find in de zeilen bij nieuwen koers Baai van Soeda in Duitsche handen Roosevelt zwijgt DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER Admiraal Darlan over de Britsche vlootpolitiek Verduisteren 9.49 uur Zetel der Fransche regeering niet naar PARIJS Hoofdredacteur: J. KEESMAN. Schagen. VRIJDAG 30 MEI 1941. 85e Jaargang. No. 11507. dat Uitgave der N.V. Uitg.-Mij". „Hollands Noorderkwartier" Schagen lor- 928 0m verzekerd te zijn van een goeden oogst worden de bedden met late koolplanten na 824 net de hand op onkruid nagezien en waar de plantjes te dicht op elkaar staan, ge dund. Het is een tijdroovend, doch zeer belangrijk werk. (PaX Holland) Open oog voor mogelijkheden van de nieuwe orde. Genoot schap „Nederland en Europa" bestudeert de toekomstproble men. 's-Gravenhage, 29 Mei. Het is reeds on- ,52 elbare malen gezegd en geschreven, dat 75 lok Nederland in het toekomstige Europa ■90 en nieuwen koers zal moeten kiezen, wil 38 iet zijn plaats in het gemcenebest der staten 37 an het vasteland van Europa, behouden. 71 lit besef had, zooals bekend, de oprichting an 'het genootschap „Nederland en Euro- 21 ia" ten gevolge, welks doeleinden reeds eer- 73 Ier werden bekend gemaakt. 91 Tijdens een vraaggesprek, dat een redac- 08 eur van de Vereenigde Persbureaux met 49 len zaakvoerend secretaris van dit genoot- 65 chap had, den heer K. W. Boekholt, heeft 97 leze een nadere omschrijving van het doel 35 in streven gegeven.-De uiteenzetting van U len heer Boekholt is bijzonder belangwek- 68 lends omdat uit zijn woorden een diepgaand 48 nzicht blijkt in de moeilijkheden van ve- 41 en om dezen nieuwen koers te aanvaarden. „Wij bejeven in onze dagen een revolu- 21 ionnairen stormloop tegen oude begrippen 70 n beginselen, waarvan de gevolgen nog 68 liet te overzien zijn", zoo verklaarde de oiiaakvoerend secretaris van het genootschap 21 iat onlangs werd opgericht onder voorzit- erschap van Prof. Dr. G. A. S. Snijder. „Wij 37 ien nu, hoe nagenoeg geen enkel gebied 21 an het persoonlijke of maatschappelijke even onberoerd blijft door dezen storm, die B5 net ontzagwekkende snelheid over de lan- 32 ien gaat en er is veel in de dingen, welke vij waarnemen, dat wij niet kunnen be- rijpen, zoo zeer zijn wij namelijk verbon- 11 ien met de oude tradities en begrippen. Wil- en wij echter onze plaats in de orde van 12 iuropa, welke na dezen oorlog tot stand >5 al komen, behouden, dan zullen wij het iU och tot begrip moeten brengen van het on- 13 [ewone en nieuwe. Daarom moeten wij de 14zaken leeren bezien, los van al onze oude fooroordeelen, hoe lief die ons ook in vele [evallen geworden zijn. Keerpunt in de geschiedenis. Wanneer men onzen tijd eenmaal van dat itandpunt uit beziet dus los van persoon lijke gevoelens van sympathie en antipathie voor bepaalde tijdsverschijnselen dan kan Ütoen zich niet aan den indruk onttrekken, dat wij op een keerpunt van de geschiede nis staan. Dit keerpunt treffen wij dus op j nagenoeg alle gebieden der samenleving j aan, waarbij men met het oog op het alge meen belang van ons volk in het bijzonder I moet letten op de economische, sociale en I Wetenschappelijke aangelegenheden. I Er zijn dus velen, die het betreuren, dat I Wij leven in een grooten tijd. Zij mogen ech- I ter bij die rouw om de dingen van het ver- I leden, die zijn weggevaagd, bedenken, dat I de geschiedenis reeds meer van die keer punten heeft gekend. Men herinnere zich lijvoorbeeld de Fransche revolutie waar voor men tegenwoordig dik'wijls nog zoo veel sympathie koestert die een einde heeft gemaakt aan het feodale stelsel en het absolute koningschap ten koste van stroomen bloed. Het kapitalisme. In dienselfden tijd wend'en de stoommachi ne en de weefstoel uitgevonden met als gevolg eeri opbloei van de industrie. De eeuw der groote uitvindingen brengt dan met zich mede de ontwikkeling van het in- düstrieele kapitalisme en zil'n tegenhanger: het Marxisme. Steeds grooter worden de fabrieken, steeds grooter de productie. De