heldersche vluchtelingen
kunnen naar vlaardingen
De oude Westfriezen
Is
iet
Bekendmaking
Toelating nieuwe leerlingen
cursus Fransche taal
Alkmaarsche Kaasmarkt
Zaterdag 23 Augustus 1941
Tweede blad
Z.
ng
Een vriendelijke stad
met een eenigszins
Heldecsch karakter
BEZOEK AAN HET
NIEUWE OORD
Een complex woningen
dat zeer royaal is
opgezet
PRECIES vijf minuten met de „elec-
trisehe" van het station Schiedam,
ligt Vlaardingen (Oost). Een wat
loyaal dorpsperron. Als je door de spoor-
lioomen het stationnetje verlaat, sta je op
een breed plein aan het begin van Vlaar
dingen. De eerste indruk, die je van de stad
krijgt is een vriendelijke. Er is een
r laan, die naar het hart van de stad
\oert. Er zijn flinke heerenhuizen, villa's,
lijk omzoomd met groen. Er is dichtbij een
park, kortom 't is er breed en licht en lijkt
tttaik opgezet. Toch is Vlaardingen ©en stad.
u/et grooter dan Den Helder. Het telde,
voordat. Vlaardingerambacht er op 1 Au
gustus aan toegevoegd werd, pl. 30.000 in
woners en is door deze annexatie gegroeid
tot een stad van pl.fn. 38000 inwoners, de
grootte dus van Den Helder in normalen
tiid1.
Van station oost leidt naar rechts een vrij
hooge. dijk naar het voormalige Vlaardin
gerambacht, dat op een afstand van nog
geen 1M K.M. in het polderland ligt. De
weg erheen is goed. Aan den voet van den
dijk ligt rechts het wijde polderland. Daar
staan wat boerderijen, omzoomd door po
pels en iepen, over de slooten staan krom
gebogen de knotwilgen 6til pein
zend in het spiegelend watervlak. Een
vriendelijk beeld. Op den achtergrond ligt
Schiedam. Daar rooken de hooge schoor-
steenen, daar zijn de machtige armen van
de kranen, waarvan de meeste tot niets
doen gedoemd zijn.
Rechts van den dijk ligt Vlaar-
dingen. Daar is het Oranjepark aan
de grens van de gemeente. Een
flink park, fraai aangelegd, een
prettig ontspanningsoord voor de be
woners van Vlaardingen en voor
die van Vlaardingerambacht. Want
Vlaardingerambacht grenst practisch
aan het park, het loopt over in de
gemeente Vlaardingen. En aan den
buitenkant van Vlaardingerambacht
naar de Schiedamsche zijde ligt het
„roode dorp", dat men als tijdelijk
woonoord van een honderd of meer
Heldersche gezinnen bestemd heeft
Het „roode" dorp. een oorlogs
dorp.
We noemen de plaat® waar de seml-per
manente woningen voor de vluchtelingen
neergezet zijn, het, roode dorp, niet om de
gezindheid van zijn bewoners (want die
zijn er nog niet), maar om de roode daken,
die uit de verte al fel zich af teekenen in het
groene land.
Het roode dorp is een oorlogsdPrp. Het
is gebouwd voor de Rotterdammers, die hun
geheele hebben en houden met den oorlog
hebben verloren en dus op straat stonden.
Het ffeit echter, dat ook in Oversohie een
200-tal woningen werden gebouwd en in
IJselmomde een 500 is oorzaak, dat verschil
lende van de huizen in Vlaardine-erambacht
niet direct een bewoner zullen vinden, zoo
dat er voor de Heldersche gezinnen min
stens een honderd huizen, misschien wel
meer. beschikbaar zullen zijn.
In October van het vorig jaar werd met
den bouw begonnen, in opdracht van den
algemeen gemachtigde voor den wederop
bouw, ir Ringers. Er waren daar een 410 wo
nlngen ontworpen.' waaronder 13 met win
kel en magazijn.
Binnenkort zal een groot gedeelte van de
woningen voor bewoning gereed zijn. Tal
van arbeiders zijn er aan bezig. De straten
worden aangelegd, trottoiriegpls stapelen
zich overal op, er komt in het geheel van
dit ruim aangelegde dorp teekenïng.
