Voor den Zaterdagavond
Brabantsche
Brief
Tob nooit
van Dré
Boeren*
Symphonie
Dt
m
Ulvenhout, 10 Juli 1941.
Amico,
Nolleke, ,,'t kleine-manneke-mee-de-
groote-woorden" lqk ik 'm wel 'ns genoemd
heb, is eigenlijk, waarom zal ik verzwijgen
wat iedereen wel wit, Nolleke is eigenlijk de
Schandvlek van Ulvenhout. Maar hij „bakt
ze zóó bruin", dat niemand raad mee 'm wit.
Sterker: iedereen lacht om die alikriek. Zelfs,
oew lezers. Als ik over dat krielkeareltje 'ns
enkele maanden gezwegen heb, dan komt van
verschillende kanten de vraag: „hoe maakt
Nolleke Gommers het toch, Dré?" of: „doe
'm onze groeten." „Nou, ik ben wel wijzer!
Als ik 'm zeggen zou: „Nol, ge mot de com
plimenten hebben uit Den Helder, uit Schagen
uit Amsterdam en Nijmegen", dan kunnen wij
hier heelegóór gin huis meer mee 'm houwen!
Namen wij 'm vroeger mee op onze uit-
stapkes naar den Anvers, tien teugen één,
dat we 'm kwijtrokten en 'm dan anderen
mergen bij ons ontbijt verom vonden mee 'n
gekleurd sigaretje in z'nen eigenwijzen kop,
'nen bos viooltjes in z'n knoopsgat en 'n knip
oog als... alibi. En stinken, meneer den dok
ter! Als den gootsteen van 'nen parfumeur!
Den Pielp geneerde z'n eigen dan dood. Den
Blaauwe vermaande: „Nolletje, jij doet m\j
bloozen, foei ondeugd!" En den Jaan, strak-
gehouwen in twee huwelijken, getemd deur
Piëta zaliger en gedresseerd deur Tonia-mee-
den-bril, den Jaan kreeg 'nen kop als vuur,
zuchtte en beschouwde Nol mee jaloersche
bewondering, 't Was op zoo'nen oogenblik, dat
den Fielp 'ns uitviel: „huit m'n hoogen,
Schandmerk-van-Ulvenhout!" Nolleke moest
toen aan 'n ampart tafeltje geserveerd wor
den, want z'n lucht was ons te zwaar.
En dan, dan kondigde-n-ie van den over
kant van de eetzaal heel luid aan, z'n stille
verloving met Angélique of Clemence, meestal
dochters van gesneuvelde kerneis of generaals.
Vroeg den Blaauwe dan belangstellend naar
den welstand van Madame de Weduwe, Nol-
leke's aanstaande schoonmama, dan beweerde
Nol ijskoud, dat „de Weduwe al dood was voor
haren generaal sneuvelde." Of, als den
Blaauwe te diep op de nuuwe familierelaties
in gong, dan schoof Nol ons mee 'n breed ge
baar opzij, zeggende: „as 't zoo wrjd is stuur
ik wel ons ondertrouwkaart, maar ik zeg jui-
lie op veurhand: stóónde receptie, sloebers!"
Ook is 't al gebeurd, dat ie onderweuge
drie processen-verba al opliep. Nol reist bij
voorkeur mee 'n derdeklas-koftje en 'n groote
sigaar in 'n eerste-klas-coupé-niet-rooken.
„Daar ruukte dat bocht nie dat 'n ander
rookt", beweert ie altij. Komt den kortjes-
knipper-conducteur dan in de coupé en heeft
die 't hart in z'n lijf aanmerkingen te maken
op Nol z'n dure sigaar en z'n goedkoope
epoorkortje, dan geeft ie den conducteur „z'n
vet", of Nol op gin tien vetkaarten hoeft te
kijken! Bij de volgende statie bedreigt ie den
chef met „afbraak-tot-den-grond toe," om
dan later op de Rechtbank teugen 't hekske
op te kraffelen om te vertellen hoe ie over
den President denkt. Zoodat wij drie, vier
maanden na zoo'n snoepreisje bq ons Trui
veur schandaal staan mee de dagvèèrding en
'nen dag kunnen gaan verletten om te getui
gen op 't trimmenaal.
