Buitenland.
Helder, 30 Augustus.
,,'t Is alles rust en vree
Geen vrees'lijk oorlogswee
Dreigt meer de vest."
Met die woorden, aan een oud feestlied ont
leend, zou men den huidigen toestand dezer strerkte
thans kunnen schetsen. Na al de rumoerige
actie van voor eenige dagen is eene vacantie
ingetreden, die van rustige rust gewaagt. De
hulptroepen van elders vertrokken naar hunne
respectieve garnizoenende daartoe gekomman-
deerde gekwetsten verlieten het hospitaal en de
oorlogsbodems worden heel gewoon schoonge
maakt. Op eenigszins feestelijke wijze werd aan
den oorlogstoestand een eind gemaakt.
Optochten van regimenten en zeemacht, onder
de opwekkende toonen der krijgsmuziek, lokten
duizenden toeschouwers. Ook dit eindnummer
van het programma moet zonder onheilen zijn
af geloopen.
In de te Brussel gehouden bijeenkomst zijn
de gedelegeerden van Staats-, Rijn- en Holland-
sche spoorwegen met vertegenwoordigers van de
Belgische staatsspoorwegen en den Franschen
Noorderspoorweg tot overeenstemming gekomen
nopens de voorgenomen organisatie van extra-
treinen naar Parijs. De treinen zullen des Don
derdags van Utrecht te ongeveer 8 uren des avonds
vertrekken, om den volgenden ochtend te 6.55
in Parijs aan te komen. De terugkeer van Parijs
vindt den daarop volgenden Woensdag te 9.40
's avonds plaats met aankomst te Utrecht te
ongeveer 8 uren 's morgens. De prijs der speciale
biljetten (retour), welke tot een beperkt aantal
verkrijgbaar zullen zijn en waarvan de verkoop
twee dagen vóór het vertrek zal gesloten worden,
zal ongeveer gelijk zijn aan hetgeen anders een
biljet voor enkele reis kost.
In de zitting der Tweede Kamer van Donderdag
werd het algemeen debat over de onderwijswet
voortgezet.
De heer Heldt was ook conciliant gestemd, doch
stelde zjjn voorwaarden. Hij was bereid tot 't brengen
van een offer ten nadeele van het openb. onderwijs,
gedreven door medelijden met de kinderen die van
den tegenwoordigen toestand de slachtoffers zijn.
Maar de waarborgen zijn hem in deze wet te gering.
Spreker verdedigde leerplicht als een nationaal belang
en trachtte het daartegen aangevoerde te weerleggen.
Een herziening zonder leerplicht is voor hem onaan
nemelijk.
De heer Zijlker, bestrijdende het doel om op de
lagere school godsdienstige dogmatiek in te voeren,
verklaarde zich tegen het subsidie stelsel en vóór
leerplicht, en zou tegen de wet stemmen, ook omdat
hij daarvan verwacht daling van het peil van het
onderwijs.
De heer Gildemeester stond op het standpunt des
lieeren Mees: Hij wenschte overeenstemming, mits
aan billijke eischen werd tegemoetgekomen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken meende
dat deze herziening door 't algemeen belang werd
gevorderd, om den strijd voor de school van 't politiek
terrein af te voeren. Hij zette uiteen waarom het
thans gevolgde stelsel het meest verkieslijkst toe
scheen.
De Grondwet verbood z. i. niet het subsidiestelsel,
en 't landbelang vorderde ondersteuning van het
bijzonder onderwijs, waarvan 27% der schoolgaande
kinderen gebruik maken. Wat de kosten betreft,
achtte de Minister onderscheid tusschen de gemeenten
noodig. Do Regeering had aan vele bezwaren trachten
te gemoet te komenverder kan zij niet gaanzoo
bijv. wat de schoolgeldheffing betreft, dat beginsel
kon wellicht een weinig worden gewijzigd, doch
niet gemist.
De heer Van der Kaay repliceerde. Hij consta
teerde dat de Regeoring een nadere regeling van
hot openbaar onderwijs niet ondenkbaar acht.
