De strijd in
het Oosten
Voorwaarden
verzwaard
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Besluit 1941
Krapper distributie
Verduisteren
22.05 uur
Raofsoeoeeriog gas en
electriciteit
VETGEHALTE TAPTEMELK
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schagen.
DINSDAG 1 JULI 1941. 85e Jaargang. No. 11533.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier* Schagen
GEEN IMPROVISATIE, DOCH WEL
OVERWOGEN LEIDING VAN DE
NATIONALE HUISHOUDING.
Van groote
beteekems
(Van onzen Haagschen correspondent).
Een 27 Juni j.1. afgekondigde Bedrijfsver-
gunningenbesluit-1941, ter vervanging van
de Bedrijfsvergunningenwet-1938, heeft al
leen betrekking op de nijverheid en op den
groothandel. De bedoeling is in hoofdzaak:
1) overbodige of schadelijke investeeringen
tegen te gaan en 2) ongewenschte „branche-
vervanging" in industrie en handel te voor
komen.
Sins ons land in den oorlog is betrokken,
is, in vrij snel tempo, een reeks van maat
regelen getroffen, welke ten doel hebben,
aan de Overheid een strengere controle over
het economisch leven te verschaffen en haar
in staat te stellen, de belangen van het Ne-
derlandsche volk zoo goed mogelijk onder de
buitengewone, moeilijke omstandigheden te
beschermen.
In dit complex van maatregelen ontbrak
tot voor kort een afdoende controle op de
vestiging en uitbreiding van bedrijven. Deze
is thans neergelegd in gemeld Bedrijfsver-
gunningenbesluit.
Uiteraard zal de nadruk moeten vallen op
de overbodigheid of de schadelijkheid van
een investeering. Uit de practijk is reeds
herhaaldelijk gebleken, dat nog steeds nieu
we bedrijven gesticht of bestaande uitgebreid
worden, ook in bedrijfstakken, waarin reeds
een zeer groote overcapaciteit bestaat. In
dergelijke gevallen heeft men veelal te doen
met volkomen overbodige investeering. De
nadeelen ervan zijn duidelijk: de voor zulk
een uitbreiding gebruikte materialen zijn
verspild en de voor de branche als geheel
toch refds bestaande moeilijkheden worden
verscherpt.
Hiermede komen wij meteen aan de twee
de doelstelling: de branche-vervaging is een
specifiek tijdsverschijnsel. Tal van bedrij
ven, zoowel in den handel als in den in
dustrie, waarvan de omzetten tengevolge
van den oorlog zijn gedaald, zoeken hier
voor compensatie op ander terrein. Volko
men begrijpelijk en een bewijs voor energie
en aanpassingsvermogen van de desbetref
fende ondernemers. Maar zoo doende ko
men zij op het terrein van bedrijfstakken,
welke eveneens in sterke mate onder de
oorlogsomstandigheden en de hieruit voort
vloeiende afzetverliezen te lijden hebben.
In deze bedrijfstakken zullen dan de on
dernemers door het. optreden van deze nieuw
bakken, gelegenheidsconcurrenten hun om
zet nóg meer zien terugloopen, en geneigd
zijn zelf eveneens weer elders compensaties
te gaan zoeken.
Wanneer een chocoladefabrikant biscuits
gaat vervaardigen en de biscuitfabrikant
hem met een nieuwe reep repliceert, wan
neer de cocosmattenfabriek in touw en de
touwslager in cocos gaat doen, dan is het
duidelijk, dat op deze wijze in tai van be
drijfstakken chaotische toestanden kunnen
onstaan, waarbij uiteindelijk niemand wel
kan varen.
Onder de huidige omstandigheden is het
onvermijdelijk geworden, dat productie en
handel georganiseerd worden op een wijze,
welke met de beperkingen, welke aan ons
economisch leven opgelegd zijn, in over
eenstemming is.
Hierbij moet allereerst afstand worden
gedaan van alles wat niet als strikt nood
zakelijk. voor de gemeenschap kan worden
beschouwd. In deze schaarschte-economie
moeten de grond- en hulpstoffen zooveel
mogelijk bespaard worden ter voorziening
in die behoeften, welke van wezenlijke be-
teekenis zijn. En daarbij moet er naar wor
den gestreefd, in alles welbegrepen eigen
belang, uit een minimum hoeveelheid een
maximum rendement te verkrijgen.
