Gemeenteraad van Texel.
daan? eenvoudig, omdat er ons niets van
bekend was; men duide 'tons daarom
niet ten kwade.
Opzichtens de opening der gasfabriek
en wat daaraan voorafging, verwijzen
wij naar het aanhangsel op het verslag
van de Gemeenteraadszitting van Zater
dagavond j.l. in dit nummer voorkomend.
Laten wij hier nog aan toevoegen dat
het nieuwe licht wel voldoet en wat de
straatverlichting betreft we in veel beter
conditie zijn gekomen.
De aanvoer van vee ter markt,
Maandag jl., mocht weder goed worden
genoemd. De handel scheen iets vlugger,
de prijzen bleven stationair.
2 Paarden f a
2 Yeulens f 110 a 115.
8 Koeien f 135 a 165.
397 Schapen f 20 a 24,50.
492 Lammeren f 12 a 14,00.
53 Rammen f 25 a 45.
2 N. kalveren f 12 a 15.
1 Stier f 140.
Vlugge handel.
Oudeschild, 2 Sept. Ter gelegenheid
van Koninginne verjaardag was het hier
volop feest voor de schooljeugd. Onder
leiding van de heeren Schaap en Kroon
en Mej. Dros werd eerst een optocht
langs 't dorp gehouden, met vlaggen en
vaandels en onder 't zingen van toepas
selijke liedjes. Daarna trok men naar
een weiland achter de Herv. Kerk, wel
willend afgestaan door den heer C. C.
Backer, om er verschillende vermakelijk
heden te houden.
Eenige helpsters verleenden haar ge-
waardeerden bijstand aan 't onderwijzend
personeel en vele belangstellenden woon
den het kinderfeest bij, dat door mooi
zomerweder werd begunstigd. Van tijd
tot tijd werden de kinderen mild ont
haald op versnaperingen en aan 't einde
der feestviering kreeg ieder uit de torn
bola een aardig voorwerp mede naar
huis.
Ook de kleintjes der bewaarschool
werden op versnaperingen onthaald.
's Avonds voerden eenige leden der
rederijkerskamer T.a v e n.u. in de Zeven
Provinciën twee tooneelstukjes op, t.w.
„Doleeren" en „Daar is mijnheer." Tus-
schen de stukjes gaf de heer C. Schaap
ten beste: een luimige bijdrage uit J. van
Mauriks „Toen ik nog jong was."
Zoowel de voordracht als de beide
kranig gespeelde stukjes verwierven een
daverend applaus. De zaal was flink
gevuld met meestal jong publiek. De
opbrengst was bestemd voor de Koningin
Wilhelmina Bewaarschool. Een gezellig
bal hield in de "Zeven Provinciën" velen
nog lang bijeen.
Bij de spelen werden prijzen behaald
als volgt
Jongens le en 2e klas. Koekkappen.
Ie prjjs Cornelis Krijnen, Steenbouwdoos.
2e Gerbrand Dekker, Blokkendoos.
Meisjes le en 2e klas. Eoutjesrapen
le prijs Lena Kees, een groote pop.
2e Rika Hin, een kleinere pop.
Jongens 3e en 4e klas. Tonneke kruien.
Ate de Jong, Eerste prijs.
Willem Vlas, Tweede prijs.
Meisjes 3e en 4e klas. Naald in oogen.
le prijs Neeltje Schellinger, Naaikistje.
2e Aaltje Blom, Breimandje.
Meisjes 5e en 6e klas. Schatbewaarder.
le prijs Annie Duinker, Een Pluche
Portretalbum.
2e Corry Dogger, Tafelflacon.
De vliegerwedstrijd kon niet geheel
doorgaan wegens windstilte. Voor de
eigenaardigste vorm had Cornelis Jan
de Wijn, de prijs, (zakportefeuille); de
vlieger stelde een groote pop voor.
