lil
Een kijkje achter de schermen
Nederland en het
Verre Oosten
6.57 uur
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Tokio moet niet
uitgedaagd worden"
Het grootbedrijf
met 30 artikelen en
9 millioen klanten
Vrachtauto met
arbeiders
verongelukt
Varkcnsvleesch in
een koffer
Verduisteren
Duitsch-ltaliaansch
vloot-overleg
De hulp aan Engeland
De brand te
Santander
Laan, Schagen. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
DINSDAG 18 FEBRUARI 1941. 85e Jaargang. No. 11422,
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
„TJITJALENGKA" NAAR HONG
KONG VERTROKKEN - ONDER
HANDELINGEN MET JAPAN
VOORTGEZET.
Met een zucht ven verlichting heeft men
op de Philippijnen vernomen, dat het schip
van de Java-China-Japan-lijn, de „Tjitja-
lengka" (10.972 ton), op 15 Februari van Ma
nilla naar Hongkong vertrokken is. Er
wordt aan herinnerd, dat de „Tjitjalengka"
op 13 Februari naar Manilla was terugge
keerd als gevolg van gemelde instructies
der Nederlandsche autoriteiten om een
schuilplaats te zoeken in een neutrale ha
ven. Inmiddels heeft, aldus D.N.B., de uit
geweken Nederlandsche regeering te Lon
den tegengesproken, dat zij aan de Neder
landsche scheepvaart bevel heeft gegeven.
een schuilplaats te zoeken in een neutrale
haven.
Onderhandelingen hervat.
De plaatsvervangende minister van bui-
tenlandsche zaken Osoesji heeft in het Ja-
pansche Lagerhuis de Japansche Zuidzee-
politiek als alleszins vredelievend bestem
peld. Japan wenscht, zoo verklaarde hij, dat
alle onderhandelingen, welke de Zuidzeege
bieden betreffen, op vreedzame wijze ge
voerd worden.
Met betrekking tot Nederlandsch-
Indië zijn bij de eerste besprekingen
zekere misverstanden gerezen, die
echter intusschen weder opgehelderd
zijn. De onderhandelingen worden
thans hervat.
Bepaalde pogingen van Britsche zijde, de
atmosfeer te verontrusten, zijn er op gericht
de Zuidzeegebieden in het geweer te bren
gen tegen militaire operaties van Japan, die
zoogenaamd te verwachten zouden zijn, en
de V. S. in steeds scherpere tegenstelling
tot Japan te brengen. Het Zuidzeeprobleem
is geen politiek probleem. Daarom dient
men in een zoo sterk gespannen atmosfeer
als de tegenwoordige uiterst voorzichtig te
zijn om Japan tot tegenmaatregelen te pro-
voceercn. Voor de Philippijnen heeft het de
natuurlijke belangstelling van een buurland
en het hoopt daarom, dat van deze zijde alle
eventueel uitdagingen achterwege zullen blij
ven.
Regeling van de distributie
Reeds 10 millioen
vellen papier
verwerkt
Een van de dingen, die in de laatste maan
den een stempel op het leven in ons land
drukten, is wel de distributie van allerlei
soorten levensbehoeften. Om eenig idéé
te geven van de moeilijkheden, welke
moeten worden overwonnen ooi te ko
men tot een zoo rechtvaardig mogelijke ver
deeling van de aanwezige voorraden, heeft
de directeur van het Centraal distributiekan
toor een korte inleiding gehouden over, wat
hij noemde, het grootbedrijf met 30 ai*tikelen
en 9 millioen klanten.
Hij zette de moeilijkheden uiteen, waar
mede men te kampen had door de snelle uit
breiding na 10 Mei van het vorige jaar. Het
thans geldende systeem is niet volmaakt, in
dien rustig aan de uitbreiding had kunnen
worden gewerkt, zouden verschillende din
gen wellicht anders zijn geregeld, doch, ge
zien den tijd van voorbereiding, kunnen wij
tevreden zijn over het bereikte. Dit neemt
niet weg, dat de C.D.K. gaarne open staat
voor raadgevingen en dat opbouwende cri-
tiek welkom is. Het is, zeide de heer De Hoo,
in theorie gemakkelijk een ideaal ontwerp
samen te stellen, doch in de praktijk komen
deze moeilijkheden te voorschijn. Zoo gaf hij
het voorbeeld van de distributie van gort en
havermout. In Friesland werd vrijwel hoofd
zakelijk gort geconsumeerd, en daartegen
over in Limburg havermout. Na de invoering
van de distributie bleek dit precies het tegen
overgestelde te zijn en vroeg men in Fries
land havermout en in Limburg gort.