Onze nationale economie treedt steeds
meer als een eenheid naar voren. Schade
aan een onderdeel beteekent tenslotte scha
de aan het geheel. Het Bedrijfsvergunnin-
genbesluit zal dan ook verhinderen, dat de
moeilijkheden voor nijverheid en handel
nog grooter worden tengevolge van de han
delwijze van een enkeling. Ook het indi
vidu heeft, zijn belangen de Nederland-
sche Overheid zou dit niet graag ontken
nen doch deze zullen getoetst worden
aan de normen van het algemeen belang.
Geen verspilling van kapitaal en materiaal
in een tijd, welke de uiterste zuinigheid
eischt van iedereen!
Geen improvisaties meer .doch een wel
overwogen leiding van de nationale huis
houding. Dit is blijkbaar richtsnoer geweest
voor het departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart en een ieder zal dit
thans als onvermijdelijk willen zien.
Overigens heeft dit Besluit niet alleen
een remmende werking ten aanzien van
overbodige of schadelijke kapitaalsinvestee-
ringen: in deze werking ligt immers tevens
een waardevolle stimuleerende factor. Hier
in bestaande, dat door het schiften van het
ongewenschte en het noodzakelijke, door
het elimineeren van het onvruchtbare, de
kans op verwerkelijking van projecten, wel
ke uit nationaal-economisch oogpunt inder
daad gerechtvaardigd zijn. zal stijgen.
Uit de gisteren gepubliceerde extra-be
richten en uit het weermachtsbericht van
vandaag blijkt naar het D.N.B. van militai
re zijde wordt verklaard, dat de Duitsche
weermacht aan het Oostelijk front hij haar
actie sinds 22 Juni midden in de Sowjet-
troepen is terechtgekomen, die hun op-
marsch voltooiden, met het gevolg, dat de
ze nergens den Duitschen opmarsch hebben
kunnen tegenhouden en voor een gedeelte
reeds om hun eigen bestaan vechten. In het
gevechtsgebied tusschen de Karpathen en de
Oostzee teekenen zioh in het bijzonder twee
sectoren af. De grenzen tusschen deze sec
toren worden gevormd door de uitgestrekte
Prip jetmoerassen. In den frontsector tus
schen de Karpathen en de Pripjetmoeras-
sen werden reeds den eersten dag de mo
derne grensversterkingen na harden strijd
doorbroken. De voortgaande aanval van het
Duitsche leger leidde tot een sterken druk
,uit het Noordwesten en Noorden op Lem-
berg, welks inneming is gemeld.
Tegelijkertijd dringt een dreigende wig uit
het gebied ten zuidoosten van Lublin via
Luck naar het Oosten, die ook door talrijke
vijandelijke tegenaanvallen niet is tegen
te houden.
Het is zeer twijfelachtig of de Sowjetstrijd
krachten in dezen sector den Duitschen op
marsch nog lang zal kunnen ophouden, hoe
wel reeds in een gisteren gepubliceerd ex
tra bericht tot uiting kwam, dat daar in
het gebied van Galicië keurtroepen van
het Sowjet leger in het vuur zijn geworpen.
Belangrijk ongustiger voor de Sowjets
ontwikkelen zich de gevechten ten Noorden
van de Pripjetmoerassen. Het hier naar het
Westen vooruitstekende grensgebied der
Sowjets rondom Bialistok werd door 'een ge
lijktijdige frontalen opmarsch uit Zuidoost-
Pruisen door twee bijzondere stoottroepen
in het Oosten afgesneden. De Zuidelijke
groep veroverde de vesting Brest-Litowsk
en nikte met algemeene richting naar het
Noordoosten ver op ten einde zicih met de
uit Oost-Pruisen aanvallende groep te ver
eenigen, die zich intusschen meester heeft
gemaakt, van de vesting Grodno. Het resul
taat was de algeheele omsingeling van twee
sterke Sowjetarmeeen in het gebied rondom
Bialistok en Oostelijk hiervan. Deze ring
wordt met den dag nauwer aangehaald en
de zich binnen dezen ring bevindenden Sow
jettroepen trachten vergeefs naar alle rich
tingen uitvallen te doen. Door de dagelijk-
sche aanvallen van het Duitsche leger en
van het Duitsche luchtwapen wordt de
strijdkracht steeds minder.