Jan Vlas en Dirk Kuiter ieder een
prijsde eerste een portemonnaie, de
tweede een inktkoker; deze werden ge
geven voor de grootste vlieger en voor
die het hoogste stond.
Den Hoorn, 3 Sept. Ons dorp heeft
vandaag het Koninginnefeest gevierd.
De commissie was er in geslaagd vijf
leden van hot Texelsch Fanfarecorps te
engageeren. Hun een woord van dank
voor alles wat ze hebben ten beste ge
geven; zij hebben het feest door hun
uitstekend spel tot een feest gemaakt.
Om halfnegen werden den schoolkinderen
eenige versnaperingen in school aange
boden, waarna een optocht door het dorp
gehouden werd naar bet terrein der
kinderspelen, daartoe welwillend door
den heer C. Veeger afgestaan.
Balwerpen, koekslaan, touwtje spiingen
met sloffen en zakloopen waren de spelen,
waarmee de kinderen een aardig prijsje
konden verdienen. Daarna werd het
onmisbare en steeds vermakelijke tobbe
steken gehouden; de gelukkige winners
der inderdaad fraaie prijzen waren de
heeren S. Gieles, B. Lap Sz en J Bakker Pz.
Om twee uur begon het ringrijden en
kegeltrekken met paard enkarretje.
39 paren namen aan den wedstrijd deel;
de prijzen werden gewonnen door de
dames T. List, M. Veeger en A. Veeger
en de heeren P. de Jager, H. Keesom
en N. Koopman.
Ten slotte nog een rozengalop, waarmee
de dames N. Boon, en D. de Jager den
eersten, C. Jonker en M. Witte den
tweeden en G. Lap en A. Jonker Sd.
den derden prijs wonnen.
Ook uit andere dorpen van ons eiland
waren velen gekomen, om mee feest te
vieren. Met zang en dans vermaakte
men zich nog in het „Loodsmans Wel
varen."
Oosterend, 3 Sept. Robben worden
gewoonlijk gevangen met netten en ver
der door den zoogenaamden robbenshg,
terwijl ze ook wel geschoten worden.
Een visscher van Oost heeft een nieuwe
vangwijze uitgedacht, die wel wat wreed
aardig is, maar die toch in korten tijd
winst kan geven. Hij heeft n.l. stevige
pennen door planken geslagen en deze
planken worden nu geplaatst op den
kant der vlakte, waar de zeehonden
gedurig komen slapen en zich koesteren.
Bij hooger water zwemmen de dieren
gemakkelijk over de planken heen, maai
bij laag getij worden ze opgeschrikt, in
de verwachting, dat ze in die ijzeren
pennen vast zullen geraken. En die ver
wachting werd al [dadelijk vervuld, want
in twee dagen werden zoo 14 robben
bemachtigd. De huiden en het vleesch
hiervan kunnen aardig wat opbrengen
en bovendien wordt f 38 aan rijkspremie
ontvangen, daar er 6 wijfjes en 8 man
netjes waren.
Op Koninginnedag hielden de leer
lingen van de beide scholen alhier een
gezamelijken optocht, waarna ze op ver
schillende versnaperingen werden ont
haald.
Des avonds trokken ouderen al zin
gende door de verschillende straten.
Van verscheidene woningen wapperden
de vlaggen.
Vlieland. De voordracht voor Hoofd
der School voor M. U. L. O. alhier is als
volgt opgemaakt
1. H. Kausel te Zaandijk.
2. G. Frens te Winsum (GroD.)
3 S. de Vries te Sneek.
I1EKHAL11VGS-01VDERWIJS.
Burgemeester en Wethouders van
Texel maken bekend dat vanaf 1 October
tot en met de maand Maart a.s. in deze
gemeente gelegenheid zal bestaan tot
het ontvangen van herhalings-onderwijs,
welk onderwijs zal worden gegeven, op
Woensdag en Zaterdag van iedere week
van des namiddags 2 tot 4 uur, op de
O. L. Scholen te den BurgOosterend
en de Cocksdorp, terwijl die gelegenheid
op de overige O. L. Scholen eveneens
wordt opengesteld wanneer zich aldaar
minstens zes leerlingen hebben aangemeld.