hoofdzaak is echter reeds niet meer de voortbrenging van goederen maar de no teering van de aandeelen aan de beur% Het moderne kapitalisme is niets meer dan <je almacht" van het goud in de handen van een kleine groep, waartegen de arbei dersbewegingen hoe machtig ook in schijn in feite vrijwel machteloos stonden De wereldcrisis, welke juist achter ons ligt. had dan ook een werkloosheid ten gevolge, zooals het menschdom nog niet beleefd had. Nu bevinden wij ons in een oorlog, die, ongeacht den afloop, ongetwij feld grooten invloed zal hebben op de eco nomische en sociale verhoudingen in Eu ropa. Het laat. zich aanzien, dat bij de nieuwe ordening van Europa de hoofdrol toebedeeld zal worden aan het Duitsche rijk. De tijd dwingt 1 Hoe deze ordening zich zal voltrekken, staat uiteraard nog niet vast. Men zou mis schien een voorbeeld kunnen nemen aan het werk der Hanze in de Middeleeuwen, In ieder geval staat het wel vast, dat wij ons reeds thans aan het studeeren moeten zetten op de vraagstukken, die, zich bij deze ordening zullen voordoen. Daaraan zal waarschijnlijk niemand kunnen twijfelen. Deze studie is nu wat het genootschap „Ne derland en Europa" zich ten doel stelt. Daarbij bepaalt het genootschap zich niet tot enkele onderdeelen op economisch of sociaal terrein, maar het bestrijkt zoowel de gebieden van landbouw, handel en indu strie als van wetenschap, kunsten en ver keer. in het kort samengevat: het gehèele geestelijke en materieele leven. Aa.n hen, die meenen dat de tijd voor een dergelijke, actieve medewerking aan de nieuwe ordening nog niet gekomen is, moet geantwoord worden dat integendeel de tijd dringt om met man en macht aan het werk te gaan. ten einde een plaats voor Nederland in het nieuwe Europa te ver overen. Uit alle streken van ons land en uit alle kringen mocht het genootschap reeds teek enen van sympathie en instem ming ontvangen." Ten slotte verzocht de heer Boekholt ons nog mede te deelen. dat zij die alsnog blijk wenschen te geven van hun belangstelling dit kunnen doen door zich te wenden tot het secretariaat van het genootschap „Ne derland Ten Europa", Nieuwe Havenstraat 36 te 's-Gravenhage. Fransch protest bij Britsche regeering Engelsche aanval op de Fran sche havenstad wekt verontwaar diging op. De Fransche regeering heeft gisteren aan de Britsche regeering een energiek protest doen toekomen wegens het bombardement op Sfax. Ten aanzien van den Britschen luchtaan val op Sfax wordt te Vichy bekend, dat de Fransche openbare meening ten hoogste daarover opgewonden is, aangezien zij het doel "niet begrijpt, dat Groot-B rit tan je na streeft met zijn herhaalde vijandige hande lingen tegen, zijn vroegere bondgenooten. De herhaalde schendingen van hef internationa le recht door Groot-Brittanje hébben psycho logische reacties, waaromtrent Engeland zich zou vergissen, wanneer het zou aannemen, dat zij niet zullen worden tot een energieke reactie van het nationale gevóel. De Deutsche Allgemeine Zeitung kwalifi- seerde gisteravond den Britschen luchtover- val op de Fransche havenstad Sfax als de nieuwste voortzetting van de vele misda den, die Engeland sedert het bombardement van Oran jegens zijn voormaligen bondge noot heeft gepleegd. ENGELSCHE DUIKBOOT „ASK" VERLOREN GEGAAN. De Londensche berichtendienst deelt me de: De Britsche admiraliteit betreurt het te moeten mededeelen, dat de duikboot ..Ask" over tijd is en dat aangenomen moet wor den, dat het schip verloren is gegaan, De strijd op Kreta DUITSCHE TROEPEN RUKKEN VERDER OP. OOK DE ITA LIANEN LANDEN. De Duitsche troepen op Kreta heb ben op 28 Mei de baai van Soeda achter zich gelaten en rukken naar aan het D.N.B. gemeld wordt, verder naar het oosten op. De Duitsche aanvalshandelingen op Kreta blijven goeden voortgang maken. De buitengewoon belangrijke baal van Soeda tot dusver basis van de Britsche vloot is, naar aan het D.N.B. wordt gemeld, door Duit sche troepen op 28 Mei veroverd en stevig in Duitsche handen. Kandia door Duitsche