Buitenland.
Gemeenteraad te Texel.
Donderdag is het debat over het ontwerp
tot herziening der wet op het lager onderwijs
aangevangen. De heer Van Houten bestreed
het ontwerp, dat het staatsgeld zou doen
gebruiken ten dienste van propaganda voor
bijzondere leerstelsels en dat de openbare
scholen zal leegpompen ten bate van de bij
zondere. De subsidieering is volgens spr. voor
catholieken ongewenscht en in strijd met het
anti-revolutionaire beginsel.
De heer De Beaufort miste in het ontwerp
de waarborgen dat de Regeering niet later
den aard van het openbaar onderwijs zal aan
tasten. Het subsidiestelsel geeft geen waar
borg voor goed onderwijs en de gemeenten
worden te zwaar gedrukt.
De heer Schaepman betoogde dat de catho
lieken zich best met dit ontwerp kunnen ver
eenigen.
De heer Van der Felz achtte het ontwerp
eene benadeeling van het gehalte van het
openbaar onderwijs en zag er geen beëindiging
van den schoolstrijd in.
De heer Gleichman is ook consiliant, maar
wil meer waarborgen ten gunste van het open
baar onderwijs.
Bij de voortzetting van het debat over
de onderwijswet in de zitting van Vrijdag
verklaarde de heer Vermeulen met genoegen
te vernemen dat men deze wet in concilianten
zin opvat. Hij hoopt dan ook dat de linker
zijde zal inwilligen, hetgeen thans in het alge
meen belang verlangd wordt. Voor leerplicht
acht hij in dit ontwerp geene plaats.
De heer Rutgers bespreekt de wijze van be
handeling dezer zaak door de rechterzijde
volgens hem wordt op deze wet, als zij het
Staatsblad bereikt, den stempel van partijzucht,
geweld en tyrannie gedrukt, doch welk lot
haar treft, de behandeling kan deze nuttige
zijde hebben, dat het praatje dat het weelde
rige onderwijs der liberalen schuld is, uit de
wereld wordt geholpen, omdat deze wet veel
duurder is.
De heer Röell meent dat uit dit ontwerp
eenige bepalingen moeten vervallen. Of hij
zijne stem aan het ontwerp zal weigeren,
daarover laat hij zich niet uithij zal trachten
eenige verbeteringen aan te brengen.
De heer Smidt acht het eene illusie dat dit
ontwerp den schoolstrijd zal oplossen; het is
niet een strijd om enkele guldens, het is een
wereldstrijd, de strijd voor het vrije onderzoek
tegenover het opgelegd gezag. Ter wille van
het beginsel dat ons vrijwaart voor gewetens-
en godsdienstdwang is hij tegen deze wet.
De heer Lieftinck kan niet toestemmen dat
d^ze wet den schoolstrijd zal beëindigen. Ook
kan hij deze wet geen bezuinigingswet noemen
want ze is veel duurder, een verbeteringswet
is zij evenmin. Hij wil wel concessiën, ook
hier, maar het geld der belastingschuldigen
wil hij niet aanwenden om twist te strooien
in den lande; hij gunt der kerk nog meer
éénheid, maar hooger is voor hemde éénheid
van het Ned. volk, die door deze wet bedreigd
wordt.
De heer Lohman constateert dat deze wet
niet de uitbreiding van het christelijk onder
wijs beoogt. Spr. wil wel eene openbare school
als redmiddel voor degenen, die haar willen,
maar niet voor het geheele Ned. volk. Als
schoolstelsel wil spr. de openbare school niet.
Door aanneming van deze wet, zegt spr., zul
len wij toonen dat het landsbelang hooger
staat dan ons partijbelang.
Het Hoofdbestuur der Vereeniging ter
bevordering van de Nederl. Visscherij, bericht
dat ten behoeve der Zee- zoowel als Riviervis-
scherij, op Woensdag 11 September e. k. des na
middags ten een ure, in een der Localen van het
gebouw „Krasnapolski" te Amsterdam een
Beurs zal worden gehouden, en noodigt mits
dien ieder die slechts in een enkel opzicht bij
een dezer Visscherijen direct of indirect betrok
ken is uit ter gemelder plaatse te vei schijnen of
zich te doen vertegenwoordigen.
Tot goedmaking der kosten zal een toegangs
prijs ad f 0,25 per persoon worden geheven.
Leden van het Hoofdbestuur der Vereeniging
bovengemeld zullen aanwezig zijn om alle ver
langde inlichtingen te verstrekken.
Men meldt aan het Wbl. v. H. van
vertrouwbare zijde, dat dezer dagen met de
stoomboot „Veendam" ruim duizend kisten
bloembollen naar Afrika zijn verzonden. Schat
men dat elke kist eene waarde van f 100
vertegenwoordigt, dan bedraagt de waarde
meer dan f 100,000, Zeker eene kapitale som.