De heer Borgesius constateerde dat de Regeering,
ten aanzien van de beëindiging van den schoolstrijd,
had geretracteerd. Het artikel betreffende de school
geldheffing is zooals't daar ligt onaannemelijk. Wat
den leerplicht betreft, beroept de Minister zich voort
durend op sociaal-democraten, om een regeling op
dit oogenblik af te keuren. Wat de financieele
regeling betreft, de gemeenten mogen niet zwaarder
worden gedrukt. Spr. zal dus medegaan, behoudens
tegemoetkoming aan bezwaren, bijv. wat betreft de
schoolgeldheffing.
De heer Rutgers gispte de houding der rechterzijde,
die alleen kracht zoekt in haar stemmen geweld.
Hy hechte niet aan verklaringen waar de anti-revo
lutionaire party in elk opzicht voortdurend draaide
en er geen waarborg was dat een opvolger van den
Minister diens beloften zou nakomen. Wat de school
geldheffing betreft, zy zal leiden tot ontvolking
der openbare school, met behulp van Staatsgeld.
By het Vrijdag voortgezet schoolwet-debat betoogde
de heer Tak dat de schoolstrijd niet zal eindigen,
maar worden overgebracht in de gemeenten en het
Staatsgezag zal ondermijnen. De heer Schaepman
zag in de toekenning van het recht en de gelijk
heid der vrye school in dit ontwerp, de oplossing
van den politieken strijd en een waarborg voor de
volkseenheid. De heer ITartogh vroeg naar de ge
ruststellende verklaringen omtrent de financieele
gevolgen en eisclite de handhaving der Staatsschool.
De heer Van Houten hield vol dat het subsidie
stelsel in strijd is met het vrijheidsbeginsel. De
heer Lohman verklaarde nogmaals dat dit ontwerp
juist de grootste grief der rechtsongelijkheid zal
doen vervallen. Door de heer Mutsaers werd even
eens het ontwerp verdedigd, als zijnde in het algemeen
belang, ook wat betreft Noord Brabant en Limburg.
De heer de Beaufort leidt uit het niet beantwoorden
zijner vragen af, dat cie Regeering geen oplossing'
van den schoolstrijd wenscht. Volgens spr. zullen,
wanneer de wet onveranderd blijft, van de linkerzijde
zich niet velen voor het ontwerp verklaren.
De Min. van Binnenl. Zaken houdt vast aan zijne
afgelegde verklaringen. Voor den Staat is hoofd
vraag, dat, en niet waar er onderwijs gegeven wordt.
De Regeering meent voldoende waarborgen te hebben
voorgesteld voor het verleenen der subs: aan de
bijzondere scholen.
De heer Tak van Poortvliet wijst op verschillende
redevoeringen, om het openen van eene voor de
openbare schoolvernietigende concurrentie verder
aan te toonen, en hierin blijft voor hem bezwaar
liggen, tegen het voorstel.
De algemeene beraadslaging wordt gesloten.
De minister van buitenlandsche zaken ves
tigt de aandacht op een bij hem ingekomen
schrijven van den waarnemenden consul teBuenos-
Ayres, volgens hetwelk de landverhuizing naar
de Argentijnsche Republiek in den laatsten tijd
zoozeer is toegenomen, dat het steeds moeilijker
wordt allen emigranten plaatsing te bezorgen.
Zelfs zouden de eigenaren van koloniën reeds
weigeren huisgezinnen aan te nemen met veel
kleine kinderen, die nog niet bij de werkzaam
heden behulpzaam kunnen zijn.
Met zekerheid kan thans worden gemeld,
dat in den jongsten storm van de visschersvloot
van Urk twee schuiten zijn vergaan; zeven per
sonen zijn daarby vei dronken, waarvan twee
gehuwd waren. Een dier schuiten werd bevaren
door drie broeders.
Van de 10 gestrande vaartuigen zijn er twee
afgebracht; de overige ziin waarschijnlijk veiloren.
