Het bioscoopleven tilie Poppenspel in Amsterdam Aan den vooravond Tast in uw beurs! Noodlottig ongeluk op het IJSSELMEER Oogst Achter de schermen van den Franschen generaien staf Over de drie dozijn bioscoop theaters van de hoofdstad van het land, de „tweedeweeksthea- ters, civiele prijzen en het typi sche volks toonoeL (N"PB) Welbeschouwd heeft het bioscoop theater maar één vijand en dat is het mooie weer. Voor het'overige gedijt de ,bios" in die stilte; oorlof? of f?een oorlog, gezapige vredestijd of een felbewof?en periode, de men- «chen gaan naar de bioscopen om zich te (verstrooien* een uurtje vergetelheid te vin den of zich met de grootere of "kleinere lunst van een geliefde filmster te verma ken. Dat is zoo in gansch Nederland, in ste den en stadjes en het' is in het bijzonder ioo in Amsterdam. Bioscopen heeft Amsterdam «bij de vleet" en de hoofdstedeling of de bezoeker van bui ten kan uitzoeken tusschen gigantische filmpaleizen, intieme, maar bescheiden jnoscoopzaaltjes en typische volksbuurtthea ters, die \vaarin ze ook verschillen in ieder preval gemeen hebben, dat ze de „beste, nog nimmer overtroffen en beslist meest grandioze,, films draaien volgens de ad vertenties of aanplakbiljetten wel te ver staan. De hoofdstad dan heeft op den kop af de beschikking oxer drie dozijn bioscoop theaters dat is meer dan Den Haag en Botterdam samen bezitten! en de meeste ervan houden er een „generaal" op na, d.w.z. een fraai in livrei gestoken- portier, over wiens preciese functie geen sterveling het eens is, hetgeen ook niet de bedoeling zal lijn, maar die de doorgaans lieftallige cas- sière(s) minzéam assisteert. Het is natuurlijk zoo. dat de smaak ver andert met de tijden en wie dat nog niet gelooft, die moet de aankleeding en inrich ting van de Amsterdamsche bioscoopthea ters van een jaar of twintig geleden eens vergelijken met die van thans. Men denke maar eens aan het vroegere Tuschinski- theater van die dagen met zijn mollige tapij ten, zijn ietwat kermisachtige kleureffecten en veelkleurige schemerlampen het hui dige, uiterst modern en behaaglijk ingerich te „Tivoli". Tegenwoordig vraagt de door snee-toeschouwer een modern-zalcelijk aange- Ideede zaal, strak van lijn en sober van op vatting, die wel schril contrasteert met de pompeuze stijl van omstreeks 1920. Wie tot voor "kort de Amsterdamsche bioscooptheaters eens had willen verdeelen in klassen of categorieën, die zou tot de vol gende „rubriceering" moeten komen: de „pre mière-theaters" en dat zijn er een stuk of tien jwaar de groote. kersversche ge- importeerde en nimmer voordien in het land vertoonde film gedraaid wordt, de zgn.^.twee dëwèeks-thèatèrs", (dat zijn er een stuk of #s, die de première van de groote thea ters een weekje later brengen) en de onge veer twintig buurtbioscopen, waarvan de meeste Amsterdammers de namen en plaat sen niet of nauwelijks kennen. Volledig heidshalve moeten wij hieraan natuurlijk de beide „Cineacs" toevoegen, de bekende en in den loop der jaren zoo populair geworden journaal-theaters, waarvan de oudste in Ne derland nog maar zes jaar bestaat en waar men, gelijklekend, in vijftig minuten tijds het gansche wereldgebeuren vanuit zijn clubfauteuils overziet... Overigens is de beperking van het aantal buitenlandsclfe iilms, als gevolg van den oorlogstoestand, natuurlijk niet zonder in vloed op den gang van zaken in de biosco pen gebleven. Men zou bij voorbeeld kunnen zeggen, dat het verschil tusschen de pre mièretheaters en die tweedeweeks-theaters minder opvallend geworden is: een succes film van vijftien of twintig, jaar geleden doet het plotseling weer opperbest, vooral, wanneer men hem in een der buurtbioscoop- zaaltje raison van het civiele prijsje van 30 cent (Zondags 5 cent hooger) bezichtigen kan! In de meeste gevallen hebben de biosco pen hun eigen publiek, dat de eene week Hans Albers of Kansi Knoteck in het Iïem- brandt-Thcaier bewondert en den volgenden week naar de Kalverstraai trekt om zich een paar uur met Hans Moser of Heinz Rüh- mann te amusceren. Maar anders bij voor beeld is het.