land aan de baren ontworsteld Breuklijders TERlEP's Orogisteiij VERSCHIJNSELEN lomaak in dezeo tijd De Alkmaarsche Kaasmarkt Poldersche Prikjes en Preekjés Saterdag 12 Juli 1941 Tweede blad Uit de geschiedenis van ons gewest WAT IN DEN LOOP DER JAREN WERD INGEPOLDERD. We hebben het in den loop van den tijd al eens gehad over bedijkingen en in- van bepaalde streken, die te- renwoordig als vanzelfsprekend worden als behoorend tot het Nóord- cultuurgebied. Wanneer men sich bezig houdt met de geschiedenis van gewest, komt men daar onwillekeurig De strijd tegen de zee vormt een zoo belangrijk hoofdstuk uit de historie van d'at het niet goed doenlijk zijn het over te slaan. Waarbij -komt, het niet slechts een belangrijk, maar een roemrijk hoofdstuk mag worden Toevallig viel ons dezer dagen een over in handen van de verschillende die in Noordt-Hollands Noor derkwartier worden gevonden. We vonden het in een werkje, getiteld „Handel en in Noord-Holands Noorderkwar tier. voorheen en thans", door Leo Speet en uitgegeven in 1924. We laten het hier volgen: droog gemaakt 1566 1566 1636 1580 1566 1631 1617 1617 1566 1631 bun ders 35 450 80 404 133 25 68 187 715 1630 1630 1581 1631 1631 1631 1631 1566 1430 1631 1644 1645 1631 1636 Achtermeer (Alkmaar) Bergermeer (Bergen) Bleekimeer (Harenkarspel) Boekelermeer (Akersloot) Daalmeer (Koedijk) Debbemeer (Warmenhuizen) Dergmeer (Oudkarspel) Diepsmeer (Oudkarspel) Egmondermeer (Egmond) Grebsmeer (Warmenhuizen) Harger en Pettemer polder (Petten) Heerhugowaard Langendijik.) Heilooërmeer (Heiloo) Kerkmeer (Koedijk) Kleimeer (Koedijk) Koe termeer (Harenkarspel) Koogmeer (Oudkarspel) Kooimeer ((Alkmaar) Limmermeer (Limimen) Maasmeer (Koedijk) Noordeindermeer (Graftdijk) Sapmeer (Rijp) Schaapskuil (Harenkarspel) Schagermeer (Schagen) Schagermeer (Harenkarspel) Schermer (Alkmaar) Slootgaard (Harenkarspel) Speketersmeer (Harenkarspel) 1632 Stermeer (Graftdijk) 1643 Tjaarlingermeer (Warmenh.) 1616 Voormeer (Alkmaar) 163.1 Vroonermeer (St. Pancras) 1561 Wieringerwaard (Kolhorn) 1612 Woudsmeer (Harenkarspel) 1634 Zwijn smeer (Alkmaar) 1567 Zijne (Schagen) 1598 Deze polders déteeren alle uit de 16e en ifle 17e eeuw. een periode van durf en on dernemingsgeest. van bloei in ieder opzicht als slechts krachtige en gelukkige volkeren vermogen op te wijzen in hun geschiedenis. Overigens was, om dit eerbiedwaardig re sultaat te bereiken meer noodig. Er moest niet alleen een zekere ervaring zijn opge daan ten aanzien van het aanleggen van dijken, daarnaast moest de watermolen zijn uitgevonden. Zonder deze laatste immers zou iedere droogmakerij bij voorbaat tot onmogelijkheid zijn bestempeld. Op de gouden eeuw volgde een periode van betrekkelijke rust. Ongeveer te zelfder tijd toen het hoogtepunt der oud-vaderland- sche kunsten was overschreden waarbij we denken aan dicht- en schilderkunst ging men er ook in den strijd tegen het water toe over op de behaalde lauweren te gaan rusten. Met het jaar 1640 is het uit. Eerst omstreeks 200 jaar later zien we 380 3030 400 70 68 53 71 121 1600 21 170 28 71 100 530 4441 40 8 520 1850 220 17 7600 O* fiurrnjr en de tngTek van de iTmpeTe levensavond van Evert, JorrTt, Aart en Letr» aJch afspelend In het j,Huls" met den „Vader", fit dokter en de 'Regen ten wordt rn dit luchtige hoortp^* meesterlijk vertolkt door Nico de Jong, Jules Verstraete, Mr. Phlllppe C. la Cha- pelle, Johan Fiolet, Hetty Beek, e.