NIPPER EN PELLE
De schedel
van Mozart
Het
granaatappelsap
BRIEF UIT WEENRN
Veel geld voor diamanten
DE PERS
Radioprogramma
HEEFT DE SCHEDEL, DIEN MEN
TE SALZBURG TOONT, AAN MO
ZART BEHOORD? - OPGRAVIN
GEN OP HET KERKHOF NA 150
JAAR.
WEENEN. Januari 1941.
Het is zeker «een gewoon feit, dat
men anderhalve eeuw, nadat iemand
goed en wel is hegraven, er over gaat
redetwisten of een bepaalde schedel
die van den betreffende is, dan wel
die van een ander. Dit nu is het ge
val met den schedel van den grooten
componist Mozart.
Zooals bekend mag worden verondersteld
werd Mozart op 8 December 1791 in alle stil
te met nog 15 armen en onbekenden in een
gemeenschappelijk graf begraven. Tien jaar
daarna werd deze rustplaats op last van de
bevoegde overheid ontruimd en bij detze ge-
gelegenhcid werd het gebeente van den groo
ten componist met dat van anderen zonder
berderen omslag op een hoop geworpen.
Er verliepen zeven jaar, voordat zijn we
duwe op het denkbeeld kwam, een onder
zoek te laten instellen naar de laatste rust
plaats van haar echtgenoot. Doch toen was
men niet meer in staat om met zekerheid
de plaats aan te wijzen, waar zich het ge
meenschappelijke graf had bevonden. Een
later ingesteld onderzoek leidde evenmin
tor een bevredigend resultaat. Dit neemt
niet weg, dat men op 5 December 1859 op het
Sint Marcus-kerkhof een standbeeld heeft
geplaatst ter herinnering aan den compo
nist, dat later naar het centrale kerkhof van
Wcenen is overgebracht. Desniettemin weet
men nog steeds niet met zekerheid, waar
Mozart begraven werd en waar de rest van
zijn stoffelijk overschot is gebleven.
Is het Mozarts schedel wel?
In de Getreidegasse tje Salzburg,
in het geboortehuis van den compo
nist ingericht tot museum, dat
geheel aan Mozart is gewijd
wordt den bezoeker met piëteit een
schedel getoond, waarvan men be
weert, dat het 't schedeldak van
den componist is. Deze schedel is
op merkwaardige wijze in het mu
seum terecht gekomen. In het jaar
1796 hield de beroemde Weensche
geneesheer Dr. Franz Joseph Gall
voor de eerste maal een voordracht
over de schedelleer of phrenologie.
Volgens deze leer nu bestaat er een ze
ker verband tusschen den vorm van den
menschelijken schedel en het mensclielijk
karakter. Goethe, die later in persoonlijke
aanraking kwam met dr. Gall, beschreef
deze wetenschappelijke ontdekking als, het
toppunt van vergelijkende anatomie. Door
deze uitlaling van Goethe werd dr. Gall er
toe gebracht, om zijn wetenschappelijk on
derzoek op dit gebied voort te zetten. Na
verloop van tijd beschikte hij over de
eigenaardige verzameling van niet minder
dan 345 schedels, waaronder die van be
roemde Weensche dichters, componisten,
schilders en geleerden. Zelfs den schedel
van Haydn wist hij in zijn bezit te krijgen,
hetgeen een waar schandaal ontketende.
266.
Weer thuis!
1. ..Vaarwel! Onze hartelijke
dank voer de hulp!"
2. Zoo, daar zgn we weer thuis
Kijk eens, daar zijn ze alle
maal in 't bad; laten we er
heen gaan en ze goeden dag
zeggen."
267.
N'pper en Pelle worden met
wantrouwen ontvangen.
1. „Hallo, jongens, daar zgn
we weer! We zijn zoo juist
uit Afrika teruggekeerd.
Dat moet wel prettig zgn
een bad te nemen, zonder
dat krokodillen en slangen
op je loeren".
