H°. 1276.
Donderdag 23 November.
A". 1899.
Nieuws» en
Advertentieblad,
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abennementtprüs ptr t maanden
Voor bin Bom SO Cts. - Frame per poet door ge-
hooi Himun 41 Ote. - Kaar Awim en andore
landen mot vorhooging der perte'a.
Advertentlin vóór 10 iu op den dag der iltgave.
Priie der Adeertentiin
Van 1 tot regale 10 Ote. Iedere regel meer S Ota.
Breete lettere en Vignetten werden naar plaatsruimte
berekend. Bewgennmmere S Ota. per nummer.
ABONNEMENTEN ei ADVERTENTlEN worde» aangenomen fejj do mtgners LANÖEVELD BS ROOII, Parkstraat, Boioof Tixkl
TEXEL, 22 November 1899.
Maandag j.l. hield het departement van het Nut
alhier - weder eene buitengewone vergadering,
welke tengevolge de afwezigheid van den Voor
zitter, die verhinderd was deze bijeenkomst bjj
te wonen, door den Vice-Voorzitter, den heer S.
Keüser Pz. werd geleid.
Na een welkomstgroet aan de aanwezigen, die
in vr|j grooten getale waren opgekomen en in
het bijzonder aan den spreker, den heer J. H.
Rovers, die geheel belangeloos uit Amsterdam
was overgekomen, werd de vergadering geopend
en nam de spreker het woord.
Hij wees op de verschillende oorzaken, welke
oorlog kunnen doen ontstaan en op de nood
zakelijkheid van de verdedigbaarheid van ons
vaderland. Op het oogenblik, hoe goed Ons leger
op zich zelf ook wezen moge, is het daarmede
treurig gesteld en behoort eene wettige regeling
van den verplichten krijgsdienst tot de meest
urgente sociale vraagstukken. Een goed leger
toch is onmisbaar niet alleen voor de verdediging
van het grondgebied des rijks, tot bescherming
onzer overzeesche bezittingen, de handhaving
van onzen rang onder de volken van Europa,
maar ook tot bescherming onzer handelsbelangen
en tot handhaving der rust.
Reeds jaren achtereen heeft men getracht ons
leger te verbeteren. Een stap voorwaarts was
het voorstel der staatscommissie van 1888, doch
deze beschermde nog te veel de gegoeden en
verleende voorrechten aan hen, die ze niet van
noode hadden. Grooter stap op den goeden weg
was in Mei en Juni 1898 de aanneming der wet,
welke den persoonlijken dienstplicht beveelt.
Doch, volgens sprekers maening, kan er zelfs
zonder groote geldelijke opoüeringen nog veel
gedaan worden tot eene behoorlijke regeling onzer
levende strijdkrachten; en het is noodig, dat er
gehandeld wordt, want, volgens de staatscom
missie is tot behoorlijke verdediging van ons
land een leger noodig van 165000 man, terwijl
ons leger thans maar 77000 man telt en bij het
vervallen der noodwetten in 1901 tot 55000 man
zal verminderen, een cijfer, slechts V» van het
vereischte getal.
Tot nog toe is de krijgshaftige vorming der
jeugd te veel verwaarloosd, en leidde men het
bij de opvoeding van ons volk te veel daarheen,
dat het wat zou kennen. Zal het goed zijn, dan
moet het volk niet alleen veel kennen, m? ar ook
veel kunnen, en moet men van het beginsel uit
gaan, dat eene gezonde ziel het best buist in
een gezond lichaam. Lichaam en geest moeten
harmonisch worden ontwikkeld. Geschiedt dit,
dan zal ons volk weerbaar worden en de ver
flauwde ondernemingsgeest zal weer opleven.