Men deelt mede, dat de landbouwer
Spelbrink te Veendam er zwarte aardappelen
op na houdt, van binnen en van buiten zwart.
Gekookt waren ze één meel al meel, zwart
meel natuurlijk. Ze moeten te Winschoten
ook enkelen voorkomen zoo zegt men.
De belangstelling in de arbeiders enquete,
door de werklieden te Amsterdam te houden
neemt steeds toe. Er zijn nu omstreeks 20
sectiën gevormd, die elk een bepaalden werk
kring hebben te vervullen.
In het geheel nemen nu 27 vereenigingen aan
deze beweging deel.
In den Haag is een vélocipède-, pakket-,
en correspondentiedienst opgericht, die het
hoofdkantoor in de Halstraat 11 zal houden.
De vergoeding is onbegrijpelijk laag gesteld
men kan bv. voor 4 centen eene boodschap,
met antwoord terug, doen overbrengen.
Bij een 16tal winkeliers in verschillende
deelen der stad zijn bussen geplaatst, waarin
men de pakket- en boodschapskaarten kan
werpen. Zij zullen om het uur worden ge
licht.
De commissie voor de staalwaterbron te
Haarlemmermeer heeft reeds tweemaal zooveel
geld ontvangen als benoodigd is voor het
maken van een voorloopig plan.
In den 20 dezer te Parijs gehouden Minister
raad deelde de minister van oorlog het resultaat
mede der instructie tegen de door de stukken
van het Staatsgerechtshot in verdenking gebrachte
of ficieren.
Daaruit moet gebleken zijn dat de negen-en-
vijftig actieve officieren zich schuldig hebben
gemaakt aan Boulangistische aangelegenheden.
Twee hunner werden gepensioneerd, negen op
nonactiviteit gesteld, zos bevinden zich in arrest,
terwijl de overigen op andere disciplinaire wijzen
werden getroffen. Van het territoriale leger namen
22 officieren aan de verboden bewegingen deel.
Dezen verloren hun rang21 onderofficieren der
linie en reserve ondergaan öf disciplinaire öf
gevangenisstraf; acht gendarmen en onderoffi
cieren der republikeinsche garde verliezen aan
spraak op civiele bezoldiging. Omtrent eenige
officieren zijn nog geene maatregelen genomen.
Op den Engelschen North Easternspoorweg,
nabij Ryhope, is een trein verongelukt. De
locomotief en alle wagens ontspoorden en een
groot aantal personen werden gewond. Merk
waardigerwijze verloor slechts één der reizigers,
een kind, het leven. De bewoners der naburige
huizen brachten den ongelukkigen gekwetsten
spoedig hulp en uit Sunderland werd een trein
met heelkundigen gezonden.
De aanleiding van het ongeluk was vermoedelijk
dat de trein, die te laat was, in een bocht, bij
het afrijden der helling bij Ryhope, te groote
snelheid had.
Uit het zuiden van Nieuw-Zeeland wordt
buitengewoon strenge vorst bericht. Drie muren
bij Dunedin waren met ijs overdekt en men reed
er eene week lang schaatsen.
In het district Tortorum, in Armenie, hebben
hevige vulkaansche werkingen plaats gehad. Twee
dorpen werden door aardbewegingen met ver
woesting bedreigd.
In Kaapland heeft een van de hevigste
noordwester stormen gewoed, welke er sinds
jaren zijn waargenomen. Een groot aantal houten
gebouwen en steigers in zee werd vernield. Een
Britsch schip strandde, doch de bemanning werd
gered. Te Kaapstad was de schade vrij aan
zienlijk.
Men wil in Britsch Indie maatregeler tegen
de uitbreiding der melaatschheid nemen. Maar
de oprichting van Leprozenhuizen vindt grooten
tegenstand bij de inlandsche pers, die beweert,
dat het nog beter zou zijn de melaatschen eenvoudig
op to hangen, dat hen op te sluiten in een huis
waar zij hunne godsdienstplichten niet vervullen
kunnen, welker vervulling juist zoo noodig is voor
hen wegens de ziekte, die hun als een straf voor
zonden, begaan in een vroeger leven, de Hindoes
gelooven aan de zielsverhuizing opgelegd is.
In Oregon en Montana en in andere streken
in het Noordwesten der Vereenigde Staten zijn
groote boschbranden uitgebroken, die in een kring
van bijna 10 dagreizen groote verwoestingen
hebben aangericht.
Vergadering Vrijdag 23 Aug. 's morgens 11 uur.
Tegenwoordig 11 leden, zynde de heeren Coninck
Westenberg, F. Keyser, Mets, Brouwer, Boon,
T. M. Zym, Roeper, Dros, C. Keyser Pz., C. Zym en
Bakker.
Afwezig de heer Koorn.
Eén vacature.
Voorzitter de heer C. M. Kooy, burgemeester.
Na opening der vergadering, worden gelezen de
notulen der vorige vergadering, en deze goedgekeurd.