2. „Ha! Ha! Die is goed! We
geloven geen woord van
Jullie rooversgeschiedenissen
Jullie ilt ons zeker ook
wijs maken, dat jullie in de
kralen van Kannibalen of
zo iets bent geweest!"
FEUILLETON
do*Ji Eikel ïïl.
Mr. Kelso antwoordde weifelend, dat hij dit
eigenlijk had behooren te dóen, maar, daar hij
gehoord had dat Mr. Weston niet op bezoek
gesteld was, had hij er tot nu toe nog steeds
niet toe kunnen komen.
Ik heb vandaag op de golflinks gehoord
dat hij indertijd uit het leger verwijderd is,
zét Sir John. Sindsdien schijnt hij te leven
onder een aangenomen naam; als ik jou was
zou ik me maar heelemaal niet met den vent
inlaten.
Lady Carvis keek eens naar haar dochter.
Van dien man kan ik veel gelooven. zei het
meisje, zoo iemand acht ik tot alles in staat.
Het is meer dan schande dat hij rondom zyn
terreinen overal hekken plaatst en Ik hoop.
dat U hem zult vertellen, Mr. Kelso, wanneer
U hem eens ziet.
Niemand wordt genoodzaakt over die
hekken te springen, bromde Sir John. Maar.
Diana zoekt altijd overal moeilijkheden.
Dat is ook het eenige vertier in dit oord,
gaf Diana uitdagend ten antwoord.
Zou je graag willen reizen, Diana? vroeg
Mrs. Kelso.
Ik zou willen leeren vliegen, maar ik mag
niet. Dus zal ik thuis moeten blijven en met
iedereen ruzie maken als tijdverdrijf.
Dat lijkt me verspilling van energie,,
merkte de dominéé op.
Beter dan heelemaal geen energie, zei
Diana, bij welke woorden ze beteekenisvol naar
haai* stiefvader keek.
Och, vind je? vroeg deze sarcastisch.
Mr. Kelso, die een onaangename wending
van het gesprek vreesde, begon gauw over een
ander onderwerp en Diana wierp hem *en
dankbare blik toe.
Later, op weg naar huis. zei de oude heei
tot zijn vrouw: Het is meer dan schande
zooals dat meisje steeds door haar stiefvader
behandeld wordt. Ze is jong en gezond en het
spreekt vanzelf dat ze er behoefte aan heeft
Voor de doodgravers beteekende
dit wetenschappelijk onderzoek een
aardig buitenkansje, want de lij
ken moesten in alle stilte des nachts
worden opgegraven, om den sche
del te bemachtigen. Iedere schedel
werd door dr. Gall zorgvuldig ge
prepareerd en kreeg een vaste
plaats in zijn collectie.
Wat zou Mozart er van zeggen?
- Op deze wijze schijnt hij ook kans te
hebben gezien, om in het bezit te komen
van den schedel van Mozart. Uit zijn nala
tenschap ging deze reliquie over in het bezit
van den bekenden Weenschen anatoom Hein
rich GyrtJ. Deze vermaakte ze op zijn beurt
aan de stad Salzburg En zoo kreeg 'n sche
de] een eereplaats in het Mozartmuseuni te
Salzburg.
Het kan echter niet worden ontkend, dat
in den laatsten tijd weder sterk wordt ge
twijfeld aan de echtheid. Het zou nog mo
gelijk zijn geweest, bepaalde punten van
overeenstemming met den schedel van Mo
zart vast te stellen, indien het noodlot niet
had gewild, dat Mozarts weduwe het eeni
ge doodenmasker, dat van den componist
bestond, in duizend stukken had laten val
len.
Van eenigen tijd geleden in. het Weensche
staatsarchief aangetroffen documenten zal
men thans op het Sint Marcuskerkliof nog
maals een systematisch onderzoek instellen
in de hoop, de gemeenschappelijke rustplaats
alsnog te vinden en op deze wijze een be
vredigende oplossing te verkrijgen voor dit
Mozart probleem. O dit echter tot het ge-
wenschte resultaat zal leiden?