%, Luistert Zondagmiddag! Ge zute met aandacht het gebeuren volgen tot «*n het vroolijke slotn -waarin een ZOO milde wijsheid besloten ligfc het oude vuur weer hoog oplaaien. In het midden van de 18e eeuw. eveneens een tijd van opbloei in menig opzicht, komen onze voorvaderen weer los. We vinden dan: droog- bun- gemaakt ders A. Paulownapolder (Kolhorn) 1847 5500 Eendrachtspolder (Texel) 1847 246 Eijerland (Texel) 1835 3163 Graf termeer (Graft) 1846 200 Koegras (Helder) 1S17 380S Nieuwland (Wieringen) 1847 418 Normerven (Wieringen) 1850 28 Prins Hendrik-polder (Texel) 1847 500 Waard en Groet (Winkel) 1847 1378 Daarmee was Noordholland practisch ge sproken geheel droog. En er moest nog om streeks een eeuw verloopen alvorens een aanslag werd ondernomen op de Zuiderzee een plan, dat de gemoederen sedert tiental len van jaren reeds had beziggehouden, maar dat, in zijn gedurfdheid, de technische ontwikkeling van onze dagen vereischte om te kunnen worden uitgevoerd. Het is het grootste en meest'gedurfde van alle. Men zou het kunnen noemen de kroon op het werk onzer roemruchte voorouders, die met heel wat bescheidener middelen resultaten wisten te behalen, die de moeite van het vertoon en door alle eeuwen heen overwaard zullen blijven. Merkwaardig is hoe in de vorige eeuw de lijst in het jaar 1847 plotseling werd afge broken. Bij de artikelen over de Anna Pau- lowna en de Waard- en GroetPolder konden we er reeds op wijzen, hoe juist in die jaren ondermingslust. een zoodanige hevige terugslag ondervond, dat de afwerking der polders op ernstige wijze in gevaar scheen te zijn gebracht. Zoover echter kwam het niet. Wanneer het begon te spannen, bewe zen onze voorvaderen steeds voldoende adem te bezitten om de moeilijkheden, wel ke het ook mochten zijn, te hoven te ko men. Zelfs in perioden van aohteruitgang. Die wellicht daardoor soms de springplank zijn geworden voor nieuwe bloei en vooruit gang. Wanneer we bovenstaand eerbiedwaardig staatje bezien, dat in totaal bijna 35.000 bun ders opwijst, dan krijgt men er eerst een idee van welk een landje van water, nog eens water en tenslotte enkele eilanden ons Dames, *t is volkomen logisch, Dat U wel eens hebt gedacht, Als U weer Persll bestelde: Wit wordt mij in huis gebracht? Krijg ik nog, precies als vroeger, Van die prima kwaliteit? Of - zit in 't bekende pakje Ook wat „Tijdsomstandigheid"? Kijk eens: véél is er veranderd, Véél is achteruit gegaan; Oók Persll?Töch staat Persll nog, Nèt als vroeger, bóvenaan. CL D. Voor D bestaat een BREUKBAND, die U weer in staat stelt, alle werkzaamheden, zonder bezwaar uit te voeren. Dit is TER- LEP's BREUKBAND ZONDER VEER dus géén knellend gevoel en hinderlijke druk. Ook ln BREUKBANDEN MET VEER heb ben wij een groote sorteering. Steeds alle maten voorradig. In prijzen vanai f2.50. Alleen verkrijgbaar in Apothekers Assistenten. HOOGZIJDE 103. TeL 99 SCHAGEN aaneengesloten Noordhollands Noorder kwartier eenmaal moet zijn geweest. Met recht is het ontworteld aan de baren. En daarom dunkt het ons op zijn plaats dit maal te besluiten met 't volgende gedichtje. Een eindlooze wirwar van wervelend kolken En wellende vlakken van troebel smaragd, Van donderende golven en spettende wolken: De kokende zee in haar heerlijke pracht. Maar schoon er is het volk, Dat deze zee bedwong En aan de heksenkolk Het eigen erf ontwrong, Dit volk vreest geen orkaan: 't Is in het strijden groot! Het leerde al doorstaan, Tot zelfs den grootsten nood. Een wazige verte vol lichtend getwinkel. Een deinende vlakte van levend lazuur, En golfjes, die breken met zilvren gerinkel: De zee, die zich koestert in 't hemelsch azuur Maar schoon er is het land, Dat eens in 't water sliep, En dat een menschenhand Tot paradijs herschiep! Het volk, dat dit volbracht Is in den vrede groot! O heerlijk volk! Uw kracht Verwint den grootsten nood! 1911. 