ludsrs iersgSis!)
eitig zijn
N1PPER EN PELLE
NIJMEGEN
Akkertje
llc heb gekozen,
Arkadi
4 Mei sportstad
Even tijd voor hel
persoonsbewijs
Zenuwachtig
9 tl
Radioprogramma
kunnen
VOOR DE OUDEREN I« DE DISTRI
BUTIE ZOO KWAAD NIET.
De Nederlanders houden van lekker en
vooral van veel eten. Wij gebruikten, vóór
den distributietijd althans, gemiddeld veel
meer calorieën dan voor ons lichaam strikt
noodzakelijk was. Nu hindert dit niets voor
kinderen en jonge menschen. Integendeel,
een jong doorvoed lichaam is beter immuun
tegen infectieziekten dan een ondervoed,
verzwakt lichaam, dat veel minder goed in
staat is antistoffen tegen ziekte ,die men
letterlijk kan „beter eten". Voor oudere
menschen echter, voor hen. die den middel
baren leeftijd hebben bereikt of overschre
den. is Veel eten niet gunstig.
Het is thans zaak voor de huisvrouw zich
terdege af te vragen op welke wijze zij zich
het voedsel kan bereiden zonder dat er te
vee van de voedingswaarde verloren gaat,
en zóó dat bet, behalve in kwantitatief op
zicht, ook in kwaliteit opzicht aan de eis-
chen der moderne voedingsleer voldoen.
Wat de kwantiteit betreft, moet het voed
sel een voldoende calorische waarde heb
ben. d.w.z. het moet per '24 uur zooveel
energieeenheden (calorieën) leveren als
noodig is om ons lichaam in stand te hou
den en het. arbeid te laten verrichten. Daar
bij dient het eiwit meer als reparatiestof
voor de lichaamsslij tage, de vetten en koo-
hvdraten meer als brandstof voor den ver
richten arbeid. Kinderen hebben naar ver
houding echter meer calorieën noodig om
dat ze er bovendien nog van moeten groei
en. Men heeft berekend dat de mensch ge
middeld 2400 calorieën per dag noodig heeft
Natuurlijk zal een grondwerker veel meer
moeten hebben dan een kantoorbediende.
In het algemeen werd steeds in ons land
aan dezen eisch ruimschoots voldaan. Door-
de ontdekking van de vitamines en het in
zicht in de groote beteekenis van mineralen
als ijzer, phosphor, jodium, calcium, etc.
lichaam, is de kwalitatieve beteekenis van
de voedselvoorziening in de laatste decen
niën veel meer op den voorgrond getreden.
Men weet. dat. al is ons voed
sel in kwantitatief opzicht nog
zoo voldoende. het toch on
volwaardig kan zijn, wanneer er te
weinig of geen vitamines en mine
ralen in zitten. Men is thans in
staat belangrijke vitamines als C,
B en D synthetisch te bereiden en
ze aan vitamine-arme voedingsmid
delen toe te voegen. Hetzelfde doet
men met de mineralen. Zoo wordt
b.v. in sommige streken in 't drink
water. waarin zich te weinig jo
dium bevindt, dit mineraalkunstma-
tig toegevoegd, om op deze wijze de
brek veroorzaakt wordt, te voorko
men.
Op het tweede plan.
Door deze nieuwe wetenschap is de kwan
titatieve zijde van het voedselvraagstuk op
het tweede plan komen te staan, ook al,
omdat men, althans wat Nederland betreft,
in het algemeen voor een tekort aan calo-
riënrijke voedingsmiddelen niet te vreezen
had.
Wat nu de voeding van menschen op mid
delbaren leeftijd of daarboven betreft,
het grootste percentage van de ziekten van
den ouden dag maken de aandoeningen van
hart en bloedvaten uit. De natuur heeft
den mensch een betrekkelijk zwak hart toe
bedeeld. Waarschijnlijk is het feit, d.at de
mensch in den loop der ontwikkelingsge
schiedenis rechtop is gaan loopen, hieraan
niet vreemd. Het vormt immers een zwaar
dere taak voor het hart om een groote hoe
veelheid bloed tegen de zwaartekracht in,
omhoog te stuwen, in plaats van in hori-
Feuilleton
Een roman
uit het hooge Noorden
Door Agathe Pogner
Zou je niet een beetje in dé zon willen
zitten? vroeg ik nog eens, om het gesprek een
andere wending te geven. Ik zal je wel
naar buiten dragen.
