'Zondag'Juni. A°. 1897. Pointe reie ter den teer A. P. Staalman. ItC ÏU2X OFFICIEEL GEDEELTE. KIESWET. De BURGEMEESTER van TEXEL Gezien de artikels 57, 58 en 154 der Kieswet, luidende Art. 57. Het hoofd of de bestuurder van een bedrjjf of eene onderneming, waarin mannelijke personen, die den leeftijd van viJf-en twintig jaren hebben bereikt, arbeid verrichten in fabrieken en werk plaatsen, is verplicht te zorgen, dat ieder van die personen, die bevoegd is tot de keuze mede te werken, gedurende ten minste twee achtereenvol gende uren tusschen acht uren des voormiddags en vijf uren des namiddags daartoe gelegenheid vinde. Art. 58. Het hoofd of de bestuurder in het voorgaande artikel bedoeld, is verplicht te zorgen, dat in zijne fabriek of werkplaats, op eene plaats, waar arbeid wordt verricht, gedurende twee werkdagen vóór en op den tot stemming bepaalden tfjd op eene zichtbare wflze is opgehangen eene door hem onderteekende l(Jst der uren, in het voorgaand artikel bedoeld, vermeldende voor elk afzonderlek of groepsgewijze of voor allen gezamenlijk. Op de woorden „arbeid" en „fabrieken en werk plaatsen" is I der Arbeidswet toepasselijk. Art. 154. Overtreding van de art. 57 en 58 dezer wet wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste veertien dagen of geldboete van ten hoogste v(Jf- en zeventig gulden Brengt ter kennis van belanghebbenden, dat exemplaren der in artikel 58 bedoelde HJst kosteloos ter Gemeente Secretarie verkrijgbaar z(Jn. Texel, 8 Juni 1897. De Burgemeester voornoemd, STRICK VAN LINSCHOTEN. BEDRIJFBELASTI NG. De BURGEMEESTER van Texel maakt bekend, dat door hem is afgekondigd en aan den Heer Rijksontvanger ter invordering is uit gereikt, het voljaarsch kohier No. 8 der bedriJts< belasting voor het dienstjaar 1896/97 en dat ieder daarop voorkomende verplicht is, z(Jn aanslag op den b(J de wet bepaalden voet te voldoen. Texel, den 10 Juni 1897. De Burgemeester voornoemd, STRICK VAN LINSCHOTEN. Kostelooze Inenting. Burgemeester en Wethouders van Texel maken bekend, dat de gelegenheid zal ztJn open gesteld tot kostelooze inenting en herinenting van de ingezetenen die zich daartoe aanmelden op Donderdag 17 Juni a.s. 's voormiddags II1/» uur, ten huize van Jb. Burjs, te De Cocksdorp of 's avonds 6 nnr ten huize van den geneesheer H. H. van der Vbqt te Waal. Texel, 11 Juni 1897. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Stbick van Linschoten, Burgemeester. J. A. Wesstba, Secretaris. STEHHING ter verkiezing van een lid van de Tweede Kamer der Staten- Generaal» De BURGEMEESTER der Gemeente TEXEL brengt ter openbare kennis, dat op Dinsdag, den lffen Juni aanstaande, van des morgens acht tot des namiddags vijf uren, de stemming zal geschieden ter vervulling van eene plaats in de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kies district Helder, waartoe deze Gemeente behoort. De candidaten in alphabetische volgorde, zjjn: J. C. JANSEN. I. KORVER. C. LELIJ. Dr. H. J. A. M. SCHAEPMAN. A. P. STAALMAN. Tevens wordt de aandacht gevestigd op artikel 128 van het wetboek van strafrecht, luidende ,HQ die opzettelijk zich voor een ander uit gevende aan een krachtens wettelijk voorschrft uitgeschreven verkieziezing deelneemt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar." Texel, den 11 Juni 1896. De Burgemeester voornoemd, STRICK VAN LINSCHOTEN. Evenals dit het geval was bij het optreden der beide andere candidaten in dit district gesteld, de heeren Lely en Schaepman, was ook gisteravond, toen