We hadden Donderdag het gpnóegen met
den uitvoerder van het werk. den ir. J. M.
Deutekom, die in opdracht van de gemeente
EEN GEDEELTE VAN HET „ROODE
DORP" DE HOOGBO UW WONINGEN
VOOR DE GROOTERE GEZINNEN.
(Foto's Deutekom)
Vlaardingen met de leiding belast is, een
rondgang over het terrein te maken.
De indruk, die men van het geheel
krijgt, is: een royale opzet Breede
straten en huizen, die waarlijk niet
het karakter dragen van een nood
woning De opzet is trouwens d&t de
woningen voor den duur van min
sten® 25 jaar gezet zijn. De smalste
straat is 22 meter breed, de breedste
meer dan 40 meter. De geheele uit
voering getuigt van een pj-actischan
Over de woningen zelf hebben we Don
derdag aT een en, ander gezegd. Men onder
scheidt verschillende typen, die echter onder
te verdeelen zijn in twee hoofdtypen, n.1.
de zg. laagbouw en hoogbouw.
Bij den laagbouw is alles gelijkvloersch.
Men heeft daarbij zelfs niet de beschikking
over zolderruimte. Bij den hoogbouw heeft
men een etage, waarop drie, vier of vijf
slaapkamers zijn gebouwcj. Voor de huur
prijzen van dè huizen zie men ook ons nr.
van Donderdag.
Het typische van deze woningen is, dat er
practisch geen hout aan verwerkt is. Alleen
de vensters en die zijn breed en groot, zoo
dat de huizen licht zijn. De deuren een
drempels zijn van hout. De rest van de hui
zen is opgetrokken van steen en beton. Er
zijn zelfs betonnen vloeren, die echter door
een isoleerende laag kouwerend gemaakt
zijn. De huizen zijn door deze betonlaag na
tuurlijk kurkdroog. De dakconstructie is van
gewapend beton en afgewerkt met z.g. roode
panslag een soort asfalt, zoodat inderdaad
van verre de indruk gewekt wordt, dat df
daken met roode pannen afgedekt zijn. De
goot is van zg. bomsbeton en zit direct aan
het dak vast. De woningen zijn eenvoudig,
doch vriendelijk ingericht. Zooals we ree<ls
schreven, er is veel licht. De keukens heb
ben alle een terrazzo aanrecht en daarboven
zijn ze betegeld. Bergruimte vindt men niet
veel in de woningen, omdat ook al weer door
gebrek aan hout geen schuren op de erven
zijn geplaatst en binnenshuis vrijwel alles
benut is voor woon- en slaapgelegenheid.
Kasten zijn echter vrij ruim aangebracht,
terwijl voor de fietsen, op ieder blok huizen,
een gemeenschappelijke bergplaats is.
Voor de huizen is een breed tegeltrottoir.
Daarvoor een groene strook van ongeveer 5
meter breed, die door de gemeente wordt
beplant en onderhouden. Dan krijgt men den
rijweg, daarnaast weer een groene strook en
vervolgens het trottoir voor de woningen
van de overburen. Men kan dus zeggen, dat
een gemeenschappelijke tuinen zijn in iede
re straat, die door de gemeente 'in eigen
beheer worden verzorgd. Op de open binnen
terreinen is ook veel grond vóór plantsoen
vrijgelaten. Ook hier zorgt de gemeente voor
het onderhoud, Men kan er dus van verze
kerd zijn, dat dit plekje binnen afzienbaren
tijd een ideaal woonoord wordt.
De omgeving van
dorp."
het „roode
In den aanvang van ons artikel schreven
we reeds een en ander over de omgeving
van Vlaardingerambaoht. Het dorp is in
hoofdzaak bewoond door hen, dié in de stad
hun werkkring hebben en hun woonplaats
verlangen in een rustige, landelijke omge
ving.
Ook zijn er tal van gepensionneerden, die
zich hier hebben gevestigd, omdat het wo
nen er vrij goedkoop was en men uitsteken
de verbindingen heeft met Schiedam, Rotter
dam en verder gelegen groote plaatsen.