„Nieuwendijkpubliek" dat jaren geleden en jaren lang zwoer bij de hevige sensatiefilms met denderende treinen, schie tende roovers en nerveuze bankovervallen en dat nog altoos en met genoegen queue maakt voor Harry Piel, die het nog heden ten dage „doet". De volksbuurtbioscopen. Wij spraken van de volksbuurtbioscopen, die natuurlijk week in week uit hun „eigen menschen" uit de buurt hebben, waarvan vele bezoekers en bezoeksters zelfs hun vaste plaatsje hebben, als gevolg van de prij zenswaardige medewerking van een portier of ouvreuse, die op haar duim weten, dat juffrouw Jansen daar of daar en juffrouw Pietersen beslist hier wil zitten! Het is in die buurtzaaltjes weliswaar niet meer zoo gemoedelijk als vijftien jaar geleden, toen de huisvrouwen.er zich allerminst voor geneer den om hun aardappelen mee te nemen naar de bioscoop, om die in het donker vast te schillen of de boontjes, om die „af te halen", maar det atmbosfeer is er toch al toos nog heel anders, dan in de deftige bioscooppaleizen uit de binnenstad met hun gegallonneerde gedienstigen. Een gansch aparte plaats neemt het volks- tooneel in de bioscopen in en vooral in die van een der meest klassieke Amsterdam sche volksstraten: de Haarlemmerstraat. Ge durende .bijna dertig jaar lang schitterde daar het inmiddels verbouwde en gereorga niseerde Apollo-theater, met iederen mid dag en avond .zijn drie-uur-durende pro gramma. Voor de helft bestond dat uit een of andere Europeesche of Amerikaansche sensatiefilm en voor de andere helft uit een door en door Amsterdamsch volkstooneel- stuk, waaraan de namen van artisten als Emile van Bosch, Oor Smit c.s. de beste herinneringen bewaren. Volkstooneel van het zuiverste water? .Het werd daar en uit sluitend daar gespeeld en wel zóó realis tisch,, dat het eens gebeurde, dat een „mee gesleept" toeschouwer bij de vertooning van „De Twee Weezen"- het tooneel opstormde om de kwaadaardige en wreede stiefmoeder van 'dé beide meisjes persoonlijk té lijf te gaan, waartegen de overige medespelenden zich categorisch verzeten.... Dergelijke verrukkelijke staaltjes gebeu ren natuurlijk niet meer, maar iets van de oude, onvervalschte Amsterdamsche adem, heeft dat volkstooneel nog wel behouden, ook al wordt er dan' nu misschien iets min der gechargeerd gespeeld dan toen..(.„. van de Met vertrouwen den winter te gemoet. In de eerste helft van het seizoen geen inhaalprogram ma's. Nog slechts tvvee weken en de nieuwe Voetbalcompetitie, seizoen 19411942, heeft wederom een aanvang genomen. Nauwelijks een paar weken rust zijn er geweest, doch door de jongste bepaling van het college Van gevolmachtigden voor de sport, zal de ge dwongen rustperiode in het jaar 1942 zich uitstrekken over een tijdvak van twee maan den. In een onderhoud, dat het A.N.P. een de zer dagen had met den heer A. J. Staal, secretaris van den Nederlandschen Voetbal- hond, waarin de huidige stand van zaken in den bond ter sprake werd gebracht, deelde de heer Staal de volgende bijzonderheden mede. Wij kunnen ten aanzien van het verloop Van de competitie van het afgeloopen sei zoen tevreden zijn. Natuurlijk hebben zich hierbij tal van moeilijkheden voorgedaan, zooals de langdurige