N1PPER EN PELLE
HET RAADSEL
AAN BOORD
PADEREWSKI
OVERLEDEN
Radioprogramma
.35 jaar
tramconducteur
Phoenix
233.
Een aangename ontmoeting.
1, „Nou zitten we zelf in de
penarie, wfl, die notabene
gekomen zijn, om te hel
pen!"
„Nou, ik dank jullie feeste
lijk! Een leeuw! Een brul
lende leeuw!"
„Ik ga er van door! Tot
ziens hoor!"
234.
Wawhoo la onversaagd'
1. „Wawhoo, Wawhoo, waar
om ben je ons ontrouw ge
worden?"
2. Wawhoo was echter zijn
vrienden niet ontrouw ge
worden! HQ was hun voet
stappen gevolgd en toen
Pelle hem riep, kwam hij
meteen te hulp gesneld,
dreigend zwaaiend met zyn
dood en verderf brengende
knuppel!
haden echter de bakkers van bovengenoem
de gemeenten, waar de prijs op dat oogen-
blik nog 12 cent bedroeg, deze maar in één
keer op 15 cent gebracht.
Voor deze overtreding van de prijzenbe-
schikking 1940 werden de 26 bakkers door
den inspecteur voor de prijsbeheersching te
Arnhem beboet met bedragen tot f 300
waarbij rekening was gehouden met het
door eik van hem aan zijn afnemers teveel
in rekening gebrachte.
EX-MINISTER-PRESIDENT VAN
POLEN EN BEROEMD PIANIST.
New-York. 30 Jiini (D.N.B.j.
De vroegere minister-president van
Polen en beroemde pianist. Ignaz
Paderëwski. is Zondag op Sl-jarigen
leeftijd' in een notel te New York
overleden, na gedurende een week
ziek te zijn geweest.
Ignaz Johann Paderewski werd geboren
in Kurikowka in Podolie op 18 November
1860. Hij studeerde muziek te Warschau.
Berlijn en Weenen. Hij debuteerde als pia
nist in Weenen in 18S7. in Parijs in 18S9
en in Londen in 1890. Men heeft de pia-
nistiek van Paderewski vaak virtuozenidom
genoemd, doch zijn speelwijze ging daar
zonder twijfel ver bovenuit Zeker, Pade
rewski boheerschbe de techniek van liet
pianospel volkomen, maar hij maakte haar
ondergeschikt aan zijn muzikaliteit. Zijn
recitals waren dan ook steeds de vrucht
van diepe en serieuze studie van de werken
der componisten, welke hij uitvoerde.
Paderewski behaalde artistieke successen in
de geheele wereld, doch Polen vergat hij
nooit. De liefde voor zijn land was er ook
oorzaak van. dat hij zich op politiek terrein
bewoog. Sedert 1915 ijverde hij voor de
Poolsche onafhankelijkheid en hij slaagde
er in. president Wilson te overtuigen, dat
deze hersteld moest worden. Van Amerika
uit heeft hij erooten invloed gehad op de
politieke gebeurtenissen in zijn land en wel
zoo zeer. dat hij in Januari 1919 werd ge
kozen tot minister-presidenh Hij vertegen
woordigde zijn land in Versailles en in 1920
en 1921 in den Volkenbondsraad te Genè-
ve. Hij slaagde er evenwel niet in, zijn
wensch van een nationale unie in Polen te
verwezenlijken. Daarom trad hij op 27 No
vember 1919.
Tot 1921 bleef hij evenwel politiek werk
zaam. waarna hij zich terugtrok op zijn
landgoed in Californië. om zich wederom
geheel te wijden aan de muziek.
Handel in motorrijtuigen
geordend
Waardebewijs moet aanwezig zijn.
Het is noodig gebleken den koop en ver
koop van gebruikte auto's en motorrijwie
len aan bijzondere voorschriften te bin
den. De basis van de prijscontrole, de verge
lijking van den prijs op 9 Mei 1940 was
voor den handel in tweedehandsch motor
rijtuigen niet zeer bruikbaar, omdat deze
prijs in den regel ontbrak.