Leerplicht is een elsch des tijds; daarover zijn
zelfs mannen van zeer uiteenloopende richting
als Schaepman en Eerdijk bet eens. 9e school
is eene levensbehoefte, sprak de eerste; en de
onwetende de wereld in te zenden staat gelijk
met een blinde in eene drukke straat te plaatsen,
zeide de ander. Maar daarbij moet volgens
spreker gymnastiek een der voornaamste leer
vakken worden op de lagere school. Verder wil
hij de jeugd terstond na de schooljaren de be
handeling der wapens leeren en wil hij het op
richten van scherpschuttersvereeniglngen zooveel
mogelijk door de regeer ing doen bevorderen. En
daarenboven algemeent dienstplicht, afschaffing
der schuttarij en in plaats daarvan het instellen
van etne algemeene landweer.
Spreker begrijpt, dat dit alles, hoe gewenscht
ook, niet spoedig zal verkregen worden, maar
toch heeft hij met ingenomenheid gezien, dat de
Minister van Oorlog den 14 October j.l. wetten
heeft ingediend, die, als ze aangenomen worden,
en daar is kans op, onze weerbaarheid zullen
doen toenemen. Se minister stelt voor, dat jaar
lijks 17500 man onder de wapenen zullen komen,
dat de meestal onbekwame schutterij eene strijd
bare landweer zal worden, dat het vrijstellen
van eenige zoons zal worden afgeschaft, enz.
Wordt ons leger j beter, dan zal er tusschen de
Nederlanders van verschillenden stand en gods
dienst een band ontstaan, die tot verbroedering
leidt en welke doet gevoelen, dat men niet alleen
een volk is, dat wat weet, maar ook dat wat kan.
Waar men flinke mannen vormt, daar mag
men ook verwachten, dat wetenschap en kunst,
handel en nijverheid, landbouw en veeteelt zullen
bloeien.
Om te doen zien, wat de gevolgen zijn van
de verwaarloozing der defensie, herinnerde spreker
aan de oorlogen, welke in den laatsten tijd zijn
gevoerd, aan de veete, die nog altijd tusschen
Frankrijk en Duitschland bestaat en aan de
mogelijkheid, dat ons land by eenen eventueelen
oorlog bö Buitschland wordt geannexeerd. H(j
herimrertraan de verdrukking tijdens de inlijving Hoewel me* met blind is voor de gebreke*,
- - - - ka* me* tosh met gro*d verwaekte*, dat deze
vereeniging *a eenige oefeaiag met kare zuster-
vereeaigiige* zal kuaae* wedijver**.
bij Frankrijk en schildert met levendige kleuren
den treurigen toestand van die dagen, alsmede,
wat h|j verwacht van den tijd, wanneer wij geen
Nederlanders meer zullen zijn.
Boch zoover behoeft het, volgens spreker, niet
te komen, wanneer men bfj tijds de bakens
verzet, het volk weerbaar maakt, gelooft in de
opvoedende en vormende kracht, die van strijd
bare mannen uitgaat en men zich ten strijde
gereed houdt, omdat men de vrede wenscht.
Ten slotte gaf de begaafde spreker eenige
mededeelingen over de Transvaalsche republiek
en hare bewoners. Omdat Z.Ed. in 1881 zelf in
Afrika was geweest met het doel om in de
Transvaalsche gelederen te strijden, waren zijne
opmerkingen dubbel Interessant. Hij schetste
den Transvaalschen boer, ontbloot van schoolsche
geleerdheid, doch met een juist inzicht in zijne
staatkunde, zijn vast vertrouwen op God en z(jn
recht, en de Transvaalsche vrouw, als de beste
steun van den man, ernstig in het gebed en
moedig in het gevecht.
Hjj beschreef de ruwe en wreed» Kaffers tegen
wie de Boeren zich steeds moesten verdedigen
en vergeleek den tegenwoordigen oorlog met den
80 jarigen strijd onzer vaderen voor vrijheid en
recht.
Eindelijk wekte hjj zijne hoorders op tot het
verleenen van zedelijken en geldeljjken steun aan
de Transvalers en het geven van milde bijdragen
tot hulp der gekwetsten door middel van het
Roode Kruis.
