Luisier niet naar den
EngeSschen zender
levenszenuw
Doel en streven
van de Winterhulp
AMERIKA'S
Uiteenzetting van
Mr- Backer
IN DE VERBODEN
UREN OP STRAAT
Verhooqinq van
steunnormen
Sluwe bedelares
oam het er vao
Weer tomatensoep
in blik
Ir. Mussert te Muencben
Regeling
dorschbedrijf
onder Britsche contrölel
Iets over zijn geschiedenis
In een druk bezochte persconferentie
heeft mr. A, J. Backer. provinciaal
directeur voor Noord-Holland en
waarnemend plaatselijk directeur
van Winterhulp te Amsterdam, een
uiteenzetting en beschouwing gene
ven over werk en doel van Winter
hulp Nederland.
Mr. A. J. BACKER.
(Foto archief).
Deze beschouwing had ten doel vele mis
verstanden en onverdiende critiek, welke
nog steeds over deze organisatie worden
gehoord uit den weg te ruimen. Er zijn
hier zoo zeide hij o.a. in Nederland
duizenden organisaties, die zich bezig hou
den met leeniging van sociale nooden. Een
zeer groot aantal hiervan wil men zeer
zeker in sfand houden doch coördinatie en
samenwerking met Winterhulp is noodza
kelijk. Reeds nu is er een begin van sa
menwerking met verschillende vereenigin-
gen gevormd en deze samenwerking zal
in de toekomst worden versterkt.
Bij Winterhulp verliest men helaas het
groote doel wel eens uit het oog. wanneer
men hier en daar een misprijzend oordeel,
dat dan bovendien nog volkomen onge
grond is, hoort Wij zijn altijd zoo zeide
de heer Backer een volk van individua
listen geweest en slechts in uren van ge
vaar voelden wij ons een. Dat individualis
me hield critiek in. Soms gezonde critiek.
maar ook wel eens ongezonde critiek. Het
is in deze dagen van het allergrootste be
lang. dat niemand op zij blijft staan. Wij
kunnen met Winterhulp een roeping ver;
vullen. Wij kunnen als eenheid, waarbij
de politiek geen rol speelt, de handen in
een slaan om hulp te bieden waar hulp
noodig is. Dat past ook in de historische
roeping van onze staatseemeenschap. Im
mers door de eeuwen heen zijn stroomin
gen van buiten door het Nederlandsche
volk geabsorbeerd. Theorie werd hier tot
gestalte, werd geconcretiseerd met de
nuchtere kijk van den Nederlander. Er is
een groot aantal vertrouwensmenschen noo
dig. menschep, die zich belangeloos met
hart en ziel inzetten voor het Winterhulp-
werk en die kernen vormen van waaruit 't
werk in kleine groepen wordt verricht. Tn
de kleinere gemeenten gaat het reeds in die
richting, daar immers heeft veelal de bur
gemeester zich persoonlijk ingezet, hij heeft
het vertrouwen van zijn gemeentenaren en
hii weet zijn gemeentenaren te doordrin
gen van het groote en goede doel van Win
terhulp.
Het doel van Winterhulp, het zij hier
nogmaals gezegd, is niet in de eerste
plaats om steun te geven in den vorm van
geld of goederen, noodzakelijk voor het di
recte levensonderhoud, maar om wat zon
en licht te brengen in die duizenden ge
zinnen. waarin dit ontbreekt. Thans ie de
toestand nog zoo. dat levensmiddelen, ko
len. kJeeren en geld worden gegeven. Maar
in de toekomst zal dit niet het hoofddoel van
Winterhulp zijn.
Ook de huis aan huis-collecte met <ie
lijsten, die op 31 Jan. en Februari zullen
worden gehouden, bracht de heer Backer
ter sprake. Er is geen sprake van. en hij
legde hier den nadruk op. dat dit colleete-
svsfeem een dwang bedoelt uit te oefenen.
In de eerste plaats hoopt men °P deze wijze
een statistisch inzicht te krijgen. Zoodat
men na kan gaan. waar nog een nadere
prmagand'a moet worden gevoerd.
Tenslotte de*1heer Backer nog me
de. dat door Winterhulp Nederland binnen
kort een algemeene afrekening zal wor
den gepubliceerd.
GRIEP TE SPAKENBURG.
