I. H N°. 926. Zondag 9 Augustus. A0. 1896. Mieiiws- en üd¥ertenti@bla<L Landbouw en Venteelt op Texel. Binnenland, TEXELSCHE COURANT. Dit bind verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. Abonnementsprijs per 8 macmdex Vour Dm Bubo SO Ct«. Franeo per pui door ge heel Nemblanb 46 Cts. - Naar Ahuuza en -.adore landen met verhooging dsr parts'». ABONNEMENTEN en ABVERTENTIËN worden a&ngenoraeH bij do Uitgevers LANGEVELD ft BE ROOI J, Parkstraat, Boro of Tbxxl dari Wari est© 3Ch.t| rs o: gov. zai in hi i ha 1 ze t, d we; schi •voei Sain Toen de stoom als werkkracht werd benuttigd, bete was dit in den eersten tijd, zeer noodlottig voor vele werklieden, die hierdoor broodeloos werdeD. Gelukkig nog, dat niet in eens maar van lieverlede de stoomfabrieken ontstonden. De staathuishoudkundige verheugde zich in .ie oprichting, want hoe minder handen noodig waren voor de vervaardiging van velerlei voor werpen, des te meer konden er gebezigd worden voor landbouw en veeteelt. Hierdoor zoude overvloed van goedkoop plant aardig en dierlijk voedsel ontstaan en ieders maag Advertenties vóór 19 nor op den dag der uitgave. Prijs der Advertcntiin Van 1 tot I regels SO Cts. Iedere regel meer 8 Cts. Groete lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 8 Cts. por nummer. r ze 'nige' is tl )md releg lerii le b i, d ech dote irdij tdas ïoef i ve en ^zoude behoorlek gevuld kunnen worden. De burgeroorlog in Noord-Amerika, over de afschaffing der slavernij gevoerd, deed dat door hem gewenschte en verwachte tijdperk nog wat later aanbreken, dan hjj gedacht had. Honderd duizenden Amerikanen werden gedood of door wonden, ongeschikt gemaakt voor allen arbeid. De vrijgemaakte negers, vroeger door zweepslagen tot werken gedwongen, voerden zoo weinig uit, maar mogelijk was. Amerika, dat vroeger levensbehoeften uitvoerde, was niet meer bij 1, z( machte, zich zelf te voeden. Europa moest zich >p ee voor een deel met die taak belasten en bedong or ohooge prijzen voor zijne granen. q as Het ging den landbouwers daar goed. De bouwgronden stegen in prijs, zware huren werden met gemak opgebracht. In de Betuwe werden zelfs heerlijke weiden tot bouwland gemaakt. Maar de tijd stond niet stil, en inmiddels waren de zonen der verslagenen en invalieden in Amerika mannen geworden en ook de jonge negers tot c beter inzicht gekomen, wat voor hen nuttig was. Er was nu werkkracht daar genoeg en daarbij veei i voi len l nget veie uitmuntende braak liggende gronden, diê tfielin gebruik werden genomen. Het graan daalde ontzettend in prijs, de in uite* Europa door hypothecaire schuld gedrukte land- aerjt bouwers, zagen hunne eigendommen vérkoopen en werden arbeiders of bedelaars. De renteniers, welke hun vermogen in bouw landen hadden belegd, zagen hunne inkomsten minstens met de helft verminderen of tot niet gebracht, al naarmate zjj uitmuntende, middel matige of slechte gronden bezaten. Zelfs de niet met schuld bezwaarde eigenaar- boer, die op minder vruchtbare plaatsen zijn bedrijf uitoefende, moest zijne zaken aan kant jdiujjdoen. De opbrengst konde de kosten van bewerken, mesten, bezaaien en schoonhouden niet dekken. De door den staathuishoudkundige gewenschte sch^oes&nd was daar. Er was overvloed van voedsel. De terugslag werd ook door de weilanden gevoeld, ook deze verminderden in prjjs en opbrengst, hoewel niet in die sterke mate als het bouwland. Een der oorzaken was, dat men nu ook de slachtdieren met goedkoope koeken en graan konde voeden. Maar was de overproductie een ramp voor boer en rentenier, voor den werkman was, met uitzon dering van den veldarbeider, een heerlijke tijd jhei aangebroken, want nimmer waren de loonen zoo mm hoog en