DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
van ons volk
TER DOOD
VEROORDEELD
STAL IN VERLIEST
NEGENDE LEGER
ZIJN
BEPERKING VAN DE
BLOEMENTEELT
Ketelontploffing in
melkfabriek
Verduisteren r-|
19.01 uur
Extra boter voor zieken en
jeugdige personen
Sühiif
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schagen.
DONDERDAG 9 OCTOBER 1941. 86e Jaargang. No. 11619.
Üftgflvfr det N.V. Uitg.-Mij. „Hollands Noorderkwartier" Schagen.
OVER HET ALGEMEEN GEEN REDEN
TOT KLAGEN. HET PLATTELAND
GEEFT BETER CIJFERS DAN DE
STEDEN. BESMETtBLIJKE
ZIEKTEN EN T.B.C. IETS
OPLOOPEND. VITA
MINE D VOOR KLEU
TERS EN A.S. MOEDERS.
Ongeveer acht maanden is de commissie
tot onderzoek van den voedings- en ge
zondheidstoestand van het Nederlandsche
volk. de z.g. polscommissie (zij voelt aan
den pols van het Nederlandsche volk) nu
met het arbeidi bezig.
Het A.N.P. heeft hierin aanleiding ge
vonden. zich te wenden tot den genees
kundigen hoofdinspecteur v'an de volks
gezondheid. dr. C. Banning, teneinde iets
te weten te komen van den arbeid dier
commissie en dien gezondheidstoestand* in
het algemeerh
De heer Banning kon niet in bijzonder
heden treden, maar wel zeide hij als in-
druk van de verzamelde cijfers te hebben,
dat deze niet tegenvallen. Voor wat het
platteland betreft, zijn ze zelfs tamelijk
gunstig.
Het scheelt zeer veel, hoe het voedsel
wordt bereidt.
In dit verband wees dr. Banning op de
zeer goede ge schriftjes, welke uitgaan van
den gezondheidsraad en op het boekje „richt
lijnen voor de hedendaagsche voeding".
„Uit een publicatie van het centraal bu
reau voor de statistiek blijkt, dat er een ver
hoogd sterftecijfer is, vooral voor wat be
treft de t.b.c. kunt u daarover iets zeggen?"
Inderdaad is er een verhoogd sterftecijfer,
luidde het antwoord. Daarbij bedenke u, dat
de gezondheidstoestand in ons land buiten
gewoon gunstig is geweest. Het aantal tbc
gevallen ging direct na het uitbreken van
den oorlog reeds omhoog. Toen was er van
ondervoeding geen sprake. Wij moeten hier
in de eerste plaats aan psychische factoren
denken. Dé hoogste top, welke wij in 1918
hadden, is overigens nog lang niet bereikt.
Een kwaad <iing is het gebrek aan sanato-
rirairuimte. De wachttijd voor patiënten is
t» lang en dat beïnvloedt natuurlijk het
beloop van de ziekte.
„Hoe staat het met de besmettelijke ziek
ten?"
Dienaangaande, was het antwoord, zijn wij
zeer tevreden. Alleen met de kinderverlam
ming ia het niet zoo gunstig. De oorzaken
daarvan zijn niet bekend. De oorlogstoe
stand staat hier geheel buiten.
De diphterie is dezen zomer nogal opgetre- 1
den, maar ook dit heeft met den oorlogstoe
stand niets te maken.
Zoowel kleuters als schoolgaande kinde
ren moeten onvatbaar worden gemaakt. Van
het grootste belang is dat vooral voor kleu
ters, van het eerste jaar af. De bewerking is
volkomen ongevaarlijk en alle ouders behoo-
ren daartoe dan ook over te gaan.
Dan is er nog iets over de malaria te zeg
gen. Zij heerscht iets meer dan andere ja
ren,, vooral in Noordhólland en in een deel
van Friesland.
.jStaat eventueele ondervoeding geheel
buiten deze ziektegevallen?"
Men moet niet te spoedig van ondervoeding
«preken, aldus dr. Banning.