Allee, doe „zooiets", de complimenten uit
Utrecht, Schagen of Den Helder. Alle kans,
dat Nolleke z'nen zelfstrikker mee geele stip
pen omdoet, 't witte vest om z'n ronde buikske
spant, in z'n rooie schoenen stapt-, z'n bruin
ruiten costuumke aantrekt, 'n flesch reuk
water over z'nen kop giet, z'n zeemleeren
handschoenen aanstroopt, den bolhoed op één
oor zet en zoo uitgedost, gevaarlijk zwaaiende
mee z'n afgezaagd wandelstokske eerste klas
in Enkhuizen arriveert (op 'n derdeklaskortje)
om z'n éigen daar in de stad van den drom-
medaris 'ns te laten zien... en zoo!
Dat „laten zien" is nog zoo slim nie. Inteu-
gendeel: Nol op z'n Zondagsch is 'n feestelijk,
'n bont schouwspel. Maar dat „enzoo", da's
bedenkelijker, ziede! Ge zoudt 'nen vrimden
indruk van Ulvenhout krijgen. Warit Nolleke
is rap gewend, doet dan of ie thuis is en zoo
klein als ie is: Enkhuizen zou te eng zijn veur
de groote woorden, die uit deus kleine kearel-
tje losgelaten worden.
Neeë, lezers, ge hoeft me de complimenten
veur Nol nie op te dragen, hq komt er
langs mg nooit achter! Misschien gelooft ge
't nie, maar naamgenooten van 'm geneeren
d'r eigen zelfs veur 'm. Wat natuurlijk onzin
is. Daar zijn méér hondjes die „Fik" hieten
en Tc'heb 't al zoo dikkels geschreven g'had:
Nol is 'nen weesjongen. Heeft kind noch kraai
staat alleen op de weareld.
Mét Nol zal eenmaal zijn geslacht uitster
ven. 'n Verlies waar de waereld wel overhenen
zal komen, méér... veur ons, nou ie zestig
jaren gaat worden, toch 'n grondig motief om
'm te gaan befüiven!
Want bij alle wederwèèrdigheden, eerlqk
is eerlijk, we hebben al veul leut mee 'm g'had.
't Cadeau staat vast. Hij krijgt van de feest
commissie 'n fiets. D'n Blaauwe was meer
veur 'nen „vliegenden Hollander", maar
zoo'n dink moesten we koopen en de fiets
stond gereed. Ik bedoel 't fietske van Dré m,
da 'k 'm indertijd, mee z'n zeuven jaren had
gegeven. We zullen 't dink laten moffelen, 'n
race-stuur op laten zetten en veurzien van
'nen claxon!
Dan weten we zeker, dat de fiets In Nol
z'nen styi is. Want hij zal gèren hard willen
rijen èn... veul lawqt daarbij maken!
Op de leste vergadering waren zeuven-en-
dertig belangstellenden, want ge wit, Nol gaf
opdracht aan Kee van „de Koei": „alles wat
de hééren van de feestcommissie hier consu-
meeren, da's veur mijn rekening". De belang
stelling breidt dus veul uit en Nol Is zoo fier
als 'nen pot mee zeuven ooren.
Bultje de Bie, ge wit, den Fielp rijnen secre
taris veur zulke gelegenheden, B. de B. dan,
nam weer trouw de administratie op z'n schou
wers, hoewel...: de Bie en Nolleke van oudi
twee „groote" vijanden zijn. Och, hoe zit1
dat? Ze komen allebei nie w\jd boven de tafel
uit, hebben dus altij 't grootste woord. Dat
gaat dan teugen malkaar op. En wij...? We
lóten ze „gaan". De Bie is goed bq, den eenigst
geletterden mensch van „de Gouwen Koei",
hij schrift ommers bq den Notaris, en
Nolleke..., nou, lot die maar betyen! Ik wil
maar zeggen: als de beroepspsychologen in die
twee krielekeareltjes 'n minderweerdigheids-
complex willen ontdekken, dat die geleerden
dan mee 'nen leegen kanis thuis zullen komen.
