Mr. RostvanTonningen
N1PPER EN PELLE
president der
NederJandsche
Bank
Ik heb gekozen,
Arkadi
De levensdraad
AMERIKA
Radioprogramma
Mr. M. M. ROST VAN
TONNINGEN.
(Foto archief;.
Het Rijkscommissariaat maakt be
kend:
De Rijkscommissaris voor bezet Ne
derland, Rijksminister Seyss Inquart
heeft op grond van zijn verordening
nr. 108-1940, par. 1 over bijzondere
bestuursrechtelijke maatregelen Mr.
M. M. Rost van Tonningen tot pre
sident der Nederlandsche Bank be
noemd.
De beëediging vond gisteren door
den Rijkscommissaris, in tegenwoor
digheid van den Commissaris-gene
raal voor Financiën en Economie,
minister Dr. H. Fischboeck plaats.
Tegelijkertijd heeft de rijkscommissaris
voor bezet Nederland, Rijksminister Seyss
Inquart op grond van zijn verordening nr.
3-1940 par. 1 over de uitoefening van de re-
geeringsbevoegdheden in bezet Nederland in
verband met verordening nr. 108-1940 par.
3 (4e verordening over bijzondere bestuurs
rechtelijke maatregelen) den directeur-secre
taris bij de Nederlandsche bank Mr. J. Wes
terman Holstyn eervol ontslag verleend met
toekenning van pensioen.
In zijn plaats benoemde de Rijkscommis
saris, Rijksminister Seyss Inquart den pro
curatiehouder van de Nederlandsche Indi
sche Handelsbank te Amsterdam, den heer
J. Robertson tot directeur-secretaris bij de
Nederlandsche bank en droeg hem tevens
de functies op van plaatsvervanger van den
president in den zin van par. 21 al. 1 der
statuten van de Nederlandsche bank.
Van bevoegde zijde wordt hierbij nog op
gemerkt, dat de benoeming van Mr. Rost
van Tonningen niet aan zijn politieke ge
zindheid ontspruit, doch dat de kwaliteiten
van Mr. Rost van Tonningen op financieel
gebied zeer bekend zijn en deze inzonder
heid bij zijn benoeming op de bedoelde
plaats den doorslag gegeven hebben.
Mr. M. M. Rost van Tonningen werd in
1894 geboren uit een officierengeslacht. Op
15-jarigen leeftijd bezocht hij de H.B.S. in
Den Haag en ging vervolgens naar Delft
om technische vakken te studeeren. De mo
bilisatie van 1914 maakte een einde aan zijn
technische studie. De heer Rost van Ton
ningen trad in militairen dienst. In Augus
tus 1915 werd hij officier. Na afloop van
den wereldoorlog deed hij staatsexamen,
was in één jaar tijd candidaat in de rech
ten en twee jaar later reeds doctorandus.
Hij voelde zich aangetrokken tot de poli
tieke financieele wereld en werd secretaris
van het Noord Amerikaansche scheidsge
recht in den Haag. Daarna vertrok hij als
volontair naar Genève en werkte op het ar
beidsbureau van den Volkenbond.
In 1923 volgde zijn benoeming tot secre
taris van Mr. A. R. Zimmerman. Aanvanke
lijk was hij belast met de studie der Oos-
tenrijksche staatsfinanciën. Vervolgens was
hij werkzaam bij de controle en reorgani
satie der staatsbedrijven en verbinding met
de circulatiebank.
Toen Mr. Zimmerman in 1926 Weenen
Feuilleton
Een roman
uit het hooge Noorden
Door Agathe Pogner
11.
Toen de wagen voor mijn huis stil hield,
trad Maria naar buiten. Zij wist, dat ik b\J
mijn moeder was geweest. Maar zij moest het
resultaat van dit bezoek van mijn gezicht
hebben afgelezen, want haar gelaat werd
plotseling heel ernstig.
Ik heb me gedragen als een kwajongen
en dat vreemde kind heb ik niet eens te zien
gekregen!
Maria glimlachte toegeeflijk. Zij wist, dat
ik tot de ongeduldigste menschen behoorde,
die er op de wereld rondloopen.
Dat vreemde kind? Het is toch je broer!
Mijn broer? herhaalde ik ongeloovig.
Daaraan had ik nog geen seconde gedacht,
dat die jongen en ik iets gemeen konden
hebben. Wij waren zoowaar naaste bloedver
wanten. Het lichaam, dat mij had gedragen,
had ook hem het leven geschonken. Ik ver
telde Maria van mijn bezoek en daarop lachte
ze opnieuw.
