Wij willen er op wijzen dat Zater
dag a.s. het Gesticht van Weldadigheid
ter bezichtiging is. (Zie adv.)
Lezing over bemesting, enz.
Aan den oproep van het bestuur der
H. M. van Landbouw afd. Texel om de
lezing bij te wonen, te houden door den
heer Yan der Molen van Vlaardingen,
was Zaterdag door velen gehoor gegeven.
Nadat de vergadering met een welkom
aan allen was geopend, kreeg de heer
Van der Molen het woord. Deze begon
met er op te wijzen, dat het hem veel
genoegen deed, dat ook op Texel het
belang van de wetenschap voor den
landbouw hoe langer hoe meer wordt
ingezien. De tijd is reeds lang voorbij
zegt spr. dat een vader, wanneer zijn
jongen voor andere vakken te dom was,
maar zei, dat die jongen dan maar boer
moest worden; ieder toch weet thans
wel, dat het landbouwbedrijf veel, ja
zeer veel, met de wetenschap noodig
heeft. Hoewel geen boer, is spr. zelf
zeer goed bekend met de werkzaamheden
van den boer, niet alleen uit de boeken,
doch ook uit de praktijk. Veel, zeer
veel is er over dat bedrijf te zeggen
waarmee men zijn nut kan doen. Overal
in den lande worden cursussen opge
richt, waarvan door velen wordt gebruik
gemaakt. Om hetgeen op die cursussen
in tal van lessen wordt medegedeeld in
een avond volledig te behandelen is
ondoenlijk. Spr. zal daarom verplicht
zijD zich zeer te bekorten -en slechts
hier en daar maar een greep te doen.
Voor tot het eigenlijk onderwerp over
te gaan, wordt door spr. eerst verklaard
en met een proef aangetoond, wat moet
worden verstaan onder een scheikundige
verbinding, hetgeen goed moet worden
begrepen, aangezien er bij het gebruik
van kunstmeststoffen steeds sprake is
van scheikundige verbindingen. Proef-
ondervindinglijk wordt thans door spreker
aangetoond, hoe een scheikundige ver
binding van zwavel en ijzer ontstaat
door gloeiing en dat het daardoor ont
staande zwavel-ijzer weder geheel andere
eigenschappen beeft dan zwavel of ijzer.
Thans tot het onderwerp „bemesting
en de nadeelen van te veel water" over
gaande, zegt spr. Waarmede voeden
zich de planten? In hoofdzaak zijn dat
een viertal stoffen. Deze stoffen nu
wenscht spr. achtereenvolgens in het
kort te behandelen.
Het zijn stikstof, phosphorzuur, kali
en kalk.
Stikstof, zegt spr. is een gas, de lucht
welke wij inademen bestaat ook voor
een groot deel uit stikstof. De planten
echter hebben geen longen waardoor zij
de stikstof uit de lucht tot zich kunnen
nemen, zij kunnen die slechts in gebon
den toestand tot zich nemen. Niet onder
elke vorm van gebondenheid is stikstof
echter geschikt voor de planten opneem
baar, zoo b.v. ammoniak is een vorm
van gebonden stikstof, waaronder deze
niet direct door de planten wordt opge
nomen. Weer meer samengesteld zijn
de koolzuur ammoniak. Nog weer een
andere stikstof-verbinding is de zwavel
zure ammoniak een bijproduct der steen-
kolengasfabrieken, dat jaarlijks bij dui-
zende kilo's wordt verkocht Deze stof
wordt grootendeels als meststof gebruikt
in de heete luchtstreeken. De zwavel
zure ammoniak moet n.l. eerst nog in
den grond worden omgezet in Salpeter
zure zouten en dit wordt door de warmte
zeer in de hand gewerkt, terwijl in ons
klimaat het land veelal te lang koud en
nat is, waardoor die werking zeer lang
zaam of in 't geheel niet plaats heeft.
Iedere boer zegt spr. weet dat stikstof
een dure meststof is, minstens 8U a 90
ct per K.G. Aan de geur van ier is
het nu duidelijk merkbaar, dat deze
veel ammoniak en dus ook stikstof
bevat, de boer welke zijn eigen belang
begrijpt, zal zeker niet die zoo kostbare
gier maar laten loopen, maar ze in
gemetselde putten opvangen.
Geen meststof zegt spr. is er zeker,
waarvan men de resultaten zoo spoedig
kan bemerken dan van Chili salpeter,
8 dagen na de uitstrooiïng en meermalen
reeds eerder is het reeds merkbaar. Die
meststof bevat de stikstof in pasklaren
vorm, maar is duur. Het is een mest
stof welke zoo geheel gereed in de natuur
wordt gevonden, in Chili. De voorraad
er van vermindert evenwel snel en bij
dezen voortgang zal mogelijk binnen een
25 jaar den geheelen voorraad uitgeput
zijn, gelukkig is het, dat de wetenschap
er in geslaagd is een stof te vervaardi
gen, welke de chili salpeter vervangen
kan Door middel van electriciteit weet
men n. 1. de stikstof' uit de lucht te
halen en die in verbinding met zuurstof
in de kalk vast te leggen. Daardoor
wordt verkregen de kalk salpeter.
