N1PPER EN PELLE
HET RAADSEL
AAN BOORD
Achter de schermen
van den Franschen
generalen staf
Hoofdpijn?
"AKKER"TJES
Radioprogramma
0<
s
DUITSCH WITBOEK GEEFT
TOELICHTING OP DRAMATI
SCHE OORLOGSDAGEN VAN
1940.
's-Gr&venihage, 20 Aug. (VPB.) Voor ons
ligt een verzameling documenten. Foto-co-
pieëai van de authentieke teksten, van door
slagen en ontcijferde telegrammen. „Tres
secret", zeer geheim, is op de meeste dezer
documenten gestempeld en op het hoofd van
verschillende brieven staat te lezen: mini
sterie van oorlog, oorlogskabinet of generale
staf. De onderteekeningen bestaan uit be
kende namen: Reynaud, Weygand en Vuil-
lemin. Het is, of bij het lezen van deze
stukken nogmaals het scherm werd opge
haald, dat dichtviel na het einde van een
•drama, waarvan wij de opvoering niet alleen
[hebben bijgewoond, doch waarin ook wij
een korte, maar tragische rol hebben ge
speeld.
Want bij het doorlezen van deze docu
menten, die gevonden waren op het station
van het kleine Fransche stadje La Oharite,
achtergelaten door de in paniek vluchtende
Fransche troepen, worden de dramatische
dagen van het veelbewogen jaar 1940 niet
alleen opnieuw beleefd, maar wij zien te
vens het sinistere spel achter de schermen;
wij zien de duistere machten, die het web
sponnen aan geene zijde van het oorlogs
front en wij zien hoe Frankrijk's ineenstor
ting zich onafwendbaar voltrekken moest.
Deze zeventig documenten houden, behalve
een felle beschuldiging tegen de Engelsohe
trouweloosheid, het verhaal van den eigen
oorlog, waarin wij door het drijven der geal
lieerden werden meegesleurd.
Opmarsch der geallieerden.
Reeds in de besprekingen tusschen de En-
gelsche en Fransche generale staven, welke
in het voorjaar van 1939 hadden plaatsge
vonden, was de beteekenis van het Belgi
sche en Nederlandsche Staatsgebied als uit-
gangsbasis voor een offensief tegen Duitsch-
land vastgelegd. Bij het uitbreken van den
oorlog neemt generaal Gamelin deze gedach
te onmiddellijk weer op. In een brief aan
den Franschen minister-president schrijft
hij: „Het binnenmarcheeren in België zou
het geheele voordeel van de Belgische vlieg
tuigbases aan onze zijde brengen en den
oorlog van de Fransche grenzen verwijderd
houden, in het bijzonder van onze Noorde
lijke provinciën. Bovendien zou een offen
sieve actie tegen Duitschland van het Bel
gische- of beter nog van het Nederlandsche
gebied uit, een heel wat gunstiger terrein
en minder sterke vestingwerken ontmoeten."
Later zijn het diplomatieke voorbereidin
gen ter ontvouwing van een militaire actie
in den Balkan, dan wel vernietiging van
Sovjet-Ruslands olieproductie in het Kau-
kasusgebied, die meer op den voorgrond
treden. Vervolgens is Scandinavië aan de
beurt- Afsnijding van de Zweedsche erts voor
ziening aan Duitschland en bezetting van
de Noorsche havens is het leidende idee,
dat de politiek der geallieerden in Scandi
navië beheerscht, en ten slotte wordt na het
mislukken van deze pogingen opnieuw aan
gestuurd op den oorlog in het Westen door
een offensief, gericht op het hart van het
Duitsche Rijk. Bij al deze plannen en voor
bereidingen blijkt duidelijk het verschil tus
schen de Fransche en Engelsche opvattin
gen inzake den te voeren oorlog. Het zijn de
Franschen, die telkens opnieuw met elan
het tempo opdrijven, die aandringen op een
lorsch toetasten, het inzetten van alle be
schikbare strijdkrachten, terwijl de Brit-
sohe leiding wel de algemeene plannen on
derschrijft, doch 'huiverig blijft al te waar
devolle deelen van haar militaire krachten
in de waagschaal te zetten.
