N°. 2186,
Donderdag 3 September 1908.
21ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland
Van week tof week
Dit blad verschijut Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentie» vóór 10 nnr op den dag der uitgave-
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LAN GEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
De BURGEMEESTER en WETHOU
DERS der gemeente Texel maken bekend
dat het gedurende de tentoonstellinsda-
gen van 9 tot en met 13 September a s.
verboden zal zijn onaangespannen rijtui
gen, karren etc. onbeheerd in de bebouw
de kom van den Burg te laten staan.
In het belang van een geregeld verkeer
wordt zeer aangeraden bedoelde rijtuigen
etc. gedurende die dagen zooveel mogelijk
te plaatsen op particuliere erven.
Texel, 28 Aug. 1908
Burg. en Weth. vnd.
HIDDINGH
De Secretaris RUIBING.
RONDDRIJVEN IN ZEE VAN
ONTPLOFBARE STOFFEN.
De Burgemeester der gemeente Texel;
Overwegende, dat hem is gerappor
teerd, dat in de Noordzee kisten gevuld
met ontplofbare stof zouden ronddrijven
van 80 cM. lang, 40 cM. hoog en 10 cM.
breed, waarop met zwarte letters is
ingebrand het woord „Carbonid;"
waarschuwt
den zeevarenden, die wellicht die kisten
zouden oppikken en aan boord nemen,
voor het daaraan verbonden gevaar.
Texel, den 1 September 1908.
De burgemeester voornoemd,
HIDDINGH.
22 29 Aug.
De laatste dagen van Augustus spoedon
ten einde en als deze letters onder de oogen
onzer lezers komen heeft September reeds
zijn intocht gedaan. We schrijven dan
weer een r in de maand en datbeteekent
dat we ons weer zoo zachtjes aan op het
afscheid van den zomer moeten voorberei
den. De zomer hoe kort duurt hij toch
eigenljjk 1 Of beter gezegd hoe snel vlieden
zijn mooie dagen heen. Dagen voor menig
een zoo vol genot, vol ontspanning na
langen tjjd van ingespannen arbeid. Met
Augustus spoeden ook voor menigeen de
laatste vacantiedagen heen. Met September
hervatten bijna alle inrichtingen van onder
wijs weer den arbeid en opnieuw toegerust
met frissche krachten gorden zij in wier han
den de geestelijke vorming onzer SpesPatria
is gelegd zich weer aan voor demoeieljjke
arbeid die gedurende vele maanden van hen
zal worden gevraagd.
Augustus spoedt heen, maar voor ze
afscheid neemt geeft ze ons volk van Ne
derland nog gelegenheid tot een blij feest
vieren.
Binnen weinige weinige uren is de ver
jaardag onzer beminnelijke vorstin aange
broken en overal in den lande worden de
voorbereidingen gemaakt tot een feestelijk
herdonken dezer gebeurtenis hetzij op groot-
sche hetzij op bescheiden wijze. En met
te meer vreugde zal ons volk feestvieren,
waar het thans herdenkt dat onze lands
vrouwe tien jaar geleden de oude Oranje-
troon beklom. En daarom niet alleen maar
ook door de blijde verwachting die in de
lande verlevendigd is geworden do blijde
verwachting, dat nu komen zal het oogen-
blik door ons volk zoo vurig verlangd,
maar waarschijnlijk niet minder vurig door
Haar aan wie tot nog too de moederweelde
onthouden werd. Do geruchten over een
aanstaande blijde gebeurtenis bobben in de
afgeloopen week meer vasten vorm gekre
gen ofschoon tot nog toe elke officieele
bevestiging ontbreekt.
Moge de komende Septembermaand ons die
bevestiging brengenDat zal op den dag
van Haar feest ongetwijfeld de stille wensch
zijn van velen in den lande.
o—o—o—o
De afgeloopen week kenmerkte zich ove
rigens door weinig belangrijk nieuws zoowel
wat ons land als het buitenland betreft.
Omtrent de kwestie met Venezuela valt
ook thans nog weinig te vermelden. Onze
gewezen gezant de Reuss is in de residentie
aangekomen, heeft eenige keeren geconfe
reerd met onze ministers maar aan het be
handelde werd nog geen publiciteit gegeven.
De heer de Reuss heeft zich ook in een vaag
gesprek over den toestand uitgelaten, maar
weinig bijzonders, dat we nog niet wisten
medegedeeld. Alleen was niet van belang
ontbloot zijn mededeeling, dat het gewraak
te artikel in „Hou en Trouw" dat de aan
leiding was tot zijn uitzetting, zonder zijn
voorkennis en tegen zijn wil geplaatst werd
De brief door hem aan de bekende Amster-
damsche vereeniging gezonden was niet
geschreven om gepubliceerd te worden, wat
nu dan ook door het bestuur der vereeniging
erkend is.