vorstperiode, welke een ongewenschte stagnatie in de competitie ver oorzaakte, alsmede de bijzondere moeilijk heden, voortspruitende uit de huidige tijds omstandigheden. Het verheugt mij u thans te kunnen verklaren, dat wij al deze moeilijk heden gelukkig met succes het hoofd hebben kunnen bieden. Gezien deze ervaringen, gaan wij dan ook met vertrouwen de nieuwe eompefitie tege moet. De nieuwe competitie zal voor het Zuiden reeds 7 September a.s. een aanvang namen. Dat hebben wij wel moeten doen. omdat wij hier in de eerste klasse met-twaalf ver eenigingen te maken hebben. Het Jigt in de bedoeling dit aantal het volgend jaar terug te brengen tot elf en een jaar later tot tien. Hier aan zijn natuurlijk bepaalde conse quenties verbonden ten aanzien van de promotie- en degradatieregeling, vooral wanneer mén daarbij reke ning houdt met het feit, dat wij ons dit jaar zelfs gedwongen heb ben gezien, vijf afdeeliogen in het leven te roepen voor de tweede klasse. Hoe wij hier de promotie- en degradatie regeling zullen oplossen is en blijft voor- loopig nog een ernstig punt van bespreking en als dusdanig voor velen een open vraag Reeds eerder hebt u mij gevraagd naar onze ervaringen, opgedaan na de fusie der verschillende voetbalbonden en naar de be langstelling van het publiek voor de voet balsport. Ik kan u naar aanleiding hier van wel verklaren, dat de ervaring op dat gebied opgedaan ons ten zeerste zijn mee gevallen. Wij hebben in de meeste gevallen zelfs volledige bevrediging en waardeering ondervonden van beide partijen. De belangstelling voor het voetbalspel is met enkele uitzonderingen welke aan plaatselijke, incidenteele omstandigheden te wijten zijn, meer dan normaal gebleken. In het afgeloopen seizoen hebben wij- het zonder internationale ontmoetingen moeten stellen, doch daartegenover staat, dat wij wedstrijden hebben'gehad, welke quantita- tief een bijna internationale belangstelling wisten te trekken. Zoo werden dé beslissings wedstrijden tusschen A.D.O. en D.H.C. door ongeveer 50.000 toeschouwers bezocht. Competitie-indeeling voldeed. De competitie-indeelyig van verleidlen Jaar, die hoofdzakelijk het werk is geweest van den beer K. J. J. Lotsy, heeft uitstekend voldaan. Zoo zijn over het algemeen de protesten van de confessioneele vereenigingen ten aanzien van haar indoeling in deze compe titie ongegrond gebleken. In vele gevallen is uiteindelijk gebleken, dal de betrokken vereenigingen niet te laag. doch meestal te hoog aangeslagen waren. Degradaties zijn dan ook niet uitgebleven. De nieuwe competitie-indeeling is op het oogenblik nog niet geheel gereed en kon daarom niet geheel worden gepubliceerd. Het nieuwe uniforme reglement van den na de fusie ontstanen Nedèrlandschen Voet halbond is gereed en zal binnenkort in druk verschijnen. Dit reglement voorziet in een eroote behoefte en is het resultaat van zeer uitgebreide werkazamheden. is gelijk voor alle afdeelingen en bevat o.a. e?n uniforme boeleregeling. Het ligt in onze bedoeling in de eer ste helft van dit nieuwe seizoen geen inhaalprogramma's vast te stellen. Bovendien begrijpt u, dat wij bij de samenstelling van onze programma's heel moeilijk rekening kunnen hou den met de. belangen van de ver eenigingen afzonderlijk. Zoo kan het niet uitblijven, dat in plaatsen als Rotterdam, Den Haag en Amsterdam meer dan één eerste klaswedstrijd op denzelfden dag zal worden vastge steld. Oogenschijnlijk zou men zeggen, dat daar door de belangen van deze vereenigingen worden geschaad, doch in de praktijk komt het hierop neer, dat als men inderda'ad re kening houdt met deze factoren en dus op een of andere