er wel bovenop", zee deuzen
mensch toen. Maar den Dré schudde den kop.
Dan wierd 't hum te machtig. Twee tranen
b -ongen in 'n oogen. 'r. Oogenbli.tske later
snikte den reus als 'n klein kind.
Jan gong meeer pastoor naar boven. Het
nou stil, in 't huizeke. Den avond viel over
den akker, 't Klokske van de kloosterkapel
klepelde met hamerkes op den Zondag. We
luisterden naar malkaar.
Donkerden weg, in 't werme steêke. En 'k
vroeg me af, of deuze suizelende stemming van
den eenzamen, ommuurden kluosterakker mis
schien te machtig was gewist veur 't open,
teere 'zieltje van onzen Eeker.
Dan kwam mijnheer pastoor benejen. „Ja,"
ze-t-ie: ,,'t manneke is buiten koorts. Maar
bros as 'nen rietsteel in 't Najaar."
„Heot ge 'n gezegd...?" vroeg Dré III.
„Ja, Dré. 't Is goed, zee-t-ie en toen viel ie
in slaap."
„T'-ch mot ik 'm evenkes zien," zee ik; lest
is dat ook al misgeloopen." 'k Bèn gaan zien.
'n Ros sputterlichtje scheen deur 't kamerke.
Dat was, wel dat was 't eigenste lichtpotje
uit z'n woonwageltje, bij ons thuis, en 't eigen
ste heilig beeld...!
Roerloos lag manneke, oud van lijden, tus-
schen 't -blanke dek. Z'n sproetenkopke was
no maar 'nen vuist klein. Schuins^ lijk 'h
mooie blom, hong 't kopkeaan den dunnen hals
Of we 'm de Kerstdagen by ons hebben...?
Vol.
Veul groeten van Trui, Dré m en als alty
gin horke minder van oewen t.a.v.
DRÊ.
ZONDAG 15 DECEMBER 1940
Hilversum L 415 m.
Nederlandsch Programma. 8.00 NCRV.
2.00—7.15 VARA.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.10 Schriftlezing en Meditatie.
8.25 Orgelconcert (opn.).
9.10 Gewijde muziek (opn.).
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 Gewijde muziek (opn.).
10.00 Nederlandsch Heivormde Kerkdienst.
Hierna: Gewijde muziek (gr. pl.).
12.25 Cyclus „Eens Christen's reize naar de
Eeuwigheid in dezen tijd".
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
I.45 Nederlandsch Verbond voor Sibbekunde:
Lezing: „Wie en wat waren onze voor
ouders?"
2.00 Gramofoonmuziek.
2.30 De Ramblers.
3.00 Zang met pianobegeleiding.
3.35 Cello en piano.
4.05 Orgelspel met gramofoonmuziek.
4.30 Esmeralda en solist.
5.15 Wekelijksche gedachtenwisseling ANP.
5.30 Voor dfe kinderen.
6.00 VARA-orkest
6.42 VARA-Almanak.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek-
7.007.15 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum II. 301.5 m.
8.00 VARA. 8.30 VPRO. 9.30 VARA. 2.00
AVRO. 4.00 NCRV. 5.15—7.15 AVRO.
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmuziek.
8.28 VARA-Almanak.
8.30 Studiodienst.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 Orgelspel en zang.
10.30 Declamatie.
10.50 Gramofoonmuziek.
II.00 VARA-Meisjeskoor „De Krekels".
11.25 VARA-orkest en soliste.
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 VARA-orkest (In de pauze: VARA-
Almanak).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Esniaralda en soliste.
I.45 „Winterhulp Nederland", toespraak.
2.00 Omroeporkest.
2.40 Gramofoonmuziek.
2.45 Radiotooneel.
3.25 Zang met pianobegeleiding en toelichting
4.00 Wijdingswoord.
5.15 Wekelijksche gedachtenwisseling ANP.
5.30 Gevarieerd concert (6.006.05 „Op de
helft", toespraak).
6.45700 Actueele reportage of gramofoon
muziek en sluiting.
Kootwijk. 1875 m.
KRO-uitzending.
