N°. 1475.
Donderdag 31 October.
A0. 1901.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Advertentiën vóór 10 nnr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBuna op Tjsxel
TEXEL, 30 October 1901.
Zondagavond had de in ons Zaterdagavond
nummer geannonceerde Transvaallezing plaats
in hotel Texel, waar als sprekers optraden
de heeren J. A. Breed en P. D. Aucamp,
beiden strijders voor het goed recht in Zuid-
Afrika en als ongestelden met de ambulance
naar Holland gekomen en opgenomen in het
Afrikaner Tehuis te Amsterdam.
De heer Breed, die reeds vroeger alhier
optrad, opende de vergadering en zei blij te
zijn weer alhier te kunnen optreden. Spr.
deelde verder mede, dat de heer Flens reeds
geruimen tijd geleden hem had verzocht hier
weder te spreken, doch dat hij door zijn vele
spreekbeurten elders en door andere omstan
digheden verhinderd was geweest eerder op
te treden. Verder bracht hij zijn dank aan
allen voor hun belangstelling en aan den heer
Flens in 't bijzonder voor diens welwillend
heid hen in de gelegenheid te stellen weder
hier op te treden.
Daarna ging spr. meer over tot het doen
van eenige mededeelingen omtrent den oorlog
enz Spr. had gestreden onder het bevel van
Generaal De Wet en deelde eenige bijzonder
heden mede omtrent deze en hetgeen door
deze werd volvoerd
De Wet, zegt spr. is een gewone Afrika
ner Boer, die zeer weinig school heeft gegaan
en voor dezen oorlog aan geen gevecht had
deelgenomen. Een tijd lang was De Wet
slachter. Toen deze oorlog uitbrak was hij
commandant en later hoofdcommandant en
toen Cronjé bij Paardenberg was omsingeld,
behoorde De Wet tot hen die poogden hem
te ontzetten. Zijn eerste daad van beteekenis
als hoofdcommandant was het nemen van
een convooi van 182 wagens, geladen met
ammunitie enz.
Nadat Cronjé was govangen genomen en
de Engelschen naar Bloemfontein waren op
getrokken, word De Wet benoemd tot gene
raal van de Oranje-Vrijstaat, terwijl voor de
Transvaal als zoodanig fungeerden de heeren
De la Rey en Botha.
De Wet bleef in de Vrijstaat, terwijl de
Transvaalsche Generaals naar Transvaal uit
weken.
Van dien tijd af is De Wet begonnen met
het vernielen van treinen en met alles te
nemen wat hij maar kon.
Toen Johannisburg was ingenomen, besloot
de Transvaalsche regeering om Pretoria niet
te verdedigen.
Dit was in 't eerst niet naar den zin van
vele Boeren, daar Pretoria zooveel geld had
gekost voor verdedigingswerken enz., sommi
gen beweerden zelfs dat het was om de kost
bare gebouwen van den President en andere
kapitalisten te sparen.
Het waren toen verwonderlijke dagen. Vele
Boeren legden de wapens neder en gaven
den moed op.
Toen eindelijk alle steden en dorpen door
de Engelschen genomen waren, werd besloten
dat president Kruger het land zou verlaten
en alle gewichtige regeeringsdocumenten van
Transvaal en Oranje Vrijstaat zou meenemen.
Voor de bescherming daarvan waren anders
ongeveer 2000 man noodig.
In Augustus bood generaal Roberts aan
Botha een jaargeld aan van 10,000 pd. St.,
en aan de andere officieren evoneens een
flink jaargeld, indien men zich wilde overge-
gen. Doch Botha antwoordde, dat nu juist
de oorlog begon.
Nu de Engelschen het op die wijze met
konden winnen, begonnen ze met de verbran
ding van hoeven en het opsluiten van vrou
wen en kinderen van de strijdende Boeren, in
kampen. In plaats echter, dat dit de Boeren
ontmoedigde, deed het velen, die de wapens
reeds hadden neergelegd, weder die wapens
opgrijpen.