Wegens de griep zijn de scholen voor een
week gesloten. Ongeveer tweederden der
bevolking ligt te bed. De doktoren kunnen
het werk bijna niet meer aan en nog steeds
breidt de ziekte zich uit. Gelukkig komen
er geen ernstige gevallen voor.
DERTIG JAREN IN DE GEVANGENIS
GEZETEN EN ER NOG NIET GENOEG
VAN.
De 68-ïarige C. J. G.. die reeds 30 jaren en
8 maanden gevangenisstraf achter den rug
heeft wegens diefstallen en insluipingen, is
door de Haagsche rechtbank veroordeeld tot
een jaar gevangenisstraf wegens het stelen
van bankbiljetten in het beste delingenhuis
waar hij was opgenomen, omdat hij zonder
middelen van bestaan was. Het hof heeft
dit vonnis bevestigd.
Het uit gaans verbod voor hen,
die nachtarbeid verrichten.
De persdienst van het N.V.V. meldt:
Overeenkomstig de verordening van den
rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied van 22 October 1940 is bet
aan particulieren verboden zich tusschen 24
uur en 4 u. op straat te begeven. Dit heeft
tengevolge, dat zij. die gedeeltelijken nacht
arbeid moeten verrichten, eenige uren voor
rlen aanvang van het werk op het werk
aanwezig moeten zijn, of wel eenige uren
moeten wachten.
Het N.V.V. heeft zich tot het de
partement van Justitie gewend met
het verzoek om aan bakkers en der-
gelijken, die in bovenstaand geval
verkeeren, een bijzonder* bewijs te
doen verstrekken, waardoor zij in
staat zijn in de verboden uren van
en naar hun werk te gaan.
Het departement van Justitie heeft mede
gedeeld, dat aan bet verzoek zal worden vol
daan en dat zij, die voor een dergelijke
vergunning in aanmerking willen komen
zich moeten wenden tot den districtscom
mandant der rijkspolitie van bet district,
waarin de woonplaats van den aanvrager
is gelegen.
De persdienst van het N.V.V. meldt:
Naar aanleiding van de stappen, die het
N.V.V. heeft gedaan bij de betrokken in
stanties om te geraken tot algemeene ver
hooging van steunnormen. is kort geleden
een publicatie van den persdienst van het
N.V.V. verschenen. Deze publicatie had
hoofdzakelijk ten doel de onjuiste geruch
ten te ontzenuwen, welke erootendeels wa
ren verspreid onder de uitgevroren werk-
verruimingsarbeiders. Tn deze publicatie
was toen o.m. medegedeeld, dat het N.V.V.
steunverhooging wehscheliik achtte en dat
het departement van sociale zaken de op-
'ossing zoo veel mogelijk wilde vinden in
het verstrekken van warm eten heneden
kostpriis. thans aangevuld met het ver
strekken van tomatensoep in bliek, blijkens
een recente mederleeling van het denarte-
ment. (Zie ook eldersi n dti nummer).
De persdienst van het N.V.V. hepft in be
doeld artikel medegedeeld, dat binnenkort
nog nader op deze zaak zal worden terug
gekomen.
Wij kunnen thans mededeolen. dat. in
verhand met de weersgesteldheid die nog
steeds geen grondwerk toelaat, de algebee-
le toestand van de ondersteunden naar hel
inzicht van den commissaris van he N.V.V,
den heer Woudenberg, vorhooeing van den
steun noodzakelijk maakt. Verschillende
met redenen omkleede vertoogen ziin tof de
betrokken autoriteiten gericht. Hopelijk za'
het departement van sociale zaken hef
dringende van spoedige verbetering inzien.
„Op weg naar het klooster".
In het gezin P.. wonende aan den Tegel-
schenweg te Venlo. vervoegde zich in de
avonduren een oud vrouwtje, vertelt de
Tijd. dat vooraf op weg te zijn naar een
Zusterklooster te Steyl. doch in verband
met het late uur niet meer verder te kun
nen. Zij vroeg om onderdak, wat naar.
