N°„ 2133. Zondag 1 Maart 1908. 21ste Jaargang Nieuws- en Advertentieblad. in non land. Dit blad verschijut Woensdag- en Zaterdagavond Abonnementsprijs per 3 maanden. Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge heel Nedereand 45 Cts. Naar Amerika en andere landen met verhooging der porto's. Advertentiën vóór 10 nnr op den dag der uitgave. Prijs der Advertentién. Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts Groote letters en Yignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer. ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel. Kostelooze Vaccinatie. Burgemeester en Wethouders der Ge meente Texel maken bekend, dat de gelegenheid zal zijn opengesteld tot kos telooze inenting en herinenting van de ingezetenen, die zich daartoe aanmelden: te Den Burg, in de O. L. School, op Woensdag 4 Maart, 's middags 12 uur; te De Cocks dorp, teu huize van Jb. Buijs op Dinsdag 3 Maart, voorm. ll'Guur; te Deyi Hoorn, in de O. L. School, op Woensdag 4 Maart, namiddags 3 uur; te De Koog, in de O. L. School, op Donderdag 5 Maart, namiddags 2 V2 uur; te Oosterend, ten huize van IJ. Koppen, op Woensdag 4 Maart, voormidd. 11 uur en op Zaterdag 7 Maart, namiddags 4 uur; te Oudeschikl, in de O. L. School, op Woensdag 4 Maart, namiddags 5 uur, of te De Waal, ten huize van den genees heer Van der Vegt, op Woensdag den 4 Maart 1908, des namiddags 7 uur. Texel, den 26 Februari 1908. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Secretaris, De Burgemeester, RUIBING W F. HIDDINGH. TEXEL, 29 FEBRUARI 1908. Voor den komenden tijd. Nu we dit schrijven is de tweede maand van het jaar nagenoeg verstreken, althans de datum van dit nummer van ons blad vermeld reeds 1 Maart. Van Februari valt niet zooveel lof te spreken, het weêr was vaak ruw, her inneren we ons maar de storm welke voor een week geleden woedde en die elders zooveel schade teweeg bracht, öf 't was regenachtig, doch vaak verre van aangenaam, een enkelen dag uitge zonderd, welke een voorbode mocht ge noemd worden van de Lente, welke Maart, zal zij haren naam eer aandoen, ons moet brengen. Wij gaan een mooien tijd tegemoet, doch ook een tijd van groote zorg en oplettendheid, een tijd van werkzaamheid op menigerlei gebied. De tijd van zaaien en planten, de schapenfokkerij, de hooibouw, de oogst tijd voor den bouwboer, 't zijn alles zaken voor de naaste toekomst, welke zullen moeten zijn afgedaan voor dat het groote feit: de alg. verg. en de tentoonstelling van de Holl. Maatsch. van Landbouw aan de orde zal wezen. En ook deze zaak eischt eene zorg vuldige voorbereiding, zal het goed wezen; wel zijn we van dat tijdstip nog een half jaar verwijderd, doch wanneer we bedenken dat na den dag van beslissing ten gunste van Texel, alreeds nagenoeg een halfjaar is verloopen, dan is te ver wachten dat bij de vele bemoeiingen welke ieder in zijne zaken heeft, het tweede halfjaar spoediger zal blijken te zijn voorbijgegaan dan menigeen wel vermoedt. De besturen van de afdeelingen „Texel" en „Eierland" van de H.M. v. L., welke afdeelingen gezamenlijk de tentoonstel ling aanleggen, zijn dan ook alreeds aan het werk getogen om te doon wat voor deze zaak noodig is, en een van de voor bereidende werkzaamheden is het ont werpen, vaststellen, doen drukken en verspreiden van het programma, hetwelk op aanvraag verkrijgbaar is. Bat programma omschrijft al hetgeen op de dagen van 9 13 September be trekking heeft, als: eene opgave van commissiën, gevraagde voorwerpen, be palingen omtrent beoordeeling van in te zenden voorwerpen, toetekennen prijzen en zoo meer. In 17 verschillende afdeelingen, te samen 137 rubrieken, wordt