HOLLAND
RADIO
N1PPER EN PELLE
BLUFT VAREN
HET RAADSEL
AAN BOORD
Di
B 1939-1940
PROGRAMMA
Per schip naar
West-Afrika, de U.S.A.
en Argentinië
V.
Wanneer we aan boord terugkwamen, was
er nieuws. Het bleek dat we inderdaad naar
Noord-Amerika zouden gaan, via Takoradi
en Freetown en dat onze gage dan met ló
werd verhoogd en 'udien we van Amerika
naar Holland zouden varen, met 30
Er was nogal veel ontstemming over dit
nieuws. Velen begonnen te twijfelen wel ooit
weer, voor het einde van den oorlog thuis
te komen en vermoedden dat het nu wel
hcelemaal een wilde-vaartboot zou worden.
Vooral toen we hoorden dat 5 leden van de
bemanning van boord moesten en met de
Kerkplein" naar Holland zouden gaan. Zelf
vond ik het voorloopig fijn nu ook Amerika
nog te zuller zien.
Den volgenden dag werd de wacht om 12
uur opgestoken en om half vijf vertrokken
we naar Takoradi, om daar een lading erts
voor Amerika te laden.
Dinsdag 3 October kwamen we te Takoradi
aan, maar het bleek dat we ook hier nog niet
direct konden laden, dus maar weer wach
ten. Ik liep nu den heelen dag alleen wacht
en een z.g.n. stille wacht, dit wil dus zeg
gen wanneer het schip niet vaart en alleen
de hulp-motoren en -werktuigen draaien, en
dit is vrij vervelend.
's Avonds gingen we weer even de kampong
in, die nu heelemaal bizonder interessant
was. Het was stikdonker en alleen op de
markt zagen we kleine flakkerênde lichtjes
bij de stalletjes met koopwaar en daarachter
zaten de vrouwen en mannen zwijgend op
de klanten te wachten. Al spoedig had mijn
.vroegere gids uit Takoradi me ontdekt en
die liet me nog enkele dingen zien.
De tijd aan boord bracht ik door met
wacht loopen en het maken van vertalingen
,van technische beschrijvingen.
's Zaterdags gingen we weer wandelen, ook
nu kwamen we door ongecultiveerd land,
maar toch was dit hier veel anders dan in
Lagos, in ieder geval waren hier groote ver
keerswegen. Toen het donker werd, hoorden
we in de verte weer het tam-tam, maar
daartusschen ook kopermuziek. We ontdek
ten onzen gids en die bracht ons er heen,
langs allerlen kronkelpaadjes en over de
erven van de negerhutten. We zagen nu een
heele troep zwarten, die geschaard waren om
een stel muzikanten, en af en toe wilde dan
sen uitvoerden. Deze stoorden zich aan ons
bezoek niet zoo heel erg. Onze gids zei ons
nog, dat dit anders altijd geschiedde met een
mooie verlichting er bij, maar dat was nu
verboden; hierdoor werden we pas weer aan
den oorlog herinnerd.
We gingen weer naar boord en bleven nog
even bij den marconist zitten, die nog een
telegram verwachtte.
Zondagmorgen gingen we weer wandelen
en nu langs de enkele Europeesche huizen
die hier aan de kust staan. We kwamen
Jangs de kazernes waar de zwartjes onder
leiding van Engelsche officieren aan het
exerceeren waren. Toen we weer naar
•boord terug wilden gaan, kwamen we langs
het huis van den agent van onze maatschap
pij. We werden uitgenoodigd om een kopje
koffie te komen drinken. Na de koffie dron
ken we een paar glazen koel bierj dat door
den boy geserveerd werd. We zaten in een
mooie groote salon, waar een paar Holland-
sche landschappen aan de wand er aan her
innerden dat we op een stukje Holland wa
ren. Het geheele huis stond op palen en we
hadden een goed gezicht op de bruisende zee.
De gastvrouw vertelde van het leven dat
zeer eenzaam is en niet bijster gezond.. Geen
Hollanders woonden hier verder, alleen en
kele Engelschen. Ze vertelde dat er nogal
eens slingerapen en slangen in de buurt van
haar huis kwamen en dat ze daarom wat
huiverig was haar 3-jarig zoontje alleen bui
ten te laten. Zoo had ik nu ook een beetje
een indruk gekregen hoe een Hollandsche
familie in Afrika leeft en ondanks de ont
beringen die men hier heeft, bekoorde het
mij. Om 12 uur namen we afscheid en gin
gen naar boord. Toen we aan boord
kwamen, hoorden we van het torpedeeren
van een boot van de HollandAmerika-lijn,
op weg naar Amerika, 'n Leuk vooruitzicht!