mede doordat zij het medelijden van
de vrouw des huizes wist te wekken
werd verstrekt. De late beozek-
ster, die vrijwel den geheelen avond een
rozenkrans in de handen hield, vertelde,
dat zii vroeger als dienstbode had gediend
bij een bekenden pastoor in een van de om
liggende plaatsen. Zij wist het vertrouwen
van het gezin te winnen. Haar werd een
goed avondmaal voorgezet en zij liet zich
dit uitstekend smaken. Zij mocht ook over
nachten. Het scheen 'haar best te bevallen,
want 's morgens maakte zij nog geen aan
stalten om te vertrekken. Zij informeerde
zelfs belangstellend, waaruit de middagpot
van dien dag zou bestaan en toen zij ver
nam. dat er erwtensoep werd gegten. gaf
zij direct te kennen, dat zij vooral daar
een geweldige liefhebster van was. Den
heer des huizes ergerde evenwel de opdrin
gerigheid van het vrome vrouwtje en met
een zoet lijntje wist hij haar de deur uit
fe loodsen. Toen de vrouw vertrok, uitte
zii nog de beste wenschen voor het kin
derrijk gezin, waarin zii zoo gastvrij opge
nomen en onthaald werd.
Niet gering was echter de verbazing van
de familie, toen men de vrouw niet zag
wegwandelen in de richting van Steyl.
maar juist naar den tegonovergestelrien
kant. Deze verbazing werd nog groot er.
toen men haar hii den buurman zag aan-
hellen en vervolgons aan bet daarop vol
gen-de huis. terwijl zij aldus haar weg in
de richting van de stad voortzette.
De gastvrije huisvader beeft de politie
zijn ervaringen verteld en bier deelde men
zijn indiruk. dat hij door een sluwe bede
lares was beetgenomen.
Gedurende vier achtereenvol
gende weken.
De secretaris-generaal van het de
partement van sociale zaken heeft
in een schrijven aan de betrokken
gemeentebesturen medegedeeld, dat
gedurende vier achtereenvolgende
weken, op de wijze als voorheen, to
matensoep in blik kan worden ge
distribueerd aan werkloozen en arm
lastigen.
Dezer dagen zijn enkele leidende
figuren der N.S.B. voor besprekin
gen naar Duitschland vertrokken.
Uit Muenchen wordt thans door
het D.N.B. gemeld, dat de plaats
vervanger van den Fuehrer Rudolf
Iless in tegenwoordigheid van den
rijkscommissaris voor Nederland,
rijksminister Seyss Inquart Dinsdag
21 dezer in de senatorenzaal van het
Bruine Huis te Muenchen den leider
der N.S.B.. ir. A. A. Mussert, ont
vangen heeft.
Naar wij vernemen, aldus het A.N.P.
wordt einde dezer week ir. Mussert
weer in ons land terug verwacht.
EEN MUISJE MET EEN STAARTJE.
Een eenvoudige arrestatie die
vermoedelijk naar een handel
in gestolen rijwielen leidt.
Eenigen tijd geleden wist de centrale re-
cherce te A'dain 'n jongen aan te houden,
die 'n bakfiets met levensmiddelen had ge
stolen. Hoewel de zaak op zichzelf zeer
eenvoudig was, werd toch een nader onder
zoek ingesteld en werd o.a. een huiszoeking
verricht. Dit had groot nut, want men
kwain er een handel in gestolen rijwielen
door op het spoor. Bovendien kon men twee
handlangers van dén jongen eveneens ar
resteeren. De drie, arrestanten zijn voor-
loopig opgesloten en een aantal rijwieleige
naars zullen hun gestolen karretje weer te
rug krijgen.
Wie voor beroepsdorschers in
aanmerking kunnen komen.
Oprichting nieuw dorschbedrijf
praciisch niet mogelijk
Naar het rijksbureau voor de
voedselvoorziening in oorlogstijd
mededeelt, kan, teneinde eenige or
dening te brengen op het gebied der
beroepsdorschers, een nieuwe rege
ling in zake dorschbedrijf tegemoet
worden gezien. Deze regeling brengt
onder meer mede, dat slechts die per
sonen of lichamen als beroepsdor
schers zullen kunnen optreden, die
als zoodanig erkend zijn door de
landbouw-crisis-organisatie.
Slechts zij, die over het jaar 1938
een bepaalden minimum omzet kun
nen aantoonen, komen voor erken
ning in aanmerking. Oprichting
van nieuwe dorschbedrijven zal dus
in het algemeen niet mogelijk zijn,
al kan de secretaris-generaal van
het departement van landbouw en
visscherij in bijzondere gevallen uit
zonderingen op dezen regel toela
ten.
Het dorschen in opdracht en voor reke
ning van derdon zal uitsluitend aan de er
kende beroepsdorschers zijn toegestaan,
met dien verstande evenwel, dat ook niet
erkende dorschers dit mogen doen, doch
slechts indien aangetoond kan worden, dat
zij ook in 1938 van het desbetreffende land
bouwbedrijf de oogst hebben gedoracht.