Men begrijpt welke problemen dit oproept,
daar toch in de eerste plaats er voor moet
worden gezorgd, dat de goederen bij den dé-
tailhandel aanwezig zijn, zoodat de consu
ment zijn bonnen kan inwisselen.
Dit laatste is een punt, dat groote zorg
vraagt. Het autovervoer is sterk ingekrom
pen, terwijl ook het vervoer per spoorweg
moeilijkheden meebrengt Wanneer dan een
langdurige vorstperiode wordt doorgemaakt,
waarbij het vervoer te water is gestagneerd,
levert dit nog extra hoofdbrekens op Hierop
was echter gerekend door dislocatie van de
Voorraden, zoodat geen ernstige tegenslagen
werden ondervonden.
De extra rantsoenen.
Om de beteekenis van extra-rantsoenen
eens duidelijker naar voren te brengen, werd
als voorbeeld gegeven de groep arbeiders,
die „zwaren" arbeid verricht.
Deze groep arbeiders omvat in ons land
plus minus 800.000 personen en aangezien
deze arbeiders recht hebben op een extra
rantsoen van 1000 gram brood per week,
zijn hiervoor dus alleen reeds 1 millioen
brooden extra per week benoodigd.
De groep arbeiders, die „zeer zwaren" li-
chamelijken arbeid verrichten, is ongeveer
200.000 personen groot en gerekend naar een
extra-rantsoen van 2000 gram brood per
week, beteekent, dit dus ongeveer 500.000
brooden per week.
180.000 kilogram zeep wordt per distribu-
liAr>priode voor arbeiders beschikbaar ge
steld, die „vuilen" arbeid verrichten, per ar
beider en per periode wordt 450 gram zeep
verstrekt. In verband met het feit, dat dit
extra-rantsoen over zes maanden verdeeld
werd, komt dit dus neer op 30.000 kilogram
per maand.
Overleg tusschen de
groote gemeenten
Finantieele positie steeds slech
ter.
In de gisteren gehouden raadsvergadering
heeft de Haagsche wethouder van Finan
ciën, ir. Feber, medegedeeld, in verband met
intrekking van het voorstel lot verhooging
van het aantal opcenten op de Gemeente
fondsbelasting, waardoor Den Haag een
nadeel lijdt van 2 a 3 ton. dat de financieele
positie van de gemeente met den dag slech
ter wordt. Daar dit ook met de andere groo
te gemeenten het geval is, zegt de Tel. zal
't gemeentebestuur zich tot de overige groo
te gemeenten wenden om een conferentie te
beleggen over de financieele positie der ge
meenten.
Daarna zal men in overleg treden met
den secretaris-generaal van het departement
van Financiën.
In een half jaar 671
kaarten met bonnen.
millioen
Sinds 10 Mei tot en met November
van 't vorige jaar werden 671.255.000
kaarten met bonnen voor particulie
ren en de Duitsche weermacht, be
nevens boekjes met toewijzingen
voor detaillisten en zegels besteld.
Afzonderlijk gerekend komt dit neer
op een totaal van 25 a 50 milliard
afzonderlijke bonnen.
Om een indruk te geven van wat
er inmiddels reeds aan papier ver
werkt is, zijn de volgende cijfers wel
vermeldenswaardig. Tot nu toe zijn
ruim 10 millioen vel papier door de
persen gegaan, hetgeen overeenkomt
met een oppervlakte van 7 millioen
vierkante meter, een gewicht van
850.000 kilogram en een stapel van
1200 meter hoogte. Om deze hoeveel
heden te kunnen verwerken, zijn ten
behoeve van het C.D.K. gemiddeld 20
snelpersen en 10 snijmachines in ge
bruik.
Wanneer nu door het C.D.K. een nieuwe
opdracht wordt verstrekt, levert de controle
aan de drukkerij een nauwkeurig getelde
hoeveelheid papier welke na ontvangst in de
drukkerij "hogmaals nageteld wordt. Dit is
reeds een omvangrijken arbeid, indien men
in aanmerking neemt, dat voor broodkaarten
meer dan een millioen vel geteld moet
worden, met een totaal gewicht van 120.000
kg. Eventueele misdrukken moeten door de
drukkerij met de goede bonkaarten worden
ingeleverd, zoodat de totale hoeveelheid vel
len inkomend papier overeenstemt met de
hoeveelheid uitgaand papier.
