N° 2146.
Donderdag 16 April 1908.
21st® Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 unr op den dag der uitgave.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE R O O U, ParkstraatBurg op Texel.
VCJILNIS OP DE WEGEN.
De Burgemeester van Texel verzoekt
den ingezetenen beleefd, geen vuilnis,
scherven, enz., neer te gooien op open
bare wegen, daar deze op verzoek bij
afzonderlijke gereedligging dus niet
vermengd met andere stoffen, immer
door den gemeentereiniger worden weg
gehaald.
Texel, den 7 April 1908,
De Burgemeester voornoemd,
RIDDINGH
MEIVURE.V
De Burgemeester van Texel verzoekt
den ingezetenen beleefd ten behoeve der
Meivuren, geen goederen, voorwerpen,
enz. af te geven dan in de laatste week
der maand April.
Texel, 7 April 1908.
De Burgemeester voornoemd,
HIDDINGH.
4 April 11 April.
Hoe staat het tegenwoordig met ons gezag
op Atjeh Die vraag treedt in de laatste
dagen weer op den voorgrond, nu af en toe
regeerings- en andere telegrammen ons
komen vertellen, dat hier en daar benden
opstandelingen met den dag brutaler op
treden. In onze groote bladen, met name
in het Handelsblad en de N. Rott. Courant
werd daarvan in de vorige week nog al
uitvoerig melding gemaakt. Laatstgenoemd
blad drukte uit de Deli Courant van 20
Febr. j. 1. een gedeelte van een artikel over
Atjeh over waarin werd aangetoond dat
langzamerhand de rollen verwisseld wor
den en dat onze troepen door de vijandelijke
benden worden opgezocht en aangevallen.
Het blad drong dan ook aan op krachtiger
maatregelen.
Sedert hebben zich weder verscheidene
voorvallen voorgedaan, waarbij de onzen
onverhoeds werden overvallen en enkele
verliezen werden geleden. De N. R. C. die
dit constateerde wees erop, dat de taktiek
van den vijand blijkbaar is den strijd zooveel
mogelijk over te brengen in tot nu toe
rustige streken. Het is dan ook de meeniDg
van dat blad, dat met kracht maatregelen
genomen moeten worden om in Atjeh orde
en veiligheid te herstellen. Herhaaldelijk
is, zegt het blad, zoowel door den gouver
neur-generaal alsmede door den gouverneur
de meeniDg bestreden, dat voor de passi-
ficatie een grooteren troepenmacht noodig
is, en het in December 1907 gehouden Atjeh-
onderzoek schijnt evenmin aanleiding te
hebben gegeven om de troepenmacht uit
te breiden. Achten wij het reeds bedenkelijk
dat aan deze opvatting met een zekere
stijfhoofdigheid wordt vastgehouden, nu de
ervaring in den laatsten tijd bijna dagelijks
leert, dat do troepenmacht onvoldoende
sterk is zij mag in geen geval zoover
worden gedreven dat daardoor de veiligheid
in een naburig gewest in gevaar kan komen.
Ook uit een brief uit Kota Radja aan
het Handelsblad gezonden blijkt do slechte
toestand. Vooral wat de onderafdeoling
Lho Seumawe betreft klaagt de schrijver
zeer. Daar moeten onzo troepen zoogoed
als niets meer te zeggen hebben. De kinde
ren breken er de spoorbaan af, de volwas
senen verachten ons en durven het aan,
vlak bij de bivaks onze menschen te mo-
lesteeren. En de troepeDCommandanten
zitten met de handen in het haar. Van
alle kanten wordt om bijstand gevraagd;
alles is in 't veld. Er wordt zelfs met uit
rustiger streken geleende troepen gewerkt.
Geen beter pleidooi voor de waarheid,
dat men op Atjeh te lichtzinnig oordeelt
over den toestand en op niet gewettigde
wijze van de hand wijst het aanbod van
den vorigen minister om zoo noodig meer
dere troepen te zenden, aldus de schrijver.
Nu is het dikwijls het geval dat derge
lijke toestanden donkerder worden getee-
kend, dan ze werkelijk zijn, maar lettende
op de Jobstijdingen der laatste dagen is
er toch alle reden om te vragen, hoe het
wel met ons gezag op Atjeh gesteld is.
Het blijkt meer en meer dat we van dein
uitzicht gestelde passificatie verder ver
wijderd zijn dan ooit. En waar we nu een
maal met het wespennest zitten, kan er
geen sprake zijn van het laat-maar-waaien
stelsel. Niet alleen ons land maar ook Atjeh
zelf heeft er belang bij dat er rust en orde
geschapen wordt. Hoe eerder aan den
rampzaligen toestand een einde komt hoe
beter.
—o—o—o—
Het buitenland gaf de voorbije week heel
wat belangrij ke gebeurtenissen te kronieken.