(Van onzen Haagschen correspondent.)
Gisteren is in de Haagsche Leen- en Voor
schotbank, vroeger Bank van Leening gehee-
ten, een veiling van gouden- en zilveren
voorwerpen, diamanten en brillanten, welke
daar verpand waren en niet tijdig ingelost.
Er bleek enorme belangstolling te bestaan
dit keer en de prijzen, welke vooral edel
gesteenten opbrachten, waren fantastisch.
Zoo bracht een paar diamanten hangertjes,
met een geschatte waarde van ten hoogste
f 100.niet minder dan f 720.op.
Ook bij brillantringen, diamanten dasspel,
den, oorbellen met diamanten en meer van
dat fraais, joegen de biedende gegadigden el
kaar soms wild op. Een brillanten ring, door
deskundigen op den kijkdag „wel aardig''
gevonden, werd voor f50.ingezet wat in
normale tijden al aan den hoogen kant zou
zijn geweest maar met f 10.— tegelijk, na
derhand bij f5.en tenslotte in een hard
nekkige race van telkens f2.klom dit
ringetje tot niet minder dan f 170.—. En nóg
werd dit drie maal de normale verkoop-
waax-de een koopje genoemd!
Een voordeeltje voor den oorspronkelijken
eigenaar-beleener, zulk een opbrengst! Want
de Bank houdt alleen 10 procent \oor vei-
lings- en administratiekosten af. Wanneer
dus b.v. deze x-ing voor f50 beleend was, kan
de vx-oegere eigenaar nog f 103 komen halen.
En de dame van de bovenvermelde hanger
tjes, die nu f7'20,opbrachten en waarop
zij indertijd f80 ter leen had. ontvangen
kan nu nog eens f648 in ontvangst nemen.
Wonderlijke geruchten
Ons volk, schxüjft „De Standaard'', is
blijkbaar meer vatbaar voor allerlei won
derlijke geruchten, dan wij ons hadden
vooi'gestcld. Zoo dwaas kan een gerucht
nxet zijn, of er zijn er altijd toch nog, die
er geloof aanhechten.
Enkele weken geleden was men onder
den indruk van een fantastisch verhaal,
dat de Ovei'heid en dat zou daix -Ie
Duitsche bezettende macht moeten zijn,
immers de eenige macht, die zulks zou
kunnen eischen van alle ambtenaren
toetreding tot de N. S. B. zou verlangen.
Niet lang daarna kwam het verhaal,
ietwat gevarieerd dus, terug in ciezen
vorm, dat men schriftelijk zou moeten
verklaren, hoe men tegenover de N. S. B.
gezind is: vijandig, neuti-aal of welwil
lend. Ook dit. gerucht hebben we als on
zin beschouwd.
De vorige week werd er druk gefluis
terd over een z.g. „putsch" van de N. S.
B met bet doel zich meester te maken
van belangrijke rcgecringsfuncties. Dit
verhaal is nog zotter dan de andere twee,
omdat het aan de bezettende macht een
houding toedicht, die tot de volstrekte
onmogelijkheden moet worden gerekend.
Men denke zich maar eens een oogen-
blik in, wat het beteekenen zou, indien
de Duitsche macht op een gegeven mor
gen, zonder haar goedkeuring, op be
paalde posten eens mannen aantrof, die
er den avond te voren nog niet waren.
We hei'halen nog eens, wat we reeds
herhaaldelijk gezegd hebben: er is maar
één feitelijke regeermacht in Nederland,
dat is de Duitsche. Wat zij wil, gebeurt;
wat ze niet wil, gebeurt niet. Als de be
zetter behoefte gevoelt aan wisseling van
personen bij eenigen tak van dienst, dan
wordt, de ervaring leerde het reeds her
haalde malen, zulks op een geruischlooze
wijze tot uitvoering gebi'acht,. Daarvoor
is de hulp der N.S.B. ovei'bodig.