Je bent jaloersch geweest, beste jongen,
anders niet!
Ik knikte. Ze had gelijk. Eigenlijk had ze
altijd gelijk.
Ik stond in de tuinpoort en keek haar na.
zoolang er nog een stipje van haar witte
japon te zien was. Zjj droeg 's zomers uitslui
tend witte japonnen. Die stonden haar goed
en zij zag er in uit als een koningin.
Naderhand plukte ik zooveel bloemen voor
haar, als Klim op zijn beide armen kon dra
gen. Stralend van blijdschap kwam hij een
half uur later terug. Maria had hem een
korte, kromme pijp geschonken, juist zoo een.
als hij zich reeds langen tijd gewenscht had
De avond kwam en hij bracht afkoeling.
Bloedrood verdween de zon in de i-uischende
rivier. Taja was altijd verrukt geweest over
101. Een schokkend gebeuren.
1. „Ik moet zeggen, dat die
oude zeerob het hier op dit
eiland aardig voor elkaar
heeft! Kijk maar eens, kip
pen en ganzen, zelfs groeit
er voof zyn deur een bana
nenboom!"
2. „Het hele eiland staat op
zjjn grondvesten te wanke
len. En we waren nog wel
zo bl(j, eindelijk eens vaste
grond onder de voeten te
hebben!"
102. Een aardbeving!!!
1. „Dat kan me wat worden,
als Wawhoo op zo'n manier
te keer gaat!"
2. „Help! Het hele eiland wen
telt zich. Alles wankelt!!...
verliet, heeft Mr. Rost van Tonningen twee
jaar de liquidatie voortgezet.
In 1928 kwam hij weer naar Nederland en
was werkzaam als chef van de studieafdee-
ling bij het bankiershuis Hope en Co. te
Amsterdam. In 1931 ging hij als vertegen
woordiger van den Volkenbond naar Wee
nen voor de financieele controle op de Oos-
tenrijksche staatsfinanciën. In 1936 werd hij
eervol uit deze functie ontslagen.
Zijn arbeid voor den Volkenbond en zijn
aanraking met het politieke leven in Oos
tenrijk, wekten bij den heer Rost van Ton
ningen de nationaal-socialistische wereld
beschouwing op. Hij sloöt zich in Juni 1936
bij de N.S.B. aan en werd bij de stichting
van „Het Nationale Dagblad" door Mussert
tot hoofdredacteur benoemd.
Van 1937 tot Mei 1940 heeft Mr. Rost van
Tonningen voor de N.S.B. zitting gehad in
de Tweede Kamer, waar hij steeds opkwam
voor het recht van den arbeider. Uitwassen
in de samenleving vonden in hem een fel
bestrijder.
Eenige maanden geleden benoemde de
Rijkscommissaris hem als commissaris voor
de S.D.A.P. met de opdracht de cultureele
waarden, die in den loop der jaren door
deze organisatie waren gesticht, voor den
Nederlandschen arbeider te bewaren. On
langs benoemde Ir. Mussert den heer Rost
van Tonningen tot hoofd van de afdeeling
nationaal-socialistische vorming van het
hoofdkwartier der beweging.
Bonnenvervalsching
De Almelosche politierechter kreeg giste
ren een geval van geraffineerde bonnenver
valsching te behandelen. Het gold een rei
ziger uit Enschede, die, toen hij werkloos
werd, begonnen was een koffiebon na te
maken. Hij nam een proef door een winkel
binnen te gaan en op den bon koffie te koo-
pen. Toen het lukte begon hij een groot
aantal van dergelijke bonnen te producee-
ren en wel zoo nauwkeurig, dat ze nauwe
lijks van de echte te onderscheiden waren.
Hij deed verder „zaken" met den betreffen-
den winkelier, die het samen eens werden
o\er een handeltje, waardoor beiden ver
dienden. De man leverde den winkelier vele
nagemaakte bonnen, waarop deze bij (ten
distributiedienst veel koffie kon inslaan. De
maker der valsche bonnen kreeg van den
winkelier hoeveelheden koffie voor een ma
tig prijsje, die hij met circa duizend pro
cent winst kon verkoopen. De man werd
hierover scherp onderhouden door rechter
en officier en hem werd zes weken gevan
genisstraf opgelegd, terwijl hij onmiddellijk
gevangen genomen werd.
De winkelier, die met den reiziger had
samengewerkt, werd veroordeeld tot 80 gul
den boete subs. 40 dagen hechtenis.