's Middags bleef ik aan boord en studeerde
wat. 's Avonds maakten we nog een wande
ling langs de stikdonkere geheimzinnige we
gen.
Feuilleton
door
Philips Oppenheim
47.
Alles, mademoiselle, antwoordde mada
me. U doet ons een groote eer aan. Ik heb
zes extra-kellners aangenomen, maar kom
ruimte te kort. Ik hoop, dat mademoiselle het
een en ander door de vingers zal zien.
Wg zullen alles door de vingers zien, ant
woordde Tanya luchtig. AJs er maar eten
en drinken genoeg is, zullen wjj ons wel be
helpen. Wij hebben honger, en vooral dorst!
Een man van reusachtige gestalte, die naast
haar stond en een bijzonder ongunstig uiter
lijk had, klapte in zijn nanden.
Mademoiselle Tanya spreekt de waar
heid, zei hij, maar daarmee is het nog
niet afgeloopen.
Tanya trok hem bij de mouw.
Ga zitten, beval zjj. De tgd is nog niet
daar.
Een officier van de „Fidélité" reed op weg
naar den steiger in een taxi voorbij en keek
vol verbazing om zich heen. Bij het zien van
zgn uniform werd de menigte plotseling zoo
stil als een muis. Hij kreeg het onaangename
gevoel dat hij het brandpunt van honderd
vijandige blikken was. Hij liet echter stilhou-
Den volgenden morgen begonnen we reeds
met het laden van erts. In den loop van
den dag kwam de „Maaskerk'' hier ook bin
nen en toen verliet onze 4e stuurman ons,
die met deze boot naar Holland terug moest
gaan, omdat op deze reis, met een eenvou
dige lading, niet zooveel stuurlieden noodig
waren als anders.
Dinsdag werkten we weer in de machine
kamer en 's avonds bezichtigden we een En-
gelsch schip van de „Elerdempster", n.1. de
„Tobo". Het schip was nog betrekkelijk
nieuw (1935), maar wat-een verschil met ons
schip. Het was overal even vuil en vooral in
de machinekamer was het verschil opval
lend. Er stond een Doxford diesel met dub
bele zuigers in, hulpwerktuigen en motoren
stonden allen onlogisch door elkaar, niet
overzichtelijk en exat zooals bij ons.
Den avond brachten wij door in de keurig
ingerichte bar van ons schip.
Den volgenden dag hielden we nog eens
sloepenrol, een bezigheid die meestal een
lastige formaliteit is, maar die nu ernstig
en volledig werd uitgevoerd.
We namen plaats in de B.B.-sloep, de sloep
zakte tot even boven de waterspiegel en toen
kwam 't valpatent in werking, waardoor we
met een smak op het water terecht kwamen.
Het ging nu prachtig, maar hoe zou dat
gaan in volle zee en een 16 mijls vaart! We
oefenden nog Wat in het roeien ep gingen
dan per touwladder aan boord, wat velen
tot hun schande lang niet makkelijk viel-
Om 12 uurw erd de waoht opgestoken, de
6000 ton waren geladen en de 4 passagiers
(Amerikanen die hier in de goudmijnen
werkzaam waren) kwamen aan boord.
Den volgenden morgen om 6 uur vertrok
ken we dan eindelijk voor de groote trip,
maar eerst zouden we Freetown nog aan
doen, om de crooboys van boord te zetten.
's Avonds zond ik een telegram naar Hol
land, met het bericht dat we naar Noord-
Amerika, waarschijnlijk Baltimore, waren
vertrokken.
De 4e machinist kreeg een telegram en
werd door familieomstandigheden naar huis
geroepen. We verminderden vaart en zoo
haalde ons de „Maaskerk" weer in, zoodat
hij op dit schip kon overstappen en wij kre
gen een nieuwen 4en machinist.
De wachtindceling werd veranderd en ik
kreeg nu de hondenwacht, dus van 124,
samen met den 3en machinist.
Aan boord heerschte een pessimistische
stemming, grootendeels door de slechte be
richten die we over Holland ontvingen en er
werd weer flink Hollandsch gekankerd.
Zondag 15 October kwamen we in Free
town aan, hier lag juist een Britsch con-
vooi klaar om uit te varen.
De crooboys werden weer afgezet en om
half 4 vertrokken we voor de lange reis over
de Atlantic.
We voeren nu reeds enkele dagen en er
was niet anders te zien dan zee, het was
nog steeds zeer warm (34° C.). Wanneer we
geen wacht hadden, lagen we heerlijk op het
sloependek een zonnebad te nemen.