Moge deze stof nog niet in staat zijü de
chili te doen verdwijnen, zeker is het dat
ze de steiging in prijs van die meststof
tegenhoudt en naar spreker meent ia
het de meststof der toekomst.
Na nog even te hebben herinnert aan
de enkele planten, welke wel de
stikstof uit de lucht kunnen opnemen,
n.L de vlinderbloemigen, als klaver,
erwten, boonen, wikken en lupine,
waarbij deze stikstof bemesting niet direct
noodig of slechts in mindere mate ge-
wenscht is, gaat spr. over tot de tweede
stof door de planten gebruikt, d.i. het
phosphorzuur.
Phosphor, een zwaar vergift eD zeer
licht brandbaar, (het laatstgenoemde
werd door spr. proefondervindelijk aan
gewezen) vormt ook al weer een onmis
baar bestanddeel der planten.
Onze grondon bevatten dikwijls te
weinig van die stof, gelukkig alweer,
dat de wetenschap het mogelijk heeft
gemaakt, in dat gebrek te voorzien door
de vervaardiging van Thomas fosfaat
en Superfosfaat. In Belgie, Frankrijk,
Algiers, Tunis, Mexico enz. vindt men
n.l. gebergten, bestaande uit fosforzure
kalk, jammer genoeg ia het echter in die
vorm niet in water oplosbaar en kan
het niet door de planten worden opge
nomen. Alweer was het de scheikundige,
die in zijn labaratorium een middel
wist te vinden dat gebrek te verhelpen
en er door het grootste deel der kalk
aan te ontnemen het superfosfaat van
te maken, dat wel oplosbaar is.
Ook het Thomasfosfaat een bijproduct
der ijzer-industrie is een goede meststof
welke echter eerst in den grond nog
eene wijziging moet ondergaan, voordat
de planten er voordeel van kunnen
trekken, hoe fijner die meststof, hoe
beter die werking kan plaats hebben,
men lette bij aankoop dus vooral op de
grootst mogelijke fijnheid.
Na de korte pauze welke nu volgde
werden door spr. de beide andere voor
de planten benoodigde stoffen nog be
handeld n.l. de kali en de kalk.
Geen groei zonder kali zegt spr. Kali
vindt men overal in den grond, doch
maar wat al te veel niet in voldoende
mate, zoodat ook hierin moet worden
voorzien Gelukkig alweer dat dit
mogelijk is door toediening van eene
dosis kainiet, patentkali of een andere
kalihoudende meststof. Spr. voegt hier
aan toe, hoe in 1850 bij Stassfurt op
500 M. diepte in den bodem een zoutlaag
werd ontdekt, welke naar men oordeelde
voldoende waarde had om er een mijn
schacht voor te graven. Toen men
evenwel een tijd lang bezig was met
het graven van die mijnschacht geraakte
men verlegen met de zoogenaamde
rommel, welke uit het gat kwam. Men
zocht een middel om ze kwijt te geraken
en de geleerden in hun labaratorium,
ontdekten er in de zoo uitstekende kali-
mest. Een syndicaat werd opgericht
ter exploitatie er van en de zoutlaag
liet men onaangeroerd om de zooge
naamde rommel, welke nu bleek zulk
een hooge waarde te hebben te exploi-
teeren. Vooral op veengrond, doch ook
op vele andere gronden geeft de kali
bemesting uitstekende resultaten.
Als vierde stof werd door spr. alsnog
behandeld de kalk, alweer een samen
gestelde stof en wel bestaande uit
calcium en zuurstof. Vele gronden zijn
uiterst dankbaar voor een kalkbemesting.
Men zorge echter, dat de grond niet te
nat zij, opdat de zuurstof tot de planten
kan doordringen. Zuurstof toch is noodig
voor het leven van plant en dier, leven
zegt spr. is een verbrandingsproces en
zuurstof is daarbij onontbeerlijk. Is het
bij de dieren duidelijk waarneembaar,
dat er door het leven ook warmte wordt
ontwikkeld, bij de planten valt dit
minder gemakkelijk te constateeren, bij
een enkele plant echter, n.l. de Arons
kelk is dit met de thermometer aan te
toonen. In den bloeitijd is n.l. de warmte
in do kelk meermalen ongeveer twee
graden hooger dan daarbuiten.