Hè ja, in de zon!
Doch direct hierop glimlachte ze.
Nu niet, straks!... Nu wil ik slapen!
Ik zat aan haar bed en hield haar hand in
de mijne. Het was zoo stil in het vertrek, dat
ik het tikken van mijn horloge kon hooren.
Caesar had zich aan haar borst in slaap ge
dronken en af en toe knorde hij van behaag
lijkheid.
Fedja scheen zich moe te hebben gestoeid.
Hij zat nu op het bankje voor het raam en
onderhield zich met „de rat".
Zal ik je wat voorzingen? vroeg hrj het
dier, dat aandachtig naar hem scheen te luis
teren. Iets heel moois? Ik zal je een liedje
leeren. Dat heb ik van oom Arkadi geleerd
en nu leer ik het jou. Pas dus goed op!
Met een helder stemmetje zong hij het
liedje van den wolf en het grijsgrauwe geitje.
Met zeldzaam welgevallen aanschouwde ik
het tafreeltje by het raam, tot plotseling
een zonderling rochelend geluid mij tot de
werkelijkheid terug riep.
Ontsteld keek ik naar Kat ja. Zij had zoo-
Iets vreemds in haar oogen, iets...
O Ka tja! riep Ik luid. Kat ja, versta je
me?
Maar neen, ze hoorde me niet meer. Noch
mij, noch iemand anders. Haar ziel was in
de eeuwigheid opgegaan en had haar glans op
Katja's gelaat achter gelaten. Haar eenvou
dige trekken waren nu fijn en edel.
Kat ja! riep ik nog eens, want ik kon
my immers ook vergist hebben. Maar Katja's
Een avontuurlijk
bezoek.
1. „Nou, Nipper en Pelle,
mag ik je dan verzoeken,
heel goed op te letten! Het
Atlantis-museum zal thans
zijn deuren voor jullie
openen en je moet je op
grote verrassingen voor
bereid houden1"
2. „Links zien jullie een op
gezette bewoner van Sa-
turnus, en rechts het Vi
king-schip, dat men van
de derde expeditie naar
Mars heeft meegenomen-"
Als voor vele eeuwen
1. „En hier, mijne heren, is
de tyd-machine, die u
enige duizenden jaren in
den tijd zal terugzetten,
volgt u mg maar!"
2. „Hailo, Wawhoo en Karo,
haast je, wanneer Je nog
mee wilt, want we gaan
nu op de terugreis naar
de oertyd."
zontale richting, zooals het gewend was.
Tegen den middelbaren leeftijd worden de
bloedvaten bij de meest'e menschen vanwe
ge de toenemende slagaderverkalking ook
minder elastisch, zoodat 't hart meer kracht
moet aanzetten om het bloed er door te per
sen. Daarbij komt nog, dat vele menschen
juist op dezen leeftijd door hormonale wer
king een „buikje" beginnen te krijgen. Het
vele eten doet deze vetlaag dikker worden.
Zij loopen ten slotte met kilo's vet rond
die alleen maar voor het lichaam een bal
last vormen. Deze hoeveelheden moeten bij
loopen, trappenklimmen, enz. door het li
chaam als een last worden getorst. De ar
beid voor het hart wordt hierdoor ver
zwaard waarbij komt. dat het hart al dit
vetweefsel nog nog van extra bloed moet
voorzien. Er is op den duur weinig meer
noodig om het hart ziek te krijgen.