7.00 Berichten (Duitsch).
7.15 Wij beginnen den dag.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Gewijde muziek (gr.pl.).
.8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek (10.00-—10.15 Berichten
Duitsch).
II.00 KRO-orkest (11.30—11.45 Berichten
Engelsch).
12,30 Berichten (Duitsch).
12,45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 KRO-Melodisten en solist (1.30—1.45
Berichten Engelsch).
2.002,15 Berichten (Duitsch).
2.30 Berichten (Engelsch).
2.45 Musiquette.
3.30 Uit Berlijn: 52e Verzoekconcert voor de
Duitsche Weermacht.
6.00 Rococo-octet.
6.30 Berichten (Engelsch).
6.45 Gramofoonmuziek.
7.00—7.15 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
MAANDAG 16 DECEMBER 1940.
Hilversum I. 415 m.
Nederlandsch Programma. NCRV.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.10 Schriftlezing en Meditatie.
8.25 Gewyde muziek (opn.).
8.35 Gramofoonmuziek.
9.40 Viool, piano en gramofoonmuziek.
10.20 Gewijde muziek (gr.pl.).
10.30 Morgendienst.
31.00 Christ. lectuur.
11.30 Kerstliederen en -duetten en gramofoon»
muziek.
12.15 Reportage of muziek?
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP,
I.00 Jac. Stoffer's sextet en gramofoon!
muziek.
2.00 Voor scholen.
2.35 Jac Stoffer's sextet.
3.0 Voor tuinliefhebbers.
3.30 Fluit en piano.
4.00 Gramofoonmuziek.
4.30 Voor de kinderen.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 Nieuws-, economische- én beursberichten
ANP. n -
5.30 Berichten.
5.35 Utrechts Stedelyk orkest (opn.).
6.15 „Lichtpuntjes en schijnsels aan de maan»
looze hemel", causerie met muzikale om
lijsting.
6,45 Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.007.15 Economische vragen van den dag
en nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum II. 301.5 m.
VARA-uitzending.
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmuziek
(±8.30 VARA-Almanak).
10.00 VPRO: Morgenwijding.
10.20 Declamatie.
10.40 Pianovoordracht.
II.10 Declamatie.
11.30 Esmaralda en solist.
12.00 VARA-orkest (In de pauze VARA-
Almanak).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Zuid-Afrikaansche uitzending.
I.30 VARA-orkest.
2.00 Voor de vrouwen.
3.15 Orgelspel.
4.00 Gramofoonmuziek met toelichting.
4.30 Voor de -kinderen.
5.00 VPRO: Cyclus „Het gèzin in on^en tyd".
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichte»
ANP.
5.30 VARA-orkest en solisten (6.00—6.15
„De plaats van lichamelyk gebrekkigen ln
de maatschappy", lezing).
6.42 VARA-Almanak.
6.457.00 Actueele reportage of gramofoon»
muziek en sluiting.
KootwyK. 1875 m.
KRO-uitzending.
7.00 Berichten (Duitsch).
7.15 Wy beginnen den dag.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Gewijde muziek, gr.pl.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek (9.009.15 Berichte»
Duits.
II.30—11.45 Berichten, Engelsch).
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Gramofoonmuziek (1.301.45 Berichten
Engelsch. 2.002.15 Berichten, Duitach,
2.302.45 en 3.303,45 Berichten, Engelsch),
5.00 Berichten, Duitsch.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichte»
ANP.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.30 Berichten (Engelsch).
6.45 Gramofoonmuziek.
7.007.15 Friesch praatje en nieuwsberichte»
ANP en sluiting.
VOOR DE
Hersenacrobatiek of zelfwerkzaamheid.
Het wordt nu vijftien jaren, dat ik in
onderwijzerskringen propaganda voer voor
herziening van het onderwijs. In al die jaren
heb ik onvermoeid als mijn zienswijze te ken
nen gegeven, dat heel wat schoolonderwijs
ten slotte neerkomt op hersenacrobatiek en
de zelfwerkzaamheid van het kind buiten het
geding blijft. Ik wil een en ander toelichten
aan de hand van leerstof uit de huidige
school hierbij vooraf opmerkende, dat ge
lukkig in vele scholen reeds nieuwe ideeën
toepassing vinden.