Wat nié erg is, tenminste..., als ze dan thuis
maar nie de pan te vuur gaan zetten, om mee
alle geweld wetenschappelijken visch te gaan
bakken! De jongelui, die mee zoo'nen visch-
schottel huilie maal motten gaan doen, zullen
dan maar dunnekes afgaan!
Afqn, daar gaat 't nou nie over.
Nolleke en de Bie, klein maar dapper, kun
nen malkaar niet uitstóón. Maar... de Bie is
secretaris in den feestcommiteit veur den Nol.
Hij kost dat' veilig doen (docht de Bie). Want
dit was wel de uitgezochtste gelegenheid, om
z'n eigen nie aan Nolleke te hoeven ergeren
(docht de Bie).
Ommers: Nol zou deus vergaderingen nie
mee maken (docht de Bie).
En de Bie is er geren by. Veurzitter
Fielp lot 'm groote sigaren rooken, luistert
naar niemand als naar Bultje de Bie, want
Veurzitter de Bie vergadert wel mee ons, lot
ons ook wel iets beweren, lot ons stemmen en
zoo, maar hij gaat rijnen eigen gank! Wij we
ten dat al jaren en 't gaat puik.
„Halles wat jullie hin 't midden brengen,
kan hop m'n and liggen", zee den Fielp mij
'nen keer, als ik 'm stillekes onderhanden
nam. „Olie praat, waar 'k niks haan eb."
„Waarom vergaderde dan mee ons Fielp?"
„Waarom? Homda 'k juilie andteekeningen
noodig eb, has 'k suubsidies haanvraag hin
den Haad, kaffer! Kan 'k daar centen vragen
veur m'n heigen halleenig?"
>- «H<
it™f
„Neeë!"
„Sjuust! Ze gelooven hin de weareld haltq
beter twintig leugenèèrs, die 't zelfde liegen,
dan héenen mensch, die de waarheid sprikt!
Da's mijn hervaring hin de politik. Daarby:
hop 't feest eb 'k 'nen kring van ooge oeien
nóódig!"
„Hocggehoelde nullen dus, Fielippus?"
„Mee jouw welmeenen, Dré", zee-t-Ie
astrant! ,,'Nen kring van oogeoeide wassen
poppen hiS me net zoo goed."
Daarmee kost ik 't doen. En ik déé 't
ermee, want nogééns: den Fielp bokst alles
veur malkaar. Moesten wy 't mee z'n allen
doen, we zopen Nolleke straaterm en van z'n
feest kwam gin spaan terechte!
Maar genogt alweer, ik dwaal van m'n
champiter.
We zaten bijeen, den Fielp opende de ver
gadering en liet „heerst haannemen hop kos
ten van 't slachtoffer", omdat den Fielp nie
van plan was, telkens gestoord te worden.
'Tom de twintig minuten hoorlam", zee-t-ie:
'ant Kee verjaart mee Nolleke mee!"
'En Kee laveerde mee heur blaaike deur „de
Koei", ïyk 'n veul te groote autobus deur de
naauwe straatjes van 'n ouw stedeke. Dan
hield den Fielp zijnen openlngsspiets. Roem
de Nolleke Gommers z'n „heigenschappen"
zonder er verlegen onder te worden; prees
'm als 'nen royalen kameraad, „we zullen da-
lqk nog 'ns vol laten doen hom hop stoot te
komen", pees 'm als 'n manneke „da van el
en duuvel nie bang is," beklaagde 'm on. z'n
„heenzaar.iheid" in de waereld, „want wq
weten hallemaal, myne eeren, wat 't zeggen
wil hom 'n goeie vrouw tot levensgezellin te
ebben". Dit gong de vergadering iets te ver!
