bewegingsvrijheid der sovjets
j dagelijks kleiner
20.49 uur
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
2 iWESTIE IRAN OP DEN
3CEAAN BESPROKEN
Deensche verklaring
over IJsland
Verduisteren
Vleeschvergiftiging
Het O.K.W. meldt
VRIJW1I
EGIOEN
D
GOUDEN LETTERS
Hoofdredacteur: J. KEESMAN. Schagen.
SATERDAG 23 AUGUSTUS 1941 85e Jaargang. No. 11579.
fljtgave dep N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier* Schagen
ONZEKERHEID BIJ HET NEMEN VAN
TEGENMAATREGELEN GECONSTATEERD
week
o.I.v,
n van
uider-
in
in.
voert
J. J.
Jtrina,
Jouck
ïo, de
Schu-
ilt het
i Boe-
t Dra
chting
kit
en de
•roep van de sovjetleger-
uiding aan bevolking van
ff. petersburg als een nood-
kreet beschouwd.
I Noord-Estland spoedig van het
bolsjewisme verlost.
Berlijn, 22 Augustus (D.N.B.):
Uit de Duitsche weermachtsberichten van
en laatsten tijd is, naar aan het D.N.B. in
anvulling op het weermachtbericht wordt
emeld, duidelijk op te maken, hoezeer het
litiatief aan het oostelijk front uitsluitend
handen der Duitsche militaire leiding ligt.
an alle deelen van het front worden da-
elijks vorderingen gemeld, die ondubbelzin-
Ig'bewijzen, hoe de Duitsche en verbonden
oepen-volgens een bepaald plan den Sow-
van hun steunpunten berooven. Zoo wer-
m in den zuidelijken sector de belangrijke
ivensteden Nikolajev en Cherson en de
isting Otsjakow genomen, welke laatste de
onding van de Dnjepr in de Zwarte Zee
heerscht.. Tegelijkertijd werd op den lin-
trvleugel van den zuidelijken .sector de
litsche aanval via Korosten naar het
lord-oosten voortgezet. In het middenge-
elte van het enormg front heeft het door-
•sh aande succes vanden slag bij Gomel het
zit verzekerd van het belangrijke spoorweg-
Booppunt Gomel. In den noordelijken sector
*ft de inneming der plaatsen Nowgorod,
ingisepp en Nanwa voor den uit 't gebied
sschen Ilmeny en Peipusmeer naar het
lorden voort.gezetten aanval op beide vleu-
ils goede steunpunten opgeleverd.
Na het tot stand komen der verbin
ding tusschen de ten oosten en ten
westen van het Peipusmeer opruk
kende Duitsche strijdkrachten in het
gebied rond Narwa, zal nu ook bin
nen afzienbaren tijd het. overige ge
bied van Noord-Estland van de
Sowjets bevrijd zijn. In alle sectoren
van het front gaan de Duitsche aan
vallen voort, hoewel door terrein
moeilijkheden en hardnekkige verde
diging het oprukken zeer bemoeilijkt
wordt.
De Sowjets spannen telkens weer hun laat-
krachten in om het onophoudelijke Duit-
:he opdringen nog op te houden. Dit is hun
hter tot nu toe nog op geen enkele plaats
lukt. Veeleer bestaat de indruk, dat zij
ak volkomen het overzicht over den toe
and hebben verloren en dientengevolge ook
het nemen van tegenmaatregelen onzeker
worden zijn. Aan enkele deelen van het
int werd geconstateerd, dat ter verdedi-
ng bijeen getrommelde afdeelingen in den
rijd worden gebracht, die bestonden uit de
erblijfselen van verslagen Sowjetdivisies.
Bovendien zijn ook reeds vaak reserve-
^{oepen en semimilitaire formaties hals over
Op uit de naaste garnizoenen gehaald en
i over -
hi
den
rolk.