Engeland strijdt.met vrouwen en kinderen
en door middel van proclamaties. Alles te
vergeefs. Van de proclamatie, waarbij bepaald
werd, dat na 15 Sept. j.l. alle landerijen van
strijdende Boeren zouden worden verkocht,
om daar vrouwen en kinderen van te onder
houden en waarbij de bevelvoerende officieren
met verbanning werden bedreigd, hadden de
Engelschen misschien groote verwachting en
menig pro-Boer werd er misschien door ver
vuld van vrees voor de goede zaak, doch die
hoop en die vrees waren ongegrond. Juist
door zulke proclamaties worden de Boeren
meer verbitterd en onverzoenlijker en worden
ze gesterkt in hun besluit te vechten tot
het uiteinde.
Als antwoord op die proclamatie werden
door Botha 3 kanonnen veroverd, terwijl 33
Engelsche offiicieren buiten gevecht werden
gesteld. Over den toestand in de Kaapkolonie
sprekend, zegt de heer Breed„Wij, die de
kolonie goed kennen, künnen ons bijna niet
voorstellen, dat de Boeren op de verschil
lende, in telegrammen genoemde plaatsen zijn,
doch hoe leugenachtig de Engelschen anders
ook mogen, zijn, in hun eigen nadeel zullen
ze toch wel niet liegen en wij moeten dan
uit die berichten opmaken, dat de geheele
Britsche macht verbroken is.
Ook de taktiek, die n: door hen gevolgd
wordt, n.l. van verbannen en fnsileeren, zal
niets geven.
De Engelschen gebruiken nu de vrouwen
kampen als schild. Waren die kampen niet
bij Bloemfontein, Johannisburg en Pretoria,
de Boeren hadden die plaatsen dan reeds lang
weer hernomen en men kon de Engelschen
door honger dwingen terug te trekken.
Door middel van een brief werd voor
enkele dagen mededeeling ontvangen, dat de
toestand voor de Boeren zeer gunstig is.
Ter willo yan de censuur werd echter
niet geschreven omtrent den toestand van
den oorlog, doch over een kindje, dat bij gun
stige tijding vet en bij ongunstige tijding
mager zou worden genoemd. Volgens dat
bericht nu was het kindje vet, ja zeer vet
zelfs.
Het aantal strijdende Boeren is nu wel
minder dan in 't begin van den oorlog, doch
nu is het kaf van t koren gescheiden.
De macht van de Boeren is gelegen in de
kolossale uitgestrektheid van het land. On
danks den oorlog wordt door de Boeren nog
gezaaid en geoogst. Ammunitie komt niet
zooals wel eens wordt beweerd, uit Europa,
doch wordt van de Engelschen buitgemaakt.
Ingevoerd kan het niet worden voor de
Boeren. Portugal is blijkbaar geheel onder
Engelschen invloed en Duitschland's Keizer
is maar al te goed bekend. Neen, ingevoerd
wordt er door do Boeren niets, maar van de
Engelschen wordt genoeg genomen.
De heer Breed gaf nu het woord aan den
heer Aucamp, die als Commandant zijnde,
nog beter op de hoogte der krijgsverichtingen
kan zijn. Deze begon na eerst te hebben
medegedeeld, dat hij op verzoek van zijn lot
genoot Breed mee naar Texel was gekomen
en dat hij om redenen van gezondheid (hij
lijdt aan loodvergiftiging) naar Nederland was
gekomen, to wijzen op de minder nette wijze
van werken van 't Britsch Bijbelgenootsch. dat
veel tweedracht had gestookt. Hoe de zwarte
rassen steeds tegen de Bueren waren opgehitst
en Engeland door allerlei middelen, die niet altijd
even goed het licht mochten zien had getracht
de macht in handen te krijgen. Verschillende
episodes uit dezen krijg werden aangehaald,
waaruit veelal de groote moed en de buiten
gewone snelheid van bewegingen der Boeren
zeer duidelijk bleek en zeker niet minder het
groote volhardings-vermogen, waardoor ze
soms tal van nachten aaneen zonder slaap zjjn.