't Kan een juffrouw Pietersen zijn. Of een juffrouw Jansen of een juffrouw Gerritsen. Het doet er niet toe. Hier is het een verschijnsel. Niet meer en niet minder. Vrouwen wenden hun oogen af. Mannén vingeren een kijkgaatje in, en dekken zich échter de barricade van hun dagblad. Drie en dertighonderd Zaterdagsgesopte bloote beenen boren zich dieper in het warme zand. Zestienduizend vijfhonderd Zaterdags- gekuischte bloote teenen wriemelen behaaglijker. Zes tiénhonderd vijftig handen frummelen aan zestienhonderdvijftig kopmouwtjes. Drie en dertig honderd oogen k ijken misprijzend. Zestiénhonderdvijftig monden mummelen: „O Heer. ik dank U. dat ik niet ben als zij". Die juffrouw Pietersen of Jansen of Gerritsen Die óók op het strand verscheen. Tusschen eerbare pootjesbadende beenen en onverleidelijke, slechts tot op de onder jurk ontpelde vrouwspersonen. Met een badpak. Tot aan haar bovenknieën bloot! Tot boven haar ellebogen bloot! I Met een bloote hals!!! Zoo'n mensch. Zoo'n verschijnsel 1941. 't Kan een juffrouw Pietersen zijn. Of een jflffrouw Jansen of een juffrouw Gerritsen, Het doet er niet toe. Hier is het een verschijnsel. Niet meer en niet minder Mannen wenden hun oogen af. Vrouwen vingeren een kijkgaatje in, en dekken zich échter dè barricade van hun strandhoed. Drie en dertighonderd aangebakken lijven, vlijen zich behaaglijk in 't warme zand. Zestienhonderd vijftig pas gekuischte bloote beenen wriemelen prettiger Zestienhonderdvijftig handen frummelen aan zestienhonderd vijftig kleine hadbroekjes. Drie en dertighonderd oogen kijken misprijzend. Zestienhonderd vijf tig kusgeproefde geco- tyeerd. gekhasaneerde en gecolgateerde rozenlippen mummelen: „O boy. ik dank ja dat ik niet ben als zij." Die juffrouw Pietersen of Jansen of Gerritsen. Die ook op het strand verscheen. Tusschen badende beenen en verleidelijke tot bijné-op-alles ontpelde vrouwspersonen. In haar onderjurk. Tot haar knieën bloot! Met breeje schouwerbandjes!! Met alleen een bloote hals!!! Zoo'n mensch Zoo'n verschijnsel Efgé. Vruchtensap en vruchtenmoes. Het voorlichtingsbureau van den voedings raad schrijft. Het fruit heeft dit jaar eenigen tijd op zich laten wachten, doch nu zijn de aard beien er weer en de kersen en bessen be ginnen'te komen. Binnenkort is het oogen- blik aangebrojtén, dat men'f<5ï-den ''inmaak van vruchten kan overgaan. Ondanks het extra suikerrantsoen zal niet iedere huisvrouw suiker aan den in maak willen bestedend Dit is*7ook volstrekt niet noodig. Er zijn verschillende methoden waarbij de vruchten zonder suiker inge maakt worden, zoodat men niet ineens een groote hoeveelheid van zijn suikerrantsoen behoeft t$. gebruiken. Wanneer men na verloop van tijd het sap of moes in een pudding saus of drank ver werkt, kan wat suiker naar smaak toege voegd worden. RECEPTEN. Frambozen paree. Benoodigdheden voor den inmaak: ©eni ge flesschen met bijpassende kurken, een pan of ketel met treef, rooster of vischplaat. De frambozen fijn maken, zoo snel mo gelijk gaar koken en door een zeef wrijven De goed schoongemaakte flesschen met het moes vullen en de uitgekookte