Men heeft nooit gedurfd, het gewel
dige aantal sterfgevallen aan de griep
in 1918 terug te voeren tot ondervoe
ding en terecht. In andere landen
der wereld, waar van ondervoeding
geen sprake kon zijn, was het sterfte
cijfer even hoog. De voedseldistributie
is op het oogenblik ook veel beter ge
regeld dan in den vorigen oorlog.
Eveneens is de voorlichting veel be
ter en wij zijn toegerust met meer
wetenschappelijke kennis dan toen.
Het vitaminevraagstuk.
Aan het slot van het onderhoud werd nog
gevraagd hoe het met het vitamine-vraag
stuk 'staat. Dr. Banning antwoordde hierop:
„Wanneer men de wenken van den voe
dingsraad opvolgt, de aardapptflen in de
schil eet, enz., bestaat er in ons land weinig
kans op A-vitaminosen. Dr. Banning knoop
te hier nog de zeer belangrijke mededeeling
aan vast, dat van rijltswège aan alle kin
deren van drie maanden tot drie jaar en
aan a.s. moeders gedurende de laatste drie
maanden van haar zwangerschap gratis vi-
tamine-D zal worden verstrekt, via de bur-
gemeesters en wel in tabletvorm, teneinde
i het optreden van rachitis te voorkomen.
Ten slotte zij nog medegedeeld, dat het ge
halte van vitaime D zóó is gekozen, dat één
tabletje per week voldoende is om rachi
tis te voorkomen.
te-Gravenhage, 8 Oct. De hoehere S.S.-
nnd Polizeifuehrer maakt bekend:
De Nederlandsche onderdaan A. T. Ad-
dloks uit Amsterdam is door een krijgsraad
der SS en Politie wegens het plegen van een
daad van geweld jegens een lid van de Duit
sche politie en wegens het verboden bezit
van wapens ter dood veroordeeld.
Het vonnis is voltrokken.
WANNEER EUROPA NIET Méé» VC
ZAL. HET HONGER MOSTEN LUDEN
EUROPA Stuetva* --V'
I&SÜJLTT
DE VB*
«fit i W VUBBSrrfyGCRZIEHJHÖ
VAK BÜSW3PA AP 4
SUIKER DB f100D2AK£LUKE
AARDAPPELEN BEHOEFTE IN EU80& WORDT
GERST DOOR Elfif.fi PRODUCTIE ÓEÖEKT
(Foto: Polygoon-v. Bilzen)
Bolsjewistisch offensief bij
Smolensk werd noodlottig
In een tweetal extra-berichten maakt'het
opperbevel der Duitsche weermacht het vol
gende bekend:
Door een vermetele operatie van het ge-«
bied ten Oosten van Dnjepropetrofsk uit is
een Duitsch pantserleger, versterkt door Ita-
liaansche, Hongaarsche en Slowaaksche for
maties, doorgedrongen tot de zee van Azof
en heeft het bij Melitopol aan de frontzijde
verslagen negende Sovjet-leger den terug
tocht afgesneden.
Tevens hebben Duitsche en Roemeensche
strijdkrachten de achtervolging van het wes
ten uit voortgezet Daarbij is eert1 snelle for
matie der Waffen-SS er in geslaagd lafigs
de kust der zee van Azof Berdjansk te berei
ken en in contact te komen met de gepant
serde strijdkrachten uit het Noordea
Thans sta^n hier, van alle zijden dicht in
gesloten, zes of zeven vijandelijke divisies
vlak voor de vernietiging. De SS-formatie
heeft de zwakke overblijfselen van den ver
slagen tegenstander, die probeeren terug te
trekken op Rostof, reeds tot Marioepol na
gezet.
„Terwijl in de Oekrainé de aanvals- en
achtervolgingsoperaties in vollen gang zijn,
heeft de op 2 October ingezette doorbraak
in het centrale deel van het Oostelijk front
tot een nieuwe vernietigingsslag geleid,
welke geweldige gevolgen zal hebben. Al
leen in heti gebied van Wjasma zijn ver
scheidene bolsjewistische legercorpsen in
gesloten. Zij gaan onverbiddelijk hun ver
nietiging tegemoet.