Den Jaan „vertolkte de gevoelens", deur te
interrumpeeren, dat Nolleke tenminste n i e
wist wat 't zeggen wou, om mee 'n ongezel
lige helleveeg als levensgezelschap te zitten
opgeschept.
Waarop den Fielp beweerde, dat den Jaan
scheien moest of zwygen, maar hin hieder
geval z'n bak-uis ouwen has den Veurzitter
't feestverken hop de leer hong! Pats!
mee den hamer.
Afqn, amico, ik kan oe 't heele verloop nie
schrijven, als ge wilt kunde wel 'ns inzage
krijgen van Bultje de Bie zqn notulen; die
zqn 't nalezen altyd dik wèèrd en die worden
op den feestdag den Jubilaris alty prontjes
overhandigd.
Na den Fielp zynen „haanspraak" vroeg
de Bie 't woord. Nolleke is er nou toch nie
bij (docht de Bie) dus ik geef 'm van jetje.
„Veurzitter", zoo kwekte-n-ie mee z'n
hooge stemmeke: „Ik staai perplex!"
„Cómplex", verbeterde den Fielp vaderiyk.
,,'t Is pérplex, maar als ik jou er 'n plezier
mee kan doen, Veurzitter, dan wil ik ook wel
cómplex gaan staan". Den Fielp knikte. Liet
„haannemen". De Biè gong zitten. Maar den
Fielp pakte 'm bq zin dunne nekske en zee:
„deurpraten! Ik luister wel, lot de Gemeente
maar tutteren!" 't Bleke, ten goeie boven de
tafel uitkomend redevoerde. Kwekte, piepte,
1 sloeg mee z'n vuistekes in de locht, affln, be
dreef 'nen prachtigen pantomime, want nie
mand verstond 'm. Kee gong rond mee heur
blaaike glazen, volle glazen, bier- en borrel
glazen, vallende en rinkelende glazen, foeteren
de, lachende, stompende en mee heur enorme
heupen comité-lejen-mee-stoel-en-al uit heuren
weg schuivend, als zij er deur moest mee de
bestellings.
En de Bie oreerde. En den Fielp droogde de
tranen van z'n gezicht. Schudde mee zqnen
buik de bestuurstafel op-en-neer.
„Mogen wq 't nie hooren?!" begosten er
te roepen. Den Fielp schudde zqnen kop. Maar
't wierd stiller. Bultje de Bie was nog nie ge
reed. Maar hij was aan 't end, zeggende: „dus
veurzitter, onderschrqvende wat gij gesproken
hebt, wou ik oew woorden toch aanvullen mee
alles wat ik memoreerde. Niettemin nam ik
geren zitting in 't Comité, de vergaderingen
zijn plazierig, de borrels duur en dat stuk ver
gif is er goed veur. 'n Mooie vrouw is pas
schoon, as ze 'n lillqk vlekske, 'n schoonheids-
plekske bezit.
't Schoone Ulvenhout bezit Nolleke Gom
mers. Leve de Smet van ons durp. Ik heb ge
zegd!"
En sjuust als de Bie gong zitten, onder da
verend applaus van de vergadering, dan
dan boog 'nen sierlqken straal water van ach
ter 't buffet vandaan óver de vergadering óp
Bultje de Bie, wiens sigaar uitsiste; op z'n
administratie die dreef in 't spoelwater, in z'n
glanzende boordje, dat in malkaar zakte als 'n
juffrouw mee 'n flaauwte.
Nolleke... was... er... wél... by!
Hy zat onder den toog!
De Bie rende daar naar toe, wy bleven op
ons plek. 't Was te aardig om deus leutig tus-
schenspei te verknoeien.
Al rap wierd er daar achter den toog steu-
vig gerauscht, den spoelbak kantelde en toen...
toen greep Kee in.
In één hand droeg ze Nolleke, in de andere
't Bieke bq den kraag, allebei drijfnat en gooi
de toen 't span den erf op. Die twee krielhanen
hebben daar liggen knokken tot ze onherken
baar waren, de Jubilaris en zqnen Jubileum-
secretaris. Ochérm, wat zaten ze 'm de kreu
kels!