Men ziet dus in dat de taak van het hart
heel wat lichter zou zijn indien deze men
schen niet zooveel aten, en dat hun leven
er zeker door verlengd zou worden. In den
vorigen oorlog ging hel den hart- en sui
kerziektelijders (in het algemeen oude men-
tchen) in Duitschland, althans wat hun ge
zondheidstoestand betrof, vrij goed. Ook in
normale fijden is een krap dieet voor hen
zeer gunstig.
Men kan als regel aannemen, dat ruime
voeding goed is. doch oudere menschen beter
doen zeer matig te zijn.
GROOTE WEDSTRIJDEN IN ALLE
TAKKEN VAN SPORT.
Op initiatief van het Nijmeegsche sport
comité en onder het motief: „In dienenden
geest voor hen. die voor het vaderland sneu
velden". wordt Zondag in het stadion van
„De Göffert" te Nijmegen een veelzijdige
sportdag gehouden, waarvoor de medewer
king werd verkregen van den N.V.B.. van
den Ned. Hockevbond, van den Ned. Korf-
balbond. van de N.A.U. en van het district
Nijmegen van den Ned. Wandelbond. Het
programma bevat belangrijke wedstrijden
waaronder de ontmoeting Zwaluwen tegen
een sterk Nijmeegsch voetbalelftal, een
hockeywedstrijd NijmegenDen Haag. een
korfbalwedstrijd tusschen een Nijmeegsche
combinatie en de kampioen van Zutphen.
terwijl in de invitatie-athletiekwedstrijdcn
van de N.A.U. athletiekers als Osendarp,
Nota, van Osto. Hey. Schaap en Spree zul
len starten op 100 meter hardloopen. In het
estafettenummer heeft de nationale techni
sche commissie van de N.A.U. een tweetal
gemengde teams samengesteld voor de 4 x
200 meter. De beste Nederlandsche sprinters
zullen hierin uitkomen, als van Osta, Spaak,
Spree. Nota in team A en van Beveren, Mar
tini. Peters en Osendarp in team B. De oos
telijke ploeg bevat de beste loopers uit
het oosten, waaronder de oostelijke kampi
oen 100 M. van den Salentein. Bovendien
heeft een organisatiecomité van Nijmeegsche
dameswandelclubs een marsch langs de vel
den van eer georganiseerd, welke besloten
zal worden met een grootsch défilé, waar
aan een vijftal muziekkorpsen medewerking
zal verleenen in het Goffertstadion. Onder
leiding van mevrouw SchoorlStraub zal
een zeshonderdtal dames en heeren. die deel
uitmaken van volksdanseroepen. rvhthmi-
sche dansen demonstreeren. Men verwacht
duizenden toeschouwers, ook van ver buiten
Nijmegen.
Samenstelling Zwaluwenelftal.
De keuzecommissie van de Zwaluwen heeft
voor den sportdagen op 4 Mei in het Gof
fertstadion te Nijmegen het volgende Zwa
luwen-elftal samengesteld:
Doel: Kraak (Stormvogels).
Achter: Walhain (H.B.S.) en Wildere
(Blauw Wit).
Midden: Arendscn (D.H.C.). van Roffe
len (Ajax) en van Buitenen (H.D.V.S).
Voor: Fischer (Ajax). van der Vegte (H.
B.S.). Vente (Feijenoord). Kick Smit (H.B.
C.) en Mijnders (D.F.C.). Dordrecht.
Reserves: van den Broek (D.H.C.). de
Boer (Sparta) en Janssen (Wageningen).
Niet verschijnen, geen per
soonsbewijs.
Men meldt van bevoegde zijde:
De eerste uitnoodigingen voor de in ent-
vangstname der persoonsbewijzen zijn ver
zonden. Binnen afzienbaren tijd zal ieder
die in een der Nederlandsche bevolkings
registers is opgenomen en den leeftijd van
15 jaren heeft overschreden, behoudens in
uitzonderingsgevallen, worden uitgenoodigd
in persoon ter secretarie te verschijnen
voor de ontvangst van een persoonsbewijs.