Vel-
n deze
van
altijd
ver*
Zie
Fr ank
weten
.vingi
in si
egeven
ien als
t meer
geen
levens
man
lij het.
n held,
Zie
hui
zij. -
lied is,
ker-uit
vind in
r zich.
mor*
lat dik
Spanning stijgt. Iran zal de
EngelschAmerikaansche beve
len waarschijnlijk niet volgen en
de Dnitschers niet uitwijzen.
New York, 22 Aug. (DNB). Naar de Uni-
!d Press uit Londen meldt, zou de kwestie
nu-nrf an tijdens de ontmoeting tusschen Roose-
„iL [H en Ghurchill op den Atlantischen Oce-
iBn uitvoerig besproken zijn. Roosevelt zou
olledig begrip aan den dag gelegd hebben
oor het Britsche standpunt, dat Iran „van
3 Duitschers gezuiverd moet worden".
ren In verband hiermede meldt de Londensche
sta- ^respondent van de New York Times het
wordt °teende: In de Britsche hoofdstad is men
■millon8,1 meening, dat Iran dezen eisch van de
bij zelf and 2411 wijzen en dat derhalve een op-
arm larsch zal volgen. In werkelijkheid, zoo
van le*dt de Amerikaansche journalist, wen-
Then de Britten en Sovjets deze weigering
an Iran in den grond van hun hart, ten-
inde het land van den Sjah onder hun con-
■ole te brengen.
STOCKHOLM, 22 Aug. (D.N.B.) De
levenjjya Dagligt Allehanda publiceert een be
licht van United Press uit Londen, volgens
waar* etwelk Londen het antwoord- der Iraan-
che regeering op de stappen van Engeland
n de Sovjet Unie onbevredigend acht. Bij
et mondelinge antwoord, dat den diploma-
ieken vertegenwoordigers van Engeland
n de Sovjet Unie te Teheran werd gegeven
iet' men doorschemeren dat een uitvoe-
ige, schriftelijke nota zou volgen.
Het Japansche blad Tokio Nitsji-Nitsji
chrijft het volgende over de kwestie Iran:
ngeval Iran de eischen van Engeland en
Ie Sovjet Unie zou aanvaarden, zou het
and afdalen tot de positie van mandaats-
febied van deze beide mogendheden.
Engeland en de Sovjet-Unie verlangen op
inbeperkte schaal mogelijkheden voor het
'ervoer van oorlogmateriaal door Iran.
iaar het zeer moeilijk en bijna onmogelijk
[ebleken is, voldoende materiaal over Si-
►eriö naar het westen U vervoeren.
in den strijd geworpen. Alle maatregelen wa
ren echter tevergeefsch en beteekenden ten
laatste slechts gen verhoogd risico voor de
Sovjet-leiding, die zich niet meer weet vrij
te maken van de greep, Waarin de Duitsche
weermacht haar gevat houdt. Hoe groot de
nervositeit van de opperste Sovjetleiding
reeds is, blijkt bijvoorbeeld uit den gepubli-
ceèrden oproep van maarschalk Worosjilow,
waarbij iedere Sovjet-burger der stad Peters
burg als franc-tireur tot vedediging der stad
wordt verplicht. Daaruit kan de gevolgtrek
king worden gemaakt, dat de opperbevelheb
ber van den noordelijken Sovjet-vleugel reeds
zelf zijn voornaamste steunpunt Petersburg
buitengewoon in gevaar gebracht ziet. Ter
wijl de Sovjet-leiding het tot nu toe, buiten
de verdediging aan het front, nauwelijks nog
tot een tegenwerkende operatie tegen de on
ophoudelijk voortrukkende Duitsche legers
heeft gebracht, kan duidelijk worden vastge
steld, hoe de Duitsche troepen naar den
wensch der Duitsche leiding telkens weder
vorderingen hebben weten te forceeren, waar
van de eene op de andere teruggrijpt. Zoo
scheppen de thans aan den gang zijnde aan
vallen weder de-mogelijkheid voor nieuwe
operaties in grooten stijl en verkleinen zij
van dag tot dag de bewegingsvrijheid der
Sovjet-troepen en haar leiding.
Australische premier
biedt ontslag aan
Om parlementaire crisifc te voor
komen. Toch naar Londen?