Als voorbeeld van de buitengewone snel
heid van beweging, werd door spr o.m. mede
gedeeld, hoe hij met zijn commando na de
inneming van Bloemfontein zich in 't zuiden
van Oranje Vrijstaat bevond en daar de tijding
ontving, dat de Engelschen op Ladybrand
aantrokken, om op die wijze hen de terug
tocht af te snijden naar het Noorden, waar
zich de andere Boeren-troepen bevonden.
300 mijlen moesten toen door spreker's
commando worden afgelegd, terwijl de Engel
schen slechts 35 mijl hadden af te leggen,
toch was men nog 2 uur voor de vijand er
aankwam ter plaatse en gered. Ladybrand
bleef slechts 12 uur in handen der Engelschen
en werd toen weer hernomen.
Sannas-post, waar de waterleiding-werken
van Bloemfontein zijn, werd verdedigd door
4 a 500 Engelschen. Dit wist De Wet door
zijne spionnen en daarom besloot hij daar den
vijand aan te vallen. Na dit spionenbezoek
waren er echter nog ruim 3000 bijgekomen.
De Wet vernam dit eerst, toen hij 's nachts
op ongeveer 300 M. afstands van den vijand
gelagerd was in een diepe kloof, waardoor
het riviertje Orangspruit stroomt. De vijand
was er niet mee bekend, dat hij daar was
en anderen daags 's morgens zou die verder
trekken, vergezeld van tal van wagens met
allerlei goederen behoorende aan burgers, die
als Engelschgezinden vreesden voor de Boeren.
De wagens werden vooruit gezonden en
moesten door de kloof, waarin De Wet de
voerlieden en geleiders achtereenvolgens ge
vangen nam en de wagens elk met een zijner
eigen manschappen als voerman verder liet
rijden.
Reeds ruim 300 Engelschen waren gevan
gen genomen voor het eerste schot gelost
werd De vijand verloor daarbij 2ö6 beladen
wagens, 8 kanonnen, 500 krijgsgevangenen
en tal van dooden en gewonden en De Wet
slechts 6 man.
Des anderen daags des morgens was De
Wet met zijn klein klubje verdwenen, zonder
dat de Engelschen wisten waarheen. Later
bevond hij zich weder met 40 man bij De
Wetsdorp.
Commandant Aucamp raakte met 40 man
in aanraking met een troep van 700 man, die
een convooi begeleidde en wist ze zoo lang
op te houden, dat hij versterking kreeg. De
Wet leidde toen zelf den aanval waartoe be
sloten werd. Het convooi werd genomen en
452 krijgsgevangenen werden gemaakt.
Hierop werd weder teruggetrokken naar
Wepener, dat verdedigd werd doorKaapsche
Eugelschgezinde Boeren, dus evengoede schut
ters enz. als de aanvallers.
17 dagen lang werd het belegerd, toen
kwam er ontzet opdagen. Het aantel Engel
schen was volgens berichten te groot, zoodat
De Wet besloot af te trekken. Dit aftrekken
geschiedde met zooveel tact, dat de vijand
er niets van had gemerkt en zich niet buiten
de versterkingen waagde. Dit was ons geluk
zegt de heer Aucamp, daar wij nu ook konden
terugtrekken en anders zeker waren gevan
gen genomen.
Een eigenaardig antwoord werd gegeven,
zegt spr. door Botha op het aanbod boveng.
van 10000 pd. St. Botha zei n.l. den anderen
dag wel te zullen antwoorden met „Lange
Tom", zooals bekend het kolossale kanon der
Boeren en ook des anderen daags schoot men
tot in het lager der Engelschen. Tal van
Engelsche officieren en soldaten lieten in dien
strijd het lezen.
Yan de ambulance werd door de Engelschen
gebruik gemaakt voor spionnendienst, zegt
spr. door de Boeren werd dit opgemerkt en
werd toen de Ambulance bij Komatipoort
over den grens gezet.
Als oorzaak van den oorlog wordt door
spr. genoemd de Chartered Company, die in
slechte conditie verkeerde en die door het
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per S maanden
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