Beginnen we met Albion.
De Engelsche minister-president Sir Henry
Campbell Bannerman, de leider van het
tegenwoordig liberaal kabinet heeft zich
genoodzaakt gezien zich van zijn post terug
te trekken. Aanhoudende ziekte is de oor
zaak van zijn aftreden. Een drietal jaren
heeft hij aan het hoofd van het Kabinet
gestaan en als zoodanig door zijn groote
werkkracht en vooral door zijn onkreukbare
eerljjkheid groote achting verworven, zelfs
van zijn politieke tegenstanders. De staat
zijner gezondheid was echter in het laatste
jaar uitermate slecht en in werkelijkheid
was hij de laatste 6 maanden alleen premier
in naam, daar de minister van financiën
de leiding moest overnemen. Zijn vrienden
en partijgenooten hoopten steeds nog op
beterschap, maar daar deze uitbleef oor
deelde Bannerman het oogenblik gekomen
zijn ambt neer te leggen. De laatste be
richten over zijngezondheidstoestandluidden
niet gunstig. De zware influenza heeft den
72 jarigen staatsman zeer verzwakt en
daarbij komt nog dat hem een zware slag
werd toegebracht door den dood van zijn
eebtgenoote, die hem lange jaren trouw
ter zijde stond.
Voor de liberale party heeft Bannerman
zeer veel gedaan. Door zijn invloed is het
gelukt de verdeeldheid dezer partij op te
heffen waardoor het mogelijk was dat zij
bij de algemeene verkiezingen een schitte
rende overwinning kon behalen. Bannerman
werd Kabinetsformateur en wist zijn mede
ministers zoo te kiezen, dat het algemeen
bevrediging wekte.
De minister van financiën Asquith is zijn
opvolger geworden. Na Bannerman was
hij de meest in 't oog loopende persoon
lijkheid van het Kabinet. Hfj is 56 jaar
oud, heeft een belangrijke politieke loopbaan
achter zich en is begaafd met groote rede
naarstalenten. Dat hij dan ook de meer
derheid van het Lagerhuis als premier
welkom wns, bleek wel toon hij het Huis
officieel in kennis bracht met het aftreden
van Bannerman, bij welke gelegenheid hem,
nadat hij zijn voorganger in diepgevoelde
woorden hulde had gebracht, een ware
ovatie werd gebracht.
De zitting van het Lagerhuis zijn in
verband met deze omstandigheden tot den
14 dezer verdaagd.
—o—o—o—
De Duitsche Rijksdag heeft vacantie ge
nomen, en Von Bulow kan weer met een
tevreden blik terugzien op hetgeen in de
laatste dagen in 's Lands vergaderzaal
afgedaan werd. Hij heeft het genoegen
mogen smaken dat zijn Vereenigingswet,
dank zij de trouwe hulp en de eensgezind
heid van het bloc aangenomen werd, al
was het dan ook na ellenlange redevoeringen
en veel tegenstand. Wie echter minder
in hun nopjes zijn. dat zijn de Polen. Want
niet alleen dat de Vereenigingswet zware
eischen stelt aan het recht van vereeniging
binnen de grenzen van het rijk maar ook
last ze in niet geringe mate de vrijheid
der Polen aan, door de bepaling dat in
openbare samenkosten in Kreitzen waar
minder dan 60% der bevolking een vreemde
taal spreekt niet anders dan in het Duitsch
gesproken mag worden. De Polen in
Duitschland zijn dus genoodzaakt in het
vervolg als ze samenkomen in openbare
vergaderingen hun geliefde Poolsche taal
achterwege te laten. Heftig is tegen deze
bepaling door de Poolsche afgevaardigden
van den Rijksdag geprotesteerd maar zonder
baat. Ook na de beslissing hebben de
Polen die verblijf houden in Berlijn een
groote protestmeeting gehouden waar ze
ten getale van 2000 samenkwamen en
waarop ze voor het laatst nog in hun
moedertaal tegen de dwangmaatregelen van
von Bulow konden te velde trekken, maar
de zaak wordt er niet anders door.
Von Bulow zal de trotsche nek der Polen
krommen, daar schijnt hij het op gezet te
hebben en tot nog toe is het hem gelukt
ook, dank zij de meegaandheid van het
regeeringsbloc.
—o—o—o—
Terwijl in de Fransche Kamer de socialist
Jaurès zijn interpellaties hield over de bin -
nenlandsche en buitenlandsche politiek der
regeering, blijkbaar met de bedoeling het
Kabinet een beentje te lichten wat hem
intussehen niet gelukt is en waarover we
thans niet in bijzonderheden kunnen treden
met het oog op onze plaatsruimte, werden
in Portugal de algemeene verkiezingen
gehouden voor de nieuwe Kamer.