Zwarte bladzijden in het boek
der historie.
Zijn de eerste documenten, hoe belang
wekkend ook, slechts het voorspel voor de
komende catastrophale gebeurtenissen, de
laatste documenten zullen eenmaal in de
wereldgeschiedenis geboekestaafd worden
als de zwartste bladzijden uit de Engelsohe
geschiedenis.
Frankrijk, noch militair, noch economisch
in staat een oorlog te voeren, heeft zich, ver
trouwende op de Engelsche beloften, op le
ven en dood met dit land verbonden om in
315. Het einde is nog niet
In het. zicht...
1. „Gauw, Nlpper, anders dra
ven we weer bij hem van-
2. „Kalm aan maar, hoor, we
hoeven gerust niet bang te
zijn, dat hjj weg zal lopen!"
3. „Ziezoo, nu zal hij zo gauw
niet meer ertussen uit
4. „Hè,hè, eindelijk een licht
puntje! Nu hebben we ver
der niks anders te doen dan
de meteoorsteen uit het
water te lichten, hem weg
brengen en de beloning in
ontvangst nemen!!"
316. Een kleine pauze.
1. „We zullen Inmiddels even
het vlot vastleggen!!"
„Heel goed, Fatty, neem
vooral de water-telescoop
mee, anders legt de vijand
er nog beslag op!!"
2. „En nu naar huls om te
kijken, wat de pot schaft!!"
den eindstrijd trouweloos in de steek te
worden gelaten.
Op 16 Mei vraagt Gamelin aan Londen,
waar de beloofde tien escadrilles jachtvlieg
tuigen blijven. Op 17 Mei meldt de gene
raal, dat het Fransche leger ten Zuiden van
Maiibeuge in zware gevechten is gewikkeld
en verlangt dringend den inzet van het
Britschè luchtwapen. Op 22 Mei telegrafeert
minister Reynaud aan Churchill, dat on
danks de orders van generaal Weygand, en
ondanks de Engelsche verzekering, het En
gelsche leger de stad Arras ontruimd heeft,
terugtrekt naar Duinkerken, en daardoor
direct verantwoordelijk is voor het verliezen
van den slag in Vlaanderen. Steeds wanho
piger worden de Fransche smeekbeden. De
Engelsche troepen hebben zich te Duinker
ken ingescheept, Frankrijk moet de geheele
last van den oorlog torsen. De slag woedt
thans aan de Somme en Oise en van de
zen slag, aldus een telegram van Reynaud
aan Ghurchill, hangt het lot van Frankrijk
en Groot Brittannië af. „Het ware ontoelaat
baar, wanneer niet de strijdkrachten van
beide landen in haar geheel in dezen strijd
werden geworpen. Onder deze omstandig
heden begrijp ik niet, waarom U er in vol
hardt, om voor de bescherming van Uw fa
brieken het meerendeel van Uw luchtstrijd
krachten in Engeland te houden. Ik verzoek
U met den meesten aandrang onmiddellijk
500 jachtvliegtuigen naar Frankrijk te stu
ren, waar vliegvelden gereed zijn, om deze
te ontvangen."
Kwestie van leven of dood.
Nog eenmaal als het S.O.S. van een zin
kend schip, wordt een laatste wanhopige
poging gedaan om Engeland te bewegen de
luchtmacht in te zetten. „Het is een kwestie
van leven of dood" schrijft generaal Vuille-
min, de opperbevelhebber van het Fransche
luchtwapen. Engeland antwoordt niet.
Zoo werd' de kloof geschapen tusschen de
Laat U den dag toch niet
bederven. Neem vlug een
"AKKERTJE" en over een
kwartier bent U weer 100%-
helpen direct!
landen, die eenmaal elkaar plechtig beloof
den te samen te strijden tot het bittere ein
de. Na den Fransch-Duitschen wapenstil
stand zal de verwijdering tusschen beide
landen zich ontwikkelen tot een open vij
andschap. Want voor Frankrijk was de in
zet van dezen strijd alles, voor Churchill
golden, toen Frankrijk verloren was, de een
maal gegeven beloften niet meer. Was de
partij in Frankrijk verloren, welnu, dan had
Engeland geen belang meer bij dit land.