Wat onze regeering tegen Venezuela zal
ondernemen kan nog niet gezegd worden,
maar toch lijkt het er naar, dat een krachtig
optreden niet uitgesloten is. Blijkbaar zal
een dergelijk optreden instemming ontmoe
ten bij de andere groote mogendheden, die
ook al lang het despotisme van Castro
moede zijn, doch die uit vrees van den een
voor den ander daartegen nog niets deden.
Voor Nederland hoeft men geen vrees te
hebben, dat deze met bijoogmerken zooals
b.v. uitbreiding van het grondgebied bezield
zal zijn, weet men wel beter en daarom
acht men ons land het geschikst om Castro
een verdiende aframmeling toe te dienen.
Intusschen zoover is het nog niet.
o-o—o—o
Onder de onderwerpen die in de afgeloo
pen week onze aandacht trokken, was er
eene die in den laatsten tijd hier en daar
in ons vaderland meer op den voorgrond
treedt. We bedoelen de vereenvoudiging
van onze schrijftaal en de invoering daar
van op de scholen.
In een der gemeenteraden van ons land
in die van Winschoten, heeft dit onderwerp
in de afgeloopen week een punt van ernstige
bespreking uitgemaakt. In de provincie
Groningen is in den laatsten tijd in de
onderwijzerswereld een krachtige strooming
om de Kollewijnsche spelling op de scholen
in te voeren en de schoolhoofden te Win
schoten hadden deze in het leerplan opge
nomen, hetwelk door den districts school
opziener en burgemeester en wethouders
was goedgekeurd. Een deel der ingezetenen
evenwel zag in een partieelo invoering der
nieuwe spelling echter groote bezwaren en
onder hen waren zelfs voorstanders van
de Vereenvoudigde. Zij meenden dat zoolang
deze spelling niet algemeen of bijna algemeen
in ons land was ingevoerd hun kinderen
de dupe zouden worden. In den raad werd
lang en breed over de zaak gedebatteerd.
B. en W. verklaarden de leerplannen goed
gekeurd te hebben omdat ze daarin voordeel
zagen voor het taalonderwijs, waarbij de
lastige taalregels over boord waren gewor
pen en ze bleken geonszins geneigd daarop
terug te komen. Door de tegenstanders
van de invoering werden tal van bezwaren
aangevoerd, b.v. dat het nog lang niet zoo
zeker is dat do Kollewijnsche spelling spoe
dig algemeen zal zijn en dan de leerlingen
uit Winschoten nergens anders terecht
konden. Verder ook dat op verschillende
kantoren waar nog de spelling de Vries
en Te Winkel gebruikt wordt men voor-
loopig nog niet toe zou laten de vereenvou
digde te gebruiken en tengevolge daarvan
de leerlingen later geen plek zouden krijgen
Ook vreest men dat de nieuwe spelling
moeilijkheden zal opleveren bij de studie
in de vreemde talen, inzonderheid Duitsch
en Fransch. Niet minder achtte men de
invoering verkeerd met het oog op de vele
ambtenaren die dikwijls verplaatst worden
én wier kinderen als ze in een andere
gemeente komen, waar de nieuwe spelling
niet ingevoerd is, als katten in een vreemd
pakhuis zullen staan.
B. en W. tilden die bezwaren niet zoo
heel groot. Ze waren van oordeel dat
waar op onderwijsgebied schier overal
zooveel krachtige voorstanders der Kolle
wijnsche spelling werden gevonden, het
slechts een kwestie van korten tijd was
dat met de Vries en Te Winkel wei'd ge
broken. Al stemden B. en W. toe dat een
klein aantal leerlingen misschien eenig
last zouden ondervinden, daartegenover
stelden zij in het licht dat de groote massa
kinderen er door gebaat zouden worden,
omdat bij de spelling van de Vries en Te
Winkel een groot aantal uren nutteloos
verknoeid moesten worden met overbodige
spelregels. En waar de tegenstanders op
den voorgrond stelden dat de invoering
eener nieuwe spelling van Regeeringswege
gelast diende te worden, merkten B. en W.
op dat de Regeering dit niet zou doen,
maar de scholen voor moeten gaan. Ook
bij de invoering van de spelling de Vries
en Te Winkel ging de Regeering niet voor
maar volgde.
Na een lang debat nam de raad een
motie aan waarin gezegd wordt dat men
de invoering niet wenschelijk achtte, zulks
met 7 tegen 5 stemmen. Intusschen ver
andert de zaak daardoor niet, want het
leerplan is goed gekeurd en de schoolhoofden
gaan tot de invoering over. De raad kan
daartegen niets doen dan een verzoek
richten tot de kroon om alsnog het leerplan
te vernietigen. Dit nu zal geschieden en
met belangstelling zullen voor- en tegen
standers den verderen uitslag tegemoet
zien.