omschreven wat alzoo wordt gevraagd. Di9 afdeelingen zijn als volgt: Wolvee, Rundvee, Paarden, aangespannen paarden (Concours Hippique), Varkens, Pluimvee, Konijnen, Bijenteelt, Zuivelbereiding, Akkerbouw, Knol- en Wortelgewassen, Tuinbouw, Vruchtenteelt, Bloemisterij, Bloembollen, Werktuigen, Landbouw onderwijs, terwijl verder tot opluistering wordt gevraagd de mooiste en volledig ste verzameling van in het wild bloeiende planten van Texels bodem, zoomede Vogels, Eieren, enz. Men ziet dat het eene beteekenende tentoonstelling zal kunnen worden, in dien voor alle gevraagde rubrieken zich eenige deelnemers aanmelden. Voor ieder der gevraagde rubrieken worden medailles uitgeloofd, hetzij in goud, verguld zilver, zilver of brons, of ook wel getuigschriften. Verder bevat het programma mede- deelingen betrekking hebbende op de inzending, als: aanmelding, inleggelden en meer andere voorwaarden. Evenzoo de voorrechten, aan leden der Holl. Maatsch. van Landb. toegestaan, terwijl verder als festifiteiten in het programma worden vermeld: Rijtoeren, Concerten; Café Chantants; Kermis- Specialiteiten; Oplating Ballon-Captif; Vuurwerk, etc. etc. Met deze opgave kunnen we zeker wel volstaan, die er meer van wenscht te weten raden we aan een programma aan te vragen bij een der Secretarissen de heeren Jb. Nz. Kikkert of D. C. Dros, wij twijfelen niet of deze heeren zullen daaraan met genoegen voldoen. In algemeenen zin is het bovenstaande zeker voldoende om zich een denkbeeld te maken van hetgeen in de 2de week van September onze aandacht zal vragen, doch ook is het zeker duidelijk dat veel werkkracht zal moeten worden ontwik keld, om het alles zoo voor elkaar te zetten, dat de bezoekers van elders tevreden kunnen zijn over hetgeen Texel hen zal aanbieden. Voor het welslagen van een en ander uitten wij onze goede wenschen. Vergadering van 't Nut. Dinsdagavond had in de gewone verga derzaal de reeds lang verwachtte vergade ring plaats van 't Nut alhier. De opkomst van leden en geïntroduceerden mocht vrij goed worden genoemd. De voorz. opende de vergadering met een welkom aan spreker en hoorders en voegde daaraan toe, dat dit nu de le ver gadering van 't Nut in 1908 was. Reeds sedert geruimen tijd had geen vergadering plaats, do spreker welke men gehoopt had in December alhier te zien optreden had bericht gezonden, verhindort te zijn, terwijl de heer Smeonge, welke eindelijk thans zou optreden, reeds in Januari was ver wacht. De heer S. echter, vervolgde de voorz., heeft zooveel werkzaamheden op allerlei gebied en Texel ligt voor spr. zoo ver, dat het ZEd. niet mogelijk bleek tijd er voor te vinden gedurende Januari, en nu is bijna ook Februari ten eindo gespoed voor we eindelijk het voorrecht mogen smaken de heer S. weer eens in ons midden te zien. De verwachting is hoog gespannen Het groote succes, waarmee de heer S. hier 7 jaar geleden optrad ligt nog velen versch in 't geheugen en wij twijfelen niet of ook thans zal men weder hoogst voldaan kunnen zjjn over het gehoorde. De heer Smeenge thans het woord ver krijgende zegt dat het na zulks een inlei dingswoord zeker moeielijk is voor een spreker om op te treden, en dat het zeker good is, dat hjj door zijn 22-jarige loopbaan als lid der Tweede Kamer daarvoor de noodige brutaliteit heeft verkregen. Dat Texel zooals de voorz. zei ver ligt wordt door spr. niet beaamd, wel moet ZEd. er kennen, dat. hij ofschoon voorzitter der Scbippersvereeniging „Schuttevaer" geen held op het water is, do opmerking werd ook door spr. gemaakt dat Texel na zeven jaar nog niet dichter bij den vasten wal gekomen was, al was er ook een 2de