Dit dirigeerde zijn beslissing over de wan
hopige smeekbede om hulp.
HET VERBOD VAN DE COMMUNISTISCHE
PARTIJ IN DENEMARKEN.
Kopenhagen, 21 Augustus (D.N.B.):
De wet inzake het verbod van alle com
munistische vereenigingen en iedere com
munistische activiteit in Denemarken wordt
door de Kopenhaagsche ochtendbladen una
niem begroet.
Wij hadden al lang het communisme moe-
tep verbieden, verklaart National Tidende.
Het is een teeken van zwakte geweest, dat
men het niet gedaan heeft. De communis
tische partij in Denemarken had uitsluitend
ten doel in Denemarken een revolutie tot
stand te brengen en het tot een provincie
van het bolsjewistische Moskousche imperi
um te maken.
Ook Berlinske Tidende verklaart, dat een
politieke meening, welke zonder rekening te
houden met de belangen van Denemarken
voor de doelstellingen van een vreemden
staat wil werken een buitenissigheid is, die
door een gezonde gemeenschap beslist dient
te worden onschadelijk gemaakt. De regee
ring zal derhalve bij het Deensche volk een
volledig begrip ontmoeten voor de door haar
voorgestelde maatregelen.
In ditzelfde verband schrijft Politiken, dat
het communisme onder de breede lagen van
het volk nooit eenig terrein heeft kunnen vin
den. Het gezonde verstand heeft zich verzet
tegen diegenen die in dienst stonden van
een ander land en naar een gewelddadige
dmwenteling streefden.
DE KATHOLIEKE VROUWEN IN
AMERIKA.
New Y ork, 21 Augustus (D.N.B.)
De nationale bond van Katholieke vrou
wen heeft, volgens Associated Press op de
jaarlijksche vergadering een resolutie aange
nomen, waarin het jongste voorstel van me
vrouw Roosevelt om een gedwongen arbeids
dienst voor vrouwen in te stellen, „als een
afschuwelijk voorbeeld van de hand over
hand toenemende bureaucratie" van de Ame-
rikaansche regeering van de hand wordt ge
wezen. De resolutie noemt het voorstel een
overijld onnoodig experiment, dat groote ge
varen in zich draagt.
De centale katholieke vereeniging, welke
op hetzelfde tijdstip bijeen gekomen was,
heeft van haar kant een resolutie aangeno
men, waarin een krachtige verdediging van
de Vereenigde Staten wordt geëischt De re
solutie zegt verder, dat de gemeenschappe
lijke verklaring van Roosevelt en Churchill
de vrijheid van godsdienst niet raakt.
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1941.
Hilversum L 415.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
9.15 Voor de huisvrouw.
9.25 Gramofoonmuziek.
10.00 Ernstige muziek (opn.).
12.00 Pianovoordracht en gramofoonmuziek.
12.40 Almanak.
12.45 BNO: Nieuws- en economische her.
I.00 Gramofoonmuziek.
2.00 Voor het gezin.
2.20 Na gedane arbeid... muziek en vroolrjk-
heid.
4.00 Bijbellezing (Voorbereid door de Christ.
Radio Stichting).
4.20 Zang met pianobegeleiding.
4.55 Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beursb.
5.30 Orgelspel.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Voor de binnenschippers.
6.30 Klaas van Beeck en zijn orkest.
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Gevarieerd programma.
8.45 Causerie „Als ik 't voor 't zeggen had".
9.00 De Romancers.
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.00èl0.15 BNO: Engelsche uitzending:
Dutch News Reel.
Hilversum n 301.5 m.
6.458.00 Zie Hilversum I.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.
10.20 Revueprogramma (opn.).
II.00 Omroeporkest en solisten (opn.).