kurken er schuin op zetten. De flesschen in de pan plaatsen met wa ter, dat niet warmer is dan de flesschen. Het water aan de kook brengen en het moes gedurende 25 minuten steriliseeren. De flesschen uit de pan nemen en met de kurken afsluiten. De kurken gelijk snij den en in gesmolten lak of kaarsvet dompe len. Bessensap 4 liter) 1 Kg. bessen met een kleine hoeveelheid water op zetten, bijna aan de kook bren gen en warm houden; totdat er voldoende sap is uitgetreden. De bessen niet langer verwarmen dan noodig is. De massa op een doek of een vergiet la ten uitlekken. De flesschen zeer goed schoonmaken en met uitgekookt water na spoelen, de kurken uitkoken. Het bessensap doorkóken en de flesschen ermee vullen. De kurken in dei flesschen drukken en in gesmolten lak óf' kaarsvet dompelen. Voor degenen, die wel suiker voor den inmaak willen gebruiken, laten wij een limonaderecept volgen: Aardbeien-limonadesiroop. lliter aardbeiensap (van ruim 1*4 kg. aard beien), V/z kg suiker, 50 gr. citroenzuur. De aardbeien kneuzen en verwarmen, maar niet laten koken, wanneer er voldoen de sap uitgetreden is, de massa door een doek of paardenharenzeef laten uitlekken. De suiker bij het aardbeiensap voegen. Het citroenzuur in een weinig warm wa ter oplossen en af laten koelen. Het aard beiensap even doorkoken, afschuimen en koud laten worden. De koude citroenzuur oplossing bij het volledig afgekoelde aard beiensap voegen. De weersomstandigheden zijn niet gunstig voor de kaasproductie. De aanvoer was, vermoedelijk in hoofdzaak als gevolg daaiv van, geringer, terwijl de kwaliteit dik» wijls veel te wensöhen overliet. Als gevolg van de hitte was er veel losse kaas en de maximumprijs werd slechts gemaakt door enkele stapels, terwijl de doorsneeprijzen veelal belangrijk lager waren. De aanvoer bedroeg 58.000 kg., dat is rond 7000 Kg. minder dan de vorige week. De ho.ogste prijzen waren gelijik aan de maxi mumprijzen, te weten f56 voor de 40 en f43.50 voor de 20 -k Kaas van nog zeer be» hoorlijke kwaliteit zagen, we een (jrietal guldens lager verkoopen. De markt was stug. Dit was vermoedelijk toe te schrijven aan het feit, dat de uitge geven koopvergunningen ontoereikend sche» nen om de geheele aanvoer op te nemen, ln verband daarmee hoorden we ernstige en niet ongerechtvaardigde klachten van markters, die er op wezen, dat ze verplMht waren met hun kaas ter markt te komen. Daartoe behoorde huns inziens de zekerheid te bestaan, dat hun product ook kon wor den afgenomen. Dit is inmiddels niet meer dan één der bezwaren tegen de bestaande regeling. Over het algemeen is men van oordeel, dat met het oog op de gebleken nadeelen, 9poedig belangrijke wijzigingen op til zijn, te samen beoogende een regelmatiger gang van zaken te verkrijgen. ANNA PAULOWNA, 11 Juli mi Beste Reintjp OE NEDERL-OMROEP Wat hebben we den laatsten tijd een -prachtig weer en wat is het droog! Heerlijk, zooals we avond aan avond bui ten kunnen zitten. Dat gebeurt niet te veel in ons winderig poldertje. Maar o, die tuin, wat is het daar door die droogte dunnetjes met den groei. We konden wel eens niet veel en maar kleine piepertjes krijgen van 't jaar. 