Wanneer nu de zuurstof in den bodem
door te veel water niet kan doordringen,
zullen de planten gebrek krijgen aan die
onmisbare stof en zal de groei in hnnge
mate belemmerd worden en op een natte
bodem zullen alleen die planten kunnen
groeien, welke men ook in de slooten
aantreft, wier bladeren wel de zuurstof
uit de lucht kunnen halen, In de weiden
welke te nat zijn treft men dan ook
alleen of in hoofdzaak die grassen aan,
inplaats van de veel betere grassen,
welke op meer droge weiden voorkomen,
een bewijs van hoe groot belang 't ook
voor Texel is, wanneer gezorgd wordt
van niet te veel water in den bodem,
een belang merkt spr. op zelfs nog
grooter dan dat van de Texelsche boot
Door den spr. werd thans nog in 't
kort geantwoord op enkele hem gedu
rende de pauze gedane vragen.
Spr. stemt toe, dat kalksalpeter wel
wat te hygroscopisch is (het water te
veel tot zich trekt) waardoor het dadelijk
nadat het uit de vaten komt, waarin
het wordt verpakt, moet worden ver
werkt. Kalkstikstof weer een niepwe
meststof raadt spr. niet aan, omdat dit
niet dadelijk opneembaar is door de
planten en bovendien vergiftige bestand-
deelen bevat, voorzichtigheid er mede
wordt dus aangeraden. Verder raadt
spr. ook aan voorzichtig te zijn in zijn
oordeel over de resultaten, verkregen
met particuliere proefvelden aangelegd
door kunstmeststoffabrikanten enz. On
beperkt vertrouwen verdienen alleen de
rijks-proefvelden. Schuimaarde geeft
volgens spr. een goeden bodem en is
wel aanbevelenswaard.
Een luid applaus na afloop der zoo
keurige rede was voor spreker het
bewijs dat de hoorders er zeer over
tevreden waren en zeker allen waren
het met den Voorz. eens, toen deze in
zijn sluitingswoord den spr. hartelijk
dankte voor diens zeer duidelijke uiteen
zetting van het onderwerp en met den
wensch dat deze rede goede vruchten
moge afwerpen.
Den Hoorn9 Febr.
Met de werkzaamheden aan den Stuif-
dijk in 1908 door den heer de Vries,
aannemer te Helder aangenomen, zal
weldra een begin worden gemaakt.
Hedenmorgen is op 't Horntje al een
groote steenbak voor dat werk gearri
veerd.
Oudeschild, 9 Febr.
Door het bestuur der K. W. B. is met
ingang van 1 April a.s. 9ervol ontslag
als directrice dier vereeniging verleend
aan Mej. S. Backer en in haar plaats
benoemd Mej. S. de Wijn, thans helpster.
De Cocksdorp8 Febr.
Zaterdag j.l. gaf de tooneelvereeniging
„Eensgezindheid" eene uitvoering in het
lokaal van den heer Buijs.
Met veel succes werden opgevoerd
het drama „.Jeanne, de vrouw van den
diamantslijper" door H. de Saan en het
blijspel „Mevrouw is niet thuis" door
L. E. Hijdelaar. Het eerste stuk werd
zeer gevoelvol gespeeld, zoodat velen
bij de ernstigste tooneeltjes moeite
hadden hun tranen te bedwingen.
Het nastukje, hetwelk eenig in zijne
soort is, werd ook juist vertolkt en deed
de aanwezigen herhaalde malen schateren
van lachen.
Het daverend applaus, telkens bij het
vallen van het scherm gehoord, was wel
het bewijs, dat het publiek hoogst vol
daan was.
De opkomst was zeer groot.
Oosterend9 Febr.
Sheldon heeft een boek geschreven,
getiteld „Wat zou Jezus doen?" of
„In Zijne voetstappen."
Hierin wordt beschreven de arbeid
van Ds. Maxwell, die aan zich en aan
vele anderen bij elke handeling de vraag
oplegde „Wat zou Jezus doen
Keurig waren de lichtbeelden, die
Ds. M. v. d. Vegte, van Wolvega, hier
omtrent Zondagavond j. 1. aan de zeer
vele aanwezigen in de vergadering van
den Ned. Prot. afdeeling Oosterend, liet
zien en met groote belangstelling werd
konnis genomen van zijne lezing, de
nooden en ellenden der groote steden
schetsende.
De visschers vingen in de vorige
week zeer weinig garnalen, daar er veel
vuil in het zeewater was, vooral zeegras.
Over hel ongeluk, Vrijdag te Diemen,
waarbij acht menschen verdronken.
Het ongeveer zeventig personen groote
personeel van de glasfabriek „Anna" had
het werk geëindigd, zoodat weldra allen
gereed stonden om mot de pont der fabriek
overgezet te worden. Op dat oogenblik
was bet reeds noodweer. De pont was
dus spoedig geheel bezet.