Daarna doet de Voorz. mededeeling van eenige
Prov. bladen, welke voor kennisgeving worden aan
genomen.
Zoomede van een schrijven van Ged. Staten, be
treflende het ter goedkeuring toegezonden raadsbe
sluit, omtrent de scholen in Eierland.
Ged. Staten kunnen dat raadsbesluit niet goedkeu
ren, omdat de redactie daarvan niet juist is; daarin
toch is sprake van opheffing der beide scholen,
hetgeen niet wordt bedoeld.
Ged. Staten verwachten alsnu een raadsbesluit,
waarin wordt bepaald:
Opheffing der school in Zuid-Eierland.
Verplaatsing der school van Midden-Eierland.
Het vereenigen van beide scholen onder het hoofd
der school van Midden-Eierland, met by stand van
eene onderwyzeres;
Juiste aan wy zing der plaats, voor de te verplaat
sen school.
Omtrent dit laatste punt kan door B. en W. nog
geen zekerheid worden gegeven, aangezien daarover
onderhandelingen worden gevoerd.
De heer C. Keyser Pz. dringt aan op bespoediging
in deze zaak.
De Voorzitter zegt dat daaraan wordt voldaan.
Omtrent het terrein waar de school zal worden
gebouwd, ontspon zich een debat, of deze ter rechter
of linker zyde van den weg zal worden opgetrokken.
Als gevolg daarvan zal het terrein ter hoogte van
Ruimzicht worden onderzocht, en met bekwame
spoed deze grondkwestie worden uitgemaakt.
Aan de orde wordt gesteld het onderzoek der
geloofsbrieven van de nieuw benoemde raadsleden.
De heeren T. M. Zym, Roeper en Bakker verlaten
voor eenigen tfid de vergadering. Na onderzoek
weder binnenkomende, deelt de Voorzitter mede dat
tot toelating der benoemden is besloten.
Daarna wordt door de commissie, belast met het
nazien der rekeningen van de gemeente, het Burg.
Armbestuur, het Alg. Weeshuis en de Bank van
Leening, over 1888, by monde van den heer C. KeyserPz.
rapport uitgebracht en geadviseerd tot goedkeuring.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
Wordt aangeboden de Gemeentebegrooting over
1890, zoomede die van het Alg. Armbestuur, Alg.
Weeshuis en de Bank van Leening.
Tot onderzoek worden deze gesteld in handen
eener commissie bestaande uit de heeren C. Keyser Pz.
Dros en Roeper.
Nog wordt aangeboden eene suppl. begrooting,
dienst 1889, voor eene uitgave van 1 600 aan het
waterschap de 30 gem. polders, als bydrage Voor den
Lange waals weg, welke gereed is.
Alsmede een concept-raadsbesluit tot het aangaan
eener geldleening van f 500, voor bovengenoemd doel
tegen eene rente van hoogstens 5%, aflosbaar in
1902, behoudens goedkeuring van Ged. Staten. Wordt
goedgekeurd.
Daarna komt aan de orde een voorstel tot reorga
nisatie der school voor u. 1. o.
Door B. en W. wordt voorgesteld:
1°. Met 1 Dec. 1889 op te heffen de school voor u. 1. o.
2°. Met dien datum aan de sehool voor gewoon
lager onderwys letter a. k., toe te voegen eene
klasse met uitgebreid leerplan, lett. p. s.
3°. In verband hiermede, den heer D. J. van Oyen,
onderwyzer, met dien datum eervol te ont
slaan, met toekenning van een wachtgeld,
gedurende 6 maanden, van half tractement.
4°. Te benoemen een onderwyzer met hoQfdacteen
acten voor Fransch en Engelsch, op eene jaar
wedde van f 1000.
5°. De jaarwedde van den heer de Braai, als hoofd
der school, te verhoogen met f 200.
Uit de memorie van toelichting blykt dat de gedu
rige verandering: van hoofd der genoemde school,
zoomede het klein getal kinderen, aanleiding tot deze
reorganisatie geven. Aan de gemeente zou dit voor
stel eene bezuiniging van f 1100 verschaffen.
Een adres van geiyke strekking, met uitvoerige
toelichting, was tevens ingezonden door de heeren
C. Keyser Pz. en Roeper.
De Voorzitter stelt voor omtrent deze zaak nog
geen beslissing te nemen, doch met het oog op het
groote belang, het voorstel te stellen in handen
eener commissie, tot nader onderzoek, en in eene
volgende vergadering in behandeling te nemen.
De raad zich hiermede vereenigende worden tot
leden dier commissie aangewezen, de heeren Dros,
Mets, T. M. Zym, C. Keyser Pz. en Roeper.
Daarna gaat de vergadering over in geheime zitting
tot behandeling van reclames tegen den H. O.
Na heropening wordt door den heer C. Keyser Pz.
gewezen op noodzakelyke verbetering van de straat
aan de Waal, en door den heer T. M. Zym op straat
verbetering aan den Hoorn.