stoorn- bootdienst bijgekomen, uitgaande van de Texelaars zelf en waardoor de aandacht van geheel Nederland op dat eiland geves tigd is. Spr. juicht dat toe en voorspelt dat de toevloed van vreemdelingen, die dit jaar ons eiland zullen bezoeken enorm zal zal om 't bijzondere tijdens de groote land- bou wtentoonstelling. Na deze inleiding ging spr. over tot de behandeling van het onderwerp voor dien avond door het bestuur uitgekozen, n 1. „Volkswelvaart." Spr. noemt dit een alleszins gepast onder werp voor 't Nut, dat steeds de bevorde ring van den Volkswelvaart op 'tooghad. Wat is volkswelvaart en wat zullen reeds de stichters der maatschappij tot N. v. 't A. er onder hebben verstaan Om dat te verklaren meent spr. is het goed het woord in zijn twee deel en te ontleden nl. Volk en Welvaart. Wat moet worden verstaan onder volk D_e meeningen daaromtrent loopen zeer uiteen. De sociaal democraten b.v. die steeds hun mond vol hebben van 't volk en wier orgaan zelfs dien naam draagt, verstonden aanvankelijk onder volk slechts zij, die met handenarbeid hun brood ver dienden, later werden daaraan nog toege voegd enkele arbeiders met het hoofd en kleine winkeliers, wanneer zij dus spreken van bevordering van volkswelvaart beoogen zjj slechts de welvaart van een bepaald deel der menschen ten koste van het andere deel. Een andere groep weer rekent onder haar volk alleen die personen welke op een ouden stamboom kunnen wijzen. Weer een andere partij spreekt van haar volk en rekent daaronder alleen die per sonen, welke tot haar kerk behooren. Een ware nutsman zegt spr. zondert echter niemand uit. Hij verstaat eronder ieder mensch zoowel arm als rijk. Spr. zal dus spreken over volkswelvaart in dien geest. Welk soort van welvaart moet nu worden bevordert, alleen matrieel welvaart of ook geestelijke? vraagt spr. en reeds dadelijk volgt daarop het antwoord. Als nutsman moet worden gestreefd naar de ontwikke ling van verstandelijke, zedelijke en maat schappelijke welvaart. Deze stelling wordt door spr. nader uit eengezet. Kan er zegt spr. werkelijk sprake zijn van volkswelvaart wanneer maar de kapitalist hooge rente van zijn kapitaal trekt? Neen zegt spr. Is er voldoende reden om van volks welvaart te spreken, wanneer landbouw en veeteelt ruime winsten opleveren en den landbouwer en veehouder maar het geld in de kas kan opstapelen Neen want ook dan is niet de welvaart het deel van alle kringen in de maatschappij. Ook niet wanneer de koopman en han delsman grove winsten verkrijgen is er nog geen sprake van volkswelvaart. Zelfs al ware het, dat de materieele wol vaart door allen genoten werd, als ieder ruim voldoende had om van te leven ook dan nog zou er geen sprake kunnen zijn van volkswelvaart. Het oude gezegde toch „een mensch kan bij brood alleen niet leven" is nog steeds waar. Er is nog veel meer noodig dan voedsel en kleeding voor men kan spreken van welvaart. In de eerste plaats mag zeker worden verlangd een aangenaam te huis en zooveel mogelijk tevredenheid. Een vader moest zonder bezwaar aan zijn kind kunnen vragen „wat wilt gjj worden in de wereld?" Aan alle rangen en klassen in de maatschappij moest het mogelijk zjjn vooruit te komen in de wereld. De wereld is in de laatste jaren geheel veranderd tengevolge van de invoering van stoom- en electriteit, deze zijn de oorzaak der vooruitgang. De strijd om het bestaan werd er zwaarder door zoo ook kwam bij de ouders meer het idee, onze zoon moet ambte naar worden. Dat er echter onder die jonge lieden velen zijn,die niet geschikt zijner voor en ten onder gaan is een groot kwaad. Spr. herinnert hierop hoe tengevolge