De uitslag is geweest in het voordeel
der Regeering, die een goede meerderheid
aan haar zijde mag zien. Mag men dus
de stembus gelooven dan is het Portu-
geesche volk monarchaal. Koning Manuel
en zijn raadslieden kunnen dus tevreden
zjjn. Officieel heeft de Regeering verzekerd,
dat door haar niet de minste invloed op de
stembus uitgeoefend is. Alleen is door
haar gezorgd dat de revolutionairen geen
aanval konden doen op de stemlokalen cn
do voorzorgen dienaangaande waren inder
daad niet overbodig, want niettegenstaande
deze hadden hier en daar toch nog opstootjes
plaats en vielen daarbij zelfs nog enkele
dooden. Lissabon de hoofdstad, was als
't ware in staat van beleg gebracht. Heele
regimenten infanterie waren op de pleinen
gekampeerd en zelfs was een heele batterij
geschut opgesteld, om desnoods dienst te
doen. Blijkbaar verwachtte de regeering
dus nogal een rumoerige stembusstrijd.
En dat is de strijd ook wel geweest, maar
in een land als Portugal had het nog heel
anders kunnen gaan.
—o—o—o—
Finland en Rusland staan beiden onder
denzelfden heerscher, maar de politieke
gevoelens der Finnen en Russen loopen
zeer uiteen. Finland huldigt de vrijheid
terwijl in Rusland de autocratie aangebeden
wordt, 't Gevolg is dat ieder die in Rusland
het strenge heerschen moede is in de
Finsche steden een vriendelijk onthaal vindt.
De Finsche landdag nu is zooals zich laat
denken een trouwe afspiegeling van de
gevoelens die onder het volk leven. Hjj
bestaat uit 20Ü afgevaardigden, waarvan
ongeveer 80 tot de sociaal-democraten, 60
tot de oud-Finnen en 60 tot de constitutio-
neelen behooren. Er valt te wijzen op
verschillende democratische maatregelen,
die door den Landdag in den korten tijd
van zijn bestaan werden genomen. Zoo
is o.a. aangenomen de wet op den 8-urigen
werkdag, die houdende het verbod van
Zondagsarbeid in bakkerijen en die waarbij
geheel verboden is het bereiden en ge
bruiken van alcohol in geheel Finland. En
nog meerzelfs heeft de Landdag ook
vrouwen verkiesbaar gesteld voor dit
regeeringslichaam, waardoor er een 18-tal
dames als vertegenwoordigsters van het
volk konden optreden.
Maar boven den Landdag staat een Senaat
die nu juist niet zoo vooruitstrevend is en
boven beide weer de macht van den Czaar.
Nu is de Landdag evenwel naar het
oordeel der Russische regeering buiten zijn
boekje gegaan door het aannemen van een
motie, waarbij afkeuring uitgesproken
werd over de maatregelen der Russische
regeering omtrent geldzaken en krijgstoe
rustingen, waarbij tevens te kennen werd
gegeven wantrouwen in den Senaat.
Dit feit nu is door den Czaar als een
welkome gelegenheid aangegrepen den
Landdag te ontbinden.
Met 1 Aug zal de nieuwe zijn werk aan
vatten, maar het laat zich aanzien dat de
samenstelling van dit lichaam wel weinig
van het oude zal verschillen.
TEXEL, 15 A PRIL 1908.
De afdeeling „Texel" van hetN.O. G.
hield j 1. Zaterdag eene vergadering in
„de Vergulde Kikkert."
Wegens ziekte van enkele leden, waren
slechts 12 personen, waaronder de E A.
heer burgemeester, aanwezig.
Als ingekomen stukken werden behan
deld een schrijven van het hoofdbestuur
aangaande salaris actie, een verzoek om
steun voor het herstellingsoord, mede-
deelingen aangaande de propapanda van
het Hoofdbestuur, en een circulaire aan
gaande vacantiekolonies.
De rekening van den penningmeester
sloot met een klein batig saldo. De
contributie werd gelijk gesteld met de
afdracht aan het hoofdbestuur.
Door den heer L. J. Kikkert werd
ingeleid het onderwerp Gebieden, Ver
bieden, Gehoorzaamheid, Verzet," waarop
eenig debat volgde.
Met genoegen werd geluisterd naar
eene bijdrage van den heer J. de Jongh,
getiteld „Gekunstelde poëzie," door E.
Laurillard.
De volgende vergadering werd bepaald
op 6 Juni a.s. te houden in café „den
Burg."
De heer M. Kikkert zal dan een onder
werp inleiden en de heer J. de Jongh
zal het vervolg geven op zijne heden
gehouden bijdrage.
Na omvrage werd de vergadering
gesloten.
TEXELSCHE COURANT.