Kenmerkend voor de operaties in dezen
frontsector is bovendien de dappere op
marsch van snelle Duitsche troepen, die aan
weerskanten voo rbij deze ring via Barano-
witz in het Zuiden en via Wilna in het
Noorden het belangrijke knooppunt Minsk
hebben ingesloten. Deze opmarsch is thans
reeds ten Oosten van Minsk voortgezet.
Verder Noordelijk in het Baltische gebied
werd de Njemensector veroverd en Kaunas
bezet. Terwijl nog in de gebieden ten Noor
den van Kaunas sterke vijandelijke gepant
serde strijdkrachten in hevige gevechten
werden vernietigd, was wederom een snelle
Duitsche aanval gericht op de overgangen
van de Duna bij Dunaburg en Jakobstadt.
Daar beide plaatsen in Duitsche handen zijn
en bovendien de eenige belangrijke haven
aan dit deel van de Oostzeekust nl. de ves
ting Libau, na korten strijd werd veroverd,
hebben de in het gebied van de linie Wil
naDunaberg—Riga en de Oostzee inge
sloten en totaal verstrooide vijandelijke
strijdkrachten schier geen mogelijkheid tot
terugtrekken.
Het Duitsche luchtwapen, dat zich in de
eerste dagen der operaties door een bijna
totale vernietiging van het belangrijkste
deel van het Sowjetluchtwapen de heer
schappij in de lucht heeft, veroverd, grijpt
thans dagelijks met krachtige slagen in den
strijd te land in. De gister opgegeven ver
liescijfers van het Sowjetluchtwapen zijn
tot in totaal 4500 gestegen, waarin ook het
leger met een getal van 227, deels vernie
tigde, deels buitgemaakte vliegtuigen, een
aandeel heeft
Bijzondere aandacht verdienen ook de
Het verkrijgen
van fietsbanden
PERSONEN. DIE VAN EEN* OPEN
BAAR VERVOERMIDDEL GE
BRUIK KUNNEN MAKEN. KO
MEN NIET IN AANMERKING.
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt inzake de distributie van xijv-
wielbanden het volgende bekend:
Aangezien voor hen, die werkzaam zijn in
vitale diensten en bedrijven, voorzoover het
gebruik van rijwielen beslist noodzakelijk is,
zoo lang mogelijk banden beschikbaar die
nen te blijven, moeten tlians.de voorwaar
den, om voor een band in aanmerking te ko
men, strenger worden gesteld dan tot dus
verre het geval was.
In verband hiermede wordt de
eisch, dat men minstens vijf kilome
ter moet verwijderd wonen van de
plaats, waar men zijn werkzaamhe
den verricht of van de school, waar
men de lessen volgt, in dier voege
aangevnld, dat thans personen, die
gebruik kannen maken van een
openbaar vervoermiddel (trein, tram
of bus) in het algemeen niet meer
voor een bon voor een rijwielband
in aanmerking komen. Slechts in
dien de afstand van de woning tot
de naast bijzijnde trein-, tram- of
bushalte, vermeerderd met den af
stand van de halte waar men den
trein, de tram of de bus verlaat tot
het werk, meer bedraagt dan 5 kilo
meter (voor kinderen beneden 10
jaar 3 kilometer), h&i «uyiiie van
bonnen worden overwogen
Indien dus b.v. iemand vier kilometer van
het dichtstbijzijnde station verwijderd
woont en de afstand van het, eindpunt van
den trein tot het. werk of de school twee
kilometer bedraagt, kan hij voor een bon
in aanmerking komen. Het spreekt echter
vanzelf, dat geen bon kan worden afgege
ven, indien de afstand van de woning tot
moedige en energieke aanvallen van de ma
rine in het Oostelijk gebied van de Oostzee,
Duitsche duikbooten en motortorpedobooten
hebben twee torpedojagers, een torpedo
boot en drie duikbooten van de Sowjetvloot
vernietigd. Hierbij kanjt nog een torpedoja
ger, die is verloren gegaan als gevolg van
een mijn, alsmede de beschadiging van den
kruiser Maxim Gorki. Daar ook bij Con-
stanza aan de Zwarte Zee een Sowjettorpe-
dojager door kustartillerie is vernietigd,
heeft de Sowjetmarine in totaal in de eer
ste week, behalve de andere genoemde een
heden, alleen al vier torpedojagers, voor een
deel van de modernste soort, verloren.