Ouders of verzorgers, die hunne kin
deren het herhalings-onderwijs willen
doen volgen, zijn verplicht daarvoor
aangifte te doen bij de hoofden der O.
L. Scholen tusschen 1 en 15 September
a.s. onder duidelijk opgave hunner naam
en woonplaats, alsmede de juiste namen
hunner kinderen of pupillen, en onder
overlegging van het vaccine-bewijs.
De leerlingen mogen den leeftijd van
16 jaren niet h6bben overschreden bij
den aanvang van den cursus, alzoo op
den len October.
Het schoolgeld bedraagt f 0,40 per
leerling en per maandvoor meerdere
leerlingen uit hetzelfde gezin, die gelijk
tijdig het herhalingsondorwijs volgen,
bedraagt voor iedere leerling het school
geld f 0,20 per maand. Voor minver-
Zaterdag 31 Aug. 1907. 's avonds O1/, uur.
Voorzitter de heer Hiddiogh, Burgemeester.
Tegenwoordig de heeren Dikkers, Keesom,
Koning, Bakker, Over, Langeveld, Zijm en Dros.
Afwezig met kennisgeving de heeren Dijt en
Mets, zonder kennisgeving de heer Lap.
Secretaris de heer Ruibiug.
De voorz. opent de vergadering en stelt voor
het lezen der notulen van de vorige vergadering
uit te stellen tot de volgende vergadering.
I. Mededeelingen. Ingekomen stukken.
Ingekomen was het verzoek van den onderne
mervan den Nieuwen Texelschen Stoombootdienst
den heer A. Wagemaker, om hem voorloopig
concessie te verleenen voor den aanleg van een
tram over geheel Texel en tot I Jan. 1909 geen
concessie daarvoor aan een ander te verleenen
zonder hem eerst in de gelegenheid te stellen,
zoo mogelijk zelf nog definitief concessie aan te
vragen.
Wordt gesteld in handen van B W om preadvies.
Thans komt aan de orde
If. Benoeming Onderwijzer.
De voordracht bestond uit de heeren Iloegsma
van Amsterdam, Rauchbar van Zaandam en Van
der Werf uit Dockum.
Met algemeene stemmen werd eerstgenoemde
benoemd.
Bij de thans volgende rondvraag niemand het
woord verlangende, werd de verg. gesloten.
In tegenstelling met andere vergaderingen van
den Raad, als wanneer het publiek onmiddellijk
het gemeentehuis verlaat, werd thans, toen men
dit ook nu weder wilde doen, medegedeeld dat
men nog wel wat mocht blijven.
Was anders het behandelde in de vergadering
hoofdzaak; thans bleek het er aan toegevoegde
het voornaamste te zijn.
Behalve voorz., leden van den raad en sccr.
waren n.l. ook in de raadzaal aanwezig de heer
Van der Zee, concessionaris der gasfabriek, de
leden der commissie van die fabriek en de oud-
wethouder Kcijser, welke de voorbereidende werk
zaamheden voor de concessieverlening geheel had
meegemaakt als wethouder.
Nadat allen een glas wijn was aangeboden, nam
de burgemeester het woord en zei
Mijne Heeren 1
De als immer, zoo gedenkwaardige feestdag,
dien wij beden vieren, de geboortedag van Hare
Majesteit, onze geerbicdigde Koningin is voor de
gemeente Texel in dit jaar een zeer bijzondere dag.
En die dag ontleent lieden zijne-bijzondere bc-
teekenis voor de hoofdplaats onzer gemeente,
aan het feil, naar de verwezenlijking van hetwelk
wij allen zeker sinds lang verlangend hebben
uitgezien, aan de groote gebeurtenis van het jaar
1907, voor onze gemeente, teweten, de verbete-
tering van onze huis- en straatverlichting, de
opening van onze gasfabriek.