New York, 22 Aug. (DNB). Teneinde een
parlementaire crisis te voorkomen heeft
^lenzies, de Australische minister-president
naar United Press uit Canberra meldt, zijn
ontslag aangeboden. Men neemt aan, zoo
deelt het persagentschap verder mede, dat
Menzies zich door dezen stap den weg open
wil houden om in een andere hoedanigheid
naar Londen te gaan, nu de arbeiderspartij
geweigerd had de reis van MenZies in zijn
hoedanigheid van minister-president goed Ie
keuren.
Een telegram van Associated Press uit
Canberra wijst daarop. De Australische mi
nister van Marine, Hughes, heeft in hét
parlement minister-president Menzies ver
zocht, zich in weerwil van de oppositie der
arbeiderspartij naar Engeland te begeven.
Alleen Engeland, aldus Hughes; kan de Ver-
eenigde Staten er toe brengen, hun lot aan
dat van Australië te verbinden en schepen
naar de Stille Zuidzee te zenden. Wij heb
ben de Amerikaansche hulp noodig, wij kun
nen ons niet zelf verdedigen.
THAILAND EN JAPAN.
Tokio, 22 Aug. (Domei) Thailand zal
zijn buitenlandsche politiek blijven basee
ren op bevordering van nauwer betrekkin
gen met Japan, verklaarde de nieuwbe
noemde Thailandsche ambassadeur, Phya
Sri Senat, vanavond in de ambassade, waar
de Japansche ambassadeur in Thailand,
Tsoebokami, te gast was op den vooravond
van zijn vertrek naar Bangkoik. Senat her
innerde aan zijn vierjarig verblijf in Japan
en gaf de verzekering, dat hij thans als am
bassadeur zijn uiterste best zal doen om
vriendschappedijker betrekkingen tusschen
Thailand en Japan tot stand te brengen.
De
weermacht In het Zuid-oosten
des lands
's-GRAVENHAGE, 22 Aug. (A.N.P.) De
bevelhebber der weermacht in Nederlaifd,
generaal der vliegers S. R. Christiansen,
heeft vandaag met een gevolg uit zijn staf
troepenonderdeelen van leger en luchtmacht
S.S. en politie, benevens andere instanties
der weermacht in het zuidoosten des lands
bezocht. In Tilburg werd hij ontvangen door
den bevelhebber der Ordnungspolizei. gene
raal Schumann. De bevelhebber der weer
macht kon herhaaldelijk uiting geven aan
zijn voldoening over hetgeen hij bij troepen
en dienstinstanties zag.
AANVAL OP ALEXANDRIÜ.
Berlijn, 22 Augustus (D.N.B.):
In den afgeloopen nacht heeft de Duitsche
luchtmacht een sufccesvollen aanval gedaan
op de haveninstallaties van 'Alexandrië.
Waargenomen kon worden, dat overal in het
havengebied bommen insloegen en vooral in
de westelijke haven constateerde men bran
den.
SENATOR PEPPER EISCHT BEZETTING
VAN STEUNPUNTEN.
Cincinnati (Ohio), 22 Aug. (D.N.B.).
Senator Pepper heeft, naar de United Press
meldt, in een redevoering opnieuw de bezet
ting geëischt van de Azoren, Madeira, de
Canarische eilanden, de Kaap Verdische ei
landen en Dakar.
In een dwangpositie gebracht
oordeelt minister Stauning.
THANS EEN FIGUUR IN
HET POLITIEKE SPEL.
KOPENHAGEN, 22 Aug. (D.N.B.) Minis
ter Stauning heeft vandaag in het Folke-
ting een verklarimg o*rer IJsland afgelegd.
Na een overzicht over den gang van zaken
van het tijdstip der bezetting door Engel
sch^ troepen af tot de bezetting der Ameri
kanen herinnerde Stauning aan de officiee-
le verklaring der IJslandsche regeering van
11 April 1940, dat IJslad niet wilde deelne
men aan een alliantie met eenigerlei part
ner en zou protesteeren tegen iederen maat
regel, die onvereenigbaar zou zijn met de
verklaarde neutraliteit van IJsland.