De opvarenden zijn echter allen gered. Een groot
deel der visschersvloot is binnengekomen met
groote schade, gebroken zwaarden en sommige
zonder roer. Van ééne schuit is nog niets bekend.
Te Emmen beginnen de steppenhoenders
zich weer te vertoonen. Men wil beweren dat
ze ook hier weder zijn gezien.
Men schrijft aan de N. R. Ct. uit Harlingen:
De werkstaking der werklieden aan de Theems
laat zich ook hier gevoelen, daar door deze grève
de van hier komende booten niet geregeld kunnen
worden gelost. Twee van hier met goederen
gezonden stoomschepen moeten nog, met de
lading in, op de Theems liggen. Ook het zenden
der goederen over Harwich en Huil helpt weinig,
daar ook de werklieden aan de spoorwegstations
het werk hebben gestaakt, of tenminste de nog
dienstdoenden slechts langzaam met den arbeid
vorderen. Als een rechtstreeks gevolg van deze
werkstaking kan worden aangemerkt de daling
van de boterprijzen, aangezien dit artikel niet
kan blijven staan, maar van de hand in den
tand moet.
Als een bijzonderheid op het gebied van
tuinbouw wordt medegedeeld, dat door den land
man A. Bakker te Beemster, Zuiderweg, met
uitstekend gevolg de volgende proefneming is
gedaan.
In April jl. heeft hij slaboonen gezaaid, daarna
in Juni dezelve gedroogd, en de gedroogden op
nieuw gezaaid, welke nu uitmuntende vruchten-
opleveren.
Naar wij in de „Amst. Ct." lezen, is in de
I-Iaagsche afdeeling van den sociaal-democratischen
bond eene motie aangenomen, om de regeering
dringend uit te noodigen een einde te maken
aan den Atjeh oorlog, door terugroeping onzer
troepen. Voldoet de regeering niet aan die wensch,
dan zou men met alle ten dienste staande middelen
de werving van troepen voor Indië tegenwerken
en aan de Atjehers de vriendschappelijke gevoelens
van de Nederlandsche werklieden te hunnen
opzichte doen kennen.
De „Amst. Ct." voegt hieraan de volgende
parodie toe
„Het voornemen moet bestaan om, indien de
regeering niet aan de uitnoodiging der socialisten
voldoet, met de geheele partij naar Atjeh te
verhuizen.
„Croll zou dan als sultan van Groot-Atjeh
worden uitgeroepen en zoodoende schadeloos
gesteld worden voor het verlies zijner betrekking
aan het ministerie."
In eene der Friesche Weekbladen van Zater
dag 17 Augustus, komt voor de volgende curieuse
ad vertentie
Door STERFGEVAL
ter overname aangeboden eene met zorg onder
houden HOOGE HOED.
Aanbiedingen onder motto „overdrachtelijk"
aan den Uitgever.
Baas boven baas. Uit Haarlem wordt
geschreven dat er misschien geene stad in ons
vaderland is, welke, in vergelijking harer grootte,
zoo rijk bedeeld is met „hofjes" als Haarlem.
Er zijn er niet minder dan 21.
Het is goed dat in het bericht van „misschien"
sprake is, want Leiden spant de kroon en telt
niet minder dan 34 hofjes.
De Spaarnestad heeft eene bevolking van 48,159
en de Sleutelstad eene van 46,379 zielen. (L. D.)
Een jongmensch uit het midden van Fries
land, die zich aan het onderwijs wijdt en binnen
betrekkelijk korten tijd akte voor onderwijzer,
voor gymnastiek, voor teekenen en de hoofdakte
verwierf gevoelde grooten lust om zich ook in
het Fransch te bekwamen. Daar hy zeer zuiver
en correct viool speelt, is hij met zijne vioolkist
naar Brussel getrokken, waar hij 's daags zijne
taalstudiën doet en 's avonds, voor zijn onderhoud,
in het orkest van het Edentheater de viool bespeelt.