Op een middag toen ik de wacht had, ging
plotseling de telegraaf over voor „stand bij".
Dit gebeurt op volle zee zeer zelden, dus
moest er iets bizonders zijn. We maakten de
machine vlug klaar voor manoeuvreeren.
Juist had ik de laatste luchtafsluiter open
gezet, of de telegraaf gaat over op „stop" en
daarna op „volle kracht achteruit". Onmid
dellijk draaiden we volle kracht achteruit
tot wc stil lagen.
Wat was er gebeurd? We wisten niets, za
gen niets en konden onze post niet verlaten
om te gaan kijken.
(Wordt vervolgd.)
ZONDAG 17 AUGUSTUS 1941.
Hilversum L 415.5 m.
8.00 Gewijde muziek (gr.pl.).
8.30 BNO. Nieuwsberichten,
8.45 Gramofoonmuziek.
11.00 Concertgebouworkest (opn.).
12.00 Omroeporkest.
12.45 BNO: Nieuws- en economische ber.
1.00 Nederlandsche Verbond voor Sibbekunde
V ragen-beantwoording.
1.15 Eerste Nederlandsche Radio-Muziek
feest voor Harmonie- en fanfare-orkesten.
In de pauzes: Declamatie en Gramofoon
muziek.
3.15Radiotooneel.
3.40 Vervolg van 1.15
4.05 Gramofoonmuziek.
4.30 Orgelmuziek (gr.pl.).
4.45 Het Amsterdamsche Bachensemble.
5.30 Voor de jeugd.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.10 Sport van den dag.
6.35 Gramofoonmuziek.
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Revueprogramma.
8.10 Radiotooneel.
8.30 Rotterdamsch Philharmonisch orkest,
m.m.v. declamatie en gramofoonmuziek.
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 BNO: Engelsche uitzending:
An American sees Holland.
Hilversum n 301.5 m.
8.00 Gramofoonmuziek.
8.30 BNO: Nieuwsberichten.
8,45 Gramofoonmuziek.
9.00 Vroegdienst.
10.00 Zondagmorgen zonder zorgen.
12.00 Cyclus „Kent Gjj Uw bijbel?"
(Voorbereid door de Chr. Radio Stichting).
12.15 Solistenconcert.
12.45 BNO: Nieuws- en economische ber.
V00 Ernst van 't Hoff met zijn 15 solisten.
1.40 Gramofoonmuziek.
2.00 Causerie „Peter Benoit, een kampioen
voor de volksche muziek".
2.15 Haarlemsche orkestvereeniging, solist en
gramofoonmuziek.
4.00 Wijdingswoord (Voorbereid door de Chr.
Radio Stichting).
5.10 Gramofoonmuziek.
(Voorbereid door de Chr. Radio Stichting).
5.30 ANP: Sportberichten.
5.35 Curt Hohenberger en zijn orkest.
6.00 Declamatie.
6.10 Omroeporkest.
6.45 Gramofoonmuizek.
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Gramofoonmuziek.
7.45 Reportage.
8.00 Omroeporkest en solisten.
9.00 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 Gramofoonmuziek.
3IAANDAG 18 AUGUSTUS 1941.
Hilversum I. 415.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnasielc.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Morgenwijding.
8.25 Gewyde muziek (gr.pl.).
8.40 Gramofoonmuziek.
9.15 Voor de huisvrouw.
9.20 Gramofoonmuziek.
11.00 Ensemble Jonny Kroon.
11.25 Declamatie.
11.45 Ensemble Jonny Kroon.
12.00 Zang met pianobegeleiding en grair
foonmuziek.
12.40 Almanak.
12.45 BNO: Nieuws- en economische ber.
1.00 Nederlandsch Pianoduo.
I.30 Gramofoonmuziek.
2.00 Omroeporkest en soliste.
3.00 Voor de vrouw.
3.45 Gramofoonmuziek.
4.45 Voor de jeugd.
5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beun
5.30 Salonorkest.
6fl5 Gramofoonmuziek.
6.30 Ernst van 't Hoff met zijn 15 solist
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Zang met pianobegeleiding.
7.55 Orgelconcert.
8.25 Amsterdamsch Trio.
8.55 Een praatje over volksweerkimde.
9.10 Beiaardconcert.
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 BNO: Engelsche uitzending:
„Things worth knowing about Holland".
Hilversum H 301.5 m.
6.458.00 Zie Hilversum I.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgendienst (Voorbereid door de (J
Radio Stichting).
10.20 Gramofoonmuziek.
II.00 Declamatie.