Waar voor korten tijd slechts een klank, en
niet meer dan een holle klank was, die niet
voor verwezenlijking vatbaar scheen, waar niemand
van ons aan denken kon, het is thans een feit
geworden.
Wat niemand durfde hopen of verwachten, zie,
het staat voor ons oog, aan den ingang van ons
dorp toch verrees een gebouw, een sieraad Van
onze gemeente, met op den gevel het mooie
veelkleurige opschrift //Aërogeeugasfabriek.v
Hoe wij het zoo ver gebracht hebben, mijne
heeren, ik wil daarover zwijgen, ik zal U niet
vermoeien met onze velerlei pogingen om de
verlichting van den Burg te verbeteren.
De husolverlichling bleek al even onpractisch
als het petrolcumgloeilicht. Aan electrisch licht
viel niet te denkeu, steenkoleugas bleek niet
rendabel, tot eindelijk de aerogeengasverlickting.
de nieuwste vinding van den matsten tijd, ook
in het buitenland reeds veel toegepast, ons de
zoo vurig begeerde en lang gewensebte betere
verlichting schonk. Meer licht was echter steeds
ons devies, en ik geloof, dat wij geslaagd zijn.
In den Heer van der Zee hebben wij den man
gevonden, die aan de gemeente Texel, de zoo
lang verbeide verbetering zal geven in de ver
lichting, terwijl dit gas, ook als kookgas en voor
verwarming, alsmede voor machinale krachtvoort-
brenging, naar ik hoop, uitstekende diensten
bewijzen zal.
En thans, mijne heeren, nog een enkel woord
over de daarstelling van onze nieuwe inrichting,
ik geloof dat er maar moeieüjk, althans stellig
niet in de annalen onzer gemeente een voorbeeld
zal zijn aan te halen van de vlugheid en voort
varendheid, waarmede deze is aangepakt en tot
stand gebracht. Op 1 Mei j.l. werd met het leggen
der buisleiding begonnen, en thans juist vier
maanden later is het gebouw met alle machineriën
kant en klaar en zullen dezen avond tut verras
sing van ons aller oogen, de straten van den
Burg prijken in een voor ons nieuwen onge-
kenden glans.
Mijne heeren, ik breng een woord van hulde
aan den Concessionaris, den Heer van der Zee,
die in zoo korten tijd de nieuwe inrichting heeft
weten tot stand te brengen, en die naar ik hoop,
bij zijne latere bezoeken aan de gemeente Texel,
steeds zal mogen constateeren dat zijn werk op
prijs wordt gesteld en de verlichting goed blijft
bevallen.
Maar vóór alles mijne heeren, een woord van
buide aan de mannen, die het initiatief namen
tot deze gezegende instelling.
Hulde aan U mijne heeren, Dr. Wagemaker
en de heeren August Keijser i n Herman Keijser
voor deze plechtigheid alhier genoodigd, nog
maals hulde aan Uw initiatief en aan uwe voort
varendheid.
En thans, mijne heereD, hef ik mijn glas op
en stel U voor een dronk te wijden
Ten eerste op den Heer van der Zee, den
stichter van onze gasfabriek, en onze tweede
dronk zij gewijd aan de Heeren Dr. Wagemaker
en de Heeren Herman en August Keijser, daarbij
de wensch uitsprekende, dat de energie, die
thans gdfileken is aanwezig te zijn, mag blijven
uitgaan van Texels burgerij, tot daarstelling van
ook, alle, die andere noodzakelijke verbeteringen,
die wij zoo noode behoeven.
Moge in lengte vau dagen deze dag getuigen
van de kracht, die er kan uitgaan van het par
ticulier initiatief, van mannen, die wat willen
en toonen het te kunnen, van mannen, die met
ernst en voortvarendheid een zaak weten aan te
pakken en ook ten einde te brengen.