troepen bezet. In den ochtend van den 29sten Mei heb ben Duitsche troepen de groote. aan de noordkust van Kreta liggende, stad Kandia (Herakleion) bezet. Ook de haven en het vliegveld zijn bezet. Verscheidene honder den Engelschen zijn gevangen genomen. Naar het D.N.B. verneemt, heeft de neder laag, welke de Engelschen op Kreta, hebben geleden, doordat de Duitsche troepen hun stellingen bij Canea hebben doorbroken, de Britsche strijdkrachten tot den terugtocht over bescherming wapentransporten „Geen opheffing en wijziging nentraliteitswet." In de buitengewone persconferentie, welke Roosevelt Donderdag heeft ge houden, w eigerde de p resident na dere inlichtingen te geven, over de wijze, waarop hij het transport van oorlogstuig naar Engeland wil be veiligen. Overigens zal hij geen op heffing of wijziging van de neutra liteitswet eischen en er zullen geen Amerikaansche scheden naar Enge land worden gezonden. Verder zei- de hij ongeveer alle volmachten te be zitten, welke hij noodig heeft. Allereerst, aldus het D.N.B., deelde de pre sident mede, dat hij een wet heeft ondertee kend, waarbij de uitvoer van de Philippijnen op dezelfde wijze onder toezicht wordt ge steld als de export van de Vereenigde Sta ten. Op een vraag naar den stand van de staal productie in de Vereenigde Staten ver klaarde Roosevelt, dat de productie met eenige honderdduizenden tonnen is gestegen doch als gevolg van de behoeften, die uit de leen- en pachtwet voortvloeien, moet men dit jaar rekenen op een tekort van 1.4 mil- lioen ton en voor volgend jaar zelfs van 6 millioen ton. Onder deze omstandigheden moet de industrie, die niet voor bewape ningsdoeleinden werkt, althans in de ko mende twee jaar een vermindering van de staaltoewijzing verwachten. Vervolgens werden den President talrijke vragen over zijn radiorede gesteld. Nadere inlichtingen over de kwestie, hoe hij het transport van oorlogsmateriaal naar Enge land wil beveiligen, weigerde hij met de opmerking, dat Dnitschland dit graag zon willen weten en hij daarom niets kon zeg gen. Ook ontweek hij een uiteenzetting van zijn standpunt omtrent uitbreiding van den patrouilledienst, doch hij verzekerde met al len nadrnk, dat hij geen opheffing en even min wijziging van de neutraliteitswet zal eischen en derhalve het zenden van Ame rikaansche schepen naar Engelsche havens niet in aanmerking komt. De vraag, of de Vereenigde Staten de Duitsche blokkade van Engeland rekenen, beantwoordde Roosevelt door te wijzen op den Amerikaanschen burgeroorlog, toen het Noorden omstreeks driekwart'van alle blok kadebrekers, die aan de Zuidelijke staten wilden leveren, had opgebracht. Destijds hadden de Noordelijke staten zich op het standpunt gesteld, dat de blokkade effec tief moest woren geacht. Op andere vragen naar de volmachten, waarover Roosevelt beschikt als gevolg van de afkondiging van den nationalen nood toestand, verklaarde hij, dat hij zoo onge veer alle volmachten bezit, die hij noodig heeft. gedwongen. Zij bereiden zich voor om over zee te vluchten. Gisteren zijn verscheidene contingenten Italiaansche troepen op het eiland Kreta aan land gezet om deel te nemen aan de opera ties te land. Over deze landing meldt Giornale d'Italia, dat het marinetroepen en afaeelingen van het landleger waren, die in het oosten van het eiland aan land zijn gegaan. Het Brit sche opperbevel ziet zich thans voor een nieuwen toestand geplaatst. Daar het behal ve met den geweldigen Duitschen druk in het westen thans ook met het nieuwe front in het Oosten rekening moet houden. Op het Prinseneiland te Amsterdam is in de Groote Bickerstraat een klokgevel in LodewijkXV-stijl behouden gebleven bij noodzakelijk geworden verbouwing. Hij staat thans weer verjongd tusschen zijn oude metgezellen (Pax-Holland) Het Fransche politiek-litteraire weekblad Gringoire heeft, volgens D.N.B. een onder houd gehad met admiraal Darlan over de Britsche vlootpolitiek. Darlan zeide, dat die politiek zich steeds heeft gericht tegen het tot