Kapperstarieven mogen
niet worden verhoogd
Een aantal kappers te Etten had in Fe
bruari gezamenlijk een advertentie ge
plaatst in een plaatselijk weekblad, waarin
zij bekend maakten, dat hun tarieven voor
scheren, knippen en andere diensten waren
verhoogd. Zij hadden blijkbaar geen reke
ning gehouden met het feit, dat dit een
overtreding je Yan het prijsbeheerschingsbe-
sluit.
Zij werden opgeroepen door den inspec
teur voor de prijsbeheersching te 's-Herto-
genbosch, die elk van hen veroordeelde tot
een gelijke boete van vier gulden, waarbij
hij er rekening mede hield, dat zij hun ad
vertentie terstond hadden herroepen, zoo
dra hun duidelijk was geworden, dat zij
in overtreding waren.
tusschen Europa
e
AANTAL PASSAGIERS PER CLIPPER
BEPAALD OP 30 35.
DOODE GEWICHT ZOOVEEL MOGELIJK
UIT VLIEGTUIGEN VERWIJDERD.
(V.P.B.) Sedert de ineenstorting van
Frankrijk vormen de clippers, van de Pan-
Afnerican Airways, de eenige min of meer
geregelde verbinding tusschen New York en
Lissabon.
Oorspronkelijk waren deze clippers bere
kend op het vervoer van 75 personen met
bagage. Toen de groote uittocht uit Europa
beson. waren de vliegtuigen niet bij mach
te, om den grooten toevloed van passagiers
te verwerken. Honderden, duizenden zelfs
zagen er niet tegen op. den hoogen vracht
prijs te betalen, om den Oceaan te brengen
tusschen hen en den vijand. De Amerikaan
sche luchtvaartmaatschappij maakte schit
terende zaken.
In den laatsten tijd echter hebben zich
groote moeilijkheden voorgedaan bij het
vervoer van passagiers. Op bevel van hoo-
gerhand zijn de vliegbooten zich meer en
meer gaan toeleggen op het vervoer van
post. Het aantal passagiers is van 75 per
reis gedaald tot 30 h 35. De rest van de
yoor passagiers bestemde ruimte wordt
thans ingenomen door postzakken, met een
totaal gewicht van ongeveer 6000 kilogram.
Doch ook de daarvoor afgestane ruimte
is nog niet voldoende, om het postverkeer
tusschen beide halfronden eeningszins op
gang te houden. Aangezien er geen nieuwe
clippers in dienst kunnen worden gesteld,
is de Amerikaansche maatschappij overge
gaan tot het nemen van buitengewone maat
regelen. Uit elk van de drie clippers, waar
mede het verkeer wordt onderhouden, heeft
men 850 kilogram meubelen en andere uit
rustingstukken verwijderd. Alles, wat
slechts eenigszins kon worden gemist, heeft
men uit de booten gehaald, om het doode
gewicht te verminderen. Alleen reeds het
afkrabben van de laag aluminium, die het
uitwendige van de booten versierde, heeft
men een gewichtsbesparing van 47 kilogram
bereikt. Door een en ander werd een ge
wichtsbesparing van 2000 kilogram per
vliegtuig bereikt, waardoor meer dan 45.000
brieven meer kunnen worden medegeno
men. Het aantal passagiers blijft voorloopig
beperkt tot 30 of 35; en voorloopig zal de
overtocht per clipper wel niet zoo aange
naam zijn, als tot dusverre.
VRIJDAG 28 MAART 1941.
Nederlandsch Programma.
Hilversum I. 414.4 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 Schriftlezing en meditatie. (Chr. Radio-
Stichting).
8.10 Gramofoonmuziek.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
10.40 Molto Cantabile.
11.20 Gramofoonmuziek.
11.30 Cellovoordracht.
12.00 De Melodisten en solist.
12.42 Almanak.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Omroeporkest.
2.00 Gramofoonmuziek.
2.15 Voor de vrouwen.
2.30 Esmeralda.
3.00 Vlaamsche schets.
3.20 Gramofoonmuziek.
4.00 Lezen in den Bijbel. (Uitzending voorbe
reid door het Vrijz. Prot. Kerkcomité).
4.20 Gramofoonmuziek.
4.30 Gramofoonmuziek (met toelichting).
5.00 Esmeralda.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 Esmeralda.
dezen zonondergang van het Noorden, omdat
het dan leek of de geheele wereld door vloei
baar zilver was overgoten.
Nu mijn gedachten toch bij Taja vertoef
den, besloot ik naar het kerkhof te gaan. Hoe
groot was echter mijn verlegenheid, toen ik
plotseling Maria weer voor mij zag. Zij kniel
de naast het graf en tooide dit met de bloe
men, die ik haar door Klim had laten bren
gen.