Nadat de opplakvellen door de distributie
diensten in ontvangst zijn genomen, worden
de aantallen bonnen op verzamelstaten
overgebracht. Dit alles wordt gezonden naar
het C.D.K. Een uitzondering vormen de op-
plakvellen met brood- en vjeeschbonnen en
petroleumzegels, welke ter plaats gecontro
leerd en vernietigd worden, terwijl de 5
groote steden van ons land de controle en
vernietiging van alle ontvangen bonnen en
opplakvellen in eigen beheer uitvoeren.
Deze maatregel bespaart het C.D.K. weke
lijks een toevloed van ruim 10 ton papier.
Inmiddels ontvangt men tocfh nog per
week 5 a 600 postzakken met bonnen, welke
8 a 900.000 opplakvellen en 6 a 700 millioen
consumentenbonnen bevatten. Zestig meis
jes controleeren of het aantal bonnen klopt
en tevens wordt nagegaan of er onder de
opgeplakte bonnen geen vervalschingen
voorkomen.
Na de controle hebben de consumenten
bonnen hun dienst gedaan en om misbruik
te voorkomen, worden zij grondig vernie
tigd. De vernietigingsmachines verwerken
wekelijks ruim 12 ton papier.
Behalve de postzakken met opplakvellen
komen per dag nog plus minus 18 zakken
met aangeteekende stukken en 12 zakken
gewone post binnen. Per maand worden
ruim 14.000 brieven behandeld.
Geen verkoop van bonnen.
Ten aanzien van de ruiling van bonnen
werd opgemerkt, dat hiertegen geen inciden
teel bezwaar bestaat, doch tegen verkoop
van bonnen moet scherp worden opgetre
den. Daarom is het stelsel der z.g. bonnen
beurzen ongewenscht. In de praktijk bleken
deze te verwateren en te ontaarden in een
bedrijf waar bonnen werden gekocht en
verkocht. Natuurlijk kan dit niet worden
goedgevonden en hiertegen zal dan ook met
kracht worden opgetreden.
De leiding van het C.D.K. hoopt hiermede
een beter inzicht te hebben gegeven in de
moeilijkheden, waarmede zij te kampen
heeft en het publiek er van te hebben over
tuigd. dat alles wordt gedaan om het al
gemeen belang, zoo zuiver mogelijk te die
nen. Dat er daarbij wel eens moeilijkheden
ontstaan is nu eenmaal niet te vermijden.
Twee dooden,
drie zwaar gewonden
Bij het uitwijken
boom gebotst.
tegen een
Eerst heden wordt bekend, dat Zondag
avond op den weg tusschen Norg en de
Punt om ongeveer half zeven een ernstig
auto-ongeluk heeft plaats gehad.
Uit de richting Norg naderde een vracht
auto met zeventien arbeiders uit de stad
Groningen. Zij kwamen van hun werk te
Norg en de chauffeur van de vrachtauto
had deze lieden meegenomen achter in zijn
auto. Onder de gemeente Vries moest de
vrachtwagen uitwijken voor een snel nade
rende personenauto, dio aan den linkerkant
van den weg reed. Hierop ging de chauf
feur van den vrachtwagen. G. van D. op den
berm rijden aan den rechterkant van den
weg. Aangezien ook deze wagen een behoor
lijke snelheid had en de berm zacht was,
gelukte het den chauffeur niet op den weg
terug te komen en hij botste tegen een
boom. De gevolgen waren verschrikkelijk.
Het houten geraamte van de vrachtauto,
met een dekzeil overtrokken, werd ver
splinterd van den wagen gerukt. De arbei
ders werden door elkander gegooid. Twee
hunner, de gehuwde arbeiders J. Elzenga
en L. Saners waren onmiddellijk dood, ter
wijl drie arbeiders zwaar gewond werden.
Hulp was direct ter plaatse en de gewon
den J. Woutwijk, J. van der Molen en A.
Hofman werden naar het Academisch zie
kenhuis te Groningen vervoerd. De lijken
werden op last van de politie te Vries in
beslag genomen, evenals de auto.
Naar wij heden vernemen is de toestand
van den gewonde J. Woutwijk hoogst ern
stig en van de anderen naar omstandighe
den goed.