Uit het weermachtsbercht blijkt duidelijk,
dat aan het Oostelijke front op een enorm
gebied uitgebreide operaties gaande zijn.
Terwijl de oogen der wereld en vooral die
van de Sovjet-legers gericht waren op het
Zuidelijke deel van het Oostelijk front, is
de Duitsche weermacht in het centrum van
het Oostelijk front doorgebroken. Reeds tij
dens den grooten vernietigingsslag ten
Oosten van Kief deden de Sovjets ernstige
pogingen Smolensk te heroveren, hetgeen
hun niet is gelukt. Bovendien wilden zij
ten Noorden van Smolensk oprukken en
door deze doorbraak het Duitsche front in
het Noorden aan het wankelen brengen en
Leningrad ontlasten. Deze operatie is den
Sovjets verderfelijk geworden. Niet alleen
zijn zij in de omgeving van Wjasma om
singeld, doch het weermachtbericht laat
vermoeden dat ook nog andere plaatsen
van het centrale deel van het front, de
Duitsche doorbraak plaatsvindt.
Commentaren.
De Berlijnsche avondbladen geven het ex
tra bericht van het opperbevel der weer
macht omtrent den vernietigingsslag in den
centralen sector van het Oostelijk front me'
HEDEN BOODSCHAP
VAN ROOSEVELT
Neutxaliteitswet weer in het ge
ding, s
Washington, 8 Oct. (D.N.B.) Roosevelt
heeft heden zijn tweede bespreking gehouden
met de leiders van het Congres over de wij
ziging ..der Neutraliteitswet. De leiders van
het Congres verklaarden, naar „Associated
Press" meldt, dat Roosevelt Donderdag een-
boodschap tot het Congres zal richten over
de wijziging der Neutraliteitswet.
De leider der democratische Senaatsfrac-
tie.*senator Barkley, was van meening. dat
de bewapening der koopvaardijschepen het
dringendst was. Hij was persoonlijk de op
vatting toegedaan, dat ook het verbod om
havens in het oorlogsgebied aan te doen.
moet worden opgeheven.
Andere leidende leden van het Congres
lieten doorschemeren, dat de boodschap van
Roosevelt zich zou beperken tot de bewape
ning van koopvaardijschepen.
De president, de minister van buitenland-
sche zaken Huil en Harry Hopkins hopen,
zoo meldt^Associated Press" verder, dat het
Congres het verbod tot het bevaren van oor
logszones uit eigen beweging zal opheffen.
groote opschriften over de geheele breedte
der pagina's.
De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft
daaromtrent: het bolsjewisme had de be
schikking over het grootste leger ter wereld
met reusachtige uitrusting. Dit leger is
thans in het. hart getroffen. De Duitsche
weermacht heeft eerst de aanvalskracht van
het bolsjewisme verslagen en staat thans op
het punt ook de verdedigingskracht van den
gebroken tegenstander kapot te slaan.
De Deutsche Allgemeine Zeitung ziet in
het feit, dat het negende bolsjewistische le
ger gevangen genomen is, een ovemihning,
welke niet minder beteekent, dan de ineen
storting van den Sowjet Zuidelijken vleugel.
Na een opsomming te hebben gegeven van
de beteekenis van het Donetz bekken, waar
bij in de eerste plaats wezen wordt op den
kolenrijkdom van dit. gebied en op het feit.
dat het de voornaamste producent, van elec-
trische energie voor de Sovjet Unie is,
schrijft het blad: een leger verloren, belang
rijke bewapeningsbedrijven verloren, dit be
teekent een nederlaag voor Stalin aan? de
zee van Azof.