Wij "bevelen onzen lezers dus nog eens
aan, aan deze soort geruchten geen aan
dacht te sclieixken. Ze worden waar
schijnlijk verbreid door leden der N. S. B.,
die er behoefte aan gevoelen zich gewich
tig voor te doen en den indruk willen
vestigen, dat men maar goed doet, zich
zoo snel mogelijk als lid aan te melden.
Al zullen het er niet velen zijn, die daar
door worden bewogen tot den veiiang-
den stap, bij enkelen heeft dit soort pro
paganda allicht de gewenschte uitwer-
king.
DINSDAG 21 JANUARI 1941.
Hilversum I. 415 m.
Nederlandsch programma. AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.30 Voor de vrouw.
10.35 Orgelspel.
11.00 Wenken voc de huishouding.
11.20 Arnhemsch strijkkwartet.
12.05 AVRO-Amusementsorkest.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Omroeporkest. ((Ja. 1.25 Declamatie).
haar vleugels uit te slaan dat behoort zoo
bij de jeugd.
Dat is wel zoo, antwoordde Mrs. Kelso.
Maar ik moet je eerlijk bekennen dat ik me
toch wel een beetje ongerust over haar maak
ze zit altijd vol streken. Ze moest er eens
uit; een andere omgeving zou uitstekend voor
haar zijn.
Nu, de volgende week gaat ze naar Lon
den, zei de dominéé geruststellend. Daar
heeft ze allicht afleiding genoeg.
Mr. Kelso was erg op Diana gesteld en hij
vond het jammer dat het meisje het thuis
niet prettiger had. Maar al gauw dwaalden
zijn gedachten af naar den nieuwen bewoner
van Crackmaed Grange. Zijn geweten begon
hem een beetje te plagen en hij vroeg zich af
of het toch eigenlijk niet zijn plicht was als
predikant den man een bezoek te brengen.
Mogelijk was hij niet zoo zwart als hg werd
afgeschilderd.
Ik geloof toch dat ik naar dien Weston
toe moet gaan, zei hij met een zucht tegen zijn
vrouw.
Ik vind dat het je plicht is, lieve, ant
woordde deze, Als je dat liever hebt gaan
we samen, maar beter lijkt het me dat je er
alleen heen gaat.
11^ geloof dat je gelijk hebt, zooals ge
woonlijk, antwoordde de dominéé glimlachend.
En zoo ging hij dan eenige dagen later op
weg om zich van zyn taak te kwijten.
Het was een zeldzaam stralende, zonnige
dag in het midden van November. Mr. Kelso
wandelde de oprylaan van Crackmaed Grange
op over een dik bladerentapgt. In de verte,
door de bijna naakte takken der boomen, zag
hrj het huls liggen, dat er kaal en afstootend
uitzag. Hij stelde zich voor hoe het er wel zou
uitzien op een sombere, stormachtige winter
dag en was blij dat hij zulk prachtig weer trof
Bij de voordeur gekomen trok hij aan de bel
en een hol geklingel klonk ergens in het ach
terhuis. Terwijl hij stond te wachten, nam hij
zijn omgeving eens wat beter op. Alles maakte
een indruk van verval en op de deur was geen
verf meer te bekennen.
Hij kreeg geen antwoord op zijn schellen
het huis scheen uitgestorven te zijn. Hij belde
nog eens en toen dat ook nu weer zonder
resultaat bleef, haalde hij zijn kaartje uit zijn
portefeuille. Net was hij van plan het onder de
deur te schuiven, toen een eigenaardig gesnuif
achter zich hem zich plotseling deed om
draaien.
Daar stond de buldog, waarover in Tarford
zulke ijzingwekkende vei'halen de ronde deden.