De IJslandsche regeering, aldus vervolg
de Stauning, heeft door haar consul-gene
raal te New York uiting doen geven aan
haar besliste voornemen zich te verzetten
tegen gebruik van IJsland als overslagplaats
voor oorlogstuig, hetgeen opgevat kon wor
den als uiting van IJslands handhaving van
de neutraliteitspolitiek. Evenmin als de
Engelsche bezetting van IJslandsche zijde ge
wenscht werd, kan worden aangenomen,
dat een wensch der IJslandsche regeering
heeft bestaan om de Engelsche bezetting
door een Amerikaansche vervangen te zien.
„Wij hebben", aldus de woorden
van Stauning, „hier in Denemar
ken over den achtergrond der ge
troffen reorganisatie om verklaar
bare redenen slechts zeer spaarzame
gegevens kunnen verkrijgen. Voor
IJsland moeten er zonder twijfel
zeer belangrijke redenen zijn ge-
Foto Fax.
weest, die wij hier slechts moeilijk
kunnen nagaan, maar het vermoe
den is niet ongegrond, dat IJsland
in werkelijkheid in een dwangposi
tie is gebracht, zoodat de IJsland
sche regeering'practisch gesproken
in het geheel geen keus heeft gehad.
Naar het mij toeschijnt, moet de nieuwe
staat van zaken in ons broederland aanlei
ding tot allerlei bezox*gdheid geven,
want de berichten over de bezetting van het
land door Ameirikaansche troepen schijnen
ruime verschieten te openen en helaas ook
kans te bieden, dal IJsland in grooteren
omvang en rechtschtreekscher dan tot dus
ver betrokken zal raken bij oorlogsverwik
kelingen en een figuur woi;dt in het groote
politieke spel, waarbij geen waarborg be
staat. dat de overweging van IJslands eigen
wenschen en belangen den doorslag zal .ge
ven. De beschikbare berichten maken den
indruk, dat groote Amerikaansche troepen-
afdeelingen naar IJsland, worden overge
bracht en dat op verschillende plaatsen in
het land marine- en lucchtbases op groote
schaal worden aangelegd.
Het doel daarvan is o.a. gelegenheid te
scheppen om IJsland te gebruiken als over
slagplaats voor Amerikaansche transporten
van oorlogstuig.
De Amerikaansche bezetting, die de route
van de Vei-eenigde Staten naar Groot-Brit-
tannië voor de vooi'ziening van laatstge
noemd land met oorlogstuig moet beveili
gen, zal vermoedelijk de aanwezigheid van
aanzienlijke eenheden der marine vereischen
in een gebied, dat van Duitsche zijde tot
oorlogszone is verklaard.
Derhalve zijn oorlogshandelingen in de
wateren rondom IJsland, die tot de oorlogs-
'zone beihooren of op IJsland zelif niet on
waarschijnlijk. De overweging van die mi
litaire bezetting van IJsland door de Ver.
Staten wordt derhalve van Deenseh en Eu-
ropeesch stanidbunt in hooge mate worden
betreurd. Wij weten, dat het IJslandsche
volk zich nooit vrijwillig zal laten gébrui
ken voor belangen, die niet de eigenbelan
gen zijn of overeenkomen met die eerwaar
dige tradities van IJsland als Noorsch lana.
Een bewijs hiervan zijn de IJslanidsehe be
toogingen omtrent zijn saamhoorigheid met
het Noorden, die wij met groote vreugde
hébben opgemerkt. Met de grootste sym
pathie voor ons broedervolk en met aan
dachtige opmerkzaamheid volgen wij hier
in Denemarken de gebeurtenissen, die de
belangensfeer van dit Noorsche land raken
en wij koesteren het vaste vertrouwen, dat
IJsland in de huidige moeilijke situatie der
verhouding tot het Deensche en de andere
Noordsohe volken en daarmee met Europa,
welke verhouding gegrondvest is op ge
meenschappelijke geschiedenis, niet uit het
oog zal verliezen.