Naar wij vernemen, zal met ingang van
1 Januari 1942 het teeltrecht voor de bloe-,
menkweekers met vijftig procent worden in
gekrompen. Tegelijkertijd zullen zij dan ver
plicht worden den hierdoor vrij gekomen
grond te betelen met groenten of andere
voedselproducten. Als basis voor de inkrim
ping der bloemencultuur wordt, aangeno
men de toestand per 31 December 1940.
Het ligt in de bedoeling de kweekers de
keuze te laten in te krimpen op de soort
glas welke hun het beste schikt.
Als bijzondere maatregel is nop bepaald,
dat geen overschrijving van teeltvergunnin
gen toegelaten zal worden."
f Duitschland strijdt voor Europa "N
Vernietigende slag in
het centrale deel van
het front
Verscheidene bolsjewistische
legers ingesloten.
Uit het hoofdkwartier van den
Führer, 8 October (D.N.B.)
Het opperbevel van de- weermacht
maakt bekend:
Terwijl in de Oekraine de aanvals-
en achtervolgingsoperaties in vollen
gang zijn, heeft de op 2 October be
gonnen doorbraak in het midden van
het Oostelijke front tot een nieuwen
vernietigenden slag geleid, welke groo
te gevolgen zal hebben. Alleen in het
gebied van Wjasma zijn, zooals in een
extra bericht is bekend gemaakt, ver
scheidene bolsjewistische legers inge
sloten. Zij gaan onverbiddelijk hun on
dergang tegemoet. Ten westen van Le
ningrad mislukte in den nacht van. 6
op 7 October een nieuwe landingspo
ging van den vijand, alvorens zij de
kust bereikt had. In dappere luchtaan
vallen werden ^achter het. geheele bolsje
wistische front transporttreinen en
spoorlijnen zwaar getroffen. Talrijke
treinen werden vernield of beschadigd;
In den afgeloopen nacht viel het lucht-
wapen belangrijke militaire inrichtin
gen in Moskou en Leningrad aan.
Bij luchtaanvallen op de reede van
Suez werd in den afgeloopen nacht een
vrij groot koopvaardijschip door bom-
treffers beschadigd.
Vluchten van den vijand' naar het
Rijksgebied vonden niét plaats.
Onbegaanbare wegen -
Landmijnen - Hinderlagen I
Steunt de Nederlandsche ambulan
ce voor het Oostfront, Koninginne
gracht 22, Giro 87600 's Graven-
hage.
lapansche pers verbreekt
het stilzwijgen
Oorlog met Amerika moet onder
het oog worden gezieh.
De dagbladen te Tokio hebben, volgens
U. P., in hun hoofdartikelen het stilzwijgen
verbroken, dat zij ten aanzien van de Ja-
panschAmerikaansche betrekkingen sedert
Konoje's boodschap aan Roosevelt, hebben be
waard. In deze artikelen beschuldigen zij de
Vereenigde Staten er van, dat hun jongste
acties, zooals bijv. de conferentie te Manilla,
diiidelijk er op wijzen, dat Washington niet
verlangt den vrede in den Stillen Oceaan te
handhaven. Vooral wordt door de bladen ge
wezen op de groote EngelschAmerikaan
sche inspanning om een ariti-Japansch om-
singélingsfront te vormen.
De „Nitsji Nitsji" zegt o.a.: „De met zich
zelf ingenomen leiders van de Vereenigde
Staten trachten een wereldoorlog te doen ont
branden, ten einde hun lang gekoesterden
wensch van wereldhegemonie te verwezenlij
ken. Daarom moet het Japansche volk alle
ijdele hoop opgeven en bereid zijn een oorlog
onder het, oog te zien."
Vreeselijk ongeval te Utrecht.
machinist gedood, verschillende
gewonden. Groote schade aan
het bedrijf.
Utrecht, 8 October. Hedenmorgen
is in de melkfabriek van de U.M.I
aan den Vleutenscheweg alhier een
vreeselijk ongeluk gebeurd. Het was
eenige minuten over half zeven, dat
een geweldige knal de bewoners van
den Vleutenscheweg en wijde omge-
ving hevig deed opschrikken. Het
bleek al spoedig, dat een ketelont
ploffing de oorzaak hiervan was ge
weest en wat erger was, dat een der
arbeiders was gedood en verschillen
de andere leden van het personeel
gewond waren.
