N°. 1206.
Zondag 19 Maart.
A°. 1899.
Nieuw»- en
Advertentieblad.
Binnenland,
Dit blad verschijnt Woensdag- ea Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden
Voor ssH Buaa SO Ota. Frame per peet door ga
haal NraaBiiAirs 46 Ota. Naar Akobika en andere
landen met verheoging der porto's.
Adverteitldn vóór 19 nar op den dag der nltgave.
Prüt der AcWcrtcnliin
Van l tot 5 regale SO Gts. Iedere regel meer 6 Ots.
Qroate letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewgsnnmmers 3 Ots. per nnmmer.
ABONNEMENTEN en ABVEKTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LAN3EVILD k BS BOOU, Parkstraat, Buns or Tixel
Jaarlijbsche toelating van
nieuwe leerlingen op de O. L. Scholen.
De BURGEMEESTER van Texel brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat op den 1
April as. leerlingen tot de O. L. Scholen in de
Gemeente kunnen worden toegelaten, die op dien
datum den leeitfld van 5 jaren hebben bereikt,
waartoe men zich vóór 25 Maart a.s, moet aan
melden bjj do betrokken hootden der scholen
onder overlegging van het vaccinatiebewijs.
De leerlingen die tot de school met uitgebreid
leerplan te den Burg wenschen toegelaten te
worden moeten op 1 April e.k. den leeftyd van
9 jaren bereikt hebben.
Texel, den 10 Maart 1899,
De Burgemeester voornoemd,
H. W. DE JONCHEERE.
HERHALINGSOEFENINGEN.
De BURGEMEESTER van TEXEL, als daartoe
de noodige aanschrijving ontvangen hebbende,
roept bij deze op Albert Blom, Anthonie Eelman
en Willem Bakkerzeemilicien-verlofgangers van
de lichting 1897, om zich op Woensdag, 5 April
1899, 's middags 12 uur aan te melden, respec
tleveljjk bij den Kommandant van Hr. Ms. oor
logsbodems „Marnix" en „Kortenaav" te Willems
oord, voorzien van hun kleeding, uitrusting,
zakboekje en verlofpas, bij hun vertrek met groot
verlof mede genomen, teneinde In werkel(jken
dienst te worden gesteld.
Texel, den 16 Maart 1899.
De Burgemeester voornoemd,
H. W. DE JONCHEERE.
ROSTELOOZE VACCINATIE,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Texel maken bekend, dat op na te melden
tijden en plaatsen, de gelegenheid zal zyn open
gesteld tot kostelooze inenting en herinenting
van de ingezetenen die zich daartoe aanmelden
op Dinsdag 21 Maart 1899, 's namiddags 1 uur
in de O. L. School te de Koog, 's namiddags 4
uur ten huize van W. Koppen te Oosterend,
Woensdag 22 Maart 1899, 's middags 12 uur
in de O. L. School te den Burg,s namiddags 2 uur
in de O. L. School te den Hoorn of 's namiddags
4 uur in de O. L. School te Oudeschild,
Texel, den 17 Maart 1899,
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. W. de Joncheere, Burgemeester
J. A. Wesstra, Secretaris.
TEXEL, 18 Maart 1899.
Door mej. T. C. Keijser, dochter van den
heer Ad. Ke{jser alhier, werd naar wij vernamen
Donderdag j.l. te Zwolle met gmcstig gevolg
examen afgelegd voor de nuttige handwerkos.
By besluit van God. Staten d.d. 15 dezer
werden de miliciens H. Maas (No. 5) en P.
Eelman (No. 27) lichting 1899, wegens lichaams
gebreken afgekeurd en zijn in hun plaats tegen
28 April a.s. opgeroepen de jongelingen, die
de opvolgende nummers haddeB verkregen,
i.l. Jan Zoetelief (No. 33) en Frans Z?gel
(No. 34).
Naar met zekerheid vernemen, zal
de onlangs om gegronden redenen uitgestelde
wedstrijd in het reciteeren, op den 2as
Paaschdag in hotel „Texel" plaats hebben.
Reeds hebben zich negen deelnemers aan
gemeld.
Wij kunnen ter aanvulling van een
)ericht in ons vorig nummer mededeelen, dat
kat zich bevestigd heeft dat de hengst „Martin"
is aangekocht voor f 1100, terwijl de RQks-
premie van f 250 voor den op Texel te station-
ïeeren heigst over 1899 aan denzelven is
toegewezen.
Van goeder hand vernamen wij verder, dat
rft Bestuur der afdeehng Texel der H. M. van
Landbouw, j.l. Dinsdag op de Hengstenkeuring
e Schagen ten belangen van Texeisch paarden-
*okkery tegenwoordig, door de Heerea keur;
meesters aldaar, bestaande uit de Heeren: J.