Het dier gromde vervaarlgk en zag er verre
van vredelievend uit.
Mr. Kelso staarde den "hond een oogenblik
aan. Hallo! zei hij toen. Je ziet er uit
als een menscheneter. Waar is je baas? Zijn
stem wist hij rustig te doen klinken, maar in
wendig voelde hij zich verre van op zijn ge
mak.
De hond naderde langzaam, steeds grom
mend.
Mr. Kelso voelde zich belaagd, maar hg riep
al zijn moed bijeen en bevelend zei hij:
Vooruit, zoek je baas!
Bruno bleef staan, klaarblijkelijk geïmpo
neerd door het gedrag van den vreemde. Hij
gromde niet langer maar blafte luid en pro-
terteerend. In ieder geval vond Mr. Kelso dit
heel wat minder vei'ontrustend dan dat drei
gende gegrom.
Er klonk een doordringend gefluit in de
verte en, verlicht ademhalend, zei de bezoeker
nog eens: Vooruit, zoek je baas! En moedig
liep hij in de richting vanwaar het fluiten ge
komen was.
De hond bleef vlak naast hem en hij had
een gevoel of hg door een politieagent werd
opgebracht. Hij begreep dat als hg zou pro-
beeren er vandoor te gaan. hij onmiddellijk
kennis zou maken met een paar scherpe tan
den.
Ze liepen de laan af, man en hond, tot aan
een kreupel bosch je. waardoox-heen een pad
leidde, dat dik onder de bladeren lag. Dit
volgden ze en daar, op een heuvel links, stond
een man van meer dan middelmatige lengte,
die vanaf zijn hooge standplaats op den vreem
deling neerzag. Hij floot kort en scherp en
oogenblikkelijk kwam de hond naar hem toe.
Den man kwam niet de heuvel af den bezoe
ker tegemoet, doch wachtte totdat deze naar
boven geklauterd was.
Eindelijk stond Mr. Kelso voor hem, een
beetje buiten adem. Hij voelde dat hg niet erg
welkom was en begon met zgn .excuses aan te
bieden. Het was Uw hond, die mij hierheen
bracht, zei hij. Ik had geen kans langs den
gewonen weg terug te keeren.
Weston keek den ander aan zonder een spier
van zijn gelaat te vertrekken; hij zag er niet
naar uit of hij blij was met dit bezoek. Maar
Mr. Kelso deed alsof hg dit niet merkte en,
hem zijn hand toestekend, zei hrj;
Hoe maakt U het? Ik kwam U eens een
visite maken als een vredelievend burger,
maar Uw hond...
Bent U de predikant vroeg Weston
kortaf, terwijl hg de uitgestoken hand drukte.
Die ben ik. klonk het antwoord. En
U bent zeker Mr. Weston?
De aangesprokene knikte. Iets dat ik
voor U kan doen? vroeg hij.
De woorden klonken niet erg bemoedigend,
maar Mr. Kelso was niet van plan zich er door
te laten intimideeren.
Niets, antwoordde hij. behalve dat U
Uw hond onder appèl houdt hij mocht
anders eens gehakt van mij maken. Is hg bg-
geval een menscheneter?
Nog niet, zei Weston. Maar dat komt
misschien nog. Hier. Bruno!
Hij boog zich over den hond en toonde de
sterke tanden van het dier.
Een goed beschermer en waarschijnlijk
ook een goed vriend! merkte de predikant op.
Er kwam geen antwoord op deze woorden
en, om maar iets te zeggen, vervolgde de be
zoeker:
U hebt hier een prachtig terrein: jam
mer dat het al die jaren zoo verwaarloosd Is.
Het is zeker Uw plan alles weer in orde te
maken
Zoodra het mg gelukt ls indringers bui
ten mijn terrein te houden, zal ik daar mis
schien toe overgaan.