Toen medische hulp tot het gedeelte van
de fabriek, waar liet ongeluk was gebeurd,
kon doordringen, bleek, dat de machinist, de
49-jarige W. F. Koenen, het leven had ver
loren Zes andere leden van het personeel
moesten zwaar en licht gèwond naar het
stads-en academisch ziekenhuis worden
overgebracht. Uit. een onderzoek kwam vast
te staan, dat de machinist, een zuurstof cy
linder had gekoppeld op de ijsmachine, in
de meening verkeerende, een ammoniakcy-
linder aan d:e machine te bevestigen. De
zuurstof kwam in contact met de olie van
de ijsmachine, tengevolge waarvan eerst een
groote steekvlam naar buiten sloeg, en kort
daarop de ketel zelf met een donderenden
slag uit elkaar sprong.
Een gedeelte van den ketel sloeg ^en gat
in het dak, de rest richtte zoo'n ravage in
de fabriek aan, dat. daar vrijwel geen ruit
meer heel bleef en uiteraard door de rond
geslingerde keteldeelen groote schade aan
het bedrijf ontstond.
Van de gewonden is de botermaker De
Bruin er het ergst aan toe. Zijn toestand
baart zorg. De toestand van de anderen is
gunstig te noemen. Het aansluiten van een
verkeerden cylinder op de ijsmachine is .niet
te wijten aan onoplettendheid van den over
leden machinist, doch aan een vergissing in
de levering van den cylinder.
Den machinist, niet beter wetende dan dat
hij een ammoniakcylinder op de machine
aansloot, werd deze vergissing noodlottig.
Hem h^eft deze fout het leven gekost. De
schade loopt in de duizenden guldens.
BELANGRIJKE RADIOREDE VAN
MUSSERT.
's-Clravenhage, 8 Oct. In het kader van
het vertrek vah een bataljon Nederlandsche
nationaal, socialisten naar het Oostfront op
Zaterdagmiddag a.s. zal de leider dér NSB.
Vrijdagavond 10 October van 19.45 tot 20 u.
een zeer belangrijke radiorede uitspreken
over den zender Hilversum 2, golflengte 301
meter.
BENOEMINGEN.
's-Gravenhage, 8 October. Het rijkscom
missariaat maakt bekend:
De rijkscommissaris voor de bezette Ne
derlandsche gebieden heeft op grond van
par. 1 van zijn verordening nr. 108—'40 (4e
verordening betreffende bijzondere bestuurs
rechtelijke maatregelen) benoemd:
Den vicépresident bij het. gerechtshof in
Den Haag, Mr. van Romondt tot. president
van dit gerechtshof, den rechter in de ar
rondissementsrechtbank te Amsterdam, Mr.
Weitjens tot lid van den hoogen raad in
Den Haag en den advocaat Dr. Peeters in
Eindhoven tot burgemeester van Maastricht.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
7.55 uur
Zieken, die een vetkaart bezit
ten, krijgen extra-boter tegen ge-
reduceerden prijs!
's-Gravenhage, 8 October: De secretaris
generaal van h~t departement van landbouw
en visscherij maakt het volgende bekend met
betrekking tot dé distributie van boter.
In den yervolge zal aan houders van vet-
kaarten, die op medische gronden voor extra
rantsoenen boter in aanmerking komen, bo
ter tegen de gebruikelijke reductie van 22l/i
cent per 250 gram worden verstrekt. Aan deze
personen zullen losse rantsoenbonnen, ge*
merkt met „één rantsoen margarine of vet"
worden verstrekt, welke recht geven op 250
gram boter met reductie.
Uitreiking geschiedt uitsluitend tegen over-
legging van een door den vertrouwensarts
geteekend formulier MD 29, waarbij tevens
de stamkaart dient te worden overgelegd ter
controle van het feit, of destijds een vet
kaart werd uitgereikt.