Belanghebbenden wordt aangeraden bij
de oprichting van nieuwe dorschbedrijven
en bij de aanschaffing van nieuwe dorsch-
srarnituren met deze bepalingen rekening
te houden.
Te zijner tijd zullen nadere bijzonderhe
den worden bekend gemaakt.
Voor hef Duifsche
landsierecht
En verspreidt geen
beleedigende geschriften
Waarschuwing aan de jeugd
Het Duitsche landgerecht beeft
weder eenige zaken behandeld we
gens het luisteren naar den Engel-
schen zender en wegens het versprei
den van voor Duitschland beleedi
gende geschriften.
In de eerste plaats stonden terecht een
kapper B. uit Utrecht en zijn echtgenoote
tegen wie een aanklacht was ingediend door
een vroegere dienstbode, die het echtpaar
beschuldigde geregeld naar de uitzendingen
van den Engelschen zender in de Neder
landsche taal te hebben geluisterd.
Uit het uitvoerige getuigenverhoor, waar-
bil verschillende in de zaak van beklaagden
werkzaam zijnde kapsters verklaringen af
legden, welke geheel anders waren dan die
van de aanklaagster, bleek bovendien, zoo
als ook rechter Joppich in de motiveerins»
van zijn uitspraak aanhaalde, dat deze aan-
klaagster, die ook in andere betrekkingen
verschillende moeilijkheden beeft gehad, als
een fanlaste moest worden beschouwd, aan
wier verklaringen geenszins het volle ge
wicht mag worden toegekend.
De gencralstaatsanwalt dr. Koblitz vor
derde dan ook op grond van de afgelegde
getuigenverklaringen vrijspraak wegens ge
brek aan bewijs, hij welke vordering rechter
Joppich zich in zijn vonnis aansloot.
Waarschuwing aan de jeugd.
Vervolgens behandelde het gerecht een
aanklacht tegen vier jeugdige personen, een
kantoorbediende S., een meisje van B., dat
thans thuis in de huishouding behulpzaam
is. een typiste M. K. en haar zusje C. K.
De kantoorbediende had een voor leiden
de personen van het Duitsche rijk beleedi-
eend geschrift doorgegeven aan mej. van
B., die daarvan een afschrift had gemaakt
en dit weder had doorgegeven aan de ge
zusters K. De jongste van deze zusters had
een door haar gemaakt afschrift aan enkele
medeleerlingen op school laten lezen. Toen
echter de Duitsche politie op deze school
een onderzoek instelde, heeft zij getracht
het geschrift in een kachel te verbranden,
hetgeen evenwel door de politie werd ver
hinderd. Bovendien was aan dit meisie ten
laste gelegd, dat zii naar een Engelschen
zender had geluisterd.
Alle beklaagden bekenden zich aan de ge
noemde feiten te hebben schuldig gemaakt.
Staatsanwalt dr. Koblitz wees er in zijn
requisitoir op. dat weliswaar thans jeugdige
personen terecht staan, die wellicht nog niet
ten volle de draagwijdte van hun handelin
gen heseffen, doch daarnaast bestaat de
noodzakelijkheid om tegen acties als de on
derhavige. waarbii Duitsche leiders en de
Duitsche weermacht on grove wijze worden
beschimpt en beleedigd met kracht op te tre
den.
Dr. Koblitz wees er vervolgens op. dat ge
lukkig de ovorgroote meerderheid van het
Nederlandsche volk van dergelijke acties
niet is gediend, omdat het weet. dat. nadat
de strijd met de wanenon is beëindigd, deze
strijd niet mag worden voortgezet in een zg.
nanieroorlog.
Rekening houdende .met den jeugdigen
leeftijd der beklaagden, wenschtc spreker
thans nog geen hooge straffen te vragen,
weshalve hij veroordeeling vroeg van den
kantoorbediende tot vier .maanden en van
de meisjes ieder tot drie maanden gevange
nisstraf waarbij voor de 16-iarige mei. C. K.
met een proefflid van twee iaren.
Rechter Joppich ging in zijn vonnis in het
algemeen met deze eisrh mede, doch ver
laagde de straf voor den kantoorbediende
tot drie maanden en voor de meisjes van
B en M. K. tot twee maanden.