van stoom en electriciteit de toestanden geheel veranderd waren, hoe vroeger b. v. de land bouwer kalm kon leven, zonder zich te bekommeren over de buitenwereld en maar werkte op dezelfde wijze als zijn voor vaderen, de producten van zijn arbeid af leverende aan de personen in den omtrek van zijn landerijen wonende; hoe echter de stoom het mogelijk maakte voor betrekkelijk geringe kosten de landbouwvoortbrengselen van elders in te voeren en deze daardoor een zware concurrent voor hem werd. De boer moest de bakens verzetten, kon niet langer werken als zijn vader en groot vader zulks deden, moest zich voorzien van nieuwere machineriën en gebruik maken van de vroeger zoo door hem bespotte kunstmest. Ook de handwerksman werd gedwongen zijn kennis meer uit te breiden. De gewone dorpssmid was niet in staat de nieuwere machines te herstellen wanneer er een gebrek aan kwam; teekenscholen, ambacht scholen moesten worden opgericht. Onderwijs en opvoeding hebben ten allen tijde een belangrijke factor uitgemaakt voor de bevordering van de volkswelvaart. Door het Nut werd en wordt dit nog steeds zeer goed ingezien. Kennis is macht en gaat in vele gevallen of altijd boven kapitaal. Naar het voorbeeld van 'tNut en ten gevolge van het onderzoek en het streven dier Maatschappij ontstonden vele belang rijke verbeteringen. De onderwijswetten waren een rechtstreeks uitvloeisel ervan. Ook de verbetering van de woningtoe standen door de woningwet. Maar nog door vele minder gunstig beoordeeld, doch ongetwijfeld later toegejuicht, zal te danken zijn aan het initiatief van het Nut, dat indertijd geld toestond voor een rapport over de woningentoestand in ons land, door welk rapport aller oogen gevestigd werden op de groote misstanden. Door de verbetering der woningen wordt tevens sterk in de hand gewerkt de bestrij ding van den sterken drank en van de onzedelijkheid en opgewekt tot spaarzaam heid en zindelijkheid, terwijl het huiselijk leven er door wordt veraangenaamd. „Kennis is macht" zegt het spreekwoord, welnu laat ons dan zorgen dat het ver krijgen van kennis voor ieder zonder onder scheid mogelijk is. Lang ging men uit van de stelling dat hij die het kwaad bedreef, ook moest worden gestraft Op de oorzaak werd niet gelet, evenmin of ook het kwaad kon worden voorkomen. Het was weer een rapport van 't Nut dat daarin verandering bracht. In dat rapport werd er op gewezen dat er zooveel kinderen worden verwaarloosd en zoo menig individu ten onder gaat omdat de ouders hun plicht hebben verzaakt of hun macht misbruikt. De Kinderwetten waren daarvan het uit vloeisel. Na langen tijd is het eindelijk gelukt het zoover te brengen, dat aan de ouders hun ouderlijke macht tijdelijk of voor altijd kan worden ontnomen. De op voeding der kinderen wordt dan opgedragen aan personen die liefde gevoelen voor het verwaarloosde kind en er een nuttig lid voor de samenleving van willen maken. Spr. wijst verder nog op de boerenleen banken in N. Brabant en Limburg, wier doel uitstekend is, doch die helaas udsbruikt worden als politiek instrument. Door het Nut wordt verder nog gestreefd naar bevordering der Volkswelvaart door verhoogiug van levensgenot en bevordering van gezondheid. Het verleent n.l. zijn medewerking voor aanleg van parken en wandelplaatsen, aan- lcg van bosch, enz Bij de regeering werd aangedrongen op verstrekking"van kapitaal voor ontginning van woeste gronden en boschcultuur. Spr. wekte ten slotte alle Nutsmaunen op mede te arbeiden in den geest van 't Nut ter verkrijging van betere toestanden. TEXELSCHE COURANT.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1908 | | pagina 1