2.00 Gramofoonmuziek.
2.15 Omroeporkest.
3.00 Cyclxxs „In den schijnwerper".
3.15 Cabaretprogramma.
4.15 Dansmuziek (lr.pl.).
4.45 Ensemble Bandi Balogh.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 RVU: Cyclus „In vier Nederlandsche
Musea op bezoek".
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 AVRO-Musette-ensemble en soliste.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek*
7.00 Vragen var. den dag (ANP).
7.15 Viole da gamba en clavecimbel.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Viola da gamba en piano.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.4510.15 Derde acte /an de opera „Lohen»
grin"; Sluiting.
Hilversum II. 301 m.
KRO.
8.00 Wij beginnen den dag.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstig halfuurtje.
12.00 Berichten.
12.15 Gerard Lebon en zijn orkest.
12-45 Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Gramofoonmuziek.
1.15 Gerard Lebon en zgn orkest.
1.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Vrouwenuurtje.
3.00 Zang met pianobegeleiding.
3.10 Gramofoonmuziek.
3.20 Zang met pianobegeleiding.
3.30 Gramofoonmuziek.
4.45 Cyclus „Wij en onze tijd".
5.00 VPRO: Jeugduitzending.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.00 KRO-Symphonie-orkest en solist.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.00—7.15 Vragen van den dag (ANP), sluiting
Mr. Kelso keek den spreker eens aan. Was
dit bedoeld als een wenk aan hem? Hij wacht
te even en toen zei hij: Ik hoop dat U mg
niet beschouwt als behoorende tot die cate
gorie, Mr. Weston. Het is niet mijn bedoeling
mijzelf aan U op te dringen.
Weston keek den ander recht aan. Nee,
U bedoelde ik niet, zei hg. Maar er zijn
menschen die meenen het recht te hebben mijn
hekken te vernielen en over mijn gronden te
loopen naar hun goeddunkt. Ik weet niet of U
dergelijke lieden als indringers beschouwt; ik
doe dat wel en ik ben dan ook van plan daar
een eind aan te maken.
De dominéé dacht aan de woorden van Diana
en hij trachtte voorzichtig voor haar zaak te
pleiten. Zooiets is natuurlijk ergerlijk, gaf
hij toe. Maar U moet niet vergeten dat
jarenlang deze terreinen door iedereen zgn be
treden, die daar lust in had, zonder dat iemand
daar kwaad in zag. En de jacht mag toch
steeds overal door, is het niet? U kunt voor
eventueele schade toch altijd vergoeding
eischen.
Ook voor schennis van anderman's rech
ten? klonk het koel. Natuurlijk kan ik
vergoeding eischen voor de materiëele' schade,
maar dan moet ik er eerst achter zien te
komen wie die heeft veroorzaakt.
U wilt daarmee toch niet zeggen dat
men opzettelijk Uw hekken heeft beschadigd?
vroeg de dominéé halfongeloovig. Zooiets
kan ik me haast niet indenken.
Misschien loopt U even mee, c\an kunt U
het zelf zien, zei Weston.
Mr. Kelso stemde toe en Weston keerde zich
om en ging den ander voor op een smal pad.
Bruno liep naast zijn baas en de dominéé had
moeite het tweetal bij te houden. Nadat ze
zoo een poos waren voortgegaan kwamen ze
aan een open plek, waar een man bezig was
niet graven. Het was de bediende. Holland, die,
naar het scheen, een diepe greppel aan het
maken was.
Weston stond stil en naast hem de dominéé.
Ziet U het? vroeg de eerste.
Mr. Kelso keek in het licht van de onder
gaande zon. dat hem verblindde en zag niets.
Zonder plichtplegingen greep Weston den
ander bij diens arm en duwde hem naar voren.
Daar! wees hij. Ziet U het nu?
Mr. Kelso keek neer op een massa vekoold
hout en ijzerdraad. U wilt toch niet be
weren dat dit een hek ls geweest? vroeg hij
verbaasd.
(Wordt vervolgd.)