Uitreiking van extra bonnen vobr
„een half rantsoen boter" voor
jeugdige personen.
Aan personen, welke geboren zijn na'
1 Januari 1921, doch vóór 2 Januari 1928,
wordt een extra rantsoen boter van 125 gram
beschikbaar gesteld.
Degenen, die hiervoor in aanmerking ko
men, dienen zich in de week van 13 tot eh
met 18 October a.s. op een door de 'plaatse
lijke distributiediensten nader vast te stellen
dag, bij deze diensten te vervoegen: Zij zullen
dan een bon voor „een half rantsoen" boter
ontvangen, welke onbeperkt geldig is en
recht geeft op 125 gram boter, zonder
reductie.
Daar de kleinste verpakking van boter 250
gram bedraagt, diener\ steeds twee bonnen
bij den winkelier ingeleverd te worden, zoo
dat degenen, die over een oneven aantal bon
nen beschikken, met anderen een-combina
tie zullen moeten vormen, teneinde een
even aantal te verkrijgen.
In een officieele publicatie zijn de voor
de detaillisten van belang zijnde bijzonder
heden, betreffende de inlevering' der bonnen,
vermeld.
Vertrek van vrijwilligers
naar het Oostfront
's-Gravenhage, 8 Oct. Zooals reeds me
degedeeld is, wordt het le b.on v.h. 2e le-
gioensregiment Zaterdag a.s. hier ter stede
beëedigd.
De beëediging en het vertrek van deze
groep Nederlanders, die zich naast den dap
peren Duitschen soldaat voor den strijd te
gen de bolsjewieken zal inzetten, zal worden
tot een zeer beteeken is volle plechtigheid,
waaraan de hoogste Duitsche en vele Ne
derlandsche autoriteiten zullen deelnemen.
Wij behoeven wel niet te wijzenop de
verstrekkende beteekenis van deze daad
voor Nederland en voor het Nederlandsche
volk, dat door het voorgaan van dit legioen
vastberaden strijders, dat bereid is het hoog
ste goed voor de verdediging en het behoud
onzer beschaving en cultuur te offeren, den
weg gewezen wordt naar dè plaats, die land
en volk in het toekomstige Europa, dat' on
der leiding zal staan van den.Fuehrer aller
Germanen, Adolf Hitier, zullen deelnemen.
Zij, die straks den eed van trouw aan den
Fuehrer voor den strijd tegen de bolsjewie
ken, zullen afleggen, vertegenwoordigen dat
steeds groeiende deel van het Nederlandsche
volk, dat zich metterdaad afwendt, van plu
tocratie, jodendom en bolsjewisriie, dat deel
dat. de oogen geopend heeft voor de waar
achtige belangen van Nederland en in de
konhende Germaansche volkengemeenschap.
Zij die straks gaan vertrekken en zich in
hechte wapenbroederschap zullen scharen
aan de zijde der tienduizenden Nederlanders
die op verschillend terrein aan de grootste
worsteling, die de wereld ooit kende, teza
men met Duitschers, Italianen, Roemenen,
Hongaren, Finnen, Denen en Noren, zuilen
deelnemen leggen met den inzet van hun
leven de basis voor Neêrlands toekomst,
doch ook en vooral voor het behoud onzer
eeuwenoude christelijke beschaving, want
het gaat immers ook om de verdediging der
christelijke levensleer.
Laten zij, die oogen en hart nog immer
hoopvol op het westen gericht houden en
na harde lessen nog steeds niets geleerd blij
ken te hebben, bedenken, dat er slechts twee
mogelijkheden zijn: opgang of ondergang
opgang met Adolf Hitier of ondergang met
Stalin en zijn trawanten-
De ondergang van het avondland zou het
onherroepelijk gevolg zijn van een overwin
ning der bolsjewistische hopden, waartegen
de Fuehrer nog juist, te rechter tijd heeft
ingegrepen.