In de plaats daarvan heeft men, naar de
gemachtigde voor de prijzen mededeelt, een
taxatiesysteem ingevoerd. Dit is omschre
ven in een beschikking van .de secretaris
sen-generaal van de departementen van
handel, nijverheid en scheepvaart en van
waterstaat, welke in de staatscourant van
heden is gepubliceerd.
Voortaan zal men nog slechts een
gebruikt motorrijtuig mogen koopen
of verkoopen, indien er een waarde
bewijs aanwezig is. Dat bewijs kan
men aanvragen bij de rijks ver-
kecrsinspectie, die er voor zorgt,
dat de auto of de motor door des
kundigen wordt getaxeerd. De ge
taxeerde waarde wordt bij het waar
de bewijs vermeld.
Het is uitdrukkelijk verboden een prijs te
betalen of te vragen, die hooger is dan de
taxatieprijs, indien <Je verkoo-per een ge
bruiker is. Is de verkooper een handelaar,
dan mag hij den taxatieprijs met ten hoog
ste 15% verhoogen.
WOENSDAG 2 JULI 1941.
Hilversum I. 415.5 m.
6.45 Graraofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gewyde muziek (gr.pl.)
8.40 Gramofoonmuziek.
9.15 Voor de huisvrouw.
10.45 Pianospel.
11.00 Voor de kleuters.
11.20 Omroeporkest.
12.00 Puszta-orkest.
12.45 Voor den boer.
12.40 Almanak.
12.45 BNO: Nieuws- en economische berich
ten.
1.00 Cello met pianobegeleiding.
1.30 Gramofoonmuziek.
2.15 De Melodisten en solist.
3.00 Voor de vrouw.
3.20 Zang met pianobegeleiding en gramo
foonmuziek.
4.00 Bijbellezing.
4.20 Vobr de jeugd.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beurs-
berichten.
5.30 Voor de rijpere jeugd.
5.45 Klaas van Beeck en zijn orkest.
6.15 Voor den Binnenschipper.
6.30 Omroeporkest.
7.00 BNO: Economische vragen van den dag.
7.15 Voor de kleuters.
7. 5 Gramofoonmuziek.
7.30 Volkszang met pianobegeleiding.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Spiegel van den dag.
8.30 Cabaretprogramma-.
9.30 Berichten (Engelsch).
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 BNO: Engelsche uitzending
Hilversum II. 801.5 m.
6.4-5 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding (voorbereid door het
Vrijz. Prot. Kerkcomité).
Pianovoordracht.
10.40 Causerie: „Een herinnering aan P. A.
de Genestet, gestorven 80 jaar geleden op
2 Juli 1861".
11.00 Zang met pianobegeleiding en gramo
foonmuziek.
11.30 Viool met pianobegeleiding.
12.00 Berichten.
12.15 Orgelconcert.
12.45 BNO: Nieuws- en economische berich
ten.
1.45 Omroeporkest.
1.00 Ensemble Erica Helen.
2.15 Voor de jeugd.
2.30 Verkorte opera „Tosca" (gr.pl.).
4.00 Viool, fluit en alt.
5.00 Cursus „Het geestelijk karakter van ons
volk" (voorbereid door het Vrijz. Prot.
Kerkcomité).
5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beurs
berichten.
5.30 Amusementsorkest en solist.
6.15 Orgelconcert.
6.45 Reportage.
7.00 BNO: Brabantsch praatje.
7.15 Pianospel.
7.30 Causerie. .Volksgezondheid".
7.45 Gramofoonmuziek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Residentie-orkest en soliste.
9.00 Boekbespreking.
9.20 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.00 Dagsluiting (voorbereid door de Chr.
Radio-Stichting).
10.0510.15 Gramofoonmuziek.
33 JAAR OP LIJN 3.
(Van onzen Haagschen correspondent).