Dat ook de oorlog tegen Engeland onver
minderd voortgaat, blijkt het duidelijkst uit
het nieuwe duikbootsucces. Bij deze tot zin
ken gebrachte tonnage van 96.100 brt. komt
vandaag nog een een nieuw succes van het
luchttoapen, dat 23.000 brt tot zinken heeft,
gebracht.' Daar het iuchtwapefi gisteren in
het zeegebied rondom Engeland 14.800 brt
tot zinken heeft gebracht zijn de verliezen,
die in twee dagen tijds werden opgegeven,
in totaal tot 134.000 brt. gestegen.
Rijkscommissaris, rijksminister Dr. Seyss
Inquart, tijdens zijn rede op de massale bij
eenkomst, welke Vrijdagavond op het IJs-
clubterrein in de hoofdstad is gehouden.
(Pax-Holland)
het station, of van bet eindpunt tot aan
het werk nog gedeeltelijk per tram of bus
kan worden afgelegd.
Personen, die vijf kilometer of meer van
hun werk wonen en die niet van een open
baar vervoermiddel gebruik kunnen ma
ken, blijven in aanmerking komen voor
bonnen.
Tot 20 K.M. verhoogd.
De afstand van ten minste vijftien
kilometer, die personen in de uit
oefening van hun beroep of bedrijf
dagelijks in doorknede moeten afleg
gen, om een bon te kunnen verkrij
gen, is thans tot twintig kilometer
verhoogd. Bovendien zullen, indien
mogelijk is voor de uitoefening van
de werkzaamheden gebruik te ma
ken van een openbaar vervoermid
del, aan betrokkenen geen bonnen
meer worden verstrekt. Het boven
staande is ook van toepassing bij
aanvragen voor bed rij fsfi etsen.
Met nadruk wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat aan bovenstaande voorwaarden
streng de hand zal worden gehouden en
dat eventueele verzoeken tot ontheffing
daarvan terzijde moeten worden gelegd.
In verband met de verandering
in de voorschriften is voorts be
paald, dat alle aanvragen voor rij
wielbanden, welke vóór 1 Juni zijn
ingediend en op welke de verbrui
kers nog geen beslissing van den
distributiedienst hebben ontvan
gen, afgewezen zijn.
Voortaan moeten alle aanvragen
voor rijwielbanden ln de laatste
week van elke maand worden in
gediend. Uitsluitend deze aanvragen
zullen nog in behandeling worden
genomen. Als overgangsmaatregel
is bepaald, dat de aanvragen, welke
in de maand Juni zijn ingediend,
wel door de distributiediensten in
behandeling zullen worden geno
men. Deze aanvragen zullen echter
volgens de nieuwe, hierboven om
schreven voorschriften, worden be
oordeeld.
Naar aanleiding van de hierboven bekend
gemaakte verscherping van de distributie
van rijwielbanden meenen wij goed te
doen nog eens te wijzen op de groote ver
scheidenheid van beiangen, welke de over-
hc'd in dezen tijd tegen elkaar moet af
wegen.
De kantoorbediende, die aan den rand
van de groote stad woont en die desnoods
een trammetje kan nemen als de wande
ling hem te ver, te nat, te warm of te koud
is, mn«e bedenken, dat de fietsband, welke
hem geweigerd is, een leergierigen dorps
jongen in staat stelt de school in de stad
te blijven bezoeken. Het meisjesstudente,
dat nu werkelijk moet gaan loopen om col-
We te „loopen", zal deze opoffering zeker
wel over hebben voor de vrouw, die door
weer en wind naar haar werkhuizen, moet
om voor haar kinderen den kost te ver
dienen of voor den invalide, die wilde, dat
hij nog kon wandelen zooals zij.