Nu 1 Augustus Vlaardingerambacht bij
Vlaardingen is gevoegd en deze plaats trou
wens practisch reeds een geheel met het
dorp was, spreekt het vanzelf, dat velen ook
interesse voor deze oude plaats aan den
Nieuwen Waterweg zullen hébben. Vlaardin
gen is een der oudste plaatsen van ons land.
Al sinds eeuwen beoefent men er de vis-
scherij, doch in den loop van de jaren is
het van vissohersplaats gegroeid tot een
industrie- en havenplaats van beteekenis.
Het is de derde havenplaats van ons land
geworden.
Het centrum van de stad is vrij compact
gebouwd, doch de nieuwere stadsuitbreiding
is zeer ruim opgezet. In verschillend opzicht
doet de stad aan den Helder denken, en wij
twijfelen er niet aan of degene die de
stap waagt, om Vlaardingen als tijdelijk
woonoord te kiezen, er zich, wat de sfeer
betreft, wel thuis zal voelen.
De stad is vrij rechts georiënteerd. Van de
21 raadsleden, behoorden er 12 tot de recht-
sche partijen. Men vindt er een vrij leven
dig vereenigingsleven, goede scholen, een
Chr. H.B.S., een visscherijschool, een am
bachtsschool, verschillende zangverenigin
gen en openbare en een christelijke openb.
leeszaal en bibliotheek, een oudheidkamer
en visscherijmuseum, verschillende kerken
en aardige parken. Het is een levende stad.
Het dorp ligt op eenige kilometers afstand
van Rotterdam.
Men kent in Vlaardingen onrustige nach
ten, door hevig afweervuur. De bevolking
trekt zich daar echter weinig of niets van
aan. In den loop van den tijd is slechts een
enkele bom op de stad neergekomen Men
legt zich dus rustig neer. Of dit echter ook
het geval zou zijn met de Helderschen, die
reeds zooveel hebben meegemaakt? Er zijn
er velen onder hen die zich door het schie
ten niet laten intimideeren.
Het bureau Vluchtelingenhulp te Alkmaar
zal verder alle mogelijke inlichtingen gaar
ne verstrekken. Ook wanneer de woningen
te betrekken zijn. Men stelle zich dus daar
mee in verbinding als men tijdelijk zuide
lijker wil trekken.
Uit de
geschiedenis
van ons Gewest
EEN WEERBARSTIG EN VRIJ VOELEND
VOLKJE.
HOE ZIJ TEN SLOTTE EEN VERDRAG
SLOTEN MET FLORIS V.
v We leven tegenwoordig in een tijd, waarin
ae snelheid hoogtij viert, in het bijzonder
ten aanzien van verkeersmiddelen. Afstan
den bestaan niet meer. Het is niet verwon
derlijk. dat deze tijd zijn stempel heeft ge
drukt op onze hedendaagsche samenleving,
dat verschillen in zeden, gewoonten
kleederdracht daardoor als het ware zijn
vervloeid en dat veel van wat eens de eigen
aard van een landstreek uitmaakte, ver
dwijnt De blik der menschen is ruimer ge
worden én men beperkt zich niet meer tot
het dorp. de naaste omgeving en af en toe
een tocht naar de stad Waarmede dan in
den regel was te verstaan het naastbijgele-
gen plattelandsstadje, waar markt of kermis
het doel van den reis vormden.
Toch zijn er dingen, die zich handhaven
en voor zoover Westfriesland betreft is dat
in het bijzonder de taal. Die zal ook verder
wel blijven, al zijn er wel eens zich deftig
voelende lieden geweest., die zich er min of
meer voor schaamden en die zich daarom
liever waagden aan een slecht Nederlandsch
dan aan een vlot Westfriesch.
We zeggen: de taal zal zich wel blijven
handhaven Want de rasechte Westfries zal
zijn ouden aard nog wél niet gansch en al
hebben verloren. Deze aard was er vroeger
een van saamgebondênheid en zoo ooit een
klein volk heeft gehangen aan zijn vrijheid
en zijn zelfstandigheid, dan is dit wel dat
dier Westfriezen.
