N° 2222.
Donderdag 14 Januari 1909,
22ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
BOOT- EN SPOORDIENST
van en naar Texel.
Van week tof week
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland i5 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 nar op den dag der nitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD& DE ROOU, ParkstraatBurg op Texel.
aansluiting gevende
POOT:
v.Texel 6,15; 8,15; 11, 3,
TREIN:
v. Helder 5,18*; 7,31 12,13; 4,-; 7,-
TREIN:
a. Helder 8,27*; 11,20; 2,56; 6,31
BOOT:
V. Helder 7,15; 9,30; 12,15; 4,15;
Zondags 10,20.
Men lette er wel op dat de met
een aangeteekende treinen des Zondags
niet rijden.
Voor de uren van de boot geldt de
gewone tijd, voor die der treinen Green-
wichtijd, alzoo 20 minuten later.
5 12 Jan.
Er valt dezen keer weinig te kronieken
de afgeloopen week was arm aan belang
wekkende gebeurtenissen en bovendien het
nieuws dat er nog was te vermelden werd
nog steeds overschaduwd door hetgeen uit
het verre Italië gemeld werd omtrent de
vreeseljjke gevolgen van de ontzettende
katastrofe, die Messina, Reggio en tal van
andere plaatsen in puin deed storten en
een paar honderd duizend slachtoffers
maakte.
Toch was er in de voorbije week een
gebeurtenis, die niet naliet indruk te maken
in wijden kring. We bedoelen het zoo plot
seling overlijden van onzen minister van
Waterstaat, den heer Bevers, die de vorige
week nog gezond en opgewekt achter de
regeeringstafel gezeten van de Eerste Kamer
een welverdiende hulde in ontvangst mocht
nemen voor de wyze waarop hij steeds zijn
gewichtige en moeielijke taak vervulde en
over wiens heengaan in dezelfde Kamer
juist een week later woorden van droefheid
werden gesproken. Bij monde van minister
Kolkman heeft de regeering getuigenis af
gelegd van haar diepe droefheid en ge
waagd van het groote verlies dat zij geleden
heeft door het heengaan van den trouwen
ijverigen ambtgenoot. Namens de Kamer
was het de Voorzitter die in warme be
woordingen aan de nagedachtenis van
minister Bevers hulde bracht.
o—oo
We worden er zoo langzamerhand aan
herinnerd, dat da dagen der, verkiezingen be
ginnen te naderen. Af en toe leest men reeds
van de voorbereidingen die gemaakt worden
voor den komenden stembusstrijd in Juni
a.s. In verschillende districten inzonder
heid in die, waarvoor thans afgevaardigden
zitting hebben die niet weer herkozen
wenschen te worden worden groslijsten
van candidaten opgemaakt of wel voorloo-
pige candidaten aangewezen. En ook de
politieke partijen beginnen zich te weren.
Zoo bracht de afgeloopen week ons reeds
het voorloopig verkiezingsprogramma der
Vrijz. Democratische partij, waarvan het
ontwerp aldus luidt
„Op den voorgrond staan
Algemeen kiesrecht en grondwetsherzie
ning, die dit waarborgen zal en de moge
lijkheid voor vrouwenkiesrecht zal openen,
Mocht dit niet worden bereikt, dan zal
in elk geval worden aangestuurd op
Den wettelijken geregelden tienuren-dag.
Verplichte sociale verzekering van
Staatswegezorg voor ouden van dagen.
Algemeene volksontwikkeling en vak
opleiding.
Staatsexploitatie onzer spoorwegen.
Een volksleger en zooveel mogelijk in
krimping van uitgaven.
Stoffelijke en geestelijke ontwikkeling
der inlandsche bevolking in de koloniën.
Belasting naar draagkracht.
Regeling van den rechtstoestand der
ambtenaren."
Door de afdeelingen zal nu over dit
voorloopige programma van gedachten
worden gewisseld zoodat de mogelijkheid
niet uitgesloten is dat het hier en daar
aangevuld en verduidelijkt zal worden als
den 17 dezer de Vrijz. Democratische Bond
ter definitieve vaststelling bijeen zal komen.
De Uni-Liberalen zijn nog zoo ver niet
maar ze beginnen toch ook aan een ver
kiezingsprogramma te denken. Zoo kwam
reeds het orgaan dezer partij in de afge
loopen week eenige denkbeelden omtrent
een eventueel vast te stellen programma
uiteenzetten. Het blad dringt er op aan
dat programma vooral niet te overladen.
Het moet eigenlijk niets anders bevatten
dan wat een ministerie, uit de partij voort
gekomen, redelijkerwijze tot stand kan
brengen in de periode van vier jaren.
Twee zaken mogen niet op het programma
ontbreken en wel.- de oplossing van het
kiesrechtvraagstuk en de verzekering van
den ouden dag van den arbeider en van
ieder wiens inkomen op zekeren leeftijd te
klein is om van te bestaan. Eigenlijk acht
het blad deze beide punten reeds voldoende
en een ministerie aan hetwelk het gelukken
mocht in een vierjarige periode deze twee
zaken tot stand te brengen, zou inderdaad
den dank der natie verdienen.