wijze tegemoet tracht te ko men aan de verlangens van een van de be- trokkeü vereenigingen, men in werkelijkheid niet rechtvaardig handelt tegenover andere vereenigingen, zooals de tweede- en derde klassers, die dan met hetzelfde recht zouden kunnen opmerken, dat haar belangen wor den geschaad, door het- tegemoetkomen aan de verlangens van de eerste klassers. Het is en blijft een moeilijk probleem om het ieder naar den zin te maken, doch met dient zich hierbij op een gezond standpunt te stellen, het ongezonde club-chauvinisme vermijdend. VOOR DE TUBERCULOSE- BESTRIJDING!. De Nederlandsche Centrale Ver- eeniging tot bestrijding der tuber culose schrijft: De nood is hoog gestegen en daarom verdient de op 29 en 30 Augustus te houden landelijke col lecte ten behoeve vah de tuber culosebestrijding de volle belang stelling van het geheele Nederland sche volk. De deelnemende organisaties heb ben zich achter de Nederlandsche Centrale Vereeniging tot bestrij ding der Tuberculose geschaard. Nimmer werd in Nederland te vergeefs een beroep gedaan op de vrijgevigheid, wanneer het de tuber culosebestrijding gold. In dezen tijd, waarin reeds een toename van het aantal tuberculose patiënten valt waar te nemen, zal dit met nog meer klem dienen te geschieden. Weest daarom mild in uw gave en toont, dat gij een warm hart hebt voor uw lijdenden mede- mensch. Groot is de verwachting. Toont, dat gij de roepstem hebt ver staan. Vader en zoon bij het ophalen van het net, waarin vermoedelijk een lichte hom'was geraakt, om het leven gekomen. Donderdagavond half twaalf is te Volendam de botter V.D. 15 binnen gebracht. De beide opvarenden, de 45-jarige schipper Veerman en diens 18-jarige zoon. warAi om het leven gékomen. De botter werd stuurloos op het IJsselmeer aange troffen door een tweeden zoon van Veerman, die terstond een onderzoek instelde Vermoedelijk hebben de slachtoffers bij het binnenhalen van de visch een lichten bom in hun net gekregen, welke tot ontploffing is gekomen. Veerman Iaat een vrouw en zee kinderen na. NED.-INDlë. DE JAPANSCHE JOURNALISTEN UITGEWEZEN. Tokio, 22 Aug. (D.N.B.) De vertegen woordigers van het groote Japansche dag blad „Tokio Nitsji Nitsji" in Nederlandsch Indië zijn door de autoriteiten te Batavia uitgewezen, waarbij als motief werd opge geven, dat hun blad artikelen heeft gepu bliceerd, welke gericht waren tegen de be langen van Nederlandsch-Indië. Het betreft hier o.a. berichten over anti-Japansche- ex. cessen in Nederlandsch-Indië. DE MEISJES KUNNEN HET BIJNA NIMMER OVER HUN HART VERKRIJGEN DE POP PEN WEG TE DOEN. - DE OUDSTE POP IS 5000 JAAR! (N.P.B.) De eerste pop of het eerste speel goedbeest, waaraan het kind zich werkelijk gaat hechten, blijft meestal nog vele jaren het lievelings-speelgoed. Vooral meisjes kunnen het vaak niet over haar hart ver krijgen om haar eerste pop weg te doen zelfs wanneer ze allang den ,poppenleeftijd" te boven zijn. Ook poppen met een of meer geheel of gedeeltelijk gebroken ledematen genieten doorgaans de voorkeur boven de andere poppenkinderen, en men heeft meer malen geconstateerd, dat meisjes wel groote bewondering, doch nooit liefde en gehecht heid voelen voor griezelig-mooie poppen. De oudste poppen, welke men tot op heden gevonden heeft, hebebn den eerbiedwaardi- gen leeftijd van 5000 jaar en werden gevon den in Chandoe-daroe in Britsch-Indië. In deze oeroude stad vond men trouwens aller lei soort houten en steenen speelgoed. He laas was het houten speelgoed reeds groo- tendeels vermolmd en vergaan. 