11.20 Gramofoonmuziek.
12.15 Klaas van Beeck en zfln orkest.
12.45 BNO: Nieuws- en economische ber.
1.00 Melodisten en solist.
2.00 Utrechtsch Stedelijk orkest en soliste.
4.00 Musiquette.
4.30 Gramofoonmuziek.
5.00 Voor de jeugd (Voorbereid door de 0
Radio Stichting).
5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beun
5.30 Viool en piano.
6.00 Godsdienstige uitzending.
6.15 Orgelconcert en zang.
6.45 Gramofoonmuziek.
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Gramofoonmuziek.
7.45 Politiek weekpraatje.
8.00 Gramofoonmuziek.
8.25 Voor den boer.
9.00 Curt Hohenberger en zfln orkest en h
ensemble Bandi Balogh.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 Gramofoonmuziek.
307. Geheimen van de
rivier worden ontsluierd...
1. De schildpadden klagen hun
nood: „Kijk nou toch die
jongens eens, hoe ze ons
met hun water-telescoop
bespionneeren! Ze kunnen
je tegenwoordig zelfs in het
dagelijkse leven niet meer
met rust laten!!"
2. De water-telescoop speurt
de rivierbodem af, op zoek
naar de meteoorsteen
3. „Help, help! Ik heb de dui
vel in mijn kijker!!!"
308. De professor laat
zjjn mening horen!
1. „Aha, dank je wel, dat is
een hoogst merkwaardige
beurtenis!"
2. „Ongetwijfeld is het Me-
phisto zelf, die zich hier
aan ons vertoont!!"
3. „Wat bedoel je??"
4. „Nu is Fatty aan de
beurt!!"
den en sprak een van de kellners, dien hg
kende, aan.
Wat vindt hier vanavond plaats? vroeg
hij.
Mademoiselle Tanya, de beroemde dan
seres, geeft een feest, antwoordde de man.
De zeeofficier glimlachte. Hg kende Tanya
als danseres. Hij keek naar de tafel waar zg
zat en salueerde. Zij wuifde met haar hand
terug.
Raar volkje, zei hg tegen den matroos,
die op hem wachtte.
Ik zou er niet graag mee te maken krij
gen, mgnheer, was het antwoord.
Een gendarme, die den geheelen dag dienst
gedaan had om het verkeer te regelen, liep
naar het achterhuis en sprong op zijn fiets.
Hij had een ingeving gekregen. Hg had brok
stukken opgevangen van de gesprekken aan
de groote tafel, waaraan Tanya zat met een
aantal mannen, wier uiterlgk niet bepaald
feestelijk was.
Generaal Perissol en Louise zaten onder de
pijnboomen na een zeer laat diner nog wat na
te tafelen. Van deze plaats was de baal bgna
voor het oog verborgen, en Perissol, die hard
gewerkt had, genoot van zgn rust. Louisé
daarentegen, scheen niet geheel en al op haar
gemak. Klanken van muziek en zang drongen
nu en dan van het strand tot hier door.
Vertel mg eens, vroeg zg, waarom de
„Paradijsvogel" je niet langer interesseert.
Heb je iets voor mij verborgen gehouden?
Hg schudde zijn hoofd. Hoegenaamd
niets, lieve Louise, verzekerde hij haar. Ik
heb eenvoudig geprobeerd de zaak filosofisch
te beschouwen. De toestand, zooals die nu is,
is eenigszins op het doode punt. Die jonge
Amerikaan is een stijfkop, misschien niet bij
zonder schrander, maar hij is eerlijk. Hij wil
zijn jacht niet verkoopen. Het is bestemd als
huwelijksgeschenk voor Lucienne de Monteli-
mar. Nu zijn Mermillon en de Brett er na
tuurlijk ook nog. Ik kan moeilijk gelooven,
dat Mermillon persoonlijk bg de door Tositi
nagelaten papieren betrokken is of er door
gecompromitteerd wordt, maar ik begrijp vol
komen, dat hij, ter wille van de stabiliteit, van
de regeering. den inhoud niet graag bekend
gemaakt zou zien. Van den anderen kant, wat
kan hij er tegen doen Daar ligt de „Fidélité"
met haar kanonnen op de „Paradijsvogel" ge
richt, om die zoo noodig in den grond te boren,
en met haar zoeklichten, om te beletten dat
het jacht in de duisternis het ruime sop kiest.
Wat kan er dus gebeuren, vraag ik je? Zooals
je ziet, ben ik den toestand nog altijd mees
ter.
Wat wil je daar precies mee zeggen?