Ook op het Congres van letterkundigen
deze week gehouden werd over de zaak
gesproken en door een der spiekers uit
voerig betoogd dat de nieuwe spelling in
gevoerd dient te worden, maar tevens bij
de regeering moet worden aangedrongen
om deze te erkennen, opdat de overgang
van het oude naar het nieuwe zoo spoedig
mogelijk plaats heeft.
Als inderdaad de Kollewijnsche spelling
aangewezen is om die van de Vries en Te
Winkel te vervangen, zou dit laatste stellig
aanbeveling verdienen. Maar of men inder
daad mag aannemen, dat de vereenvoudigde
van Dr. Kollewijn en geen andere er toch
komt, dat is een vraag, waarop wij vooreerst
het antwoord schuldig moeten blijven,
—o—o—o
Over de buitelandsche gebeurtenissen
kunnen we kort zjjn dezen keer, omdat er
zoogoedals geen belangrijke gebeurtenisssen
voorvielen, behalve dan in Marokko.
Marokko is het land der verrassingen.
Dat is opnieuw in de voorgaande week ge
bleken. Zouden wo in ons vorig overzicht
molding gemaakt kunnen hebben van een
volkomen nederlaag van Moeley Hafld's
troepen, dit bericht zou nog niet onze lezers
hebben kunnen bereiken of nieuwe berichten
kwamen vertellen dat de zon des voorspoeds
van Abdel Azis nog plotselinger weer
ondergegaan was dan ze opkwam. Een
bewijs hoe onbetrouwbaar de mededeelingen
zijn die uit Marokko naar Europa worden
geseind. Moeley Hafid moet zich van zijn
aanvankelijke nederlaag hebben hersteld
en bracht zijn tegenstander een verplette
rende slag toe mede door het verraad van
diens troepen daartoe in staat gesteld. Zoo
luidden de berichten die den dag nadat ons
overzicht geschreven was in de pers de ronde
deden. We hebben nog eerst aan de waarheid
er van getwijfeld maar de berichten der
volgende dagen lieten geen twijfel meer
over. De oude sultan is verslagen, zijn
leger is of vernietigd of overgeloopen en
hij zelf heeft een schuilplaats gezocht te
Settat. Moeley Hafid is te Tandzjer uitge
roepen tot sultan hij heeft een proclamatie
uitgevaardigd en in verschillende steden
heeft men ter zijner eere feest gevierd.
De nieuwe sultan zal nu wel spoedig van
zijn troonsbestijging kennis geven aan de
Mogendheden.
Daardoor zijn we intusschen genaderd
tot een belangrijk tijdpunt in de internati
onale politiek. Frankrijk en Duitschland
beschouwden Marokko beide als een wel
kome buit in de laatste jaren maar geen
van beiden durfde het naar zich toehalen.
Frankrijk steunde zoover de tractaten het
toelieten Abdel Azis, terwijl Duitschland
in 't geheim Moeley Hafid steunde. Daarom
werd een overwinning van den laatste wel
met eenige zorg tegemoet gezien, omdat
men allicht een conflict tusschen Frankrijk
en Duitschland verwachtte.
Naar luid der berichten evenwel zal de
zaak een kalm verloop hebben. Nu de
strijd om den sultanszetel ten voordeele
van Moeley Hafid uitgevallen is, moet
Frankrijk besloten hebben Abdel Azis niet
langer de hand boven het hoofd te houden.
De troepen hebben bevel gekregen strikt
onzijdig zich te houden in deze kwestie,
m.a.w. Abdel Azis kan niet meer rekenen
op de bescherming der Fransche kannonnen.
Als Moeley Hafid nu maar de tractaten
tusschen Frankrijk en Marokko erkent en
de verplichtingen in de acte van Algeciras
op zich neemt is de zaak gezond. Dan
zal mogelijk de orde in Marokko spoedig
hersteld zijn.
TEXEL, 29 SEPT. 1908.
De Augustusmaand.
Augustus of Oogstmaand is voorbij,
we gaan steeds meer het herfstgetijde
tegemoet.
Wat het weer betreft, werd ons in
Augustus van alles toebedeeldprachtig
weêr, een drooge tijd, onweder, storm
en ook veelvuldige regen. Gok nu nog
schijnt het stormige weer niet uitgewoed,
het begin van September gaf daarvan
nog bewijs. Voor de dingen die wach
tende zijn is het ruwe weder niet zoo
prettig, het veroorzaakt oponthoud en
schade. Laat ons echter den moed niet
verliezen, na regen volgt zonneschijn;
worde dat spreekwoord bewaarheid in
een niet te ver verschiet.
Tot de zaken, merkwaardig voor Texel,
noemen wij de indienststelling van de
eigen boot „De Dageraad," welke zich
in eene groote mate van belangstelling
«mag verheugen.
Augustus gaf ons nog te gedenken
twee verjaardagen van het Koninklijk
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Bdrg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