Je hebt het graf den laatsten tijd wat
verwaarloosd, zei ze ter begroeting. Ik
was juist bezig je verzuim weer goed te
maken.
Ik heb werkelijk geen tijd gehad, tracht
te ik me te verontschuldigen. Je weet,
dat ik het druk had. Maar- ik heb den dood
graver opgedragen het graf steeds goed te
onderhouden.
Maria legde de laatste bloemen op het
graf: dan keerde zij zich om, om heen te
gaan. Ik trad stil aan haar zijde. Het leek
mi] een wenk der voorzienigheid, dat wij el
kaar hier aan Taja's graf hadden ontmoet.
Maria, begon ik. ik heb je wat be
langrijks te zeggen.
Zij bleef een oogenblik staan en keek mij
ernstig, recht in het gezicht. Daarop zei ze:
Je wilt me zeker vragen 'om Taja's graf
te verzorgen tijdens je afwezigheid? Dat zou
ik ook zoo hebben gedaan. Het was niet noo-
dig mij daar speciaal aan te herinneren.
Eigenlijk had ik je wat anders willen
zeggen!"
Zoo? Houdt het dan maar liever voor
je. Ik zie aan je gezicht, dat het iets heel
gek is!
Buiten de poort van het kerkhof richtte
Maria haar schreden plotseling naar rechts,
niettegenstaande w\j beiden links af moesten.
Ilt hield haar niet terug.
10 Augustus.
Ik ben vandaag aan de boot geweest, die
mijn bagage en andere eigendommen zal ex-
pedieeren en ik heb toegezien hoe de laatste
balken van mijn huis aan boord werden ge-
heschen. Slechts Wadim was mede aanwezig.
Nikita was vertrokken om van zijn vrouw
.en z\jn beide kinderen afscheid te nemen.
Tychon wilde nog een laatste bezoek bren
gen aan zijn zuster, die weduwe is.
Ik heb nog een paar kilo mos besteld,
deelde Wadim mij mede. Dat hebben we
noodig om het tusschen de balken te schui
ven. Over vijf dagen zijn we al onderweg.
Het schijnt een zeldzaam strenge winter te
zullen worden.
Ik knikte. Ik had er in de kranten reeds
over gelezen, maar het schrikte me niet af.
Later kwam ik toevallig voorbij de werf.
Ik ging het kantoor binnen en liet me een
paar dwarsdoorsneden van walvischvaarders
geven. Daarna liet ik me nog voorrekenen,
wat een groote stoomboot met zeven aan
hangsels, de buitschepen, moest kosten. Het
bleek een knap sommetje te zijn.
De eigenaar van de werf vroeg, of ik een
bestelling wilde doen. Hij meende, dat het
daarvoor nu de beste tijd was.
Ik antwoordde, dat het zoo'n haast niet
had en dat we er den volgenden zomer nog
wel eens over zouden praten.
Tenslotte liep ik nog een boekwinkel bin
nen, waar ik naar een werk over walvisch-
vangst informeerde. De man, die mij hielp,
deelde mij mede, dat een dergelijk boek niet
bestond. Als mij de zaak interesseerde, deed
ik het beste eens een reis met de walvisch
vaarders te maken. Daar zou ik stellig meer
van opsteken dan uit tien boeken.
De man had gelijk. De eigenlijke kennis put
men niet uit de boeken, maar uit het leven
zelf.
12 Augustus.
Maria vertelde rnjj Vanmorgen, toen ze mij
kwam opzoeken, dat ze voor twee of drie
dagen naar haar vriendin wilde gaan.
Waar is dat goed voor? vroeg ik ver
baasd, Kan je met dat bezoek niet wach
ten, tot ik weg ben?
Waarom moet ik wachten? Ik zou niet
weten, wat me hier zou kunnen terughouden.
Maar ik ga immers weg!
Met je vertrek hoop ik weer terug te
zijn.
En als ik je nu eens zou verzoeken je
reis uit te stellen?
Waarom zou je dat doen?
Omdat ik je buitengewoon zal missen!
Maria keek mij aan en in haar oogen lag
wederom die glans, welke mij ook des
tijds was opgevallen, toen ze mij bij haar
terugkeer de hand drukte en me verzekerde
dat ze trotsch op me was. Maar deze glans
verdween even snel als zij gekomen was. Ma-
ria's gezicht werd streng, bijna ongenaak
baar.
Dan zou je me later ook moeten mis
sen. En dat te willen beweren, zou daverende
onzin zijn!