in het hotel Texel de heer Staalman optrad, de zaal vrij goed bezet. Door den heer Jansma, die door de Centrale Anti revolutionaire kiesvereenig. was opgedragen den heer Staalman in te leiden, wordt de verga dering geopend, met eene toespraak, waarin hij na allen welkom te hebben geheeten in het schoone hotel, in de eerste plaats een zacht oordeel vraagt over de fouten, die dit openings woord kunnen aankleven, van hem die niet gtwoon la In het openbaar op te treden. Langen tijd, zegt de inleider, was de anti.rev. als 't ware een nachthutje in den komkommerhof, een partij, die men het niet waardig achtte aan te zien en nu meent spreker te mogen coDsta teeren, dat die toestand het einde nadert en zy met open vizier mag verschynen. Als men de geschiedenis nagaat, merkt men 3 tydperken ophet Roomsche, het Calvinistische en het Revolutionaire tydperk. En welk tydperk was nu het bloeiendste tyd perk, waarop wy met trots kunnen terugzien? Het schitterendste was juist het Calvinistische en zegt spr: „ik beweer, dat wy anti-rev. de beiyders zyn van hetzelfde beginsel en als dit waar is, meen ik behoeven wy ons niet te schamen ook hier op te treden. Met de verwachting dat men deze vergadering met aandacht en genoegen zal bywonen, verzocht hy den heer Staalman op te treden. Deze hierop het woord nemende zegt Wanneer in moeieiyken dagen, in dagen van politieken stryd, er iets is, dat iemands kracht doet verjongen, dan is het zeker wel de groote belangstelling, welke iemand ten deelt valt. Zonder dat daarvoor byzondere moeite was gedaan, hadden 340 kiezers hem candidaat gesteld. Voor dit bewys van vertrouwen en ook voor uwe belangstelling zeg ik dank. M(J is geen district bekeDd, waar de candidaten, zoo fel en mag ik zeggen zoo eigenaardig worden bestreden. Men heeft vooral in de locale pers getracht my verdacht te maken, myne redevoeringen werden meermalen foutief weergegeven. Gelukkig echter heb ik myn eigen blad, waarin ik diewoordeiyk kon overnemen uit de officleele verslagen. Een der Heldersche bladen liet het voorkomen als zou spr in eene vergadering in Tivoli den heer Lely door het plebs hebben doen uitjouwen. Hy komt daartegen op en heeft bewyzen gevraagd van die bewering, echter zonder eenig gevolg. Ondanks dit, werd bedoelde beschuldiging door de „N Rott Crt" overgenomen en werd het in het district Brielle tegen hem gebruikt. Is dat nu de taktiek van nette menschen Wat is dat nu voor taktiek Niet net, maar bovendien zeer oneeriyk, zegt spr; Het volk stelt belang in de volksvertegenwoor dlging en wenscht de candidaat naar zyn politieke meening te vragen. De heer Lely scheen den rnond te missen een debat te aanvaarden met zyn tegenparty, ten einde zekerheid te verkrygen, was men ook op Texel gekomen, toen hy hier optrad. Eerst werd hem den toegang geweigerd, doch later toegestaan. Van het geven van inlichtingen of van debat was echter geen sprake. Zulk eene handelwyze acht spreker niet royaal By de rede van den heer Borgesius werd deDat gegeven. Van die gelegenheid was echter geen gebruik gemaakt, omdat het alleen te doen was om met den tegen candidaat van gedachten te wisselen. Dit te weigeren is volgens spr een bewys van zwaktehet is niet moedig en men toont er mede het volk niet te kennen. Vroeger moge men met zoo iets tevreden zyn, tegenwoordig is dit anders. De lib. in dit district hebben nu een oud minister als candidaat tegenover hem gesteld, spr. zou gaarne, na het einde zijner rede eens willen vernemen, waarom