Neem
Wij maken er op attent dat ieder, wien
een uitnoodiging werd toegezonden, op de
aangewezen plaats en tijd dient te ver
schijnen. Niet verschijnen heeft tot ge
volg dat geen persoonsbewijs wordt uitge
reikt, zoodat hij, die verzuimt zich na ont
vangen uitnoodiging ter secretarie te ver
voegen, zich blootstelt aan strafvervolging
wegens het niet in bezit hebben van een
persoonsbewijs. Voor hen, die in het waar
devol bezit van een persoonsbewijs nog
geen voldoenden prikkel gevoelen, zich te
beijveren zulk een document te bemachti
gen, staat dus de stok achter de deur: niet
verschijnen geen persoonsbewijs. Geen
persoonsbewijs in overtreding. Men han
delt dus in eigen belang en bespaart zich
moeilijkheden, wanneer men zijn dagelijk-
sche bezigheden een wijle onderbreekt en
even tijd neemt voor zijn persoonsbewijs.
Wanneer de werknemer wordt uitgenoo-
died tijdens zijn werktijd ter secretarie te
verschijnen, is de werkgever verplicht hem
daartoe, zonder inhouding van loon, in de
gelegenheid te stellen.
WOENSDAG 30 APRIL 1941
Npderiandsch programma.
Hilversum I. 415,5 m.
6.45 Gramofoorunuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO. Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Ensemble „Molto Cantabile" (10.20—
10 40 Declamatie).
11.15 Gramofoonmuziek.
12.25 Voor de boeren.
12.42 Almanak.
11.45 BNO: Nieuws- en economische berichten
1.00 Amusementsorkest, dameskoor „Aether-
charme" en solist.
2.00 Voor de jeugd.
2.30 Orgelconcert.
3.15 Ensemble Tonny Roxini.
3.45 Gramofoonmuziek.
4.00 Bijbellezing (voorbereid door de Chrlst.
Radio-Stichting
4.20 Voor de kinderen.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beurs
berichten.
5.30 „Trans-oceanisch luchtverkeer", vraag
gesprek.
5.45 De Snarenza gers.
6.15 Voor de binnenschippers.
6.30 Omroeporkest.
7.00 BNO: Economische vragen van den dag.
7.15 Volkszang met pianobegeleiding.
7.40 Gramofoonmuziek.
ooren bleven doof. Slechts haar hand, die nog
steeds in de mijne rustte, werd kouder en
kouder.
Eerst nu begon ik te begrijpen, dat Katja
werkelijk dood was. Toen ik haar de oogen
wilde toedrukken, bemerkte ik tot mgn ont
steltenis het slapende kind aan haar borst.
Het was wel het moeilijkste, dat ik ooit in
mijn leven heb volbracht en ik beet dan ook
van machtelooze woede mijn lippen stuk, toen
ik de baby van de moederborst losscheurde.
Voor ik haar handen vouwde, riep ik
Fedja.
Hij kwam, lachend als steeds, maar mijn
ernstig gezicht verdreef den lach van zijn
lippen. Angstig en niet begrijpend keek hij
naar mij op.
Ik nam de koude hand van de doode en
legde deze op zijn voorhoofd.
Mamotschka wil je zegenen, zei ik.
Fedja bleef onbeweeglijk staan,. Eerst, toen
ik de handen van zijn moeder ineen vouwde,
werden zijn oogen grooter.
Hy vroeg niet: Is Mamotschka dood?
Hy voelde het en plotseling barstte hy in een
hartstoch.telgk snikken uit. Nooit heeft het
leed van anderen my zoo aangegrepen. Hij
ging voor de doode staan en bedelde met een
stemmetje, dat mij door het hart sneed:
Mamotschka, hier is Fedja! Mamotschka,
Fedja zal zoet zijn!
Caesar's gillend huilen snerpte door het
stille huis. Caesar's huilen bracht mij aan den
rand der vertwijfeling. Hier bleef mg niet
anders over dan de woning te sluiten en 't
schreiende kind naar de Walvischbaai te
brengen, want voor mijn drie metgezellen
terugkeerden, zou het jongetje reeds lang
verhongerd kunnen zgn.