De Chr. Historischen in de provincie
Utrecht hebben in de afgeloopen week ook
vergaderd om over de verkiezingen te
spreken. Bij die besprekingen werd
vooropgesteld dat de coalitie nog bestond
en dus de beginselen en afspraken in 1905
gemaakt nog geldende waren. Waar der
halve een lid der coalitie aftrad mocht geen
tegencandidaat worden gesteld. Tegen deze
beschouwingen kwamen wel enkele per
sonen op, maar toch werd ten slotte besloten
met algemeene stemmen om de candidaten
der coalitie te steunen.
De gedragslijn der Utrechtsche Chr. his
torischen zal stellig wel door de partijge-
nooten in de andere deelen van 't land
gevolgd wordenal is de mogelijkheid
niet uitgesloten dat na de laatste regee-
ringsverklaring de ijver voor de candida-
turen der anti-revolutionairen bij sommige
Chr. historischen niet vuriger geworden
zal zijn.
De andere partijen lieten zich nog niet
pertinent over hun programma's uit, hoe
wel niet moeielijk te gissen is wat de
anti-rev. en Katholieken bij de stembusstrijd
voorop zullen stellen. Wat de sociaal
democraten betreft, deze hebben het tegen
woordig nog te druk met de bekende
kwestie in de partij, waarschijnlijk dat
eerst die kwestie uitgevochten moet worden
voor men daar zijn aandacht aan de ver
kiezingen wydt.
o o—o—
De Berlijnsche hofprediker heeft naar
luid der berichten ten nieuwjaarspreek
gehouden over „Ik wil vrede met mijn
volk" een onderworp niet ontleend aan een
of ander gedeelje der Heilige Schrift maar
aan een uitspraak van Keizer Wilhelm.
Het heette dat do Keizer zelf dat onder
werp der prediking opgegeven had en dat
dit beschouwd moest worden als een be
wijs dat ook voor den Keizer het oude,
voorbij gegaan en het alles nieuw was
goworden. Met andere woorden dat Keizer
Wilhelm zijn aan Ton Bulow gegeven
belofte en indirect daarmede aan het
Duitsche volk gedaan, getrouwelijk wensch-
te na te komen, n.l. door rekening te
houden met den wil der natie die aan den
monarch meer terughoudendheid oplegde,
't Scheen in den laatsten tijd inderdaad dat
het den Keizer ernst was met zijn voor
nemen hij hield zijn tong wat in toom,
liet zich zijn redevoeringen dicteeren door
Von Bulow en verklaarde zelfs cok wat
minder te zullen reizen dan hij gewoon
was. Verschillende Duitsche bladen toonden
zich daarover dan ook zeer ingenomen en
maakte met welgevallen melding van den
Keizerlijken tekst voor de Nieuwjaarspreek.
Helaasde vreugde is van korten duur
geweest, want 't blijkt dat de Keizer op
denzelfden dag dat zijn preek werd uitge
sproken zich al weer vergallopeerd heeft.
Nieuwjaardag hield de Keizer ter gelegen
heid van de receptie ten hove een rede
voor de bevelvoerende generaals van het
Duitsche leger over de jongste manoeuvres,
waarbij hij een artikel voorlas uit de
Duitsche Revue over den militairen en
politieken toestand op internationaal gebied.
In dat artikel dat de Keizer met volle
instemming begroette werd o.m. gewezen
op de houding van Frankrijk, Engeland en
Rusland, die het noodig maakten, naar
schrijvers opvatting, dat Duitschland een
groot en machtig leger bezit. Volgens
den schrijver spanden de drie mogendheden
samen om Duitschland in alle opzichten
te benadeelen, enzoovoort, enzoovoort.
De vrijzinnige bladen zijn over 't geval
slecht te spreken en vreezen dat het op
een dergelijke wijze instemming betuigen
met de beschouwingen van anderen een
nieuwe manier van den Keizer is om zijn
eigen opinie te doen blijken nu zijn aan
Von Bulow gegeven belofte hem verhinderd
in het openbaar zijn hart lucht te geven
in militaire en politieke beschouwingen
over den internationalen toestand.
't Spieekt van zelf dat als Keizer Wilhelm
op deze wijze doorgaat de brug, over de
klove tusschen hem en zijn volk gelegd,
ineenstorten zal Want de op den keizer
lijken autocraat behaalde overwinning zal
men zich niet zonder verzet laten ontglippen.
Von Bulow zal nog wel weer eens een
boetpredikatie moeten houden.