Hoe het zich eeuwen lang tegen machtige
naburen heeft verdedigd en hoe het zich ten
slotte wel schikte, doch niet overwonnen be_
toonde, daarover willen we vandaag het een
en ander verhalen.
Het ontstaan van het graafschap Holland
ging feitelijk aan de Westfriezen- voorbij.
Het was Dirk 1. die een groot deel van. het
latere' Holland tot leen kreeg en dié tevens
den grafelijken titel verwierf. We willen
ons niet verdiepen in de vraag, waarom
Westfriesland niet onder zijn gebied was ge.
trokken. Er zijn daaromtrent tal van ver
onderstellingen te maken, doch deze doen
weinig ter zake Zijji gebied omvatte de kerk
van Egmond met alles wat er rechtens toe
behoorde en verder datgene, wat was gele
gen tusschen Suytherdes Haga tot aan For-
trappe en Kinnen toe. Over het bosch Suyt
herdes Haea schreven we al eens. Fort rappe
legt men in Vlaanderen en Kinnen zou zijn
geweest een vloed of beek. die liep tusschen
Alkmaar en een Carmelietenklooster en
waarnaar Kennemerland zou zijn genoemd.
Als een volgzaam leenman hield heer Dirk
zich blijkbaar bij datgene, wat hij had ont
vangen. Anders werd dat echter reeds met
zijn zoon Dirk II. die geen ongewoon
verschijnsel bij heeren uit dien tijd zijn
blikken liet gaan tot over de grenzen van
zijn machtsgebied.
Hij had daarbij succes, want hij zag zich
door keizer Otto III begiftigd met al het
OOK DE LAAGWONINGEN ZIJN VRIEN
DELIJK ËN LICHT.
land. dat was gelegen in drie graafschap
pen, genaamd Masalant. Kinnen en Texlem.
Dat zijn: Holland, Kennemerland en Texel.
We willen onze lezers beschouwingen over
het merkwaardig verschijnsel, dat Dirk I
zijn gebied kreeg van den Franschen ko
ning Karei. Dirk II echter ten deele dit
zelfde gebied kreeg van den Duitschen kei
zer Otto III. sparen.
Dit alles geschiedde in het jaar 985.
Maar op papier bezitten was in die da
gen heel iets anders dan werkelijk bezitten.
Maar. zoo vernemen we, het gelukte den
graaf de Westfriézen in hun land te over
vallen. te berooven en tot gehoorzaamheid
te dwingen. Echter blijkbaar niet voor
langen duur. Want later zouden ze hem tot
zelfs hij Leiden zijn komen belagen. Weder
om verslagen waren ze andermaal genood
zaakt des gTaven heerschappij te verdragen.
Daarmee is dan de vrijheidsstrijd der
Westfriezen begonnen, die zou duren tot
1288. het jaar waarin ze en nu voorgoed
een overeenkomst aangaan met graaf
Floris V.
Daartusschen liggen echter drie eeuwen.
Men mag wel aannemén. dat gedurende al
die jaren de Westfriezen zich gedroegen als
vrije Heden, dat ze zich thuis weinig be
kommerden om hun op papier staande on
derdanigheid aan den graaf. Met het ge
volg. dat deze laatste zich telkens en tel
kens weer genoodzaakt voelde om hardhan
dig tegen bet Wer-tfriesche volk op te treden.
En zoo hebben ze in den loop der jaren met
de wapens in de hand gestaan o.a. tegen
Dirk TT. Arnoüd T. Dirk TV Govert met den
bult. Dirk V. Floris TI. Dirk VI. Floris TTT,
Dirk VII en ten slotte tegm Willem II. die
door ben aan de Pa de te Hoogwoud op het
ijs werd doodgeslagen.
Deze veldtochten waren voor de Westfrie
zen altijd moeilijk, klein als hei volk was.
De uitkomsten waren zeer wisselend, doch
de overwinhigen der graven blijkbaar nooit
beslissend, zoodat na verloop van tijd een
nieuwe onderneming noodig was.
Overigens. Willem II was niet de eenige-
eraaf. die er tegen de Westfriezen het le
ven bij inschoot Datzelfde overkwam ook
Arnoud I, die in 993 tegen hen optrok. Het
kwam tot een treffen bij Winkel en in dit
gevecht maakte een Westfriesche pijl een
einde aan des Graven leven. Waarop de
Westfriezen een volledige zege over het gra
felijk leger behaalden..