De volgende week om nauwkeurig te
zijn op 6 Juli zal conducteur no. 1 van de
Haagsche Tram, in de wandeling genaamd
„Keesje", bij den Burgerlijken Stand en het
Bevolkingsregister bekend als C. Brandwijk,
35 jaar tramconducteur zijn. En hiervan
heeft hij niet minder dan 33 jaren op lijn 3
gereden. Lijn 3, die in den loop der jaren
alsmaar langer is geworden en indertijd
slechts tot het Volkenboschplein reed, waar
sedertdien nog zeker 3l/2 K.M. is bijgekomen
Keesje het verkleinwoord blijft, hoewel
hij flink van postuur en een heel stuk in
de vijftig is Keesje is eigenlijk een soort
gastheer,ceremoniemeester op wielen. Hij
verkoopt niet maar zoo kaartjes en trekt
aan de bel als iemand uit moet, neen, hij
ontvangt zijn passagiers of het zijn per
soonlijke gasten waren!
Komt U maar binnen, kalmpjes aan
mevrouw, we zijn niet te laat... hiorgen ko
lonel, voor is er ook nog plaats genoeg.
Zoo Kees, alles goed? Grijs baardje en
lintje, 'n bekende Haagsche verschijning,
stapt bij de volgende halte op.
Alles bést, meneeren dan tegen
ons op het achterbalkon vertrouwelijk
die heb ik nog gekend toen hij student was.
Ontzag en pret klinken beide in zijn stem.
Hij heeft, zoo in den loop der jaren, zijn
vaste klanten gekregen vrienden van het
huis zou men zeggen, als 't geen tramwagen
was.
Vijf en dertig jaar tramconducteur, dat
beteekent als men de gemiddelde rit op 8
K.M. rekent, zeker niet minder dan een
millioen drie honderd duizend K.M. of zoo-
iets als dertig maal den omtrek der aarde:
Eerst op het oude paardentrammetje van
de Atjehstraat langs het kanaal, naar Sche-
veningen, toen een goed jaar op 8 en 9, ook
naar Soheveningen en vervolgens, nu al 33
jaar ononderbroken op lijn 3. Op minstens
300 werkdagen per jaar telkens 16 malen de
Groenmarkt gepasseerd, met in totaal eiken
dag gemiddeld een 400 reizigers, en elk jaar
voor een f 8000 kaartjes verkocht!
En altijd een goed humeur, voor iedereen
een toepasselijk praatje en bijzondere zorg
voor moeders en kinderen al is hij tegen de
ongetrouwde dochters ook 'niet onvriende
lijk! Ondeugend twinkelende oogen achter
de brilleglazen, een die plezier in het leven
■heeft; die precies weet wat hij aan z'n klant
jes heeft en zorgt voor een genoeglijke stem
ming, Lang wachten, in felle zon. of drui
lerige regen is als bij toovenslag vergeten,
wanneer Kees hun, als hield hij receptie,
(heeft begroet en naar binnen geloodst.
Een klein eindje doorloopen alstublieft,
vooraan! ja, mevrouw, dat weet U wel,
voor U heb ik altijd plaats!
Het is tegenwoordig niet zoo gemoedelijk
meer, vindt hij, maar over 't algemeen heeft
hij tocJh geen klachten over het publiek. Ge
slachten heeft hij zien opgroeien, als hum
mels heb ik ze al meegenomen naar school,
ilc heb ze zien opgroeien en nu rijden ze met
hun kinders al weer met me mee. I-Ict zal
niet lang meer duren of het derde geslacht
rijdt al met me mee!
Tot in Indië zitten z'n oude getrouwen en
Kees kreeg nog steeds ansichten uit alle
deelen der wereld en meer dan eens is het
voorgekomen dat bij het eerste Europecschc
verlof Kees ook niet, vergeten werd door
een jarenlangen lijndriëër. Vandaar dat
Kees heel wat Indische spullen thuis heeft.
No. 1: 35 jaar bij de tram en 33 jaar op
Hjn 3merkwaardig jubileum.
De Hollandsche windmolen
houdt stand.
's-Gravenhage, 30 Juni In dezen tijd,
is het meer dan ooit zaak, de natuurkrach
ten aan te wenden. Dit geldt in het bijzon
der bij onze Hollandsche polderbemalingen.