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 Ensemble Jonny Ombach.
aven
Bstin
ond
hee
rvl<
jitsi
ord
iel te
aam
zit i
ïoop
eeft
ingi
isscl
Dord
Is f
N
di
12.45 BNO: Nieuws-, economische- en beursh,
1.00 Zang.clavecimbel en piano.
1.40 Voor de jeugd.
2.00 Utrechtsch Stedelijk orkest.
2.45 Causerie „Stad en land".
3.00 Utrechtsch Stedelijk orkest en solist.
3.50 Gramofoonmuziek.
4.00 Amusementsorkest en solist.
5.00 Godsdienstige uitzending.
5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beurst
5.30 Pianokwartet „Die Haghe".
6.15 Delfshavens Gemengd koor.
6.45 Gramofoonmuziek.
7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 Luchtvaartcursus.
7.45 Reportage.
8.00 Zepparoni-kwartet.
9.00 Cyclus „Onze eigen taal".
9.15 Gramofoonmuziek.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.00 Dagsluiting (Voorbereid door de Christ
Radio Stichting).
10.05S.10.20 „Brandende kwestie's", causerie
(opn.).
Interessante grepen
Ernstige muziek:
De symphonieconcerten worden deze weel
besloten met een orkest van de U.S.O., o.l.v.
W. van Otterloo van 14.00 tot 14.45 en vaa
15.00 tot 16.00 uur over Hilv. 2. De Zuider-
zeesymphonie van Cornelis Dopper neemt in
dit programma de belangrijkste plaats in.
Van 18.15 tot 18.45 uur over Hilv. 2 voert
het Delfthavensch gemengd koor- o.l.v. J. J.
van den Bos composities uit van Palestrina,
Di Lasso, e.a.
Om 16.20 uur over Hilv. 1 brengen Jouck
Cuperus, alt, en Herman Kruyt piano, de
cyclus „Frauenliebe und Leben" van Schu-
mann ten gehoore.
Des avonds om 20.01 over Hilv. 2 speelt het
Zepparoni-kwartet strijkkwartetten van Boe-
cherini, Haydn en Schubert.
Voor de jeugd:
Van 13.40 tot 14.00 over Hilv. 2 gaat Drs,
J. C. van Wijk verder met zijn voorlichting
over het onderwerp „Welk beroep zal ik kie-
zen". Vandaag wordt het timmervak en deDD
machinale houtbewerking behandeld.
Voor den boer:
Dirk van den Hul spreekt om 20.45 overr-r*
Hilv. 1 in zijn causerie „Als ik het voor het l V
zeggen had" over de juiste plaats van den
landarbeider op de boerderij en in het volk.
Reportage:
Van 19.45 tot 20.00 over Hilv. 2 „De tabaks
teelt in Nederland". Reporter Herman Vel-
derhof geeft een ooggetuigeverslag van deze
oude cultuur en op welke wijze zij in nieuwe
banen is geleid.
De
k>
he i
hte:
luk
aak
and
he
woi
>nt
ng
rijd
erb
Boi
Feut lle tor
door
E. Philips Oppenheim
Waar kunnen die dan nu gebleven zijn?
Hoe kan ik dat zeggen? Ik zou er zelf
myn hersens mee afgemarteld hebben door
mij af te vragen: wat moet ik er mee doen?...
Er is over zooveel groote mannen afgeluisterd.
Als zij er eens allen bij betrokken geweest
waren
Juist èls. Ware het niet beter geweest
om de waarheid te onthullen'
Ik zal je zeggen wat er dan gebeurd zou
zijn. Tanya die de communistische samen
komst hier belegd had, en communisten aan
boord van de kanonneerboot had weten te
smokkelen Tanya wist wel wat er dan ge
volgd zou zijn. Zij wist, dat geen man in
Frankrijk een nieuw kabinet had kunnen vor
men, of er zelfs een portefeuille in aannemen.
De natie had al zwaar genoeg geleden. De
zenuwen waren tot berstens toe gespannen.
In elke stad van Frankrijk zou een oproer los
gebarsten zijn. Frankrijk zou communistisch
geworden zijn, en zooal3 je weet, lieve, is het
communisme goed en wel, wanneer dichters
er van praten en droomers voor mannen van
de daad spelen, maar het zou ieder land, dat
volgens de communistische principes gere
geerd werd, met lichaam en ziel vernietigen.