Op de volgende vergadering zee de Bie teu
gen Kee, dat 't 'n vuile streek was gewist, om
Nolleke verdekt op te stellen. En als den Fielp
de vergadering opent, dan gaat dat in 't ver
volg zóó: „Mqne eeren, ik hopen deuze ver
gadering en terwijl Kee haanneemt zal den
Sikkertaris uiszoeking doen! Sikkertaris,
kuust! Kee, besproei de gemeente met ysop!"
Nolleke z'n fiets is klaar, den fietsenmaker
brocht ze vandenmiddag by me. We zullen ze
nou versieren, dan kan Nol straks, mee den
hoogen hoed op, z'n eererondje rqen!
Daarover volgende week.
Veul groeten van Trui, Dré m, den Eeker
en als alty gin horke minder van oewen
U.T.
Dorstige kelen worden gelaafd. De
jeugd doet een vreedzamen aanval op
de waterkraan (Pax-Holland m)
Een pastorale uit de Beemster
StUg, BeemEter! Purmer stUgl meldt, welige
valleden!
Op wier beklaverd veld thans vette kudden weUen;
Vermeldt den voorspoed aan der oud'ren vlUt
verpligt!
Uw welvaart zegt ons meer dan 't schoonste
lofgedicht.
O grondl ln vroeger eeuw in schuimend nat
bedolven,
O grond! door 't voorgeslacht gewoekerd uit de
golven,
GU dondert ons ln 't oor met onweerstaanb ire
kracht:
Bemint uw vaderland, vereert het voorgeslachtl
Hun brein, dat tot uw nut heel d'aardbol had
omvademd,
Schiep 't land dat gij bewoont, den luchtstroom
dien gU ademt,
Ach ja, die brave Helmers... Hoe heb ik
vroeger, toen m'n ouwe brave meester ons
bovenstaand gedicht liet voorlezen, dikwqls
zitten monkelen van binnenpret om de dave
rende taal die onze dichter pleegde. Stiekum
telde ik de uitroeptekens op en lachte in m'n
jongensachtige onnozelheid om de opge
schroefde beeldspraak van dezen rhetoor, en
laafde me in mijn vrije tijd met de gepuurde
dichtkunst der tachtigers...
Zo deed ik, dierbare lezer. Maar nu, nu
ik een zevendaagse zwerftocht door Beem-
sters landouwen achter de rug heb, ben ik
geneigd den ouden Helmers een begrijpend
knipoogje te geven. Want ik ben thuisge
komen vol met uitroeptekens van verbazing,
voor al datgene wat ik met mijn eigen ogen
aanschouwen mocht. En al zal ik er zalig
voor oppassen aan Uw oren te gaan donderen
het lust mq u iets te gaan vertellen van
dat land, overvloeiende van melk en honing,
en dat, veilig besloten tussen sterke dijken te
pronken ligt in het hart van Noordholland
als een parel in een oesterschelp.
Ik sprak van een oesterschelp; die beeld
spraak is nog zo gek niet. De Beemster, eer
tijds „in schuimend nat bedolven" werd in
het jaar 1612 drooggelegd. Die inpoldering
was een prachtig staal van Hollandse onder
nemingsdurf, gepaard aan het technisch in
zicht van een van de grootste Vaderlandse
waterbouwkundigen: Jan Adriaanszoon Leegh-
water. Maar ik wil u heden geen geschiedenis
vertellen van doorzetten en volhouden, van
strqd en overwinning ik wil slechts mee
nemen op een dolage kris-kras door deez'
lusthof, die „zonder enige verandering in een
eenparige vruchtbaarheid overal ten heerlqk-
ste uitmunt. De schone, sierlqke en welbe-
plante wegen eft lanen, de kostelijke en zeer
aanzienlijke gebouwen, de uitmuntende en
sierlijke lusthoven met menigerlei bomen van
allerlei vruchtbare aard, het grote getal van
vette ossen en schone paarden, alsook sterke
koeien om te weiden of te melken, en de ón-
noemelqke menigte schapen en lammeren*,
mitsgaders de wijzè en verstandige regering,
die over deze schone bedqking tot elke dienst
en gemak gehouden wordt, dat men niet licht
een enig oord in de wereld zo heerhjk en uit
stekend aan alle kanten als de Beemster vin
den zal."