men een vooruit strevend liberaal tegenover hem heeft gesteld. Van de candidaatstelling door de Roomsche zal spr. maar niet spreken, omdat deze toch in de eerste plaats een Roomsche wenschen en een gezantschap by den Paus, is een ideaal dier party. De heer Borgesius noemt het zeer naïf dat de heer S. niet weet, waarom men de heer Lely heeft gesteld als tegencandidaat. Spr. zou het zich kunnen verklaren, wanneer het een oud-lib. was, daar hy de pretensie maakt gedurende zyn zittingstyd zeer liberaal in den goeden zin van het woord te zyn geweest. Hy wyst op het geval met den korporaal te Naarden. Er was onrecht geschied en dan vraagt men niet, wat is het voor een persooD. De korporaal was Roomsch. De heer Kievits voor wien spr ook in den bres was gesprongen, was vrydenker. Een radicaal Kamerlid had de man afgewezen, doch spr. had de zaak onderzocht. De „Middelb. Crt." was zoo royaal geweest hierop de aandacht te vestigen. Spr vreest, dat men ook hier geen antwoord op zyn vraag zal geven. Het wachtwoord is nu eenmaal: „Hy moet er uit!" Zou het ook zyn, omdat ge den bybel als richtsnoer neemt? Doch neen, een goed liberaal laat ieder vry op het punt van godsdienst. Men reist het land af, om er op aan te dringen nog liever een oud-liberaal, dan een democratisch anti-revolutionair te kiezen. En waarom? By de kieswet, Personeele wet, Kamers van arbeid waren de heer Lely de voorultstr. lib., en ik getrouw naast elkaar. Wat kan nu de reden zyn, dat men zulk een raad geeft? Spr. meent, dat men er niet op gesteld is een man uit het volk in de kamer te zien, die niet naar de pypen der anderen willen danBen. Hy wyst op den heer Heldt, die by de laatste ver kiezing in Amsterdam, zelfs de meeste stemmen op zich had vereenigd. Spr wyst op den bakkersknecht Mol te 's-Graven- hage, die getoond heeft iets over te hebben voor het volk, die echter toch moest wyken vooreen meer deftigen condidaat. Het is geen volksliefde, doch volksbedriegery. Buiten de kiesveieen. om is Mol echter toch candidaat gesteld. Men iB bevreesd voor een man uit hst volk en wanneer het nu niet gelukt hem er onder te krygen, zegt menHy meet er uit. Maar ligt het misschien aan d pe, soon De antir. tegencandidaat zegt; .x troed op tegen den persoon van afgevaardigde. De heer Lely echter niet. Maar misschien hebt ge de wetter tegengestemd die hadden moeten worden aangeicr;...-!} 5 De kieswet. Die is nog niet gerê. g uitgebreid, misschien hebt ge er niet aan medegewerkt. By de behandeling stemden L. ft. geiyk, doch by de eindstemming was sur. *>u voor en Lely er tegen. De personeele belasting, zoo g- x m de belas ting van den minderen man te verlichten, kon by eindstemming ook Diet de stem krygen van den heer Lely en wel van spr. De eigeniyke oorzaak van het stemmen tegen de wet was dat de heer Van Houten een beentje moest worden gelicht. Van Houten had zich niet net g edragen, meende men tegenover Tak. Men had het spr zeer euvel geduid, dat hy niet mee had willen doen aan deze naar hy het noemde, hoogere politiek. Gelukkig was hun doel niet bereikt, de wet werd aange nomen met 1 stem meerderheid. Spreker had er voor gestemd, de heer Lely tegen. Spreker vergeleek hierop het lib. met het anti-rev. program en toont aan, dat die op vele punten geiyk zyn, zooals verbetering sociale toestanden, minimum loon en maximum arbeidstyd. Wie hebben de invoering durven tegen werken? Waren het Staalman, Kuyper, enz Neen, 18 lib. stemden tegeD. Hebben de lib. heeren het ver trouwen