Maar Frankrijk heeft zich uit de Revo
lutie toch ook wel hersteld, merkte zjjn
vrouw op.
Ik stel mij voor, dat er een man groot ge
noeg geweest is om die compromitteerende
papieren naar alle vier windstreken te ver
spreiden en hen, die schuldig zijn, hun lot in
eigen handen te geven, met een waarschuwing
om het kwade weer goed te maken.
Madame Crotières bevochtigde de punt van
haar potlood. Zy was een buitengewoon
knappe vrouw en op dat oogenblik stond in
haar oogen een innig verlangen te lezen.
Indien je dat slechts had kunnen op
schrijven, mompelde zij. Als jy die ont
dekker had kunnen zijn.
Hij schudde zijn hoofd.
Het toeval wil, lieve, antwoordde hij,
dat ik weet wie by dien jongen Amerikaan
aan boord van het jacht was, den dag na het
gevecht, en die man, geloof ik, was de eenige,
die groot genoeg was om de redder van Frank
rijk te zyn. Wanneer ons werk afgeloopen is,
zul je zelf in staat zijn om de waarheid te
raden. Langs een anderen weg zul je het
nóóit te weten komen... Intusschen, het is
vanmorgen warm en de wind is frisch, en dan
haal je je dingen in 't hoofd. Nu moeten wij
aan 't werk en schrijven over den dag, waar
op Generaal Perissol President van Frankrijk
werd.
Lieveling, pruilde Mrs.- Hamer Wildburn,
waarom had je vanmorgen zoo'n haast om
van het kasteel weg te komen? Ik had een
massa te doen en heb de halve lunch vergeten,
vrees ik.
Hamer keek naar den hemel. Zijn eene hand
rustte op 't stuurwiel van de „Paradijsvogel"
en hy hield een'arm geslagen om de leest van
zyn vrouw, die naast hem zat.
Lieve, zei hy, je vader werd vanmor
gen in een hoogst energieke bui wakker. Hij
heeft my den geheelen zomer gesmeekt om
zyn jacht, de „Hermione" van hem aan te
nemen. Ik liep vanmorgen weg, om aan een
nieuwen aanval te ontkomen.
Zij knikte veelbeteekenend.
Je zou hem er zulk een groot pleizier
mee doen, indien je het aannam, Hamer. Je
weet toch, hoe hy over je denkt? Niets is
goed genoeg voor je.
Hij trok haar dichter tot zich. Auguste had
juist omgekeken. Het anker was gelicht. Jean
was mét de zeilen bezig. De wind was gunstig
voor hun kruistocht. Met zijn oogen op het
zeil, stuurde Hamer de „Paradijsvogel" een
paar streken meer lijwaarts.
Je vader heeft mij reeds het kostbaarste
op de wereld gegeven, Lucienne, zei hij. Ik
verlang niets anders meer. Wy hebben even
veel geld als juist goed voor ons is, en sedert
jij het hart van mijn vader zoo volkomen ge
stolen hebt, mogen wij verwachten op een goe
den dag multi-millionnairs te zullen worden.
Ik heb massa's werk om mij mede onledig te
houden, en wij hebben die alleraardigste spruit
om mee te spelen. Wat zou ik dus nog met een
200-tons jacht moeten beginnen? Als jy het
hebben wilt.
Ik wensch alleen de „Paradijsvogel" en
jou, lispelde zij, met haar mond gevaarlijk
dicht bij zijn oor. Ik wenschte beide al, ge
loof ik, op den dag toen ik bijna verdronk en
jij mij aan boord nam.
In uiterlijk waardiger dan ooit te voren,
nog kaarsrechter dan ongeveer een jaar ge
leden, stond de knapste President, dien Euro
pa ooit gekend heeft Perissol arm in
arm met zijn vrouw in den tuin van zijn villa
op den vuurtorenheuvel. Zijn gezicht vertoon
de diepere groeven, omdat alle beslommerin
gen van een voorspoedige natie op zijn schou
ders gerust hadden, maar de trek om zijn
mond was zachter, en het licht in zijn oogen
dat van den gelukkigen echtgenoot geworden.
Louise, riep Wij uit, kijk eens!