Deze laatste zin is niet van uw dienaar;
hij is gelicht uit een oud boekske: „De Ryper
Zeepostil" genaamd, en geschreven door een
zekeren meneer Doregeest. Maar al moge hq
wat langademig zijn: hij is waar van de eerste
tot de laatste letter. Het Hollandse polder
landschap is schoon dat van de Beemster
het schoonst van alle! Het is grandiozer dan
Italië, het polderlandschap bezit een kracht
en een gloed, die nergens geëvenaard wordt.
En het kan zijn nut hebben in deze tyd, waar
in wq ons dienen te bezinnen op onze eigen
waarden, daarop nadrukkelqk te wqzen.
Met den veearts op pad.
Doch laat ik niet lyrisch worden. En u doen
plaats nemen in het auto-tje van mqn vriend
Sieswerda, de De Rijpse veearts, bij wien ik
gedurende mijn oponthoud vriendelijk en gast-
vrq onthaald werd. „Sies", zoals deze esculaap
kortweg genoemd wordt, oefent zqn praktijk
reeds gedurende vier-en-dertig jaar in de pol
ders van Holland uit, en dat is geen kleinig
heid. Vier-en-dertig jaar trekt hq kris-kras
door het boerenland is het te verwonderen,
dat hij in die jaren twaalf motorrijwielen en
zeven auto's versleet op de polderwegen?
Want het beroep van veearts is geen
kleinigheid; ja, in de zomer lijkt het heel
mooi. Maar 's winters, als de sneeuw meters
dik over de wegen ligt, of de qzel de paden
gepolijst heeft met een spiegelglad dek. is er
heel wat chauffeurskunst toe nodig, de wagen
in het goede spoor te houden. Sies hanteert
dan ook het stuurrad met een artistieke non
chalance, die me eerst wat nerveus maakte...
Hij wendde en keerde op smalle dqkjes, dat
ik myn arme hart vasthield van angst, onver
wachts in een of andere molentocht een roem
loos einde te vinden...
De vrouw en het vee...
Zo zitten we dan genoeglqk in het wagentje
dat snort alsof er geenbenzine- en banden-
nood bestaat. Rondom ons hangt de warme
lucht te trillen over de landouwen, waarin het
vee rustig ligt te herkauwen. O, dat vee! Wat
een prachtige stoffage van de groene velden:
parels op een fluwelen kleed! Het Hollandse
vee is gerenommeerd en wijd en zqd ver
maard, het is de glorie van den hoer! Maar
ook: welk een zorgen en moeiten geeft het
den landman, hoe is zqn leven gewqd aan de
welstand van zqn 'veestapel. Er gaat in de
stad het boze gerucht, dat de boeren in het
algemeen meer aandacht schenken aan hun
vee als wel aan hun vrouw... en misschien is
dit wel zo. Ofschoon beiden: vrouw en vee,
het aankqken waard zyn. Maar laat ons over
des boers voorliefde niet langer uitweiden,
alles is een kwestie van smaak, en smaken
verschillen ln den regel. Wq zitten dus in de
auto en zijn op weg naar een boerdery, welks
bewoner in ongerustheid verkeert over een
van zijn koebeesten. Wij zwenken het erf op.
de boer komt ons tegemoet. Wy begroeten
elkaar als oude vrienden en stappen het land
in, naar de koeien. „Dat is de zieke!" zegt
Sies. zonder dat de patiënt hem aangewezen
wordt. De boer vertelt in z'n zangerig Hol
lands, dat „het beest" een taidje niet ln orde
is, dat ze staat te „stennen" en lang niet vol
doende „geeft". Want dat blqkt een van de
eerste merktekens te zyn: de koe „geeft" met
een minder melk. Sies beklopt de koe, legt
zqn oor te luisteren tegen haar buik, bekijkt
en beruikt de mest, en stelt zijn diagnose.