4000 jaar ge leden speelden kleine meisjes in Egypte met poppen. Zoo heeft men uit die eeuwen poppen gevonden van geweven stof, opgevuld met papyrus-snippers, soms vergulde lichaampjes en krul len, gevormd uit een soort klei: dan weer eenvoudige houten poppen met lange rokken, verder poppen van leer en tenslotte ook echte „ba kerkindertjes" waaronder ook kleine negertjes, 'die geheel inge pakt op hun kussentjes lagen. Doch buiten deze betrekkelijke eenvoudige poppen hadden de Egyptenaren ook poppen met beweegbare .armen en Aan het Duitsche Witboek, dat een toe lichting geeft op de dramatische oorlogs dagen van 1940, ontleent het V.P.B. nog de volgende bijzonderheden. 'Uit de documenten van La Charite, ge vonden op het station van het kleine Fran- sche stadje en thans gepubliceerd door het Duitsche departement van buitenlandsche zaken, blijkt duidelijk, hoe de „dramtis per sonae" do hoofdvertolkers van de dramati sche gebeurtenissen achter de schermen van het web van het noodlot weefden, waar in zoovele kleine landen verstrekt zijn ge raakt. Reeds korten tijd na het uitbreken van den oorlog en vooral in het begin van het jaar 1940 blijkt het. dat. Frankrijk zich ge heel gebonden acht aan zijn grondgebied in Europa, aan „la patrie". Nog droeg de Fransche bodem de sporen van de giganti sche worsteling der jaren 1914 tot '18 en Frankrijk was vastbesloten om den oorlog uit te breiden op andere fronten om het thuisfront, waarvan de innerlijke zwakte bekend was. te ontlasten. Ook Engeland streefde hiernaar, doch niet met inzet van al zijn krachten. Het Britsche eiland im mers, zoo redeneerde men, was onaantast baar en de belangen van het empire gaan l>oven die van Frankrijk. Daarom moest Engeland zijn krachten sparen voor den be slissenten eindstrijd en steeds zien wij weer hoe deze geheime documenten van den Franschen staf eenerzijds blijk geven van het streven naar uitbreiding van-het oor logsgebied, van het verlangen om een snelle beslising te forceeren, terwijl de Engelsclie legerleiding een politiek van afwachten wil de volgen, in de hoop Amerika tot actieve interventie te kunnen bewegen. De aanval van Sovjet-Rusland op het kleine Finland had op geen gunstiger tijd stip kunnen .komen. Hier was de gezochte aanleiding o'm het oorlogsterrein naar het hooge Noorden te kunnen verleggen en da delijk na den bolsjewistischen inval geven Frankrijk en Engeland den wensch te ken nen, Finland zoo doejtreffendmogelijk te hulp te komen. Anderhalf jaar later zouden Engelsche bommen neerhagelen op hetzelf de Finland, dat destijds zoo uitbundig werd geprezen. De actie in Scandinavië. Generaal Gamelin werkte in breede trek ken en ontwerp uit voor een gewapende tus- schenkomst in Finland. Dit plan bevatte in hoofdzaak de ontscheping van geallieerde troepen te Petsamo. Tevens zou men „bij wijze van voorzorg" de hand leggen op de havens en vliegvelden aan de Westkust van Noorwegen. Dit plan voorzag bovendien de mogelijkheid de operaties verder tot Zwe den uit te strekken om aldaar de ijzermij nen van Gallivare te bezetten. „Evenwel", zoo teëkent generaal Gamelin aan. „bleek in den loop van de militaire be sprekingen onder de geallieerden op 31 Ja nuari en 1 Fehruari. die voorafgingen aan de zitting van den oppersten raad, dat de Britten de rechtstreeksche hulp aan Fin land op den achtergrond schoven en besliste aanhangers bleken van een tegen de Noor delijke ijzermijnen gerichte actie. Men liet dus in werkelijkheid de operaties tegen Petsamo varen. Terwijl zoo de tijd verstreek en Finland bloedend uit duizend wonden, alleen zijn beenen en lange haren. Een paar mooie exemplaren hiervan bezit het Britsche Museum te Londen. Uit ve le feiten blijkt, dat de kleine Egypti sche meisjes, die twee