Daarbij kan ook het gebruik van de fiets
ongetwijfeld nog be perkt worden hetgeen tot
besparing der banden leidt In tal van ge
vallen gebruikt men zijn rijwiel, zonder
dat er noodzaak toe bestaat. In onze bad
plaatsen om dit nu maar eens als voor
beeld te nemen ziet men hoe de strand-
boulevard herhaalde malen per fiets op en
af wordt gereden. Het is vanzelfsprekend,
dat velen zioh per fiets naar zee willen
begeven, doch wanneer men daar eenmaal
is. moet men niet blijven heen en weer fiet
sen, doch loopenide, zittende of liggende
van strand en zon genieten.
Voor de overheid gelden objectieve maat
staven. Zij stelt vast in welke dringende
behoeften moet worden voorzien en welke
minder belangrijke bestedingsmogelijkhe
den moeten worden opgeofferd.
In het kort gezegd komt dit hierop neer:
„Wat het zwaarste is. moet ook het zwaar
ste wegen."
In dezen geest moet ook het publiek deze
verscherpte bepalingen aanvaarden.
Ir. Mussert, de leider der N.S.B., tijdens zijn
rede op de massale bijeenkomst Vrijdag
avond op het IJsclnbterrein te Amsterdam.
(Pax-Holland)
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
5.22 uur
75 VAN HET VERBRUIK IN
HET VORIGE JAAR.
Het is noodzakelijk gebleken met
ingang van 1 Juli a.s. de gas- en
electriciteitsrantsoeneering te ver
scherpen. Met ingang van genoem
den datum zullen derhalve de rant
soenen gas en electriciteit voor alle
gebruikers worden verlaagd van
100 tot 75 van het verbruik
in de overeenkomstige perioden van
het vorige jaar, met dien verstan
de, dat de minimum rantsoenen
voor gas ad 60 M3. en voor voor
electrisch koken ad 150 kwh. per
periode ongewijzigd blijven. De mi
nimum rantsoenen electriciteit voor
verlichting en huishoudelijke
doeleinden (behalve koken) worden
voor de eerstvolgende drie perioden
met 20 verlaagd.
Van de verlaging van het rantsoen van
100 tot 75 zijn bedrijven van openbaar
nut en openbare verkeersbedrijven uitge
zonderd. benevens nader aan te wijzen be
drijven, werkzaam voor de voedselvoorzie
ning. Het rantsoen voor deze bedrijven
blijft bepaald op 100
Voor verbruikers voor industrieele doel*
einden kunnen afwijkingen van de hier
boven genoemde percentages, zoowei naar
boven als naar beneden, worden vastgesteld.
Aanvragen van industrieele bedrijven tot
een hooger rantsoen gas en/of electriciteit
dienen te worden gericht tot de betrokken
gas- en/of electriciteitsbedrijven. Men wordt
verzocht, het indienen van dergelijke aan
vragen zoo veel mogelijk te beperken, daar
slechts in zeer dringende gevallen tot
rantsoenverhooging zal kunnen worden
overgegaan.
Kort samengevat komt het bovenstaande
in het algemeen hierop neer. dat een ieder
vanaf 1 Juli a.s., ongeacht het feit of al
dan niet meteropneming heeft plaats ge
had. zijn verbruik met 25 procent dient te
verminderen. Een ieder wordt dan ook in
zijn eigen belang aangeraden de meest mo
gelijke zuinigheid met gas en electriciteit
te betrachten aangezien anders de rantsoe
neering verder zal moeten worden verscherpt
's-Gravenhage, 30 Juni. In de Neder-
landsohe staatscourant van heden is opge
nomen een besluit van den secretaris-gene
raal van landbouw en visscherij, waarbij 't
in consumptie brengen van taptemelk met
een vetgehalte van meer dan 0.1 procent
wordt verboden.
ONTPLOFFING IN AMERIKAANSCHE
MIJN.
INDIANA, 30 Juni (D.N.B.). In een mijn
van de Rochester and Pittsburgh Coal Co
heeft zich een hevige ontploffing voorge
daan, waardoor een aantaü ailbeiders is
afgesloten. Men heeft achttien arbeiders,
ten deele zwaar gekwetst, in veiligheid ge
bracht. Nog zestien zitten opgesloten, daar
de reddingsdetachementen hen tot dusver
nog niet hebben bereikt.