't Zijn natuurlijk met zulk weer gouden dagen voor het zwembad. Over dat zwem mén was je in je laatste brief aardig op dreef, zeg, en omdat ik daaruit m.erkt.e dat je er nog al veel belangstelling voor hebt, heb ik eens geneusd hoe 't hier staat met het schoolzwemmen. Nou, 't is ongeveer al net zooals in den omtrek, 'k Ben er altijd een beetje grootsch op ge weest, dat onze openbare scholen tot de eerste in het land behoorden, die aan schoolzwemmen deden. Nog een eeresa- luutje daarvoor aan oud-burgemeester Lovink! Maar de bijzondere scholen... De old- burry, was nogal dike vrienden met den pastoor in Breezand. 'Je Weet er nog van dat ze op een van onze gezellige feestjes als we weer eens voor een keer „allemaal éénwaren, op het tooneel elkaar ston den toe te wuiven, wie nou wel het. meest gedaan had om wat centen los te krijqen voor onze berooide bollenkweekers. In Den Haag kenden ze ze al en zeiden: Daar heb je dien roomschen pastoor cn gereformeerden burgemeester weer" Maar ze hebben 't samen zeker nooit over schoolzwemmen gehad of 't is niet ge lukt het zoover te krijgen dat ook de roomsche kindertjes naar het zwembad gingen. Of het nog eens zal gebeuren? Wie weet. Een jaar of wat geleden werd er ste vig gelet op te diep uitgesneden halzen en bloote armen, maar ais de mouwen en rokjes nu eens gemeten werden met den maatstaf van toen? Bloote knietjes voor hummels.van kinderen waren taboe. Nou loopen ze met heele bloote beenen en de kleine kindertjes niet alleen! D'r veran dert wel wat, maar het valt niet mee in zulke dingen in eens om te draaien, zoo jnaar uit het deftig, goed gesloten pak in het luchtige zwembroekje te stappen. Voorloopia zijn ze daar nu zoo ver, dat er wel wat voor schoolzvjemmen voor de roomsche kindertjes gevoeld wordt. Dxis je begrijpt, als de laatste bezwaren overtvonnen zijn is het wel groote vacan- tie en daarna is 't meestal niets meer ge daan. Dus dan kunnen we er het volgend jaar wel eens over denken. 'k Herinner me over dat bloot een paar fijne bladzijden in een boekje van De Jong, „Een kluchtige zomerreis" heet het geloof ik. Eenig! Ter lezing en leering aanbevolen, niet aan jon natuurlijk, maar aan. wie het zwembroekje past. Wij vrouwen zien dat zelf zoo goed niet (of houden we ons zoo?), maar een vriend van Jan zei eens: „ik beqrijp niet dat ze zoo'n drukte maken over dat bloot Naar een .vrouwenbeen in een mooie, stralczittende en matglimmende kous mag ik soms even graag zien als naar een mooi paard, dal vlug op de pooten staat. Maar als je datzelfde been bloot ziet, meestal niks an! En een dametje, dat ik t aankijken best waard vind, als ?e aar dig gekleed langs den weg loopt, is vaak een remedie tegen de liefde, als je d'r in d'r zwempakje ziet. Nee juist dat geraf fineerde en broeüg verbergen doet 't hem meer dan de naakte waarheid, waar de menschen immers meestal ook niets van willen weten? Een sprookje is veel mooi er. Weer afgedwaald! Waar waren we ook weer. O ja, de Breezander Roomsche kin dertjes doen nog niet aan schoolzwem men, maar 't komt wel! En die van de Spoorbuurt? Ja, wat zal ik je daarvan zeggen. Of voor hen de afstand naar het zwembad minder gróót is en of er bij ouders en meesters geen overwegende be zwaren zijn, zijn wel belangrijke din gen, maar daarmede zwemmen ze nog niet. D'r zijn ook nog schoolbesturen, d.w.z. pastoors, En sommige voelen nou eenmaal niets voor die wereld- sche zaken. Die vinden het nog niet '.erts mooi genoeg als ze naar een voetballend troepje kijken, dat het wer kelijk een onvervalscht roomsch clubje is. Nee, dan zeggen ze ook nog: 'k zou nou maar liever eens probeeren een doelpunt in den hemel te maken!, en hebben dan genoeg belangstelling ge toond. Wereldvreemde wezens, die wel vullen qelooven, dat de mensch