Mijne heeren, ik noodig U allen uit met mij
een glas te lecdigen op den voorspoed en de
vooruitgang der gemeente Texel, onder den
uitroep «Lang leve de gasfabriek.//
De heer Van der Zee, thans het woord verkrij
gende, maakte daaivan gebruik door ongeveer
het volgende te zeggen
Mijnheer de Voorzitter, vergun mij op de door
U gesproken woorden een kort antwoord te geven.
Mijnheer de Voorzitter van den Raad der Ge
meente Texel, heeren leden van dien Raad, laat
ik in de allereerste plaats mijn dank betuigen
voor de waardeerende woorden door uwen Voor
zitter tot mij gesproken en voor de instemming
waarmee de woorden van uwen Voorzitter door
den Raad zijn begroet. Maar Mijnheer de Voor
zitter die waardeering komt mij slechts voor een
klein gedeelte toe, want het leeuwenaandeel be
hoort aan die mannen zij ze waren ingenieur,
opzichters, monteurs, buizenleggers, ketelklinkers
of machinist die mij zoo trouw in deze terzijde
hebben gestaan. En toch—ondanks dathad het
werk in niet zulk een korten tijd voltooid kun
nen worden, zoo we niet van alle zijden vanwege
de ingezetenen van den Burg de meest mogelijke
hulp en de meest welwillende bejegening onder
vonden hadden; daarvoor breng ik uwe burgers
mijnen hartelijken dank. Maar er is nog, Mijn
heer do Voorzitter, een factor, die in niet geringe
mate er toe bijgedragen heeft om mijne taak van
den aanvang tot het einde met de grootste lust
en ijver te doen volbrengen.
Toen ik de eerste maal bij uw bestuur kwam
tot bespreking van cenc eventueclc concessieaan
vraag, werd ik met vertrouwen begroet en in alle
onderhandelingen die er gevoerd zijn hebben
zoowel Burgemeester en Wethouders als de Raad
dat standpunt blijven innemen. Gij hebt mij niet
beschouwd als een concessicjager en juist daarom
is mijn taak zoo vergemakkelijkt. Maar dat groote
vertrouwen dat u mij geschonken hebt, legt ook
mij een grooten plicht op, n.l. de morcelc ver
antwoordelijkheid varj- en vóór nlles te stellen
boven de zoogenaamde olficieele verantwoordelijk
heid en ik geef u thans de verzekering dat ik
den wissel van moreele verantwoordelijkheid ten
volle honorceren zal. Aanstonds bij don tocht
naar de fabriek zult u zien dat allerwege het
nieuwe gaslicht brandt en zeker h id ik ook gaarne
gezien dat heden uw Raadzaal daarmee verlicht
was, niet omdat ik daarmee bedoel dat het meerder
wereldlijk licht in deze raadzaal gelijken tred houdt
met het hooger geestelijk licht, maar meer omdat
uw Voorzitter zooeven rclovecrde, dat reeds jaren
lang hel devies van Texel was «beter liebt//.
Wat ik denk, hoe ik oordcel over nlles wat in
de laatste maanden door uwen Raad en door de
bewoners van Texel werd tot stand gebracht en
wat nog in wording is, heb ik reeds gereleveerd
ir. mijn speech bij de cerste-stecnlegging van de
gasfabriek. Van ganseher harte hoop ik dat op
al die ontwikkelde energie zegen moge rusten;
van ganscher harte wensch ik dat de band van
solidariteit onder u blijve voortduren, niet als een
knellendo keten, maar als een die niet gevoeld
wordt en waarvan men het als een dure plicht
beschouwt die steeds te torsten. Mijnheer de
Voorzitter; leden van den Raad,U hebt zooeven
een dronk aan mij gewijd, vergun ook mij een
dronk te wijden aan den groei en bloei van de
Gemeente Texel en het welzijn van hare inge
zetenen. Ik heb gezegd.