in geen tijden de prijzen der levensbe hoeften zoo laag en daar het aantal der bevoor deelden dat der benadeelden overtreft, zijn de lage prijzen voor de meesten een zegen. Bitter hard is het echter voor vele bezitters tot ondergang gedoemd te zijn of zeer zuinig te moeten leven. Landbouw met uitzicht op winst, is slechts mogelijk op zeer vruchtbaren grondwjj zonderen TeJj echter den kleinen landbouwer, waartoe wij ook den groententeeler brengen, uit. Deze kunnen, doordat z]j eigengewonnen mest bezigen en er geen knecht op na houden, blijven bestaan, al is ook overvloed niet hun deel. Maar wat moet men met het slechte bouwland aanvangen en met name dat nog bovendien met polderlasten is bezwaard, en niet genoeg afwerpt, om de riks en dij klasten te kunnen betalen. Is dat land nog bovendien, zoo als het Ejjerland op Texel, grootendeels door roofbouw uitgeput, dan is de zaak nog bedenkelijker. Dergelijke grond is moeielijk en alleen met zeer groote kosten in dragelijk weiland te herscheppen, levert de osrste jaren bijna niets op en blijft een Blechte >nge radi StOE aal sti wai rentebelegging. De naar wij meenen, niet op laag veen rustende zandgronden, laten het regen water te spoedig door en zijn niet tegen droge zomers bestand. Er schiet alzoo niets anders over dan houtcultuur, doch deze is ook aan groote bezwaren onderhevig. Alleen hakhout geeft spoedig eenige rente maar opgaande boomen, zijn langen tijd een schip van inleg, de geldelijke opofferingen van den vader komen eerst zijnen kinderen of kleinkinderen ten goede. Boschcultuur is dus alleen mogelijk voor hen die over eene eenigzins ruime beurs hebben te beschikken. Een vooroordeel is het, dat op Texel geen boomen willen groeien, ddt wordt in den Burg door het Park gelogenstraft; wanneer de oergrond eerst is doorgegraven, zal de daarop geplante boom zelden dood gaan. Of die ijzerhoudende oergrond in Eijerland aanwezig is, meen ik te mogen betwijfelen. Eene tweede bedenking die op Texel tegen boschcultuur woidt gemaakt, is dat de zeewinden en het bij sterke stormen, uit de zee in de lucht opgenomen water den jeugdigen boom doodt, wat echter door velen betwijfeld wordt. Wanneer men aanvangt met vlak achter de laatste duinenreeks, sterke boomen o. a. dennen te planten en later hierachter zwakkere boomen, dan zal men denkelijk slagen. Vroeger was een groot deel van Zuid- en Noord- Holland, langs den duinzoom met bosschen bedekt, deze strekten zich Noordwaarts zelfs tot Schoorl uit. Het ia waar, destijds was de natuur de ont- ginner, die zaaide maar niet plantte en de uit zaad ontstane boom is krachtiger en heeft meer weerstandsvermogen dan de geplante. Alleen voor die gegoeden, welke niet geheel van de renten van hun kapitaal moeten leven is zoodanige boschaanleg mogelijk en de welvaart is helaas, in den laatsten t(jd te Texel zeer afge nomen, terwijl de elders wonende lieden, in het Eijerland te veel geld hebben verloren, dan dat zij neiging gevoelen, om verder daarin hun geld te wagen. B(j het hoe langer hoe schaarscher worden van het hout, wacht aan te leggen bosschen een heerlijke toekomst, maar helaas in een zeer ver wijderd verschiet. Men kan beginnen met proeven in het klein te nemen, maar verzekere zich nog buitendien van de voorlichting van deskundigen, die op Texel weinig aangetroffen zullen worden. Slot volgt. TEXEL, 8 Augustus 1896. Texel, badplaats1 belooft een feit te zullen worden; naar onze lezers zullen hebben bemerkt is de opening van de Texelsche bad inrichting, aan de Koog, op Zondag 9 dezer bepaald. Zoo zal na jaren lang tobbens dan verwezen lijkt worden, wat zoo menigmaal het onderwerp van gesprekken, het doel van bijeenkomsten en