Bij het transport van het geschut aan het Oostelijk front bewijzen de legerpaarden belangrijke diensten.
Een Duitsche batterij wordt met behulp van acht sterke viervoeters naar een nieuwe stelling gebracht
(Atlantic-Holland)
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
6.37 uur
13-jarig meisje overleden. Meer
dere personen ziek.
Bij het 13-jarig dochtertje van de familie
J. NiejVoId te Scheemdermeer, gemeente
Scheemde, openbaarde zich Donderdagavond
ernstige ziekteverschijnselen. Geneeskundi
ge hulp werd ingeroepen en op advies van
dokter Jager uit Scheemda, die vergiftiging
vermoedde, werd het meisje overgebracht
naar het R.K. ziekenhuis te Winschoten.
Des nachts deden zich dergelijke verschijn
selen eveneens voor bij het 11-jarig zusje,
dat ook naar het R.K. ziekenhuis te Win
schoten werd overgebracht
Ook hij eenige buren van de familie Nieu-
wold openbaarden zich dergelijke verschijn
selen.
De toestand van het oudste meisje verer
gerde en in den loop van den rïacht is zij
overleden. De toestand van het zusje is iets
beter.
Nader vernemen wij, dat de verschijnselen
vermoedelijk veroorzaakt zijn door het nut
tigen van vleesch, waarvan een gedeelte
voor onderzoek naar Utrecht is opgezonden.
In sobere bewoordingen imeldt het Ober-
komnxando Wehrmacht, belangrijke succes
sen, door de Duitsche weermacht behaald in
den strijd tegen het Bolsjewisme.
Daar in het Oosten volgen pantserslagen
elkaar, op, vernietigen de Duitsche lucht-"
eskaders troepenconcentraties, munitiefabrie
ken, opslagplaatsen en verbindingen der
Sovjets.
Daar in het Oosten bijten dappere mannén
de tanden op elkaar en vernietigen de Sov
jets, opdat het nieuwe Europa leven kan.
Daar in het Oosten strijden ook Nederland-
sche mannen en dat zij dapper strijden be
wijst, dat reeds twee onderscheiden zijn met
het ijzei-en kruis.
Dat zijn Nederlanders waarop wij trotsch
kunnen zijn.
Onze Nederlandsche mannen aan het
Oostfront vertegenwoordigen het beste ge
deelte van ons volk, bewijzen door hun deel
nemen aan den strijd dat ons land nog vele
duizenden plichtsgetrouwe en dappere man
nen telt
Het O.K.W. meldt de voortdurende vernie
tiging van hen die Europa bedreigen; kan dit
alles melden, dank zij den moed en vastbe
radenheid van rïiillioenen dappere kerels,
waarbij ook Nederlanders zijn en waar
toe ook U behoort.
Misschien waren er vele redenen waarom
U nog geen dienst nam in 't legioen. Miaar
bedenkt dat geen uwer bezwaren steekhou
dend kan zijn, indien U weet dat de afloop
van den strijd beslist over het zijn of niet-
zijn van de Westersche beschaving.
Meldt U aan bij het
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
Nederland zendt een ambulance
naar 't Oostfront. Natuurlijk
nooit is Nederland achtergebleven
als er, waar ook ,hulp geboden
moet worden aan den lijdenden
mensch.
Onze geschiedenis, ook de jongste,
heeft tal van bladzijden waarop met
gouden letters vermeld staat: Hier
toont het Nedeiiandsche volk zich
van zijn beste zijde.
Wederom ligt een geschiedblad
voor ons. Het is nog onbeschreven.
Slechts staat aan het hoofd: - 1941,
Nederland zendt een ambulance
naar het Oostfront.
Het woord en de daad is tharis
aan U, Nederlanders.
Zorgt U ervoor, dat er gulden
letters op geschreven worden. Werkt
medé aan de totstandkoming van
de Nederlandsche ambulance. Stort
uw bijdrage op gironummer
ten name van de
NEDERLANDSCHE AMBULANCE,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.