stand brengen van een sterke Fransche vloot. Het beginsel van rechtsgelijkheid was altijd de strijdkreet der Engelschen, doch zij hebben er wel voor opgepast haar niet op vlootkwesties toe te passen. Engeland heeft de vraagstukken der wapening ter zee altijd buiten den volkenbond besproken, want de rechtsgelijkheid zou Engeland er toe gebracht moeten hebben, zijn schepen te vernietigen, of de uitbreiding van de vlo ten van andere mogendheden toe te laten. Zelfs nog in 1936 heeft Engeland, toen de vrees voor Duitschland begon op te komen, getracht d e Fransche vlootbouwplannen door rechtstreeksche stappen bij de Qua d'Orsay te belemmeren, omdat het ongerust was over de sterkte der Fransche vloot. Pas in 1939, toen de angst voor Duitschland haar hoogtepunt bereikte, heeft Engeland Frank rijk gesmeekt, den bouw zijner slagschepen te bespoedigen. Darlan rekent in dit persgesprek verder af met de wijze, waarop Engeland Frankrijk voor zich liet vechten. Het waren Fransche schepen die de eerste Canadeesche divisie naar Europa escorteerden. Uit dankbaarheid hebben de Engelschen de Fransche schepen bij Mers el Kabir zwaar beschadigd. Het waren Fransche schepen, die in de Straat van Sicilië Engelsche kruisers, welke op weg waren van Gibraltar naar Alexandrië, be- schemde. Uit dankbaarheid hebben de En gelschen die schepen in beslag genomen. Ten slotte houdt Darlan zich bezig met de fouten, door Frankrijk begaan. Van 1919 tot 1939 hebben de regeerders en het parlement fout na fout gemaakt. Zij bedreven een de magogische binnenlandsche politiek en een buitenlandsche politiek zonder onderling verband, in de waan. dat zij de politie agenten van Europa waren. 0 Vanavond gaat de verduistering in om en duurt tot morgenochtend 5.25 uur tusschen Ned.-Indié en Japan Onderhandelingen in een critiek stadium Van gezaghebbende zijde wordt vernomen, dat de onderhandelingen te Batavia een uiterst kritiek Stadi- om hebben bereikt. Tsjoeitsjl Ohasji, de vlce-minis- ter van buitenlandsche zaken, heeft 19 dezer den Nederlandschen ga- zant, generaal Pabst, verzocht op het ministerie te komen en van Na- derlandsch-Indië bespoediging van de economische onderhandelingen te Batavia verlangd. Inmiddels zijn tien dagen verloo- pen, maar generaal Pabst heeft het ministerie nog geen antwoord gege ven. Welingelichte Japansche kringen wijzen er op, dat Nederlandsch-In- dië een anti-Japansche bonding aanneemt, daar het van meening is, dat de internationale situatie zich ten gunste van Groot-Brittannië en de Ver. Staten ontwikkelt met het gevolg dat de Nederlandsch-Indl- sche regeering haar belofte ga- schonden en geweigerd heeft om goederen aan Japan te leveren. In dezelfde kringen vreest men, dat de situatie een ernstige wending zal nemen, tenzij Nederlandsch-IndiB zijn houding jegens Japan herziet Volgens de Asahi Sjlmboen heeft Matsoeoka in een onderhond, dat hij onlangs met den Britschen am bassadeur, Craigie, heeft gehad, var langd, dat Engeland er van afziet, de handelsonderhandelingen tns- schen Japan en Nederlandsch-IndlB te bemoeilijken. Van een antwoord van Craigie of de Britsche regee ring is overigens nog niets bekend. yerblijf der diplomaten slechts tijdelijk. Qp een desbetreffende vraag van buiten landsche journalisten heeft men gisteren in de Wilhelmstrasse geantwoord, dat de leden der Fransche regeering, die op het oogenblik te Parijs vertoeven, daar slecht» tijdelijk blijven. Een verhuizing der Fran sche regeering naar Parijs is niet overwo gen. In Berlijnsche kringen ging men ook in op de vraag, of men reeds thans een defi nitief oordeel kan vellen over de Duitsch- Fransche onderhandelingen. Algemeen zei- de men, dat een dergelijk oordeel pas na voltooiing der besprekingen gegeven kan worden. Op het oogenblik zou het voorbarig zijn, indien men van Duitsche zijde ieta aan de Fransche bekendmakingen toevoeg de. Kaart van pelt BAAI VAN SOEDA EN HERAKLION GENOMEN.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1941 | | pagina 1