In 116S was het Floris III, die een ern
stige nederlaag leed. Zooals meestal gebrui
kelijk. koos ook hij weer den vinter uit om
het waterrijk gebied der koggen en ambach
ten binnen te vallen. Zijn uitvalsplaats was
Schóorl en slechts een smalle strook gronds
en de bevroren Rekere lag tusschen hem en
Westfriesland. Een aantal van zijn iongere
ridders begonnen echter te morren, toen de
graag nog talmde met den aanval. Ze trok
ken er op af. Westfriesland binnen en zet
ten Schagen in brand. (Zie onze onlangs ge
plaatste artikelen St Vincentnacht in Scha-
gen). Het leger begon te plunderen ert ge
droeg zich vrij zorgeloos. Dat laatste werd'
hun ondergang, want. opduikend uit hun
riefthosscben. vielen de Westfriezen solda
ten en edelen op het lijf. waarbii de mees
ten werd afgemaakt. De graaf liet daarop
ziin lecer opbreken en de veldtocht was be
ëindigd'.
Maar. gelijk reeds gezegd, ten slotte werd
met Floris V een verdrag gesloten. En dit
verdrag, dafeerend van 1288. m-unt in meni
gerlei opzicht uit door zijn eigenaardigheid
en het is de vraag of dikwijls zulk een over
eenkomst tot stand is gekomen. Contractu-
ant te eener zijde was graaf Floris. Te an
dere' zijde was het niet West-Friesland: de
vrije bewoners kenden en erkenden geen
overheden, die voor hen ontraden. Daarom
waren het: drie vieremieelen van 't Hoog-
woudpr Ambacht, van Nieuwedorn. Winkel.
.Barsingerhorn. Oostmanroe. Vrolen, Outdorp
broeck. Zuvst herwon de. Noorstherwonde
Oifkersnoel Warmenhuvsen. Nieulant. Du-
ringehorn. F,nichehroec. Oeterleeck, Veen-
huvseu en-de Medemihlick.
Ongemerkt zij. dat Drechterland een af-
zonderliik verdrag sloot.
De Wet-ffripzeri ten slottp erkenden Floris
V niet als htm graaf, zooals bil dat in Hol
land was. O neem die macht werd te groot
geacht Ze erkenden hem als hun heer en ze
gaven hem het recht, in hun land wegen te
maken naar ziin goeddunken, waarvoor ze
hem de tienden van het koren en de vroon
schuld afstonden.
Fén tiid van groote woelingen was daar
mee ten einde Dat echter de oude geest
ongebroken voort bleef leven, bewees het
Westfrieschp volk door de groote rol, welke
het wppr apn drietal eeuwen later, snelde in
den bovri'dinfsnorlog tegen Span ie F,ukhjd-
zen. Hoorn. Alkmaar gaven aafl het geheele
conflict een wending, welke de trotsche
landvoogd' Al va wel nimmer voor mogelijk
had gehouden.
Burgemeester en Wethouders van
S C H A G E N
brengen ter algemeene kennis, dat de toe
lating vSn nieuwe leerlingen tot den cursus
in de Fransche taal zal geschieden op 2
September a.s. De aangifte zal moeten ge
schieden vóór of op genoemden datum bij
het Hoofd van den cursus, den Heer A.
KONING, Stationsweg te Schagen.
Schagen, 21 Augustus 1941.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De aanvoer was zoowaar grooter gister.
Met 49.000 Kg. werd de 50.000 bijna bereikt
en werden de achter ons liggende week-
aanvoeren alle geslagen. Dit kwam doordat
een fabriek, die men geruimen tijd niet had
gezien, weer was verschenen, terwijl er niet
minder dan 12 boerenstapels waren.
De hoogste prijzen kwamen uit den aard
der zaak overeen met de maximumprijzen,
respectievelijk f 56.voor 40 plus en f 43.50
voor 20 plus. De ééne stapel commissie 40
plus bracht f 55 op.