„Ik zal d'r een poeiertje geven, ze heeft pyn
lm de buik".
De „poeier" van 12 Jaar oud.
„Niet ernstig?"
„Wel nee, morgen Is ze weer in orde", stelt
de veearts den boer gerust. We slaan de
vriendelijke uitnodiging een koppie te komen
doen af, en als we het erf afgaan naar de
auto, komt de struise boerin ons achterop.
„Meneer Sierwerda, ik heb nog 'n poeiertje
bewaard, kan ik dat ingeven?"
Sies bekijkt het zakje, glimlacht. En toont
me de datum. Augustus 1929. „Geef maar
gerust", zegt hq met een stalen snuit. We
stappen in en de veearts geeft vol gas. „Zo
zqn ze hier nou," zegt hij berustend. „Kom
d'r in de stad eens om, dat ze de genees
middelen twaalf jaar zouden bewaren..."
By de zieke geit.
Op weg naar een zieke geit. Het is een
klein boerderijtje, maar helder als een brandje.
Een jonge boerin leidt- ons naar de schuur,
waar de zieke treurig op een hoopje stro ligt
te kreunen. Sies bekijkt en beklopt de
patiënt: zonder twijfel is ze ergens tegen aan
gelopen en inwendig beschadigd. Zenuwachtig
verbqt de boerin haar tranen: ze was zo'n
beste geit, ze gaf zo goed, bijkans drie liter
melk per dag, en dat wil wat zeggen in deze
tijd. Mijn vriend stelt haar met een paar
vriendelijke woorden gerust, ze moet niet
direct het ergste denken, het kón nog bete
ren, al ziet het er slecht uit. Onderweg ver
trouwt Sies me toe er niet veel in te zien
er ligt medelijden in zijn stem. Want een geit
de proletariërskoe vertegenwoordigt een
waarde van betekenis, wier prijs momenteel
tegen de honderd gulden loopt. En dat de
veearts goed gezien heeft, bewijst het bericht,
dat we de volgende morgen kregen: ze was
tegen de avond gestorven...
De „tukkende" koe.
Maar we gaan verder. Ergens by het
Noordhollands kanaal gaan we een erf op.
daar moet een koe zqn die wat aan de poten
mankeert: het bericht luidde dat ze zo
„tukte". De tukkende koe huist niet pal bq de
boerderij, we gaan eerst een kwartiertje varen
door de tochtsloten, aleer we de patiënt in het
vizier krijgen. Ach, zo'n roeitocht door de
weilanden, wat een charme heeft het! Kemp
haantjes en grutto's en kievitten zwermen
boven het land, waarop de boeren te hooien
beginnen. Een zoete geur waait ons tege
moet gelqk mihrre en boven ons koepelt het
diepe blauw van een echte Hollandse wolken
lucht Zacht plensen de riemen in het water,
de rook uit Sies z'n kapitale pijp trekt lang
zaam omhoog. Lui zit ik op de achterdoft en
wens, dat deze tocht nog uren zal duren...
Maar de plicht roept ons ten arbeid. De
tukkende koe blqkt een vergroeiing aan een
der hoeven te hebben, dat met behulp van een
scherp beiteltje gauw genezen wordt. Vlug
gaat het nu terug, we nemen afscheid en Sies
Hoe reageert U op
verwijten 1
De primaire reactie van den gemiddelden
mensch op een verwyt ia: Verontwaardiging:
Onverschillig van wie het verwijt komt en of
het al of niet gegrond is. En die verontwaardi
ging uit zich of door een heftig ontkennen van
schuld aan hetgeen ons verweten wordt, of
in een tegen-verwyt: „Zeg jy maar niets,
want...
Iemand die. een mokkende natuur heeft,
blqft stug tegenover dengene die hem iets ver
weten heeft; een zonniger natuur vergeet vry
gauw, maar door beide typen wordt het
verwyt zelf niet lang noch intens geanalyseerd.