beraadslagingen was. "Waarlijk, men behoeft niet te zeggen dat in dez9 overijld te werk wordt gegaan; de zaak is reeds zoo menigmalen besproken, bekeken en overwogen, dat wij hier wel zouden kunnen toepassen bet spreekwoord „langzaam gaat zeker"; moge het dan nu ook maar zeker gaan. Wanneer wij de door ons uitgegeven nummers van de „Texelsche Courant", (als het ware een Texelsche kroniek der laatste negen jaren) open slaan, dan vinden wij voor het eerst melding gemaakt van het plan om Texel tot badplaats te verheffen in ons nummer van 20 September 1888, in de vermelding „dat door de firma Koning Co. pogingen werden aangewend om achter de Koog op Texel eene badinrichting in het leven te roepen." Daarna teekenen wij op dat eene vergade ring werd gehouden op Zaterdag 9 Maart 1889, in „de Lindeboom", waar plannen en teekening voor een eenvoudig paviljoen ter tafel kwamen, zoomede eene begrooting van kosten, pl. m. f 1100; door plaatsing van aandeelen van f 25 wilde men traehten dat kapitaal bijeen te krijgen. Weder iets later vinden wij vermeld dat op Maandag 11 Augustus 1890 in eene ver gadering in „de Lindeboom" eene commissie werd benoemd om aan de reeds vroeger geop perde plannen uitvoering te geven. De naam der Vereeniging zou zijn Noordzeebad - Koog Texel. Op die bijeenkomst werden 44 aandeelen ieder van f 25 geplaatst. Van de verdere werkzaamheden der commissie staat weinig meer geboekstaafd; doordien de leden dier commissie resp. allen van hier zijn vertrokken om elders hunne woonplaats te vestigen, geraakte de zaak in het vergeetboek. Wijlen de heer P. C. Koning intresseerde zich bijzonder voor het bedoelde plan, doch de onvoldoende steun welke er aan werd geschon ken, verhinderde de totstandkoming er van. Opmerkelijk mag het dan nu wel genoemd worden, dat als het ware zoo eensklaps, het plan van vroegere jaren zal worden verwe zenlijkt. Immers de dag van Zondag zal van het feit getuige zijn dat eene badinrichting op Texel zal worden geopend. Moge gunstig weder deze openingsdag begunstigen, en in den loop der tijden bewaarheid worden wat zoo menigmaal reeds is gepredikt: dat eene badgelegenheid alhier niet slechts voor de inge zetenen eene aangename ontspanning zal wezen, doch die gelegenheid tevens ten voor- deele komen aan ons eiland en deszelfs bewo ners. Zoo zij het 1 Op het programma van de opening van de Texelsche Badinrichting staat als No. 1 ver meld: „Welkomstmarsch door het Texelsche Fanfarecorps." Wij zijn in staat mede te deelen dat daar voor expresselijk een nummer is samengesteld; voor het trio van die marsch berden door een vriend van den componist toepasselijke woorden gemaakt, welke wij hier laten volgen, opdat het publiek, wanneer het zulks verkiest, deze kan zingen, hetgeen aan de feestelijke stemming zeker geen kwaad zal doen. Dat refrein luidt: Ontplooit u, Vaderlandsche vlag, En doe Oud-Holland kond: Een nieuwe dag, een schoone dag Brak aan voor Texels grond. Thans wordt, alom zij 't feit vermeld, Aan uwer duinen rand Een badhuis in gebruik gesteld, Een sieraad voor uw strand. Helder, 7 Aug. Gisteren verloor ter reede van Texel H. M. Ramschip „Piet Hein" een vifchtorpedo. Zooals men weet, wordt voor 't terugbrengen van zulk een kostbaar voorwerp, den vinder eene belooning van f250 toegekend. Hedenmorgen was de Texelsche blazerschuit T. X. 182, die juist de haven had verlaten om naar de Noordzee te stevenen, zoo geluk kig de verloren vischtorpedo drijvende te vinden. Aanstonds werd het voorwerp achter de schuit vastgemaakt en in het Nieuwediep binnengesleept. Te Moergestel zijn Woensdagavond zes woningen door brand vernield.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1896 | | pagina 1