De markt was vlug. Dit beteekent. dat de
meeste stapels voor het begin van de markt
reeids besproken waren. Zonder gemaakte
afspraken tusschen koopers en marleters,
schijnt het moeilijk thans nog de hand op
het een en ander te leggen.
De kwaliteiten waren dooreen genomen
goed. Het weer werkt in dit opzicht krach
tig mee en we gaan langzamerhand aardig
naar de goede Septemberkaas. Omtrent
T.V.'s hoorden we dan ook deze week weer
niet De meeste kaas ging weg voor weinig
onder het- hoogst
LANGEDIJR
WEL ANIMO.
Voor de betrekking van vakonderwijzer li
chamelijke oefening hebben zich 32 sollici
tanten aangemeld.
BROEK OP LANGENDIJK.
DE VERKOOP VAN POOTAARDAPPELEN.
Zooals wij reeds vermeldden, is de ver
koop van pootaardappelen niet toegestaan.
Tot 15'Agustus heeft echter de gelegenheid
bestaan, om door den N.A.K. vroeggerooid
goedgekeurd pootgoed van de A-klasse van
teler aan teler te verkoopen; daarvoor moes
ten vergunningen aangevraagd worden bij
de Ned. Akkerbouw Centrale te Den Haag.
Hiervan is door verscheidene gegadigden ge
bruik gemaakt. Dit gold alleen voor vroeg
gerooid A-pootgoed. De handel in de andere
kwaliteiten is nog niet toegestaan.
KRIEL TOT 28 m.M.
De regeling voor de kriel, welke met in
gang van Maandag jl. zou gelden, maar on
voldoende bekend was gemaakt, althans op
te korten termijn, dat daarmee voldoende
rekening kon worden gehouden en de oude
kriel niet op tijd kon worden weggemaakt,
is weer veranderd. Thans is bepaald, dat tot
en met Zaterdag a.s. de kriel tot 28 m.M. zal
mogen worden aangevoerd en geveild. De
tuinders krijgen dus nog gelegenheid, hun
ouden voorraad op te ruimen.
ZUEDSCHARWOUDE.
COR GROOT t
ln den ouderdom van 65 jaar is alhier
overleden de heer Cor Groot Jongeren zegt
dezen naam niet veel. de oudere generatie
denkt aan hem terug als voordrager, die
voorheen een zekere vermaardheid genoot
en aan tallooze feesten zijn medewerking
verleende. De laatste jaren hoorde men wei
nig meer van hem. al bleef hij in zijn uiter
lijk nog steeds van den artist houden.
ALKMAAR
EEN PRACHTIG Z.G. KERMISPROGRAM-
MA IN 'T GULDEN VLIES.
Traditie getrouw Aeeft de directie van t
Gulden Vlies voor de laatste week in Au
gustus (de z.g. Kermisweek) weer een bui
tengewoon fraai programma samengesteld.
Om te beginnen komt Zondag 24 Aug. het
gezelschap Herman Bouber met een van zijn
beste volksstukken (Zeemansvrouwen). Spel
met zang in 4 bedrijven. Dit is een van die
stukken met een lach en een traan die het
nog steeds doen en waarvoor altijd groote
belangstelling blijkt te bestaan. De plaats
bespreking hiervoor begint Donderdag 21
Aug. om 11 uur.
Dinsdag 26 en Woensdag 27 Aug. geeft het
gezelschap „De Kluchtspelers" o. 1. V. Kees
van Dam twee opvoeringen van de dolver
makelijke klucht met zang en dans „In 't
Gouden Haantje" met den populairen ko
miek Piet Kohier in de hoofdrol. Stellig
moogt U niet verzuimen een van deze dol-
vroolijke avonden mee te maken.
Op Donderdag. Vrijdag en Zaterdag resp.
28, 29 en 30 Augustus zoowel des middags
als des avonds komt er hier iets wat in ja
ren niet in Alkmaar geweest is. nl. groots
opgezette specialiteitenvoorstellingen recht
streeks uit Theater Carré te Amsterdam,
„Carré's Variété-Revue", persoonlijk samen
gesteld door den Directeur van Carré den
heer Alex Wunnink, Goede wijn behoeft
geen krans. Al met al een programma dat
klinkt als een klok.