Sedert vele eeuwen hebben onze Holland
sche windmolens hun diensten bewezen en
zij hebben den strijd tegen de clectrifica-
tie nog steeds niet verloren. En zij zullen
deze niet verliezen, daar de praktijk bewe
zen heeft, dat niets duurzamer en voordee-
liger is dan de oude windmolen, vooral nu
in de laatste jaren allerlei verbeteringen
zijn aangebracht, die de capaciteit van de
molens aanmerkelijk opvoeren. Er zijn vele
vernuftige systemen bedacht en een verbe
tering. die veel toepassing gevonden heeft
is de zoogenaamde „verdekkering". Bij dit
systeem, dat een uitvinding is van den
Feuilletor
door
E. Philips Oppenheim
7
Monsieur Mermillon wenschte het cadeau
te doen aan een neef, die over een paar weken
meerderjarig wordt. Hy bood mij ongeveer
drie maal den prijs dien ik er voor betaald
heb.
En wat was je antwoord?
Ik weigerde. Ik wensch het niet te ver
koopen, ^edaar. Ik wensch geen voet of geen
el van deze plaats verwijderd te zijn. Als dat
kasteel daar niet geweest was hij keek er
naar, zooals het tusschen de boomen door
schemerde en jij woonde niet in dat
kasteel, en wij waren beiden niet zoo dol op
zwemmen och, dan zou ik er misschien
anders over denken. Nu blijft een ieder met
zijn vingers van mijn jacht af. Ik ben hier
niet vandaan te krijgen.
Dat is een groot compliment voor rnjj.
zei 2,^ Het lijkt haast ongelooflijk. Terwijl
iedereen beweert, dat Amerikanen alleen om
geld geven, smijt jij het weg, alleen om met
mij in het zonnetje te zitten.
Ik zit graag met jou in het zonnetje,
Lucienne, antwoordde hij. Ik geniet van
de dagen, die wij hier samen doorbrengen
méér, dan van alles wat er voor geld in de
heer Dekker, molenbouwer en waterbouw
kundige te Leiden, worden de stalen wieken
gestroomdlijn. Bij de oude molens met de
zware, vierkante balken aan de wieken,
werd veel weerstand ondervonden en werd
een nuttig effect bereikt van 9 tot 11 pro
cent, hetgeen bij het systeem „Dekker" op-
voerd wordt van 34 tot 52 procent. Deze ver
beterde soort wieken hebben de doorsnede
van de vleugels Van. een vogel. De beken
de molen „de Gooyer" te Amsterdam, wel
ke met vele andere water- koren- en hout
zaagmolens zulke wieken heeft, en die met
deze wieken van 28 meter draaiend om een
as, die 34 meter voren den beganen grond
ligt, wordt 500 d 600 kg. tarwe pér uur ge
malen. De capaciteit vóór de restauratie
van dezen molen was niet meer dan een
derde hiervan In het kader van de produc
tieslag is dit van niet te onderschatten be-
teelc en is.
Ondanks deze verbeteringen aan dé oude
molens, welke hen in staat stelden te vol
doen aan de moderne eischen, heeft men
er toch niet tegen opgezien ook in de laat
ste jaren nog tientallen oude molens te
sloopen en te vervangen door in gebruik
veel duurdere electrische gemalen. Toch
houdt de oude windmolen taai stand en zoo
wordt gemeld, dat in de Aderpolder bij'
Rijkswetcring in de provincie Zuid-Holland
een nieuwe molen zal worden gebouwd, vol
gens het oude beproefde type. Het wordt
een ronde stcencn molen met een draaibare
kap. In de terminologie van den molenaar
heet die een „bovenkruier". Voor den bouw
van dezen molen worden onderdeelen ge
bruikt, die afkomstig zijn van een oude
molen- in den Zijdepolder onder Haarlem,
welk omolen sedert 10 a 12 jaar niet meer
gebruikt werd en die men thans aan het
sloopen is. Natuurlijk worden de wieken
„verdekkerd" en 'zullen veel onderdeelen
volgens de eischen van den tijd worden aan
gebracht, doch dit zal het uiterlijk van den
molen niet schaden. In plaats van leven
loos massief electrisch gemaal of een ander
metalen monster zal in den Aderpolder
straks weer een echt oud-Hollandsche mo
len zijn arbeid verrichten waarop het pol
derbestuur met recht trots zal kunnen zijn.