Zij zagen de „Paradijsvogel" statig zee
waarts stevenen. Zij zagen Hamer Wildburn
aan het roer, met Lucienne naast zich.
Onze eerste vacantiedag, liefste. Is dat
geen heerlijke aanblik Zie eens naar hen. Het
gelukkigste paar op de wereld, en misschien
ben ik de eenige man op aarde, die weet hoe
zeer hij dat verdient.
Zijn gezicht werd peinzender. Louise drukte
zijn arm steviger.
Wat hij dien dag deed het besluit dat
lqj nam heeft niet alleen Frankrijk ge
maakt tot wat het is, maar de geheele we
reld, sprak hij bijna vol ontzag. Zijn vader
was bereid hem twintig millioen te geven, een
schat, waarmee koninkrijken gekocht kunnen
worden, voor die versleten broek van zijn ma
troos. Hij zou de grootste figuur in de ge
schiedenis geworden zijn. Hij zou de bevol
king van Frankrijk, krankzinnig van blijd
schap aan zijn voeten gezien hebben.
Liefste, het was een wonder. Hij zag de
waarheid.
Ga alsjeblieft voort, Armand, verzocht
zij. Het is bijna de eerste maal, dat ik je
aldus hoor spreken.
Ik heb te veel gevoeld, erkende hij.
Ik heb gevoeld, dat hetgeen uit zijn daad
voortvloeide, te wonderbaarlijk was; dat ik
op zekeren dag zou kunnen ontwaken om te
ontdekken dat alles slechts een kaartenhuis
was, en dat de aarde opnieuw onder onze voe
ten trilde. Hetgeen hij deed, zal voortleven
als een groote daad, zoolang Frankrijk be
staat. Zie eens om je heen. Daar is Montelimar.
Hij is door geen macht ter wereld meer naar
de Beurs te kry'gen. De politiek kan hem nooit
meer verleiden. Niettemin blijft hij een van
de grootste filantropen van Frankrijk, altijd
gereed om zijn plicht jegens zijn land te ver
vullen een waarachtig vaderlander. Zie
naar Edouard Mermillon. Hij heeft Frank
rijk weer in de voorste rij der naties weten
te brengen. Hij heeft Frankryk de bewonde
ring van geheel Europa weten af te dwingen
als een land, welks politiek waardig en sta
biel, en welks eer onbezoedeld is. Het wor<
door al zijn vijanden erkend, dat Mermillon
een van de grootste staatslieden is, en hij zelf anc
dat wist je niet, maar ik wel is een armnQ"c
man. Iedere stuiver, die uit dien poel van
misdrijf voortgekomen is, werd teruggegeven
en meer. Hij leeft van zijn pensioen als
burgerlijk ambtenaar. Hij toucheert niet meer
dan zijn halve salaris. Voor Mermillon is geen
jacht weggelegd, de geneugten des levens
zijn niet voor hem maar indien er een man
is, wiens gedachten, wiens dagelijksch leven
ik zou kunnen benijden dan is hij het.
Chauvanne ach, zijn lot was hetgeen waar
voor hy bestemd was.
Lavandou ja, hij was een held,
maar niets kan hem meer terugbrengen, en
hij was de eerste, die het offer bracht. Zie
naar de mannen, op wie Frankrijk op den hui-
digen dag kan bogen.
Zy reikte hem haar lippen.
elt
an
Dl le
)r
D
In
Drre
an
ïars
leid
:hei
m
indi
•ole
ST
'.va
icht
etw
:he
n c
iet
iekr
li d
iet'
En naar hun President, lispelde zij.
De ware inspiratie van alles wat geschied is.
Daalde zijn fraai hoofd slechts wat vaker uit
de wolken neer.
Hy bukte zich en kuste haar. De „Paradijs
vogel" voer de kaap om, den westenwind in
haar zeilen, het zog schuimend achter zich,
De President en zijn vrouw zetten hun mor
genwandeling voort langs het pad, dat dik
met dennenhaalden bezaaid was.
EINDE.
H«
chr
nge
3e
and
[ebi
E
inhi
Ven
daa
«eb:
1»ri