Ik spande een slede in, wikkelde beide kin
deren in zachte vachten en begaf mg op weg.
Toen ik den eersten heuvei bereikt had,
keek ik nog eenmaal om. Het was, of ik de
doode aan het venster zag staan en of zij mij
toewuifde. Als een waanzinnige dreef ik de
honden tot meerderen spoed aan, ten prooi
aan een onverklaarbaren angst, die mij een
huivering over den rug joeg.
Stepanida ontfermde zich onmiddellijk
over den kleine en gaf ïem ruimschoots, wat
zgn eigen, zieke moeder hem had moeten
onthouden. En daarfcg smakte hy var genot.
Zoodra df honden slecht" eenigszins waren
uitgerust, aanvaardde ik met Fedja den
terugtocht. Wenjamin en Pelka volgden my
op den voet.
Zonder mg den tijd te gunnen de honden
uit te spannen, ging ik het huis binnen, maar
nauweiyks had ik de deur, die toegang gaf
tot Katja's ka. oer, geopend of krijschend en
sissend vloog er cot twee- driemaal toe iets
rond miin beenen am daarna pglsnel naar
buiten te schieten.
Het was de kleine kater, die alleen met
de doode in de kamer was achtergebleven en
plotseling' wild was geworden.
i'elka zette een pot sterke thee. Ik at en
dronk, zonder dat ik het j'oed besefte. Daar
na viel ik in slaap en volgens Wenjamin, die
mij dit later vertelde, sliep ik als een doode.
Toen ik drie uu later verkwikt ontwaakte,
had Wenjamin reeds d onderste helft van
de doodkist ineen getimmerd. Ik nam een
laken om het ruwe rout hiermede te bedek
ken en Pelka was bezig vitte rozen te vlech
ten van papier, dat zij op mgn tafel had ge
vonden.
Wij zullen haar een '<r ars op het voor
hoofd leggen, zei ze. Dat zal ze zeker
mooi vinden.
Nadat alle voorbereidingen waren getrof
fen, legden wy Katja voorzichtig in de kist.
Daarru. zocht ik haar grasgroen lievelings-
schort en dekte aar iaarmee toe. Pelka
bleek echter zooveel rozen te hebben ge
maakt, dat deze het gehee> schort bedekten.
Zij ziet er tevreden uit, zei Wenjamin.
Ik geloof, dat ze zich tenslotte toch nog
met ons eiland verzoend heeft.
Zij stierf met een glimlach op de lippen,
antwoordde ik. Dat .vas haar bekentenis.
Eerder dan wg hadden durven hopen, weer
klonken buiten de drie welbekende schoten.
Haastig verlieten wg het huis.
Twee hebben we er! riep Tychon ons
reeds van verre toe. Twee!
Hg wachtte niet tot de honden stil hielden;
in een grooten boog sprong hg reeds voor
dien uit de slee. Vrijwel buiten adem rende
hij op het eenzame huis toe.
Katja! riep hy in blijde opwinding.
Katja!
Een enkele blik op onze gezichten was
voldoende om hem achteruit te doen tuime
len, alsof hem een vuistlag was toegediend.
Toen hg zich hersteld had, ging hy de woning
binnen, waar hg langen tgd vertoefde. Pas
een uur later zag ik hem in de deuropening
met roodbehuilde oogen.
Waar is mijn kind? vroeg hy met be
vende stem, die hg tevergeefs trachtte te be-
heerschen.
Het is gezond, antwoordde Wenjamin.
Mgn vrouw zal het voeden, tot Je het zult
kunnen meenemen naar het vasteland.
Wy hebben Katja begraven en een hoog
kruis op haar graf geplaatst In de baai
echter is het den laatsten dag nog stiller ge
worden dan toen ik met Katja alleen was.
Fedja zit gewooniyk zwy^end op zg'n bankje
voor het huis. Al.' de honden met elkaar be
gijnen te .stoeien, gaat hij er heen en zegt
vermanend: Ssta! Ssst! Mamotschka
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Spiegel van den dag.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 Concertgebouw-orkest en solisten (opn.)