Amsterdammer moest de carbo-
nade weer overgeven.
De politie van het bureau Stadhouderskade
te Amsterdam, heeft gisteravond een man
aangehouden, die in een koffer ongekeurd
varkensvleesch vervoerde. Hij verklaarde, dat
hij het, van een onbekende had gekocht. Het
vleesch is vermoedelijk ingevoerd uit een van
de buitengemeenten. Tegen den aangehou
dene is proces-verbaal opgemaakt ter zake
van overtreding van de distributie- en ham-
sterwet en van de vleeschkeuringswet Heden
zal het vleesch vermoedelijk worden gekeurd
en aan het abottoir ter eventueele vernieti
ging worden overgedragen.
HET BEGEERDE VET.
In een café aan de Beethovenstraat te Am
sterdam, hebben ongenoode gasten zich door
een keukenraampje toegang verschaft tot
den keukenkelder, waaruit zij zes pond boter,
7 pond vet en een rauwe ham van 8 pond ont
vreemden.
In een gemeentelijk levensmiddelendepot
aan het Karthuizerplantsoen is ingebroken.
Er werden 108 halve ponden vet en veertig
halve ponden boter gestolen.
Alvorens de olifanten van den Haagschen Dierentüln naar buiten mogen, moet er toilet ge
maakt worden (Foto Schimmelpenningh)
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
8 49 uur
Tusschen den onderstaatssecretaris
der Italiaansche marine, admiraal
Riccardi en den opperbevelhebber
der Duitsche marine, groot-admiraal
Raeder, zijn op 13 en 14 Februari te
Merano besprekingen gevoerd. Bij
deze door een kameraadschappelijke
geest bezielde gedachten wisseling
bleek de volledige eensgezindheid
ten aanzien van de gemeenschappe
lijke oorlogvoering ter zee tegen En
geland.
Vereenigde Staten
Wet over 14 dagen
aangenomen
Volgens de meening van politieke krin
gen te Washington zal het ontwerp van de
wet tot hulpverleening aan Engeland bin
nen tien tot veertien dagen aangenomen
worden en wel in den vorm waarin het
door het Huis van Afgevaardigden is aan
vaard.
In den Senaat hebben gisteren de sena
toren George en Barkley, die voorstanders
van het ontwerp zijn, de debatten geopend.
Vandaag komen de tegenstanders aan het
woord, die hoofdzakelijk republikeinen
zijn, maar onder leiding staan van den de
mocraat senator Wheeler. De oppositie
heeft echter, volgens de algemeene overtui
ging, geen kans, het ontwerp ten val te
brengen, daar men het niet waarschijnlijk
acht, dat zij meer dan dertig van de 96
stemmen zal verkrijgen.
Het belangrijkste wijzigingsvoorstel zal,
aldus U.P., door senator Walsh worden in
gediend. Dit voorstel beoogt de invoeging
van de bepaling dat de uitlevering van
eenig deel der Amerikaansche vloot slechts
kan geschieden met een speciale vergum
ning van het Congres. Ook dit voorstel
echter heeft geen kans te worden aangeno
men, al is het mogelijk dat het het groot
ste aantal steramen der oppositie op zich
zal vereenigen.
30.000 menschen
dakloos
De „Columbia Broadcasting Com-
pany" heeft een radiobericht uit
Spanje opgevangen, waarin wordt
medegedeeld, dat tengevolge van
de groote brand in de Noord-Spaan-
sche stad Santander reeds 30.000
personen dakloos zijn geworden.
Onder de vernielde gebouwen bevinden
zich de kathedraal en het filiaal van de
Bank van Spanje. Volgens dit bericht is het
de brandweer nog niet gelukt de brand on-
onder controle te krijgen.
Naar verluidt zouden er ondanks de
groote materieele schade slechts weinig
slachtoffers te betreuren zijn, want aange
zien het Zondag was. bevonden zich slechts
wéinig menschen in de havenbuurt. Tot
dusver heeft men een doode en eenige ge
wonden uit het puin te voorschijn gehaald.
Willkie aaar China
De Associated Press verneemt uit
betrouwbare bron, dat Willkie zich
naar China zal begeven, om den
toestand aldaar te bestudeeren.
Verder verneemt de Associated Press,
dat Wendell Willkie de jaarmedaille gekre
gen heeft van den Joodschen bond van
oudstrijders voor zijn verdiensten wegens
de bevordering dér belangen van Amerika
en van de democratie.