Door den heer Wagemaker werd hierop het
woord verkregen. Spr. meende aan het door den
voorz. en den heer Van der Zee gesprokene nog
iets te moeten toevoegen en vertrouwt, dat hij de
tolk is ook van zijne mede-commissieleden.
Lang, zegt spr. werd uitgezien naar beter licht.
Eindelijk aan is bet gekomen. Ongeveer acht
maanden geleden had ten mijne huize eene ver
gadering plaats van eenige personen ter bespreking
van de mogelijkheid eener gasfabriek en dadelijk
werd tot de oprichting besloten. Het geld was
dadelijk beschikbaar en zeker geen onzer heeft
het berouwd met den hr. Van der Zee in zee te zijn
gegaan. Een woord van welgemeende hulde
breng ik aan den heer Van der Zee voor de wijze
waarop hij alles heeft tot stand gebracht.
Er werd wel eens gezegd, er is geen energie
hier, maar in den laatsten tijd is het tegendeel
duidelijk gebleken. Nog veel is er echter te ver
beteren. Spr. eindigt met den wensch uit te
spreken dat Texel zijn naam als groote gemeente
in Noord-Holland zal waardig blijven.
Door den heer Van der Zee werd de vergade
ring daarop uitgenoodigd in comité, voorafgegaan
door het fanfarecorps zich naar de fabriek te be
geven waar door ZEd. eene verklaring zou worden
gegeven der machineriën.
Voorafgegaan en gevolgd door een groote menigte
van belangstellenden begaf men zich thans naar
de gasfabriek, waar reeds tal van belangstellenden
de komst afwachteD, waarschijnlijk in de meening
dat daar eigenlijk de openingsspeech zou worden
afgestoken.
Die plechtigheid had echter reeds ten raadhuize
plaats gehad, zoodat thans door den heer Van der
Zee aan den leden van den raad eene verklaring
werd gegeven van de eenvoudige werking van de
machines. Gewezen werd er o. m. op, dat vrees
voor gasgebrek niet behoeft te bestaan, aangezien
de machine in staat is 500 pitten te voeden en
mocht dit blijken later onvoldoende te zijn, dat
dan nog gemakkelijk een derde «gasmakerv (er
zijn er thans 2) kan worden bijgevoegd. Deze
«gasmakersv worden gedreven door een gasmotor,
mocht echter deze en ook de reservemotor haar
dienst weigeren, ook dan kan nog gas geleverd
worden, omdat de machine ook met handkracht
kan worden gedreven.
Het gas wordt langs kouden weg bereid van
gasoline. Het reservoir met deze licht brandbare
stof is opgesloten in een keldertje, van hieruit
wordt de vloeistof door de machine zelf opgepompt,
en verder veranderd in lichtgas.
Geen enkele gaspit was in dit lokaal aanwezig
het licht werd ontvangen van de lantaarn buiten
het gebouw brandende en door een paar kleine
raampjes uit het kantoortje en motorenlokaaltje
naast het apparatenlokaal gelegen. Tegen brand
gevaar werd dus blijkbaar uitstekend gewaakt.
Ook tegen het springen van den ketel werd
goed gewaakt, zooals door den heer Van der Zee
werd getoond. Wanneer n.l. de ketel bijna vol
is, wordt de machinist gewaarschuwd doordat een
electrische bel begint te werken, terwijl de
machine vanzelf stilstaat indien de ketel geheel
vol is.
Na de verklaring der machines, waarover allen
ongetwijfeld ten hoogste voldaan waren, werd de
fabriek weder verlaten en begaf men zich ver
gezeld van het fanfarecorps weder naar het Raad
huis, hier werd door den heer Van der Zee een
woord van dank gebracht aan dat corps voor de
verleende diensten, waarna de stoet uiteen ging.