26 BAKKERS VERKOCHTEN HET BROOD
TE DUUR.
De bakkers in de gemeenten Geldermal-
scn. Buurmalsen en Deil hadden begin
October 1940 den prijs van tarwebrood van
12 op 15 cent gebracht. Bij een door don
centralen crisis controle dienst ingesteld
onderzoek beriepen de bakkers zich op
eep aan hun Tielsche collega's verleende
toestemming om den bruinbrood prijs met
1 cent te verhoogen, waardoor deze in Tiel
op 15 cent kwam. Ook voor de gemeenten
rond Tiel mocht deze verhooging met 1
cent per brood worden doorgevoerd. Nu
wereld te koop is.
En ze wilden mij nog wel wijsmaken,
dat Amerikanen in de kunst van het hof
maken zoo onbedreven zijn!
Het hof maken heeft niets met nationa
liteit te maken, antwoordde hij. Je hebt
alleen maar te zeggen wat je voelt. Meer
niet.
Ik begin bang van je te worden, lispelde
zy. In Frankrijk gaan wij niet zoo recht op
het doel af.
Onze manier is beter, zei hij met over
tuiging. Wij wachten tot wij zeker van ons-
zelven zijn en dan spreken wij.
Als ik dus zeker weet, dat ik trek in nog
een kop koffie heb, en ik zie dat er nog is,
mag ik je er dan om vragen.
Hij schonk een kopje voor haar in en over
handigde het haar zwijgend. Zij nam een siga
ret uit het open kistje en stak die aan. Toen
zij de stilte verbrak, klonk haar stem, hoewel
zacht, een weinig onvast.
Ik heb niet veel landslieden van je ont
moet, Hamer, maar weet wel, dat er bij jullie
tusschen de jongelui van beiderlei kunne
jonge mannen en meisjes groote vrijheid
heerscht. Is dat jullie manier om tegen je
vrouwelijke kennissen te spreken?
Niet, tenzij wy meenen wat wij zeggen,
haastte hij zich te antwoorden.
Weet je zeker, dat je meende wat je tegen
m\j zei
Tot de laatste letter en nog een boel
meer.
Zij legde haar hand weer op de zijne. Be
waar de rest. Bewaar die nog een kort tijdje.
Wij zijn hier zoo gelukkig.
Zul je blijven komen om met mij te zwem
men en je tijd met mij door te brengen?
Zoo lang als ik kan, antwoordde zij.
Over een paar dagen, als wij vol logees zitten,
wordt het anders. Maar laten wij het voor 't
oogenblik nog laten voorkomen alsof wjj kin
deren zijn en samen spelen. Spoedig, zeer
spoedig misschien, en als je dan nog wilt, zul
len wij ernstiger praten.
Haar vingers lagen koud op zijn stevig
vleesch. Hoewel hij deed alsof hij het niet zag,
kon hij haar kleine borsten snel op en neer
zien gaan Discretie of intuïtie - deze of gene
gave Gods was zijn leidsvrouw. Hij was
tevreden met wachten. En wat meer zegt, hij
leidde haar uit den doolhof van gemoedsbe
wegingen waarin zij geraakt waren.
En wil je mij nu zeggen, wat je van mijn
avonturen vindt
Het licht in haar oogen was zeer zacht en
hij was zich haar erkentelijkheid bewust. Zij
zweeg verscheidene oogenblikken. Toen:
Hamer, zeg mij eens, bewaar je kost
baarheden aan boord?
Niet wat je zoo noemt, antwoordde hij.
Alleen de gewone mannensieraden, een
paar zeldzame boeken, en dan mijn Jtleeren.
Waarom willen die menschen dan zoo
graag je jacht koopen?
Dat weet ik waarlijk niet. Het onder
scheidt zich in niets van welk vaartuig ook
van zijn -type. Het werd gebouwd door een En-
gelschman, wat misschien de waarde verhoogt,
maar toch niet om er koopers óp te doen
stormloopen.
Wie was de vorige eigenaar?
Een Franschman. een zekere Dupont.