In vele scholen laat men de kinderen som
men maken, welke later in het leven nage
noeg nimmer aan de orde zullen komen, ten
zij men schoolmeester wordt. Dergelyke som
men moeten in het oneindige worden uitge
legd aan de leerlingen en ten slotte brengt
men de kinderen dan wel zoo ver, dat zij in
staat zijn een type-som volgens vast recept
te maken. De vraag of een dergelijk vraag
stuk alleen door schoolmeesters uitgedacht
is, blijve hier /naar buiten beschouwing. We
weten allen, dat het verlangen,, verlost te
worden van de som-om-de-som niet van van
daag is. In de harten van vele onderwijzers
groeit het verlangen, de sommen practisch
te maken, d.w.z. zoo in te kleeden, dat zij
in overeenstemming zijn met de vraagstuk
ken, welke het kind later in het leven op te
lossen krijgt. Bijv. het nazien van een sla
gersrekeningetje zal voor iedere huisvrouw
beteekenis hebben. Wat te zeggen van deze
ervaring: Ruim 40 leerlingen waren niet in
staat een eenvoudige slagersnota na te reke
nen, omdat ze niet eens wisten hoeveel gram
een ons, een jiond was! Slechts een paar
meisjes eener Huishoud- en Industrieschool
brachten de som byna tot een goed einde,
maar struikelden bij het berekenen van de
omzetbelasting. Het hier vermelde berust op
persoonlijke ervsring. Het is bedroevend,
doch waar: Heel wat meisjes weten niet
hoeveel gram een ons is! Geef ik een vraag
stuk, waarin verwerkt ha, a, ca enz., dan
komen de meeste meisjes er wel mee klaar.
Op die sommetjes heeft de school ze ge
traind! j
Onlangs kwam een leerares koken by
en vertelde me, dat de meisjes een recept, in
het kookboek voor 4 personen aangegeven,
niet zonder haar hulp konden omzetten ln
een voor vijf personen of zeven personen.
Voor acht personen lukte het nog wel!
Op taalgebied doen we soortgelijke erva
ring op.
De opdracht: „Schr^f eens aan de direc
trice, dat je vandaaag niet naar school kunt
komen omdat je moeder plotseling ziek ge
worden is," stelt de kinderen voor een on
overkomelijk probleem.
Hc- moet je beginnen? Indeeling van den
brief? Adres?
En dan de stijl en de wanhopig* schrijf
fouten. Het is om radeloos te worden. En
toch maken deze kinderen een taalles, waarin
heel wat moeilijkheden verscholen liggen, be
hoorlijk
De kinderen hebben heel wat in hun mar»
tegenwoordig, dat geef gaarne toe, maar
wanneer het aankomt op practische kennis,
dan laten ze ons in den steek. In een Huis
houdschool ervaar je dit telkens weer. Teeke»
eens een regelmatige zeshoek! Lukt niet
Nooit gehad. Maar wel ljunnen ze de opper
vlakte van een trapezium berekenen ten
minste, wanneer ve ze pas op school krygen,
na een poosje zijn ze dat ook weer vergeten.
Nu weet ik wel, dat. het tot de taak van de
leerares of den leeraar voor het lager onder-
'wijs op de Huishoudschool behoort, deze prac
tische dingen te onderwijzen, maar ander
zijds weet ik ook, dat er heel wat kinderen
na het aflo' pen der lagere school het leven
instappen zonder verder onderwys meer te
ontvangen. Deze meisjes worden ook huls
vrouwen! We moeten met deze feiten reke
ning houden.
Het is een gelukkig verschynsel, dat sedert
een paar jaren de Inrichting van het zevende
leerjaar in dit opzicht hervorming ondergaan
heeft.' De leerstof, welke eigenlijk niet veel
anders is dan hersenacrobatiek, verdwijnt om
plaats te maken voor stof, welke gericht is op
de practijk. Dat is reeds een stap in de goeds
richting.
OVEEKA.