Dat het in mijn macht staat, om met een
detachement gendarmes of matrozen van de
kanonneerboot eenvoudig beslag op de „Pa
radijsvogel" te leggen, met al mijn diploma
tieke excuses aan den jongen Mr. Wildburn.
Om je de waarheid te zeggen, vind ik
dat je dit al veel eerder had moeten doen.
Neem eens aan, dat ik het deed, en door
technische experts een onderzoek liet instel
len, waardoor de documenten aan het licht
kwamen. Neem ook aan, dat Chauvanne, Des-
pard, Montelimar, en de belangrijkste van
allen, Mermillon, er door gecompromitteerd
werden. Zou ik die bewijzen dan aan de Com
missie durven overhandigen? Zou ik Mermil
lon in de Kamer durven aanvallen? Daarmee
zou ik een oorlog van jewelste ontketenen.
Frankrjjk zou van het Kanaal tot de Pyre-
neën aan een aardbeving blootstaan, en wat
die aardbeving niet met zich zou kunnen mee
brengen weet God alleen.
De lichte wolk op 't gezicht van Louise
werd zwaarder:
Je schijnt één mogelijkheid over het hoofd
gezien te hebben, Armand, zei zij. De com
munistische party telt mannen, die voor niets
terugdeinzen. Ik heb de laatste dagen in de
buurt verdachte typen opgemerkt, en er is
een vrouw uit Marseille die Tanya die
voor een echte aanstookster doorgaat. Stel je
voor, dat die documenten eens in hun handen
vielen! Frankrijk aan een omwenteling ten
prooi brengen, is voor hen de eenige manier
om aan het roer te komen. Somtijds denk ik,
dat dit het ergste gevaar is dat wij loopen.
Je woorden geven mij te denken, Louise,
erkende hij ernstig. Zonder eenigen twijfel
heb je je vinger op een zwakke plek gelegd.
Maar waar het aan de orde was, heeft het
communisme zoodanig gefaald Italië en
Duitschland zgn er de sprekende voorbeelden
van dat je er bijna geen rekening mee
houdt. Wat niet wegneemt, dat het zeer ge
vaarlijk is, mits bekwame leiders aan het
hoofd staan.
En indien de communisten die papieren
in handen kregen? herhaalde Louise haar
vraag.
Onder de kanonnen van de „Fidélité"?
vroeg hg ongeloovig.
Beste Armand, de communisten bezitten
één eigenschap, die je niet uit het oog ver
liezen mag. Zij bezitten een roekeloosheid, die
aan het fanatieke grenst. Luister!
Een schor, maar luid gezang drong van het
strand tot hen door.
Hoor je dat? ging Louise voort. Je
kent dat lied. Het is het strijdlied van de com
munisten! En vlak bfl de „Paradijsvogel"!
Als zij eens wisten!
Hij sprong op. Zij hield zgn pols vast. Toen
hoorden zg over het kiezel een auto naderen.
Wacht, Armand! riep Louise. Daa
komt wat!
Twee mannen verschenen op het terras, ver
gezeld door Raymond. De een was Vigon, d
burgemeester van Antibes en de ander Sar
ciron, het hoofd van de politie.
Er is ontstellend nieuws, generaal, a
Raymond. Monsieur Sarciron zal het
mededeelen.
Sarciron viel met de deur in huis.
Mademoiselle Tanya, de danseres, bega
hg, een hoogst gevaarlijk en verdacht vrouws
persoon, geeft een groot feest aan haar geest
verwanten,, ginds aan het strand. Vijftig d -
zestig communistische leiders uit verschillend! I511
plaatsen in den omtrek nemen er aan deel.
moeten een bepaald doel op het oog hebben
En een gendarme is mij komen berichten, da
allen gewapend zijn. Zij zingen openlijk hui
strijdlied en schijnen alles te tarten.
Hoeveel gendarmes heeft u beschikbaar
vroeg de generaal zakelijk.
Hoogstens een dozijn, antwoordde Sar <|e
ciron, waaronder twee verdachte elementen
Zg zijn betrapt op het lezen van communist!
sche lectuur.
Raymond schrgf op. Vraag den cornman
deerenden officier van de Alpïjnsche Jagers ii
Antibes om tusschen de honderd en tweehon 8°
derd gewapende manschappen per fiets of
hierheen te zenden. Oogenblikkelijk.
Raymond snelde weg om aan het bevel tl
voldoen. Perissol telefoneerde met de villa, es
gaf een nieuwe order.
Kort daarop kwam een Jonge man haastij za
aangeloopen.
Generaal, berichtte hij, er is met de tel* 6a
foon iets niet in orde. De particuliere draai
met de „Fidélité" blijft stom.
Wordt vervolgd.
de