Het jacht werd speciaal voor hem en onder
zijn streng persoonlijk toezicht gebouwd. Hij
maakte er één reis mee, was tevreden, be
taalde contant, zou een week later een kruis
tocht gaan makèn, verliet Marseille, en ver
dween.
Verdween herhaalde zij. Is dat tegen- I
woordig niet wat moeilijk?
Hij deed het, in ieder geval. De scheeps
bouwer ontdekte later, dat zijn adressen en
zijn naam valsch waren, en dat niemand hem
kende, op de plaats waar hij opgegeven had
te wonen. Nadat aan de wettelijke formali
teiten voldaan was. kwam het jacht aan de
markt. En zoo kocht ik het.
Dan was het van 't begin af in een waas
van geheimzinnigheid gehuld, merkte Lucien
ne op. Kocht je het met den geheelen inven
taris en machinerieën en al?
Zoo goed als, antwoordde hij. Ik liet
natuurlijk een paar veranderingen aanbren
gen. Het is een gewoon schoenerjacht van iets
minder dan dertig ton, stevig en comfortabel
gebouwd, maar zonder eenig mysterie in de
constructie.
En toch, mompelde Lucienne, kreeg
je een nachtelijk bezoek van een vrouw, en
daarna van Frankrijks eersten minister, ver
gezeld door een van de grootste financiers...
die je dit jacht voor driemaal de waarde wil
len af koopen! Hamer, als ik je was, verkocht
ik het en zei het vaarwel!
Ik zal je zeggen wat ik doen zal. Ik
zal het verkoopen aan den eersten den besten,
die mij in waarheid vertelt waarom hij het
koopen wil.
Lucienne stond op.
Een prachtdenkbeeld, keurde zij goed.
Met dien verstande, dat Ik het niet ver
koopen zou. als ik in je plaats was, aan dat
kleine kereltje in dat bootje beneden. Terwijl
wij spraken is hy tweemaal rondgevaren en
zijn uiterlijk bevalt mij niet.
Hamer Wildburn keek over de verschansing.
Over het water roeide een ongunstig uitziend
individu, met een wilden, tegen de zon onbe-
schermden haardos, in een kleine boot. Hij zag
Wildburn en bracht dezen een soort groet.
Een héél aardig scheepje, riep hij.
Mag ik het komen bezichtigen?
Wildburn schudde zijn hoofdv Het spijt
mij, zei hij, maar het is niet te bezichtigen.
Pardon, monsieur, zei de man en roeide
door tot aan de trap, alsof hij niet goed ver
staan had.
Ik laat niemand aan boord. Verwijder u
dus, riep Hamer hem toe.
Dan later, misschien, zei het mannetje.
Ik interesseer mij voor vaartuigen van dit
type. Ik ben motorexpert. Wellicht zou ik...
Ik ben met mijn schip tevreden zooals
het is, viel Wildburn hem in de rede. Be
grijp goed, vriendje, dat ik jou, noch andere
nieuwsgierige bezoekers aan boord zal toe
laten. Maak dat je wegkomt!
De man verwijderde zich gemelyk. Hamer
en Lucienne wisselden blieken.
Ik geloof dat je gelyk hebt, zei de laat
ste. Ik heb dien man nooit eerder gezien,
maar hij is een ongunstig type. Als er met je
jacht iets gebeurde, zou ik hem voor den dader
aanzien.
Intusschen was ccn barkas van dc aanleg
plaats van het kasteel afgestoken en langszy
gekomen. De kamenier van Lucienne sprak
deze druk gesticuleerend aan: Mals made-
moiselle, u is/h het kasteel dringend noodig.
Er zijn verscheidene bezoekers aangekomen,
en de markiezin weet geen raad. Ik kom u
dus haien.
Best, Annette, antwoordde haar meeste
res. Au revoir dus, waarde gastheer, ging
zij voort, en liet haar handen een oogenblik
op de zijne rusten. Morgen komt er weer
een dag. Je hebt een ondeugend duiveltje in
my wakker geroepen. Ik zwem naar je toe,
het koste wat het wil. Is dat naar je zin?
Wordt vervolgd.