niet bij brood alleen kan leven, maar niet, dat er ook stervelingen buiten de kerk of kloos ters zijn. die niet enkel van godsdienst kunnen bestaan. Tenminste niet van wat zij daar dan zeker onder begrijpen, want er zijn er gelukkig toch ook heel wat, die op een andere manier over God's wil en godsdienst denken. Nou meid, als dit geen „preek" is weet ik 't niet. En nou heb ik 't nog niet eens over de kinderen van de school aan de Zandvaart gehad. De Christelijke school. Zouden ze op de roomsche en openbare scholen geen christelijk onderwijs geven?) In dien kring zijn ze meestal nog een beetje meer steilhari.g. Een eigenschap die ik wel van ze mag als het over din gen van belang gaat. En nou is 't natuur lijk moeilijk twisten over xoat wél en niet belangrijk is. maar, typisch voor t feit dat ook daar kentering komt, (zie ook maar weer de kleeding) is wat ik 'onlangs las. Een stem. uit dien hoek, die opmerkte, dat in 't verleden wel eens wat al te veel tot principe was verheven! Nèt wat ik ook vind en zulk gedoe maakt den weg terug veel moeilijker dan noodig is. Nou weet ik wel, dat één zwa luw nog geen lente maakt en het heel lang duurt eer zoo iets, en dan vooral op 't platteland, doorwerken maar... 't komt wel. Zij die gelooven haasten niet! Vroeger was t zoo, dat een „zware do- miné" niet op Zondag met z'n vrouw ach ter den kindewagen had durven of wil len loopen, kunstgebitten des duivels wa ren, enz. Maar 't verandert En 't school zwemmen komt er bij hen ook wel in Wij zouden natuurlijk graag zien, dat er wat meer haast gemaakt werd en na tuurlijk niet alleen met het zwemmen omdat door al dergelijke wissewasjes en afzonderlijkheidjes de menschen maar vreemden voor elkaar blijven en daar door elkaar in de werkelijk groote dingen minder waardeeren, dan waarop elk op z'n beurt recht heeft. En is dat niet jam mer? Dat door al die pietluttigheden, (en dat zijn het, want ze komen er vanr zelf van terug en zijn toch zeker heilig overtuigd daarmee aan hun echte over tuiging geen cent te kort doen?) dat met en door die kleinigheden wiggen ge dreven worden tusschen de menschen, die nu zeker meer dan ooit elkaar moes ten vinden? Natuurlijk bedoel ik met het laatste niet een bepaalde groep alleen de schuld te geven van ons los naast el kaar leven. We zullen allen over kleinig heden heen moeten leeren stappen! Jij zat verleden week op een stokpaard je en ik berijd er nou een: respect voor elkaar al denken we over dinyen, waar over niet te twisten valt, ook heel ver schillend en dan verder alsjeblieft, als verstandige menschen betaamt, niet ndast maar mét elkaar leven, anders komt er in de praktijk van het eerste en belang rijkste niets terecht, maar moeten dan ook niet huilen over de gevolgen! 'k Hou op, al zou er over die gevolgen heel wat te zeggen zijn. Het komt zeker van de warmte, dat m'n brief rond de schoolzwemmerij toch al zoo uitgedijd is. Veel nieuws is er verder niet. Denkelijk gaat ons begrafenisfonds de volgende week zichzelf begraven. Als Maud Kool dat had geweten, had ze ons misschien op de vrouwenclub ook nog een dooden- dans laten zien en dan hadden ze die kunnen instudeeren voor „de laatste eer" aan den overledene. Nou zal 't wel met minder ceremonieel gebeuren. Misschien is daar een volgenden keer wat van te vertellen. D'r staat je dna wel wat op wekkends te wachten, hè? Groeten hoor, en tot zoolang, je Stijntje

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1941 | | pagina 9