En dat is jammer. Want aan de zelfkennis van
ons allen mankeert het noodige. De mensch
met het minderwaardigheids-complex schat
zichzelf te gering, in bepaalde, zooalniet in
alle opzichten.
De zelfingenomene overschat zichzelf op de
zelfde wijze. Dan is er nog een zeer groote
groep van menschen, die zich op bepaalde pun
ten te min schatten en, wat betreft andere
eigenschappen een te hoogen dunk van zich
zelf hebben. De spiegel waarin wq ons geeste-
lqke zelf zien is nooit volkomen zuiver.
En wanneer wij ertoe overgaan, om hetgeen
ons verweten wordt eens kalm te toetsen aan
de twee vragen: „Is dat verwqt gegrond?"
„Heeft het althans eenigen grond?" dan zal
die genoemde spiegel zuiverder maken, d.w.z.
leiden tot het vermeerderen van onze zelfken
nis. Er zqn twee gevallen, waarin een verwyt
ons buitengewoon scherp kan treffen; het eene
geval is: Wanneer het ons toegevoegd wordt
door een persoon van wien wq veel houden, en
aan wiens oordeel wq daardoor groote betee-
kenis hechten. Het tweede geval is dat, waar
in een verwqt gegrond is. Onderbewust ge
voelt een mensch op het oogenblik zelf, of een
verwqt gegrond is, en hoe meer gegrond het
is, des te heftiger zal onze verontwaardiging
zqn. Want we zijn niet werkelijk verontwaar
digd, maar onze qdelheid is zwaar gekwetst
omdat een ander ons voor de voeten durft
gooien, wat wij au fond zelf best weten, maar
liever niet hooren willen.
Want de mensch is psychologisch - gespro
ken een eigenaardig wezen; hij zal zich dikwqls
beschuldigen van fouten, die hy in werkelijk
heid niet heeft, maar de fouten die hij wel
heeft absoluut ontkennen. Deze psyschische
reactie komt waarschqnlijk voort uit geeste-
iqke gemakzucht; wanneer wq toegeven dat
er iets verkeerd is, zouden wij dienen te be
ginnen met er iets aan te verbeteren. En het
is niet gemakkelijk om aan jezelf te wei-ken,
- het is, of lykt althans veel gemakkelijker
om bestaande gebreken eenvoudig weg te
moffelen. Juist zooals het vlugger gaat en,
voor het oogenblik gemakkelijker is, om het
gaatje in de hiel van Uw kous in Uw schoen
te stoppen dan om het even te maken. Alleen
zal de „makkelijke" methode ertoe leiden dat
Uw kousen heel gauw onbruikbaar zyn. Zoo
zal het „wegmoffelen" van karakter-fouten er
toe leiden, dat Uw zelfkennis geheel vertroe
belt en U steeds verder buiten het bereik van
Uw idealen komt. De tqd en de energie die
wij besteden, om onszelf een rad voor de oogen
te draaien, kon heel wat beter besteed worden
aan een eerlqk streven naar meer zelfkennis,
wat onherroepelqk meebrengt: drang tot zelf
verbetering.
Daarom tracht niet boos te worden wanneer
men U iets verwijt; overweegt liever: „steekt
er waarheid in dat verwijt". En zoo ja, in
welk opzicht moet ik aan my zelf werken om
althans dit verwqt niet langer te verdienen.
Dr. JOS DE KOCK.
Nadruk verboden.
trekt de wagen tegen de berm omhoog, zó
vlug, dat ik hem vragend aankqk.
„Maak je niet ongerust kerel, by de zomer
dag is de polder een kolfbaantje", zegt hij
oiyk. Ruts! stuiven we over de grindweg naar
een nieuw oord, waar onze veearts zyn zegen
brengend werk kan doen. Want het gaat niet
imer zo gemakkelijk als tot heden... Maar dat
minder gemakkelijke bewaar ik tot een slot
artikel.
JAN MENS.