9.40 Dagsluiting.
9.45 BNO: Engelsche berichten.
10.00 BNO: Nieuwsberichten, sluiting.
Nederlandsche programma.
Hilversum H. 801,. m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding (voorbereid door het
Vrijz.-Prot. Kerkcomité).
10.20 Pianovoordracht en gramofoonmuziek.
11.00 Voor de kleuters.
11.20 Ensemble Tonny Roxini.
12.00 Berichten.
12.15 Orgelspel.
12.45 BNO: Nieuws- en economische berichten
1.00 -oe~- kest.
1.45 Gramofoon- uziek.
2.00 Gewnde m'* (opn.)
2.30 De licht" toets.
3.15 Nederlar^sch Symphonie-Orkest ,,'s-Gra-
venhagr" en soliste.
4.15 Gr-fooniruziek.
5.00 Cyclus „Het geestelijk karakter van ons
volk" (vor-'lereid door het Vryz.-Prot.
Kerkcomité).
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beurs
berichten.
5.30 Ensemble Jonny Kroon.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Musette-ensemble „Les Gars de Parisf*
en solist.
6.45 Reportage.
7.00 BNO: Brabantsch praatje.
7.15 Zang met clavecimbelbegeleiding.
(7.307.45 Declamatie).
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek of spiegel van den dag
8.30 Ons schemeruurtje.
9.30 „Visschen en lente: Het stekelbaarsje",
causerie.
9.45 Gramofoonmuziek.
10.00 BNO: Nieuwsberichten, sluiting.
slaapt! Dan wjjst 'iy den honden haar laatste
rustplaats.
Eenmaal zag Ik hem met een zware bijl
den heuvel opklimmen. Op mgn verwonderde
vraag, wat hg daarboven met die bgl wilde
gaan doen, antwoordde hij vastberaden:
Ik wil Mamotschka er uit houwen!
Hij heeft zichtbaar verdriet, onze jonge
vriend. Alleen als we hem mee op jacht ne
men, vergeet hg zgn leed en dan schalt zgn
heldere jongenslach als het gejubel van een
leeuwerik door de klare lucht.
15 Mei.
Dag en nacht staat de zon aan den wolke-
loozen hemel, dag en nacht is het een ge
schitter en geflonker allerwegen de oogen
worden er nat van en de ziel ruim.
Als in een droom dwaal ik over de einde-
looze ijsvelden. Er is een zingen in de lucht
en een muziek... Of is het mijn ziel, die
juicht? Mijn hart. dat jubelt?
Ik dwaal over de ijsvelden en ik zegen
het uur en den dat ik zegen het geheele
leven.
Ik staar naar de zon. die in middernach-
telijke schoonheid tot op den waterspiegel
daalt, ik staar op het water, dat zich van
louter vreugde daarover vuurrood kleurt en
Ik zeg tot mezelf: De grondtoon van al het
goede en mooie, de grondtoon van alle leed
en alle geluk is en blijft de liefde...
Met een lach in mijn oogen n een lach op
mgn lippen ga ik verheugd mijns weegs...
17 Juni.
Myn hoofd ls leeg en myn hart is leeg
Omdat ik mij te rgk begon te voelen ben ik
arm geworden. Diepe droefheid knaagt aan
mgn hart en myn oogen schuwen het licht.
Ik dacht, dat ik nooit meer zou kunnen
schrijven, want zoo diep was mijn weeklacht,
dat zij geen woorden vond om zich te uiten
Maar toen dan eindelek de dood ten tweede
male neerdaalde voor de tweede maal hier
bg ons toen, toen vond de smart een uit
weg door de oogen en mond. De starheid van
mijn hart loste zich op in stillen weemoed.
Het was eind Mei, het waö een dag, zooals
slechts de hoogste rgpstc schoonheid dien
vermag uit te denken. Van horizon tot hori
zon golfden diepblayve sluiers en de zon
stond als een fonkelende kroon hoog In hun
midden.
Wordt vervolgd