—o—o—o—
Zooals men weet sprak de Fransche
Kamer zich onlangs voor handhaving der
doodstraf uit, met een meerderheid van
129 stemmen. Nu zitten er in de republiek
een 22-tal personen achter slot en grendel
over wien het doodvonnis uitgesproken
werd en geheel Frankrijk wachtte met
spanning af welke houding president
Faillières zou aannemen tegenover den
door de Kamer zoo beslist uitgesproken
wensch. Zooals men weet maakte de
president tot nog toe steeds van zijn recht
van gratie gebruik soms zelfs tegen het
advies der rechtbanken in. Voor de pre
sident was de beslissing der Kamer natuur
lijk niet aangenaam en evenmin voor de
regeering. In het ministerie was zelf al
oneenigheid ontstaan over de vraag welke
weg ingeslagen moest worden. Clemenceau
had in de Kamer verklaard niet te zullen
gedoogen, dat onder zijn bestuur de
guilliotine in eere werd hersteld en deze
verklaring moet hij aanvankelijk ook her
haald hebben in den ministerraad. Zijn
ambtgenoot Brian heeft hem echter
duidelijk gemaakt dat het niet aanging
zich te verzetten tegen een zoo besliste
uitspraak der Kamer. En zoo is Clemenceau
ten slotte bezweken voor den aandrang
zijner vrienden.
Ook president Faillières deelt de meening
van minister Briand, want hij heeft ver
klaard, dat hij tegenover de uitdrukkelijk
uitgesproken meening der Kamer, zjjn be
ginsel om stelselmatig gratie te verleenen,
grondwettig niet kan handhaven en zich
voortaan houden zal aan het advies door
de gratie commissie van het ministerie van
justitie uitgebracht.
Zoodat verwacht wordt dat binnenkort
de guilliotine weder zijn werk zal doen in
de republiek.
—o—o—o—
Zooals men weet heerschen er inPerzië
nog altijd zonderlinge toestanden. De
anarchie heerscht in een groot deel van
het rijk en in de afgeloopen week is opnieuw
bewezen dat het verzet grooter is dan
menigeen vermoeden zou.
Nadat de Sjah de revolutie in de hoofdstad
den kop ingedrukt, het parlement uiteen-
gebomdeerd en tal van hooggeplaatsen had
gevangen genomen, nam hij maatregelen
om ook Tabris van oproerlingen te zuiveren.
Hij benoemde een der ongunstigste bekend
staande leden der hofpartij Ikbak el Dauleh
tot gouverneur van Ispahan en zond hem
met twee regimenten kozakken derwaarts.
De tocht was een ware rooftocht, overal
waar de soldaten kwamen persten ze de
bewoners geld af en zoo stalen ze ongeveer
voor een half miljoen onderweg. De Sjah
gaf den gouverneur de grootst mogelijke
vrijheid en deze heerschte te Ispahan als
een despoot, wat tengevolge had dat ook
de anders rustige burgers in opstand kwa
men. Zelfs de geestelijkheid predikte
verzet, wat nog tot scherper maatregelen
aanleiding gaf. Bij het gevecht dat dezer
dagen ontstond werd de moskee door de
kozakken beschoten en daarna geplunderd.
De burgers verdedigden het heiligdom,
zoodat er aan weerszijden tal van dooden
vielen. Ten slotte behaalde de burgerij
de overhand en de kozakken moesten de
aftocht blazen, waarna ook de gouverneur
wijselijk zijn biezen pakte. De burgerij
benoemde zelf een nieuwe in diens plaats,
die natuurlijk niet door den Sjah erkend
werd, maar daar geeft de bevolking ook
al weinig om. Zij zijn nu baas in hun
eigen stad en 't zal den Sjah niet gemak
kelijk vallen hun weder onder het juk der
dienstbaarheid te brengen
TEXEL, 13 JANUARI 1909.~
De wintermarkten alhier (de tweede
Maandag in de maanden Dec., Jan. en
Febr.) waarvan sinds jaren geen gebruik
is gemaakt, werden Maandag weer in
eer hersteld. De aanvoer was evenwel
weinig beteekenend10 lammeren en 1
kalt was het al. Dat van de handel weinig
valt de vertellen zal zeker wel ieder
duidelijk zijn.
Dammen.
Aan de door de Dam- en Schaakclub
„Vermaak door Oefening" uitgeschreven
simultaan séance in het Dammen, welke
j.l. Zaterdag in de Oranjeboom" werd
gehouden, namen 17 spelers deel. Onder
groote aandacht speelde de heer C. H.
Broekkamp tegen hen en mocht 11
partijen winnen terwijl hij er 4 verloor
(n.l. tegen de heeren Joh. Keijser Dz.
C. Kooiman Oosterend, J. P. Dalmeijer
en D. Keijser C.Rz.) Twee partijen
werden remise, (n. 1. tegen Jb. Witte,
Spang, en Jb. Bakker, Bargen.) Meer
malen weerklonk een hartelijke lach
bij de een of andere „rake" slag, van
de zijde van het talrijke publiek, dat
TEXELSCHE COURANT.
flankomst Trein Helder. Vertrek Boot.