Ik voer met haar over de rivier. Ik verge
zelde haar naar den trein en stond als een
bedelaar voor haar coupéraampje. Mijn oogen
keken haar smeekend aan, maar ik zei niets.
Toen ik weer thuis kwam, lag daar een
stadsbrief voor me met een onbekend hand
schrift. De brief was van het jonge meisje
met de blonde vlechten. Hoe ze achter mijn
identiteit was gekomen, verried ze niet. Ze
verzocht slechts om een ontmoeting. Om een
enkele, korte ontmoeting.
6.00 Causerie „Tot de vrouwen en meisjef
van het platteland".
6.45 Voor de binnenschippers.
6.3Ö Gramofoonmuziek.
6.42 Almanak.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Spiegel van den dag.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 Amusementsorkest (opn.).
9.15 Rococo-octet.
9.40 Avondwijding. (Uitzending voorbereid
door het Vrgz. Prot. Kerkcomité).
9.45 Engelsche berichten ANP.
10.00 Nieuwsberichten ANP, sluiting.
Nederlandsch Programma.
Hilversum H. 301.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgmnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 Gramofoonmuziek.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
10.20 Klarinetvoordracht.
11.00 Voordracht.
11.20 Ensemble Rentmeester.
12.00 Berichten.
12.15 Ensemble Rentmeester.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP..
1.00 Amusementsorkest en „Klaver Drie".
1.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Orgelspel.
2.30 Kamermuziek (gr.pl.).
3.30 Voor de vrouw.
3.45 Gevarieerd middagprogramma (opn.).
4.30 Voor de kinderen.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichte^
ANP.
5.30 Omroeporkest.
6.00 Lezing „Jeugdige Belijders". (Uitzending
voorbereid door de Christ." Radio-Stichting)..
6.15 Omroeporkest.
7.00 Economische vragen van den dag (ANP)
7.15 Groot Amusementsorkest.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Actueele reportage of gramofoonmuzieK.
8.30 Gramofoonmuziek.
8.45 Radiotooneel.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 Nieuwsberichten ANP, sluiting.
Ik ging naar Tit, gaf hem den brief te
lezen en vroeg hem mij te helpen. Htf was er
direct toe bereid. Twee uur later stormde hjj
bg mij binnen; hg was zoo uitgelaten, als ik
hem nog nooit had gezien.
„Ik kom je bedanken, beste Arkadi. Dat
meisje is een schat! En jg bent een idioot!
Als je niet mijn beste vriend was, zou ik ge
zegd hebben: Je bent een kameel!"
Toen hg weer weg' was, pakte ik nog mijn
handkoffer. Het was mgn vaste voornemen
geen enkel boek mee te nemen, maar ten
slotte kon ik me toch niet onttrekken aan
een oude gewoonte, zoodat ik ook een groot
pak schrijfpapier en een doos kleurpotlooden
in den koffer borg. Ik zou er waarschijnlijk
niet gemakkelijk toe komen het eruit te ha
len, maar in ieder geval was het goed te we
ten, dat ik een en ander bij mij had.
's Avonds vervoegde zich nog een man aan
mijn woning, die mg twee teven te koop aan
bood. De dieren waren niet raszuiver, maar
gezond en sterk. Alleen bleken zij kort, stug
haar te hebben.
Ik kan ze niet gebruiken, meende ik den
man te moeten teleurstellen. Ik trek ver
in den Poolcirkel. Ze zullen daar dood vrie
zen!
Dan vergist u zich, meneer! Een mensch
kan doodvriezen, als hij zich te ver van Moe
der natuur verwijdert. Dan laat ze hem in de
steek, maar voor het dier zal ze steeds blij
ven zorgen. Nog vóór de winter inzet, heb
ben deze beide honden een dikke vacht. U
kunt u op mijn woorden verlaten!
Ik kocht de honden om van den man af
te zgn. Maar ik geloofde hem niet.
13 Augustus.
't Morgens kwam er een paket van mijn
moeder. Het bevatte levensmiddelen, voor
namelijk gecookt en gedrojgd. Allemaal din--
gen, die ik later goed zou kunnen gebruiken.
Ik liet ze door Pascha inpakken. Zij namen
een heele kisi ïn beslag.
Mgn moeder had ook een paar regels ge
schreven. Zij gaf me haar zegen en hoopte
dat ik gezond en wel zou terugkeeren. Ik
borg haar brief in mgn portefeuille. De zegen
van e>n moeder kan wonderen verrichten.
(Wordt vervolgd).