der kiezers niet verbeurd? Verplichte verzekering en peDsioneering. Wie hebben dat tegengewerkt, de anti-rev Neen een groot deel der lib. heeft de regeling tegengewerkt. Spreker noemt de kwestie van eene weduwe, die eerst na jaren eindeiyk is gepensioneerd. Pensioneering van den arbeider. Men wil dit met behulp van den staat, doch zegt spr, wanneer niet gebeurt wat wy willen, dan geef ik u de verzekering, dat er niets van komt. Verbetering woDing toestanden. Ook die kwestie is aan de orde geweest en de minister van Houten heeft by die gelegenheid gezegdbeter een schamel dak dan in 't geheel geen dak. Is zulk een persoon nu vertrouwen waard Welk gemeentebestuur maakt gebruikt van het recht, om woningen af te keuren Ga naar Amsterdam en merk op hoe men daar woont. Verbetering rechten vrouw en zorg voor het lot van verwaarloosde kinderen, komt ook voor op 't anti-rev. program en hierop is door deze party meermalen gewezen. Waarom wordt onderzoek naar het vaderschap niet ingevoerd? Wel wordt door sommige 11b. heeren het Malthusianisme aanbevolen. Regeling levende strydkrachten. Men heeft er van gemaakt dat wy dit niet wilen, ter wille van een verbond, dat gesloten zou zyu met de Roomsche. Op geen van beide programs staat het op den voorgrond maar waarom hebben de lib. niet reeds laDg voorgesteld de plaatsvervanging af te schaffen Heeft men het recht te zeggen: gy wilt de plaatsv. met afschaffen Leerplicht, en zooals de bond van Neder), onderwyzers verlangt tot het 14e jaar kan sprekers goedkeuring niet wegdragen, hy zou er eerst nog eens rypeiyk over moeten nadenken, voor te besluiten om de ouders zulk een zware last op den schouders te leggen en hy acht de invoering niet zoo direct noodig voor een zeer groot deel der bevolking. De zoogenaamde arbeidswet kan spr goedkeuring niet verwerven. Het is daardoor aan personen beneden 16 jaar niet mogeiyk door overwerk nog een extra centje te verdienen, maar als nu een dergelyke regeling ook wordt ingevoerd voor oudere werklledeD. Wat zal daar dan uit volgen? Het loon zal verminderen en ook 1b het niet in 't voordeel van den patrooD. Men vergeet eenvoudig de flnancieele zyde. Waarom men de heer Lely tegenover my stelt? Omdat ik een voorstander ben van beschermende rechten zegt men. Nu is het eens het beginsel en dan weer de persoon, welke men wil treffen. run ruaatsee- I /Iah h hAVOlflk TEXELSCHE COURANT. Na eene pauze van 20 minuten zet spreker zijne rede verder voort. Hij zegt, dat hem door den heer Lely eone schoone aanbeveling is gegeven door te zeggen, dat hij niet staat tegen den persoon maar tegen het beginsel van den heer Staalman, terwijl beide vooreen froot deel gelijk zijn. Wat nu het monsterverbond etreft, spreker zegt, dat men in dit district voor en kele jaren zelf samenspande met de Roomsche. En nu protectie. Toen in de 2de Kamer dit punt werd ter sprake gebracht door den heer Dobbelman van Nijmegen is door spreker nauwkeurig nagegaan, of het wel was te verantwoorden tegenover zijn kiezers hen duur brood te geven. De toestand van den landbouw is slecht. In Friesland en Noord-Holland allertreurigst. In Friesland wordt jaarlijks ruim f1520000 besteed voor armverzorging en dat bedrag wordt jaarlijks grooter. Een derde deel der gezinnen wordt bedeeld. Wat is hieraan te doen, vroeg men. Eene commissie van onderzoek werd benoemd, en wat was de uitspraak van dit ccmmiuie Dat de toe»tand reden gaf tot

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1897 | | pagina 1