Breebaart Kz., lid v/d Eerste Kamer, landbouwer
etc. te Winkel, K. D. Punt, Kapitein b/h
2 Je regiment Veldartillerie te 's-Gravenbage,
Billroth, Rjjksveearts te Hoorn en Ouddijk,
landbouwer te Waddingsveen, ten sterkste
werd aangespoord om de genoemde hengst
„Martin" tot verbetering van Texelsch paarden
ras, door haar uitnemend geoordeeld, aan te
koopsa. Zoodra de koop gesloten was, werd
het Bestuur door de genoemde Heeren hartelijk
gefeliciteerd en spraken zij als hunne over
tuiging uit, dat met den aankoop van dezen
hengst een goed werk door de afdeeling Texel
der H. M. v. Landbouw tot verbetering van
het paardenras op Texel verricht was, waarover
zij zieh verheugden en hunne iegenomendheid
betuigden.
Gisteren werd door den Heer Helsdingen,
daartoe uitgenoodigd door de afd. Helder der
S. D. A. P., eene redevoering gehouden in Hotel
.Texel". Ofschoon de opkomst niet zeer bemoe
digend was voor den spreker zou dit zooals door
den voorz. van bovengen, afdeeling, werd
opgemerkt, geen afbreuk doen aan diens lust, z(jn
onderwerp zoo goed mogelijk te behandelen,
volgens gewoonte zou gelegenheid worden ge
geven tot debat. De vergadering was belegd
ten einde de mogelijk bij menigeen heerschende
wanbegrippen, omtrent het doel en streven der
Sociaal Democraten te doen verdwijnen en mede
te deelen wat doel wordt beoogd.
De heer Helsdingen begon hierop met te her
inneren, dat velen tegen die partij zijn, waarvan
hij lid is, uit onwetendheid met hetgeen de partij
eigenlijk wil. Men onderzoekt niet voldoende en
oordeelt, ja veroordeelt dikwerf, en wanneer men
nog onderzoekt, waar doet men het dan dikwerf
daar waar men niet volkomen kan worden in
gelicht. Om goed op de hoogte te komen, dient
men bjj de leden zelf te onderzoeken. Tengevolge
van dat verkeerde onderzoek, zijn verschillende
dwaze begrippen ontstaan omtrent de party. Als
voorbeelden van die dwaze ideën noemde spreker
de bewering van velen dat die partij wil: alles
deelen, ieder moet evenveel hebben, wil van de
wereld één groot klooster maken, waar ieder
gedwongen is tot dezelfde leefregel.
Anderen weer beweren dat de party bestaat
uit een bende schurken, dieven, brandstichters
enz. en zegt spreker daartoe zouden w(j ons Diet
gaarno rekenen. Weer anderen noemen de soci
alisten doodeenvoudig niet wel by 't hoofd en
beweren dat ze ideën verkondigen, die in de
praktijk geheel onuitvoerbaar zijn.
Al die begrippen omtrent de party zyn valsch,
Om duideiyk te maken wat de party beoogt
is het noodlg zegt spreker eens Da te gaan hoe
de tegenwoordige maatschappy is ontstaan.
Vroeger zegt spr. was de arbeider tevens
eigenaar van zyn gereedschap en van hetgeen
hy voortbracht of had hy in leder geval direct
belang er by. Door verschillende uitvindingen
echter was hierin verandering gekomen, de werk
tuigen werden verbeterd, doch ook duurder, zoodat
het den arbeider niet meer mogeiyk was zelf
die machines aan te schaffen. De arbeider werd
meer afhankeiyk vaü het kapitaal, de klein-
industrie moest plaats maken voor de groot
industrie, de fabriek kwam in de plaats van de
huisarbeid. De arbeider vroeger onafhankeiyk
werd langzamerhand geheel afhankeiyk. Kleine
bazen werden arbeider en door de opheffing van
de gilden was het, nu geen proefstuk meer werd
vereischt om baas te worden, den kapitalist
mogeiyk ook zonder kennis van het bedrijf, dat
te doen uitoefenen. Het kapitaal is gedwongen
alle bronnen van nyverheid te exploiteeren, wil
het biy ven bestaan, maar kan zonder den arbeider
niets voortbrengen. Op elke bron van inkomsten
legt het de hand; mijnen, diamantvelden,spoor
wegen, enz., allea wordt door het kapitaal ingepakt.
Niet echter uit ware menschenliefde, maar enkel
uit winstbejag, en wordt er soms al eens iets
gedaan in 't algemeen belang, dat geen winst
kan afwerpen, dan moet dit gewooniyk gesteund
worden door ryks of provinciale subsidie.
Overal begint het kapitaal de klein industrie
en kleinhandel te verdringen, getuige de brood
fabrieken, de boterfabrieken met talrijke winkels,
sigarenbandelszaken met tal van dep éts, enz.
Ook de kleine boerenstand verdwynt langzamer
hand, de eigengeërfde boeren verminderen en
hypothecaire schuldenlast wordt grooter, ook de
grond komt in handen van den kapitalist.
Vroeger concurreerde de kapitalisten ook onder
ling, doch in den laataten tyd werd ook getracht
hier «en einde aan to maken en de zoogenaamde
„Trust's" ontstonden. De verschillende fabrieken
van één soort werden vereenigd onder één bestuur
en concurreerde niet meer met elkaar. Ten
gevolge van zulk een overeenkomst werd ook
indertyd de prys der petroleum zoo sterk opge
dreven.