Bij het afgaan belette de waarnemende
directeur nog 'n drietal van liet werkvolk
op de reads overvolle pont te springen,
Nauwelijks van wal gestoken op
4 a 5 meter afstand daarvan - kwam
een hevige windhoos opzetten, en wat
toen volgde, is schier niet te beschrijven.
Uit de vrij verwarde verhalen bleek ten
duidelijkste, dat de golven over de pont
heen sloegen, deze vervolgens, doordat
de verschrikte werklieden de eene zijde
te zwaar belastten, ging overhellon en
daarop zonk.
Dat was een ontzettend oogenblik.
Al zwemmende en wadende, haddon
weldra eenige de plaats van afvaart
weer bereikt, terwijl anderen hun ka
meraden hielpen.
Hoe spoedig ook hulp werd geboden,
toch kon het niet uitblijven, dat er slacht
offers kwamen.
Door de hevige rukwinden werden de
drenkelingen met den stroom mede ge
voerd en verdwenen weldra in de diepte.
Welke pogingen ook direct m9t alle
mogelijke middelen in het werk werden
gesteld om die ongelukkigen nog te
redden, niets baatte.
Alle omgekomenen zijn ongehuwd.
Diemen is in diepen rouw.
Mond- en klauwzeer.
Bij den veehouder J. Duijn te Nieuwer-
Amstel is de geheele stal besmet ver
klaard wegens mond- en klauwzeer.
Dientengevolge is al het rundvee ont
eigend om te worden afgemaakt.
Voor het rijk veroorzaakte dit eene
uitgaaf van ruim f 5000.—
Friescli vee.
Dat het Friesche vee nog altijd in het
buitenland bijzonder gezocht wordt, blijkt
uit het feit, dat door tusschenkomst van
den exporthandelaar, den heerM. Schott
te Leeuwarden, weer verscheidene wag
gons vee naar Italië werden verzonden.
Hoe men goeden naam verliest.
Aan het „Nbl. van Friesland" wordt
uit Londen gemeld, dat daar een groote
knoeierij in eieren wordt gedreven, door
de ooglijkste van de minderwaardige
eieren uit Rusland en Oostenrijk uit te
zoeken en die, tusschen Nederlandsche
eieren door, als geheel zuivere Neder
landsche waar te exploiteeren.
Volgens bet blad kunnen firma's,
grootendeels in Amsterdam gevestigd,
genoemd wordeD, die zich op dezen tak
van export toeleggen.
Staatspensionneering.
Het hoofdbestuur van ,den Bond voor
Staatspensionneering heeft een oproep
gericht „aan het Nederlandsche volk," om
de kiezers aan te sporen, leden van de
Tweede Kamer te kiezen, die voor in
voering van Staatspensioen zonder pre
miebetaling zijn.
25 jaar barbier ster.
Een 25 jarig jubilee als barbierster is
zeker wel een bijzonderheid. Mej. G. L.
te Enkhuizen verkeert in dat geval. Zij
heeft het scheermes een kwart eeuw
gehanteerd. Zij zal in al dien tijd al
menigen heer der schepping van onge-
wenschten baardgroei hebben verlost!
Gevaarvolle expeditie.
Het „Vad," weet te vertellen dat niet
minder dan 8 Nederlandsche zeeofficieren
dienende aan boord van onze oorlog
schepen, die tijdens het geschil met
Venezuela, Willemstad (Curagao) aan
deden, zich tijdens hun verblijf aldaar
verloofd hebben met Curaqaosohe meisjes.
Hieruit kan men dus zien hoe ge
vaarlijk het is om onze zeeofficieren
naar buitenlandsche havens te zenden.
Een nieuioe maatstaf van aanslag.
De correspondent te Winschoten, van
de „Asser Courant," schrijft dat twee
landbouwers raadsleden te Beerta hebben
voorgesteld den hoofdelijken omslag te
wijzigen, zoodat van eeLe boerderij van
60 H.A. in plaats van f912 zoude worden
betaald f 2150, wat de burgerij en de
ambtenaren heel wat zou ontlasten.
Als men oud en arm is.
Zij wierpen het lot over hem.
Te Katwjjk aan Zee woonde een oude
vader, die tal van kinderen groot gebracht
had, alleen. Maar nu werd hjj hulpbe
hoevend en kon niet meer alleou blijven.
Zijne kinderen kwamen nu in familieraad
bjjeen om te beraadslagen, wio van hen
den vader in huis zou opnemen. Niemand
was daartoe geneigd en daarom werd
eindelijk besloten het lot te doen beslissen.
En alzoo geschiedde, en kwam de oude
mm bjj een zijner kinderen onder dak.
Een snuifje voor de tegenstanders van
Staatspensionneering. (Tel.)
Lit Messina.
Uit de puinhoopen van Messina is
aldus na 37 dagen een man levend