eeuwen voor Christus geboorte hebben geleefd, met een toegewijde liefde voor hun poppenkindertjes hebben gezorgd. Zoo vond met in de sarcophaag van een Egyptische koningsdochter de kleine, verschrompelde mummie met een pop in de armen liggen, als wil de zij het geliefde speelgoed ook bij het sterven niet verliezen. In het Oudheidkundig Museum te Leiden vindt men bil de afdeeling Egypte een soort harlekijntje, dat eveneens als thans het ge val is, door middel van een touwtje in be weging kan worden gebracht. De pias voert dan een beweging uit, welke doeti denken aan het koren-malen, dat de slaven vroeger in Egypte moesten doen. Daarnaast ligt een ander stuk speelgoed, in zijn soort niet min der origineel dan de harlekijn, die koren maalt: een uit hout gesneden krokodil met verschrikkelijk-groote muil, welke men open en dicht kan klappen, wat dan een tame lijk huiverinwekkende aanblik biedt. Met dit kleine beest speelden de Egyptische jon getjes even gaarne als de moderne jonge tjes met hun gezellige.teddybeertjes. Ook de bal heeft reeds eeuwenlang deel uitgemaakt van het kinderspeelgoed. De ballen uit het oude Egypte, welke men in het Britsche Museum kan bezichtigen, heb ben vrijwel geheel hun kleur verloren, doch uit gekleurde teekeningen uit dien tijd ziet men vaak afbeeldingen van kindoren, die met ballen spelen, welke rood, geel, licht- of donkerblauw waren gekleurd. Ook in den tijd der Grieken, Romeinen en Germanen was er een groote verschei denheid van poppen en ballen. Vooral de Grieken hebben mooie ballen gemaakt, zoo als vondsten in oud-Grieksche graven van het jaar oOO voor Chr. getuigen. Vele Griek- sche meisjes zullen dan ook wel met een be zwaard hart afscheid genomen hebben van hun lievelingspoppen, wanneer zij bruid werden; het gebruik eischte namelijk, dat dan al het speelgoed aan een godin moest worden geofferd. Het woord „pop" is waar schijnlijk afkomstig van het Latijnsche woord „pupus", hetgeen „zuigeling" betee- kent. heroïsche worsteling moest voortzetten, be raadslaagden Engeland en Frankrijk nog steeds over een mogelijke hulpactie, zonder evenwel tot overeenstemming te kunnen geraken. Men beraadslaagde nog. toen het bericht kwam, dat Sovjet-Rusland en Finland een wapenstilstand hadden gesloten. De Inval in Noorwegen, Duitschland doorkruiste de plannen van Engeland en Frankrijk. Teekenend is in dit verband een schrijven van admiraal Dar- lan, waarin#deze betoogde, hoe het mogelijk was, dat Duitschland de door de geallieer den beraamde plannen kon voorkomen en waarin hij uitdrukkelijk constateert, dat het Duitsche oppercommando, „gezien het ge brek aan discretie ten opzichte van de in de intergeallieerde samenkomsten besproken projecten" de besluiten van den tegenstan der moet hebben gekend. Dan volgt het echec van de geallieerden in Noorwegen. Hoewel' Frankrijk zich ver zet f^en de Engelsche plannen om het ge bied rond Drontheim weer te ontruimen en steeds opnieuw aandringt om Engelsche vliegtuigen en ander materiaal, trekken de geallieerden uit Noorwegen térug. Hoezeer Noorwegen zelf zich door Enge land verlaten voelde, welks „hulp" onvol doende was. welks vloo t „niet eens de Westkust van Noorwegen verdedigde", be wijzen de uitlatingen van den Noorschen gezant te Parijs afdoende. Het Scandinavi sche avontuur heeft ten slotte de scheuring, welke gaandeweg tusschen Frankrijk en Engeland is ontstaan, nog verbreed en uit eindelijk geleid tot den kloof, welke na den Fransch-Duitschen wapenstilstand niet meer te overbruggen was en tot een oncn vijand schap moest leiden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1941 | | pagina 7