Belasting betalen aan ryk en gemeente ia niet
pleizlerig maar toch feiteiyk nog van weinig
beteekenis in vergeiyking van de belasting, die
ons op die wyze door het kapitaal wordt opgelegd,
maar deze loopt niet zoo sterk in 't oog.
Door die „trust's" wordt de arbeider nog meer
afhankeiyk en wordt de klove tusschen bezitter
en niet bezitter nog grooter.
Het geeft niet, of we al zeggen dit moest niet zoo
zyn, de toestand is zoo. Terug kunnen wij niet,
de maatschappy zal door blijven gaan en zich
ontwikkelen, tot eindeiyk de gemeenschap in
plaats komt van het kapitaal en eigenaar zal
zyn van alles.
Maar indien toch die toestand komt, waarom
dan nog de S. D. A. P., zal men vragen.
De belangen van bezitters en nlet-bezltters
zyn verschillend en terwijl het kapitaal al het
mogeiyke doet, om de tegenwoordige toestand
te behouden, dient de niet-bezitter te trachten
zoo mogelijk de struikelblokken, die de nieuwe
maatschappy In den weg liggen, op te ruimen.
Gedurende de pauze, die thans gehouden werd,
werden enkele geschriften der S. D. A. P. te
koop aangeboden, terwyi door den Voorz. tevens
werd medegedeeld, dat door hem was verzuimd
te vertellen, dat de spreker een gewoon werkman
was, uit Rotterdam, die slechts tot 12 jaar had
schoolgegaan, doch dat hem uit de algemeene
aandacht bleek, dat men die mededeeling niet
noodig had om naar den spreker te luisteren.
Na de pauze deelde de spr. mede dat h(J thans
had beproefd duideiyk te maken, wat de socialisten
willen. In de naaste toekomst is dat doel echter
nog niet te bereiken. Het komt echter nader
maar we biyven nu maar niet ïydeiyk wachten
tot de warboel, waarin wy l nu leven, eens is
veranderd In een geregelde maatschappij, neen
we moeten ons best doen die komst te bevorderen.
Het is niet waar dat de 8; D. A. P. de arbeiders
tot opstand aanspoort en wars ia van alle kleine
verbeteringen in de maatschappy. Neen elke
verbeteriüg van het lot van den arbeider heeft
onze steun. Se 8. D. A.P. schaart zich aan de
zyde van hen, die verbetering willen brengen en
veel valt er te verbeteren, denk slechts aan het
slechte onderwys, aan de lage arbeidsloonen,
lange arbeidstyden enz. waardoor de arbeider
langzamerhand minder in staat wordt tot denken
en handelen. Niet van (hen, die reeds te diep
zyn gezonken moeten wy steun verwachten,
maar van hen, die nog een redeiyk loon genieten
en nog verstand en tyd hebben het verkeerde
in te zien.
By de verkiezingen worden vele beloften ge
daan, doch tot uitvoering komen ze gewooniyk
niet ofschoon het kapitaal wel de beloofde ver
beteringen kan invoeren, maardie verbeteringen
kosten geld en geven geen zeker dividend, was
dit niet het geval dan was staatspensioen voor
de arbeiders er zeker reeds lang.
Wy sporen de arbeiders niet aan tot daden
van geweld, maar wel tot strijd met eeriyke
wapenen, niet door oproer, doch door het vormen
van vakvereenigingen, arbeidersvereeniglngen,
politieke vereenigingen enz.
De vraag moet zyn: voor de niet bezitters of
voor het kapitaal, zonder zooals thans door velen
wordt gedaan te vragen naar het geloof der
candidaten
Het bestuur van ryk en gemeente moet In
onze handen en we gaan vooruit. Een vierde
candldaat van onze party, de vroegere ververs
gezel Schaper werd tot lid van de 2e kamer
gekozen.
In andere landen zyn of komen reeds verschil
lende zaken In handen van het ryk, genoemd
werden graanhandel, bankwezen, tabaksindustrie,
sporen enz., doch in meerdere mate vindt men
dat by verschillende gemeenten. Die gemeenten
zorgen reeds voor gas, water, electriciteit, voor
trams enz. en hoewel het kapitaal zeker dit niet
kan toejuichen, wordt men er wel toe gedwongen
en langzamerhand zal en moet de gemeenschap
komen ln de plaats van den particulier.
Met een woord tot opwekking aan allen, om
zich aan te sluiten om vakvereenigingen enz. te
stichten en by verkiezingen niet te zien n^ar
godsdienst, sloot spreker zyne rede, die door
allen met grooten aandacht waB gevolgd.
Daar op herhaalde vraag niemand te kennen
gaf lets op of aan te merken te hebben, was er
geen debat.
De V core, slcol hierop de vorgrdering en merkt
dear by op, dat zccal» ieder zou moeten toe
TEXELSCHE COURANT,