De rechter wees er in de motiveering van
het vonnis op. dat het verder verspreiden
van geschriften als de onderhavfge. waarin
het riik. ziin leiders en de weermacht op
grove wijze worden beschimpt, niet. onge
straft kan hliiven. ook al betreft bef thans
jeugdige personen, die misschien uit onbe
zonnenheid en in onnadenkendheid hebben
gehandeld, of wellicht ook omdat zij hun
handeling interessant vonden.
Daarom moet hier opnieuw een voorbeeld
worden gesteld, opdat ook de ieugd zal gaan
inzien, dat men met het maken en versprei
den van dergplljke geschriften de belangen i
van bet Nederlandsche volk niet dient en
dat men er niets mede bereikt.
Ook naar den Engelschen
zender geluisterd.
Ten slotte werd een Haarlemsche winke
lier N. wegens het hooren naar den Engel
schen zender veroordeeld tot een gevange
nisstraf van acht maanden, met aftrek van
zes weken voorarrest.
FRAUDULEUS GESLACHT VLEESCH
Dinsdag heeft de politie op het Waterloo-
plein te Amsterdam een tweetal jongens uit
Oostzaan aangehouden, die in een bakfiets
een groote partij 225 kilo vlcesch ver
voerden. De noodige bewijzen waren er
niet, hetgeen ook niet kan, want het kwam
vast te staan, dat het. frauduleus geslacht
vleesch was, dat in de stad afgeleverd moest
worden. De partij is in beslag genomen.
HET PANAMAKANAAL WE
DEROM IN HET BRANDPUNT
DER BELANGSTELLING.
Een Zweedsch dagblad wist dezer
dagen te melden dat Engeland en
de Vereenigde Staten besvrekingen
voeren aangaande een eventneele
controle van schepen in het Pana
ma-kanaal. Onnnndig te zeggen dat
een dergelijk plan gericht is tegen
Duitsche schepen die zonder vorm
van proces in beslag genomen zou
den worden
(N.P.B.) Het simpele bericht uit Zweed-
schen bron over besprekingen tusschen Ame
rika gn Engeland, welke epn controle op
schepen in het. Panama-kanaal tot onder
werp zouden hebben, vestigt plotseling in
dezen oorlogstijd de aandacht op dit. wereld
vermaarde kanaal, dat terecht een van de
allerbelangrijkste waterwegen gpnnemd mag
vorden. En bij het uitspreken van den naam
"'it.st terstond een bewogen historie voorhij.
ren geschiedenis, die spreekt van lage men-
^heliike hartstochten en van doorzetting*-
"••mogen, van arbeid en van bloedieen
strijd, een geschiedenis die een anderen
naam terugroept in de herinnering. Dien
van Ferdinand de Lesseps
Weinig menschen werden zoo geprezen en
geroemd als hij na den aanleg van het Su-
ez-kanaal. Ridderorden van schier alle lan
den ter. wereld sierden zijn horst. Hij werd
diplomaat en minister. Men noemde hem
een geniaal ingenieur. En algemeen vond
men, dat hij de aangewezen man was voor
de verwezenlijking van Columhus' laatste
droom. Omstreeks het jaar 1550 liepen de
•Span iaarden al met plannen rond voor het
doorgraven van het smalste gedeelte van
Midden-Amerika. Honderd, twee honderd
aar later waren die plannen meer actueel,
maar eerst omstreeks het jaar 1870 hegon-
nen de Amerikanen werkelijk ernstig over
ren kanaal te denken.
En eindelijk was het zoover. Tn Mei 1877
kwam te Parijs onder leiding van De Les
seps epn internationaal congres van onge
veer 135 ingenieurs bijeen. Ferdinand de
Lessens berekende dat bef graven van een
dergelijk kanaal 25 millinen nond Sterling
kosten zou en dat men 157 millioen kubieke
meter aarde zou moeten verwelken. Hef
kanaal zou in ten hoogste 18 jaar gereed
zijn en het moest zonder sluizen worden
aangelegd. Zoo althans waren de plannen:
de werkelijkheid zou er gansch anders uit
zien.
Tn 1881 werd er een begin gemaakt
met dpn aanleg van het kanaal. En
daarmee brak een periode van el
lende aan. Moeraskoortsen en ande
re sleenende ziekten tastten de men
schen aan. Vele arbeiders verloren *t
lpven ook doordat zii bedolven wer
den onder het zand als gevolg van
verschuivingen. Oplichters en filan
tropen, lintjesjagers en eerlijke wer
kers, avonturiers en vaklui schar
relden om het kanaal engingen
te gronde.