De werkstakers te Londen hebben opnieuw
groote optochten met muziek en vaandels gehou
den. Een der voornaamste besluiten, die door
de vergadering in „Hyde Park" werden genomen,
was dat, waarin de werkstakers hunne eischen
omschreven. Deze zijn de volgende:
1. Alle mannen, die voor de graan-vrachtvaar
ders werken, willen voortaan 6 stuivers per uur
nachtwerk (van 7 tot 5 uren) en 8 stuivers per
uur overwerk;
2. Alle sjouwerlieden voor houtwerk, stuwers,
enz., willen 8 stuivers per uur en 1 shilling per
uur overwerk;
3. de werktijd mag niet worden overschreden.
De ellende der werkstakers, wier verdiensten,
ook wanneer zij werk hebben, zeer onzeker zijn,
is reeds groot. Honderden, die geen onderkomen
hebben, zwerven 's nachts door de straten. Het
„Heilsleger" heeft een winkel van goedkoope
levensmiddelen in de Oost-Indische dokken opge
slagen en van andere zijden worden geld en
voedsel onder de werkstakers en hunne gezinnen
uitgedeeld.
Welk eene schade de werkstaking veroor
zaakt, blijkt o. a. uit het feit, dat men aan de
leiders der werkstaking verzocht heeft, in elk
geval de waren, die bederven kunnen, als vleesch,
eieren en vruchten, te mogen lossen. De werk
stakers weigerden. Het zou een bewys van
overgroote toegeeflijkheid zijn, meenden zy, wan
neer zij het verzoek inwilligden.
Als de toevloed van vreemdelingen er nog
meer toeneemt, zal Pary's voor de Parijzenaars
weldra geheel onbewoonbaar zijn. Des namiddags
en vooral des avonds is het nauwelijks meer
mogelijk om zich door de menschenmassa op de
Boulevards een weg te banen en die eenige haast
heeft, is gedwongen, van de daarmede evenwijdig
loopende straten gebruik te maken. De drang
bij den eiffeltoren is zoo groot, dat er op sommige
gedeelten van den dag vier of vijf uur voor de
bestijging noodig zijn en men dikwijls een uur
queue moet maken om in een lift te komen en dat
op elke verdieping.
Van den stroom kan men zich eenig denkbeeld
maken als men verneemt, dat bijvoorbeeld op 20
Augustus de hotel garnis 233,838 gasten bergden,
waarvan 176,479 uit de departementen en 54,359
buitenlanders. En dan zijn de tallooze logees nog
niet eens medegeteld, die hun te Parijs wonende
bloedverwanten de eer aandoen
In de Noordduitsche havens, welke geene
vrijhavens zijn, wordt geklaagd dat Nederland
en België eigenlijk gezegd groote vryhavens van
West-Duitschland zijn. De Düitsche tol-politiek
en de Duitsche spoorweg-tarieven zoo redeneert
men ontnemen den handel aan de Duitsche
zeehavens en geven hem aan de Hollandsche.
Vooral maakt men zich beducht dat Delftzijl,
dewijl granen en hout vrij van rechten in Neder
land mogen worden ingevoerd, het grootste
voordeel van Dortmund en het Eemskanaal tot
zich zal trekken.
Uit Emden wordt, dd. 24 Augustus, gemeld:
Volgens loodsenbericht dreef Z. t. O. van den
Bromton van de Wester Eems op 1 Eng. myi
afstands een klein Hollandsch visschersvaartuig
plat op zijde liggende. De voorste mast was
overboord, doch de achterste was nog aanwezig.
Er was niemand aan boord. Het vaartuig scheen
bijna nieuw te zijn.
Groote brand in de haven van Nieuw-York.
Men bericht uit Nieuw-York van den 27sten
Augustus dat drie Engelsche schepen, een
Amerikaansch vaartuig en veertig spoorweg-
waggons, alle met graan beladen, door brand
zijn vernield. De schade wordt begroot op
600,000 dollars.