Met de grootste aandacht was de spreker, die
ons langer dan andere nutslezers had bezig ge
houden, gevolgd. Be belangrijkheid van het be
handelde onderwerp, de onderhoudende stijl en
de boeiende voordracht gaven den aanwezigen
een degelijk genot en maakten dezen avond tot
een der gewaardeerdste van ons Nut. Met een
hartelijk en zeer verdiend woord van dank aan
den spreker werd de vergadering door den heer
S. Kejjser Pz. gesloten.
Door dea fotograaf v. d. Aa va* Alkmaar
werdea tijdens zija aanwezigheid alhier voor
eakele weke* tal vaa personen eaz. gefoto
grafeerd ea zooals per advertentie ia oas vorig
nummer werd bekeid gemaakt, konden die
fotografie* Maandag en Dinsdag j.l. worden
afgehaald. Het was ons vergund een kijkje
er aaar te komen neme* ea, zooals we wel
hadden verwacht, kan niet dan met lof worden
gesproken over de zoo prachtvolle bewerking
er van, zoodat het zeker ieder, die een waarlijk
goed portret verlaagt, kaa worden aanbevolen
zich daarvoor tot genoemden keer te wenden.
Bij den penningmeester van het Comité
voor het steunen onzer stamgeaootea in
Zuid-Afrika a. d. Burg op Texel is reeds het
belangrijke bedrag van f768,805 ingekomen,
van één Sub-eomité is 't cijfer nog onbekend.
Koog 19 Nov. Heden avond had de aan
gekondigde tooneelvoorstelliag plaats van onze
jeugdige Rederijkerskamer A d.v.e.n.d.o. ia
het Café van S. Daalder.
Een talrijk publiek woonde deze eerste
voorstelling bij.
De gekozen stukken werdea netjes opgevoerd
en kwamen de werkelijkheid zeer nabij. Aan
houdende bijvalsbetuigingen vielen het jonge
gezelschap dan ook ten deel.
Een geanimeerd bal besloot deze genoeglijke
avond. De orde werd geen oogenblik verstoord,
zoodat ieder zeer voldaan huiswaarts keerde.
Waal, 21 Nov. De eerste uitvoering der
jeugdige Rederijkerskamer „Hooger zij ons
doel" mag goed geslaagd heeten.
Opgevoerd werden 2 Blijspelen en wel:
„de Geneesheer, of dat heeft mijn Commensaal
gedaan" en „Eene kleine vergissing".
De rollen waren flink bestudeerdaan tooneel
en costuum was zooveel mogelijk zorg besteed,
zoodat het zeer talrijk opgekomen publiek
zich wel vermaakte.
Aan het einde der voorstelling bedankte de
Hoer De Jongh de aanwezigen voor hunne
opkomst en voor de welwillend* aandacht,
aan de werkzaamheden geschonken.
Na afloop was er Bal, dat, volgens het
zeggen van velen, tot laat in den nacht duurde
en waarop de danslustigen zich vroolijk rond-
bewogen.
De volgende uitvoering zal plaats hebben
in Januari 1900.
Dx Cooksdorp, 21 Nov. Naar wij vernemen
is het lijk, hetwelk onlangs op het Eierlandsche
strand is gevonden en alhier begraven, van
Jacob Spaans te Scheveningen.
Op eene reis naar Engeland om haring te
balen is de bewuste persoon overboord geslagen
en verdronken.
Volgens gewoonte is de doode te Scheve-
ningea uitgeluid.
Oostbbend, 21 Nov. Met het vaste weder
dar vorige week konden de visschers eens
ongestoord hunne werkzaamheden verrichten
en verdienden dan ook door elkander gerekend
een goed weekgeld. De toeBtand der viascherfj
is overigens verre van rooskleuring, waarom
velen dan ook uitzien naar andere bezigheden.
TEXELSCHE COURANT.