Failliet!
De groote tegenslag die de Lesseps onder
vond, was er tevens oorzaak van, dat het
bedrag dat de kosten dekken moest, spoe
dig overschreden werd. Omstreeks 1890
moest het werk dan ook gestaakt worden.
De vennootschap vroeg faillissement aan.
De uitspraak van het. gerecht bevestigde de
ineenstorting. De minister van Justitie moest
aftreden, kamerleden werden beschuldigd
van corruptie. Dc regeering werd om het
hevigst aangevallen en om haar val te voor
komen, werd de oude. grijze de Lesseps voor
het. gerecht ter verantwoording geroepen.
Zondpr het Stavisky-schandanl zou dit Pa
nama-proces het meest geruchtmakende
van dp laatste eeuwen geweest zijn. Was
De Lesseps verantwoordelijk voor d'e déba-
ele? Waarschijnlijk niet, Zijn zoon Charles
stond hem tijdens het proces heldhaftig ter
zijde. Alle slagen die óp den ouden, geeste
lijk verzwakten man werden afgevuurd,
ving hij op. De Lesseps werd vrijgesproken,
maar het procos had hem zoo geschokt, dat
hii spoedig na het gindo ervan, in 1894,
overleed.
De Vereenigde Staten kochten toen de
concessie voor een betrekkelijk lagen prijs
over. Doch ook daarna wilden de werkzaam
heden nog niet ere vlotten. Totdat een in
1903 in Panama uitgelokte opstand het den
Amerikanen mogelijk maakte, de zgn. „Pa-
namakanaal-zóne" te koopep, waarbinnen
de werken uitgevoerd moesten worden. Nu
was men wel zeker van het gebied, waar
door hef kanaal zou worden gegraven, maar
nog bleef er steeds een nijpend tekort, aan
werkkrachten, want de arbeiders stierven
hij honderden tegelijk als gevolg van ziek
ten en ongevallen.
Eindelijk.
Ten einde raad wendde de 'toenmalige
president Roosevelt zich tot een tot dusver
onbekend militair ingenieur: kolonel George
Goethals. Deze reisde naar Washington en
nam de benoeming aan, nadat hij één ab
solute voorwaarde gesteld had: een onbe
perkte volmacht.
Toen hii die eenmaal verkregen bad, be
wees Goethals tezelfdertijd een goed inge
nieur, arts en soldaat te zijn. Hij begon met
de verschrikkelijke mangrove-moerassen te
ontsmetten, waardoor het sterftecijfer aan
malaria en gele koorts onder de arbeiders
sterk daalde en tot. een minimum beperkt
bleef, mede dank zij het feit, dat Goethals
niet zuinig was met kinine-verstrekking aan
de arbeiders.
Ten tweede verwierp hij onmid
dellijk de gedachte van De Lesseps
om het kanaal zonder sluizen te
maken. En dus werd het een slui-
zen-kanaal, en wel een met verdie
pingen, waardoor men de onoverko
melijke moeilijkheden ontweek, wel
ke een diepe uitgraving in de heu
vels zou hebben meegebracht, een
uitgraving, die door de voortdurende
aardverschuivingen vrijwel onmoge
lijk geweest zou zijn. Goethals was
de eerste, die dit inzag. De sluizen
van Gatum kunnen op één dag onge
veer 80 schepen schutten.
Op 10 October 1913, des morgens om 9 uur,
ontstak president Wilson door een druk op
een knop in het Witte Huis te Washington
de dynamiettading, welke de laatste dam,
de Camhoa-dam. in de lucht deed springen.
Oost en West waren verbonden.
En op 15 Augustus 1914. dus enkele da
gen nadat in Europa de wereldoorlog was
uitgebroken, voer het eerste srhin in 10 uur
tijds door hef kanaal. Spoedig was het Pa
nama-kanaal hef drukst bevaren water ter
wereld. Het verkort den weg van New Vorit
naar San Franeisro met niet minder dan
16.000 zeemijlen, het wordt de „levenszenuw
van Amerika" genoemd. Of de nu beraamde
Britsrh-Amerikaansrhe controle doorgang
zal vinden en wat daarop het antwoord
van Duitschland zal zijn, dat zal afgewacht
moeten worden»
